Delgado naar
haven Recife
Amerikaan ging aan boord Santa Maria (CHIMPANSEE EFFENT BAAN,
Trouwlustige danseres
blijkt wettelijkman
NUMMER 65
KWAM TERUG
UIT RUIMTE
VERWACHTINGEN
NIET BEANTWOORD
Bericht over bonkaarten
is meer dan belachelijk
SCHMIDTS
woord
BEN G0ERI0N
VRAAGT ONTSLAG
Korzelig
Ambtenaar weigert huwelijk
Twee vrouwen
DRIE DODEN DOOR
AUTOBOTSINGEN
Prof. Schermerhorn in senaat
Lang gesprek
De Vera Cruz?
Nog niets bekend
over vervolging
LAATSTE NIEUWS
DRIE JAAR GEËIST
'TEGEN AMERIKAANS
ECHTPAAR
eigen
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
Van onze correspondent
LONDEN In plaats van opheldering heeft de
dag van gisteren slechts nieuwe onzekerheid ge
bracht over het lot van de gekaapte Santa Maria
en haar zeshonderd passagiers. Het feit dat Brazilië
als zijn nieuwe president gisteren een man heeft
gekregen die op de hand van Galvao en de andere
Portugese revolutionairen heette te zijn, heeft geen
oplossing gebracht, evenmin als het langdurig be
zoek dat de Amerikaanse admiraal Allen Smith op
de Santa Maria aan Galvao heeft gebracht. Toen hij
het grote passagiersschip verliet was alles wat hij te
zeggen had: ,.De zaken zijn nog lang zo duidelijk
niet als wij wel zouden willen".
De verwachting was geweest dat de admiraal
een bezoek aan Galvao zou brengen om de ont
scheping van de passagiers te regelen en dat dan
vervolgens de nieuwe Braziliaanse president te
kennen zou geven dat de ontscheping kon geschie
den in Recife of een andere Braziliaanse haven.
Het schip zou daarna weer kunnen vertrekken met
aan boord diegenen onder de opvarenden die de
zaak van Galvao zijn toegedaan. Het werd als vast
staand aangenomen dat de ontscheping in elk ge
val nog dezelfde dag zou beginnen.
ONZEKERHEID NA1 m*!
GESPREK OP ZEE
Na meer dan een half uur onderhandelen mocht de Amerikaanse
admiraal Allen Smith eindelijk aan boord van de Santa Maria gaan.
Links onder vaart zijn barkas. In de fiank van het passagiersschip is
de deur reeds geopend waardoor hij het gekaapte schip zal betreden.
telefoto.
Van dat alles is niets gekomen.
De nieuwe president, die gistermid
dag in functie trad, heeft niets van
zich laten horen. Hij zou zelfs heb
ben gezegd dat hij over de Santa
Maria nog helemaal niet had ge
dacht. Ook zou hij nu hebben ont
kend dat hij ooit gezegd had dat
Galvao een vriend van hem was en
zijn gang kon gaan zodra hij, presi
dent Quadros, zou zijn geïnstalleerd.
Van onze speciale verslaggever
DEN HAAG. Een danseres die
in spectaculaire shows in
nachtclubs optreedt, kan niet
trouwen, omdat zij als man
bij de burgerlijke stand staat
ingeschreven.
Bij de afdeling bevolking en bij
de burgerlijke stand in Den Haag
is de laatste dagen al heel wat te
doen geweest over deze kwestie. Er
wordt naar gestreefd een redelijke
oplossing te vinden voor de vergis
sing, die kort na de geboorte van
het meisje in Indonesië is gemaakt.
Zij werd toen ingeschreven als jon
gen en kreeg ook echte jongensna
men.
Het meisje heeft zich nooit om deze
misvatting bekommerd, totdat zij on
langs met haar verloofde bij de bur
gerlijke stand kwam om aan te teke
nen. „Twee mannen kunnen niet met
elkaar trouwen" zei de ambtenaar van
de burgerlijke stand, die het uittrek
sel uit het geboorteregister goed had
bekeken.
,.U kunt toch zien, dat een vrouw
ben" was het antwoord van de danse
res. die de ambtenaar bovendien uit
nodigde om haar show in de nacht
club te komen bekijken. In het cos-
tuum waarin zij daar optreedt zou
haar figuur nog duidelijker uitkomen
dan in haar dikke wintermantel.
Show of geen show, de ambtenaar
meende zich te moeten houden aan
hetgec i. er geschreven staat in het ge
boorteregister: daar staat dat de dan
seres een man is, dus géén toestem
ming om met een man te huwen.
„Dan kom ik terug met een vrouw
en gaan wij, twee vrouwen, trouwen",
wierp de danseres tegen. Dat kan he
lemaal niet, omdat de afdeling bevol
king in Den Haag inmiddels aanneemt,
dat de danseres een vrouw is.
Dat heeft de politie in Parijs enige
tijd geleden ook gedaan, toen de dan
seres daar optrad in een nachtclub.
Bij een gewone controle van de pa
pieren der buitenlandse artisten, rees
het vermoeden dat de danseres een
valse pas had. In het paspoort dat zij
toonde, stond immers dat zij een man
was.
Dat verbaasde de controleurs, want
zij hadden haar enkele ogenblikken
te voren gezien onder felle schijnwer
pers in een zodanige verschijning, dat
geen twijfel omtrent haar kon bestaan.
Een valse pas, of toch een man?
Dat was de vraag die de Parijse poli
tie intrigeerde. De danseres moest naar
een ziekenhuis waar zij door de politie-
dokter werd onderzocht. Het resultaat
was: voor honderd procent vrouw.
De danseres kreeg dit doktersrapport
mee, maar daarmee is de foutieve boe
king bij de burgerlijke stand nog niet
ongedaan gemaakt. Daarvoor is een
gerechtelijke uitspraak nodig, die ge
paard moet gaan met een officiële
naamsverandering. Een en ander vergt
echter tijd. Misschien wel anderhalf
jaar.
Zullen de danseres en haar toekomsti
ge echtgenoot zolang moeten wachten?
Of wordt deze zaak thans bespoedigd,
nu vast staat, dat indertijd een schro
melijke vergissing is begaan?
Misschien is deze wat teleurstellende
houding van president Quadros er de
oorzaak van geweest dat de ex-leger-
kapitein Galvao, die zich tien dagen
geleden van de Santa Maria meester
maakte, gisterochtend wat korzelig was.
Het viel de Amerikaanse admiraal niet
mee om bij hem te worden toegelaten.
Eerst wilde Galvao hem niet eens ont
vangen aan boord van de Santa Maria.
Later moest de admiraal dan toch maar
aan boord komen.
Toen de Amerikaanse jager Gearing
met een vaart van meer dan 25 knopen
op de Santa Maria kwam aanstormen,
protesteerde Galvao krachtig tegen dit
oorlogszuchtige vertoon. Hij liet zijn
marconist seinen: „Niets in ons gedrag
Eigen nieuwsdienst
VEGHEL. Twee mensen zijn gis
terochtend om het leven gekomen, toen
zij met een personenauto bij het kerk
dorp Mariaheide tegen een stilstaande
vrachtauto botsten. De 33-jarige heer Z.
uit Uden was op slag dood; de andere
inzittende, de twintigjarige Van B..
eveneens uit Uden, overleed in de loop
van de ochtend in het St. Josephzieken-
huis in Veghel.
Op de rijksweg Den Bosch—Eindho
ven in Boxtel reed maandagavond een
arts uit Eindhoven in op een vrachtwa
gen die, bij een poging van de chauf
feur op een wegsplitsing te keren,
dwars op de rijbaan was komen te
staan. De veertigjarige echtgenote van
de arts kwam om het leven.
ROCKANJE Belasting voor logeer
gasten is in Nederland een achter
gebleven stuk belastinggebied. Ik zou de
regering willen zeggen: wijzig de ge
meentewet om die belasting mogelijk te
maken. Voor de Nederlandse recreatie
gemeenten zou dat een financieel soelaas
betekenen, dat hard nodig is.
Dat heeft de burgemeester van
Rockanje. de heer J. Spaans, gisteravond
op een raadsvergadering gezegd.
Van onze parlementaire redacteur
DEN HAAG. Belachelijk! Zo
noemde gisteren het socialistische
Eerste-Kamerlid prof. dr. ir. W.
Schermerhorn de bekendmaking
door de radionieuwsdienst dat alles
gereed is voor onze voedselvoorzie
ning in tijd van oorlog en dat de
bonkaarten gereed liggen. De profes
sor viel minister-president prof. dr.
J. E. de Quay in de rede, die juist
de opvatting had bestreden dat er
niets te doen zou zijn tegen de ge
volgen van de oorlogvoering met
kernwapens. De premier deed dit bij
de verdediging van de begroting van
algemene zaken in de Eerste Kamer.
Hij zei volledig begrip te hebben voor
de ernstige gevolgen van een nucleaire
oorlog, maar hij kantte zich er „ten
sterkste" tegen om alle voorbereidin
gen maar te staken omdat er niets te
gen te doen zou zijn- Dat zou nog ge
vaarlijker zijn, meende prof. De Quay.
Juist omdat het zo gevaarlijk is,
vond prof. Schermerhorn het belache
lijk dergelijke berichten over de radio
bekend te maken- Hij wilde geen ster
kere woorden gebruiken omdat hij
zich dan niet meer in de parlementaire
taal zou uitdrukken.
De minister-president erkende dat
het stellig niet eenvoudig is voorlich
ting over deze zaken te geven. Ener
zijds mag men niet de indruk wekken
dat alles wel in orde komt, aan de
andere kant dient men toch ook niet
de mening te laten postvatten dat er
niets wordt gedaan.
Atoomoorlog
Dit debatje was een gevolg van op
merkingen van de communistische af
gevaardigde mevrouw H. J. van Om
merenAvelink. Met al die voorberei
dingen maken we ons volk „war-
minded", zo drukte zij zich in het En
gels uit. De regering stuurt aan op een
atoomoorlog, meende zij.
Het zou onverantwoordelijk zijn als
wij niets deden, antwoordde de minis-
terrpresident, die erop wees dat in de
Sowjetunie uitgebreide maatregelen
worden getroffen, meer nog dan in het
westen. Wij moeten nu eenmaal reke
ning houden met een nucleaire oorlog
en dus alles voorbereiden wat daar
tegen is te doen. De maatregelen die
de regering treft omvatten o.a. het be
veiligen van de verbindingen, de voed
selvoorziening en de voortzetting van
de produktie-
De begroting van algemene zaken
werd zonder hoofdelijke stemming
goedgekeurd. De communisten, lieten
aantekenen dat zij tegen waren.
wettigt uw agressieve wijze van na
deren".
Smith liet antwoorden: „Het is voor
uw eigen bescherming. Wij zijn niet
voor een gevecht uitgerust".
Na 35 minuten heen en weer praten
maakte de admiraal een einde aan het
gesprek per radio door aan te kondigen
dat hij zou overgaan op de barkas die
hem van de jager naar de Santa Maria
zou brengen. Daarop maakte Galvao
beleefd zijn verontschuldigingen en zei
dat de admiraal welkom zou zijn.
Smith betrad het dek van het passa
giersschip en werd begroet door Galvao
in eigen persoon. Het werd een zeer
langdurig onderhoud. Uur na uur ver
streek zonder dat iemand er enig idee
van had hoe de onderhandelingen vor
derden. De enige uitzondering was de
Amerikaanse ambassadeur, die met
Smith mee was gekomen en die later
aan boord van de Santa Maria bleef om
de Amerikaanse passagiers bij te staan.
Dat heeft trouwens aanleiding ge
geven tot het gerucht dat Smith slechts
door zijn regering is gemachtigd om
alleen de Amerikaanse passagiers te
laten ontschepen. Hij zou geen op
dracht hebben gekregen om ook de
Portugezen, de Nederlanders, de Zwit
sers of de Venezolanen te helpen van
het schip af te komen, waarop zij nu
al tien dagen als onvrijwillige passa
giers rondvaren.
Tijdens de onderhandelingen voeren
er, behalve de drie Amerikaanse
oorlogsschepen, die tot taak hadden
nieuwe incidenten te voorkomen, nog
tal van andere vaartuigen rond de
Santa Maria. Boven het schip vlogen
vliegtuigen rond. Het viel ieder op dat
de passagiers blijkbaar order hadden
gekregen, zich niet te vertonen. Be
halve een enkel lid van de bemanning
was er op de zonovergoten dekken van
het passagiersschip niemand te zien.
Er was gisteravond sprake van dat
het zusterschip van de Santa Maria,
de Vera Cruz, van Rio de Janeiro naar
Recife zou varen om daar alle passa
giers die zulks wensen, aan boord te
nemen. Admiraal Smith zou de reders
hebben laten weten dat zij zedelijk ver
plicht waren om een ander schip te
laten komen waarop de passagiers zou
den kunnen worden ondergebracht.
Zouden zij niet voor een ander schip
zorgen, dan zouden de reders verant
woordelijk moeten worden gesteld voor
de mislukking van de ontscheping.
Hieruit zou men kunnen afleiden dat
Smith of Galvao de Santa Maria niet
in een haven willen brengen.
De voormalige Portugese generaal
Delgado, die zich beschouwt als hoofd
van een Portugese regering-in-balling-
schap, zal in de loop van vandaag naar
Recife vliegen om met Galvao te praten.
O.f zijn komst iets zal bedragen tot
verheldering .van de situatie is de vraag.
Zou „nummer 65", zoals deze Kame-
roense chimpansee onpersoonlijk werd
genoemd „om sentimenten te vermijden",
weten wat hem boven het hoofd hangt?
Het dier. dat gisteren als voorloper van
een menselijke ruimtevaarder efen ge
slaagde tocht door de ruimte maakte, was
wel aan proefnemingen gewend, maar zal
toch stellig zijn ietwat versnelde reis niet
als een pleziertochtje hebben kunnen be
schouwen.
(Telefoto)
Kaap Canaveral (Reuter/
ap) Een vierjarige man
netjeschimpansee heeft giste
ren voor een belangrijk deel de
baan geëffend die mogelijk nog bin
nen twee maanden een menselijke
proefpiloot door de ruimte zal be
schrijven. Ofschoon het dier er het
leven afbracht, mislukte de lancering
van de Redstoneraket vanaf de
Amerikaanse raketbasis op Kaap
Canaveral in zoverre dat de raket
aanzienlijk verder, hoger en sneller
ging dan was berekend. Volgens
radiografische gegevens uit de cap
sule met de mensaap had het dier
zich tijdens de vlucht van een kwar
tier door de ruimte echter bevredi
gend gedragen. Hetgeen er op wijst
dat een bemande ruimtevlucht nu
niet meer veraf kan zijn.
De cabine met de aap. precies gelijk
aan de capsule waarin de eerste ruim
tevaarder plaats zal nemen, werd bin
nen enkele uren na het afschieten van
de raket door een vliegtuig op de At
lantische Oceaan opgespoord, hoewel
het ding 200 km verder dan de oor
spronkelijk berekende plaats was te
recht gekomen. Verscheidene Ameri
kaanse marineschepen stoomden naar
de plaats op, waarna het tenslotte de
torpedobootjager Ellisson gelukte de
capsule aan boord te hijsen en de
chimpansee uit zijn benarde positie te
bevrijden.
Uitstel
Het zal nog wel enige tijd duren
voor men weet of de afwijking van de
Redstone, veroorzaakt door een onjuist
functioneren van de versnellingsraket,
uitstel betekent voor de lancering van
een bemande ruimteraket. Men wil
eerst een volmaakt verlopen lancering
van een soortgelijke raket voordat men
het leven van een. der zeven Ameri
kaanse ruimtevaarders-in-spe, die op
één na alle bij de lancering aanwezig
waren, riskeert. De chimpansee, slechts
betiteld als no. 65 om het gebruik van
dit dier ,,niet met teveel menselijke
sentimenten te laden", heeft het door
de grotere snelheid waarschijnlijk er-
President Quadros
JERUZALEM (Reuter) De Is
raëlische premier Ben Goerion heeft
president Ben-Zwi gisteravond zijn
aanvrage om ontslag overhandigd.
De aanleiding tot het verzoek om
ontslag is het onderzoek naar de
affaire-Lavon. Die ontstond in 1954
na het mislukken van een project
van de onder de minister van de
fensie Pinas Lavon ressorterende
Israëlische veiligheidsdienst.
Een ministeriële commissie kwam
de vorige maand tot de conclusie dat
Lavon geen blaam trof voor de mis
lukking. Ben Goerion leverde toen
scherpe kritiek op het werk van de
commissie.
ger te verduren gehad dan Was be
raamd. Als alles goed was verlopen
had hij elf maal de druk van de zwaar
tekracht moeten doorstaan in een tijds
spanne van bijna vijf minuten.
De capsule kreeg nu een snelheid
van 8.000 km per uur en bereikte een
hoogte van 248 km, terwijl 6720 km per
uur en een hoogte van 184 km beoogd
waren.
Nylonpak
Evenals de toekomstige ruimtevaar
ders droeg de chimpansee een nylonpak.
Hij zat vastgebonden in een coconvor-
mige plastic huls en had voor zijn
gezicht een doorzichtige plaat zodat hij
kon zien wat er binnen de capsule ge
beurde. Dat was nodig omdat er ten
hoogte van zijn borst lampjes en hef
bomen waren gemonteerd die hij met
zijn vrijgelaten handen moest bedienen.
Het dier was erop afgericht om de
twintig, seconden een hefboom over te
halen wanneer een der lampjes brand
de. Zo vermeed hij bij zichzelf een
lichte elektrische schok aan zijn voet
zolen en gaf hij tegelijkertijd de
mogelijkheid zijn reactievermogen tij
dens de vlucht te bestuderen.
Bovendien waren er enkele miniatuur-
camera's ingebouwd en registreerden
elektroden zijn hartslag, temperatuur,
ademhaling en handelingen. Er was
geen gevaar voor straling; de gevreesde
kosmische stralingsgordel van Van
Allen begint pas op veel grotere hoogte.
„Nummer 65" was al enige tijd op
speciaal waterarm diëet gezet, maar
droeg niettemin voor alle zekerheid een
luier. De ruim 17 kilo wegende chim
pansee had men uitgekozen uit een
groep van zes afgerichte soortgenoten
omdat hij „lichamelijk en geestelijk
boven de andere uitstak".
De achttien meter lange raket ging
tegen 18 uur Nederlandse tijd de lucht
in, waarna na 140 seconden de cabine
met de aap zich op een hoogte van 54
kilometer van de raket losmaakte.
Aan het einde van de vlucht opende
zich een parachute van twee meter aan
de cabine die de val van het ongeveer
een ton wegende gevaarte in zee moest
breken.
De capsule, uitgerust met een radio
baken, flikkerlicht en een kleurstofbom
om de opsporing te vergemakkelijken,
kwam ten slotte op een afstand van 670
km zuidoostelijk van de lanceerplaats
in de golven terecht, 200 km verder dan
bedoeld.
DEN HAAG Nog steeds is niet be
kend of de agent van politie, die in de
avond van de tweede januari tijdens
een charge de zestienjarige scholier Pim
Scholte een dodelijke sabelsteek toe
bracht, zal worden vervolgd. De beslis
sing ligt bij de officier van justitie, mr.
C. Dyserinck.
Zolang deze beslissing niet is genomen,
kunnen ook geen nadere gegevens wor
den verstrekt over het resultaat van het
onderzoek, dat de Haagse recherche met
de rijksrecherche naar deze zaak heeft
ingesteld.
Dat onderzoek is veertien dagen ge
leden afgesloten.
„Alweer tvodka
De Portugese regering heeft
bekend gemaakt dat zij geen
uitlevering van Galvao heeft
gevraagd voor het geval de
revolutionair voet aan wal in
Brazilië zou zetten. Zij over
weegt ook niet, zijn uitleve
ring alsnog te vragen.
POINT ARGUKLLO De
Amerikaanse verkenningssatel
liet Samos bleek twee uur na
zijn lancering in een baan om
de aarde te zijn gekomen.
ALKMAAR (A.N.P.) -- De 35-jarige
Amerikaan J. E. L. uit Pontiac in de Ver
enigde Staten en zijn dertigjarige echt
genote, de Amsterdamse buffetjuffrouw
J. F. C. M., hoorden gisteren voor de
rechtbank in Alkmaar elk drie jaar ge
vangenisstraf tegen zich eisen. Zij ston
den terecht wegens diefstal van 5.600
gulden.
Het echtpaar was begin augustus in
Amsterdam gearresteerd, toen het op het
punt stond naar Amerika uit te wijken.
Op het Centraal Station stonden hun kof
fers vol met spullen, die van gestolen
geld waren gekocht.
Op 1 augustus had het echtpaar een
bezoek gebracht aan de veehouder J. de
Groot in Krabbendam. L. wilde kamers
van de ziekelijke en hulpbehoevende vee
houder huren en bood tevens hulp aan
in de huishouding en op de boerderij. Het
echtpaar zag kans tijdens dit eerste en
enige bezoek 5.600 gulden uit een geld
kistje weg te nemen. Van het geld was
bij arrestatie van het paar, dat de pas
sagebiljetten al in bezit had, niet veel
meer over.
SCHMIDT en Jungschlager.
Het zijn namen die sym
bolen zyn geworden voor het
onrecht dat Nederlanders in
Indonesië is aangedaan. Sym
bolen ook voor de anti-Neder
landse hetze, die tenslotte
heeft geleid tot de uitdrijving
van de Nederlandse belangen
uit Indonesië.
TUNGSCHLAGER is in ge
vangenschap overleden.
Schmidt kwam vijf jaar en
drie maanden na zijn arresta
tie vrij. Hij heeft zich, terug
in Nederland, een jaar de tijd
gegeven de overvloed aan bit
tere herinneringen aan die
periode te laten bezinken.
Daarna heeft hij ze op schrift
gesteld. Vandaag zullen ze,
onder de titel In de greep van
Soekarno, verschijnen by A.
W. Sythoff, Leiden.
ONS blad heeft zich het recht
verworven aan dit bewo
gen, menselijke document een
aantal artikelen te ontlenen.
Het eerste artikel, dat in
Schmidts eigen woorden de
emoties schetst van een on
schuldig vervolgd mens, is
afgedrukt op pa*g. 7.
Het K.N.M.I. in De Bilt berichtte
gisteravond om 23.15 uur;
Veel bewolking
met enige buien
maar ook een en
kele opklaring.
Krachtige tot
stormachtige wind,
aan. de kust tijde
lijk storm uit rich
tingen tussen zuid
west en noordwest.
Iets lagere tem
peraturen.
MIES JE: 't Kan
niet op!
2 febr.t zon op
J.20: zon onder 17.29;
maan op 19.39, maan
onder 8.55.
Directeur: JACQ DE SMIT; Chefred.ï G. J. BREUKER
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststraat 90, Postbus 4, Giro
116666. telefoon Directie en administratie 01100-
6901. Redactie: 01100-6901 en 5366.
Bijkantoren: Middelburg, Korte Delft 50, tel. 01180-2009
redactie Walcheren en sportredactie 01180-4604, Post
bus 26, Vlissingen, Nieuwendijk 33, tel. 01184-3224,
postbus 24, Terneuzen. Nteuwstraat 38, tel. 01150-3189;
Zierikzee, Havenpark 24. tel. 01110-2991.
Zeeuwsen Dagblad
Losse nummers 13 cent.
Abonnementsprijs 0,56 per week, 7,per kwartaal
Advertentietarieven op aanvrage. - Rubriek Kabouters
7 cent per woord met een minimum van 1,
16e JAARGANG No. 4769
Woensdag 1 februari 1961
