Eskader nadert schip
Vreugde en smart
na vrijlating van
vliegers RB-47
GfifEMB&f;
Engeland wil buiten avontuur van Galvao blijven
Geheimzinnigheid op Schiphol
De Bilt: Dooi
Amsterdammer vervalste
verklaring bij koffie
voor Frankrijk
Regering raadt
Nederlanders
in Congo aan
te evacueren
Dodelijke val van
10 meter
Vliegtuig met 23
mensen vermist
DEN HAAG
BESNUFFELT
PERNIS
Het weer overal
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
Waarheen
Naar de koloniën
Zie verder pag. 2
Zie verder pag. 7
LAATSTE NIEUWS
JUSTITIE ROLT TWEE
COMMUNISTISCHE
BENDEN OP
Directeur: JACQ DE SMIT; Chefred.: G. J. BREUKEB
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststraat 90. Postbus 4. Giro
116666. telefoon Directie en administratie 01100-
6901. Redactie: 01100-6901 en 5366
Bijkantoren: Middeiburi, Korte Delft 50. tel. 01180-2009,
redactie Walcheren en sportredactie 01180-4604. Post-
bus 26. Vlisslngen, Nieuwendijk 33. tel. 01184-3224,
Postbus 24, Terneuren, Nieuwstraat 38. tel. 01150-3189;
Zierlkzee, Havenpark 24 tel. 01110-2991.
Zeeuwsch Dagblad
Losse nummert 13 cent
Abonnementsprijs 0,56 per week, f 7,— per kwartaal1
Advertentietarieven op aanvrage. - Rubriek Kabouter*
7 cent per woord met een minimum van 1,—
16e JAARGANG No. 4766
Vrijdag 27 januari 1961
AMERIKANEN BESCHERMEN
SANTA MARIA
Van onze correspondent
LONDEN De Britse regering gevoelt
er niets voor verder te worden gemengd in
de romantische geschiedenis met de Santa
Maria en de Britse marine heeft derhalve
de achtervolging van het gekaapte passagiers
schip gestaakt. Als reden wordt opgegeven
dat het fregat Rothesay heeft moeten terug
keren naar West-Indië om te bunkeren en
dus te ver achter is geraakt. Bovendien zijn
er verder geen Britse schepen dicht genoeg
in de buurt. De Santa Maria vaart met een
gemiddelde snelheid van vijftien knopen
naar de Afrikaanse kust en blijft seinen dat
alles wel is aan boord, dat het schip nooit zal
worden overgegeven en dat de passagiers „in
een neutrale haven" aan land zullen worden
gebracht.
/"\ok de Amerikaanse regering heeft de gedachte laten varen
aan aanhouding van het schip met het doel, het terug te brengen
naar een Westindische haven. Na druk diplomatiek overleg tussen
Londen en Washington heeft de overtuiging, dat de overval op de
Santa Maria een geval van zeeroof is, een stevige knauw gekregen.
De opvatting dat hij eerder moet worden beschouwd als een
politieke daad wint voortdurend veld. De Amerikaanse marine heeft
nu uitsluitend opdracht het schip met alle beschikbare middelen
op te sporen en vervolgens de opvarenden te beschermen.
Daar de Portugezen hun oorlogs
schepen opdracht hebben gegeven
tot actie over te gaan bij een ontmoe
ting met de Santa Maria en het
schip te overmeesteren, wordt met
de opdracht aan de Amerikaanse
zeestrijdkrachten kennelijk bedoeld
dat zij moeten verhinderen dat er
iets met de Santa Maria gebeurt wat
het leven van de passagiers, onder
wie zich immers ook veertig Ameri
kanen bevinden, in gevaar zou kun
nen brengen. Met andere woorden
zij moeten het gekaapte Portugese
passagiersschip beschermen tegen
ROTTERDAM. Bij het demonteren
va>n een stelling bij een kalkhopper op
de terreinen van Shell in Pernis is gis
termiddag de 39-jarige constructiewerker
C. A. van Dommele uit Rotterdam van
een hoogte van tien meter gevallen. Hij
was op slag dood.
Bij werk aan de spoorbrug over het
Westerdok te Amsterdam is de 48-ja-
rige monteur H. Stevens uit Bergen op
Zoom woensdag in het water gevallen
en -verdronken.
ondoordacht optreden van de Por
tugese marine.
Er is voor deze taak een omvangrijk
eskader aangewezen. Het bestaat uit
vier jagers, twee tankers, een landings
schip en een door kernenergie voort
gestuwde onderzeeboot, de Seawolf.
Achttien vliegtuigen dienen dit eska
der tot ogen. De oorlogsschepen nade
ren de Santa Maria van twee kanten:
uit het noordwesten en uit het oosten,
in de rug dus. Onderscheppen zij het
schip, dan zal er geen poging worden
gedaan om aan boord te gaan.
Men gaat er bij deze operatie van
uit dat de Santa Maria haar koers naar
de Afrikaanse kust zal blijvén volgen.
Majoor Galvao, die het schip in West-
Indië heeft overmeesterd, heeft de
Amerikaanse marine laten weten dat
hij naar Angola vaart, de grote Portu
gese kolonie in Zuidwest-Afrika.
Tot nu toe bevestigt de positie van
het schip deze bewering, maar het is
nu eenmaal weinig gebruikelijk dat
een rebel of een zeerover zijn plannen
open en bloot op tafel legt. Welke mo
gelijkheden heeft Galvao nog meer om
zonder schade en slachtoffers zijn on
vrijwillige passagiers kwijt te raken?
In de komende week treedt de nieu
we Braziliaanse president Quaaros in
functie, van wie men zegt dat hij wei
nig met de Portugese dictator Salazar,
maar veel met generaal Delgado en
majoor Galvao op heeft. Het is dus
niet onmogelijk dat de Santa Maria,
Van onze Amsterdamse redactie
AMSTERDAM Een zesdaags onderzoek, dat een Amsterdamse
hoofdinspecteur van politie in Parijs heeft ingesteld, heeft het
ernstige vermoeden opgeleverd dat Nederland een rol speelt in
een grote illegale koffiehandel van internationale allure. Het gaat
hier vermoedelijk om vele miljoenen kilo's inferieur goed, die in
Frankrijk in de plaats van goede Braziliaanse koffie in omloop
zijn gebracht.
Frankrijk koopt in Brazilië een kof-
fiesoort van maximale kwaliteit die
voor de handel wordt vermengd met
slechtere koffie uit o.m. Kameroen en
Nigeria. Het resultaat is een accep
tabele soort. De goede .koffie komt
meestal via Nederland en België op
de plaats van bestemming.
De Amsterdamse haven is bij de
doorvoer betrokken. De douane daar
geeft papieren af. waarop, als het
gaat om een partij eersteklas koffie,
volgens een Franse eis vermeld moet
staan dat er niet met de verpakking
is gemanipuleerd.
ST. JOHN'S (Reuter). Een Ame
rikaans militair transporttoestel van
het type C-118 met 23 mensen aan
boord wordt sedert gistermorgen ver
mist. De C-118 kwam van de Azo-
ren en had op Newfoundland moeten
landen, maar men vreest dat het toe
stel machinestoring heeft gekregen en
in zee is gestort.
Onmiddellijk zijn Amerikaanse en
Canadese vliegtuigen en schepen een
zoekactie begonnen, maar tot nu toe
zonder resultaat. Het laatste radiobe
richt van het toestel kwam toen het
nog 455 mijl van Argentia op New
foundland was verwijderd; een uur
daarna had het zich opnieuw moeten
melden, maar deze melding bleef uit.
Er waren tien bemanningsleden en
dertien passagiers aan boord.
DEN HAAG (ANP). Bij de West-
duitse plaats Wesel is gisternacht de
66-jarige J. van Ulden uit Utrecht ver
ongelukt. De auto, waarin hij als passa
gier meereed, botste tegen de aanhang
wagen van een in dezelfde richting rij
dende vrachtauto. De heer van Ulden
overleed ter plaatse; de chauffeur van
de wagen werd in een ziekenhuis in
Reinberg opgenomen.
zodra Quadros in functie is, een grote
boog zal beschrijven en zich opnieuw
in de richting van de Zuidamerikaanse
kust zal bewegen.
Een tweede mogelijkheid is dat het
schip op zee zijn passagiers en wie
verder van boord zou willen, over
geeft aan een ander schip.
In de derde plaats is het mogelijk dat
het binnenloopt in een haven van een
van de jonge Afrikaanse republieken,
die van nature een aversie hebben te
gen het regiem van Salazar vanwege
de Portugese koloniën in Afrika. Met
name geldt dat voor Guinee, Ghana en
Congo.
Tenslotte is het ook mogelijk dat
Galvao naar een van de kleine Por
tugese koloniën op de Afrikaanse kust
wil varen. Van noord naar zuid heeft
hij dan de keus uit de Kaap Verdi-
sche Eilanden, Portugees Guinea, het
eilandje Sao Tomé en Cabina. Ten zui
den daarvan ligt Angola. In de Portu
gese koloniën, die overigens de status
hebben van overzeese gebiedsdelen,
worden de berichten over de opstand
van Galvao met de grootste spanning
gevolgd.
In Luanda, de hoofdstad van Angola,
heerst nu langzamerhand grote op
winding, hoewel de bevolking van na
ture zeer kalm is. Er wonen 35.000
blanken die opgewondener worden
naarmate de Santa Maria dichter bij
komt. Zou het schip inderdaad een po
ging doen om in Angola voor de wal te
komen, dan kan het rekenen op een
geestdriftige ontvangst.
Eigen nieuwsdienst
DEN HAAG. Radio Ne
derland wereldomroep heeft op
verzoek van het ministerie van
buitenlandse zaken een oproep
aan de Nederlanders in de Con
golese provincies Kivoe en Oost
provincie uitgezonden, waarin
hun wordt aangeraden naar een
veiliger plaats te gaan. De tekst
van de oproep luidde:
Op verzoek van de Nederlandse
ambassadeur in Congo wordt aan
alle Nederlanders in de provincie
Kivoe aangeraden om naar Oesoem-
boera (in Roeanda Oeroendi) te eva
cueren om zich onder bescherming
van de Verenigde Naties te plaatsen,
b.v. in het kamp Boekavoe. Ook de
Nederlanders in de Oostprovincie
wordt aangeraden te evacueren.
Voorts wordt aan degenen die uit
deze provincie wensen te vertrekken,
verzocht zo spoedig mogelijk naam
en adres, alsmede contactadres op te
geven bij de consulaire agent in
Stanleystad of te Oesoemboera, dan
wel bij de ambassadeur in Leopold-
stad."
Deze oproep is gisteren de lucht in
gegaan, nadat woensdagavond alleen
de Nederlanders in de Oostprovincie
ongeveer honderd in getal het
advies hadden gekregen zich in vei
ligheid te stellen.
Het onderzoek van de Amsterdamse
recherche is begonnen, toen begin
december van het vorig jaar in
Duinkerken op last van Frankrijk een
door Nederland doorgevoerde partij
Braziliaanse koffie werd vastgehou
den. Het zou hier zijn gegaan om een
inferieure soort, die was voorzien van
een bewijs, dat geen wijzigingen in
de verpakking waren aangebracht.
Dat laatste was echter kennelijk wel
het geval geweest.
Een onderzoek in Amsterdam heeft
nu aan het licht gebracht dat een
kantoorbediende van een veem de
voor Frankrijk bestemde verklaring
had vervalst. De mededeling dat er
niet was gemanipuleerd, ontbrak op de
in Nederland achtergebleven kopie van
het document. De bediende had vol
gens de politie zijn vervalsing ge
pleegd om een niet nader genoemde
klant een genoegen te doen.
Geen uitlokking
Er is van uitlokkking door de klant
geen sprake, zo meent de recherche,
omdat deze slechts zeer terloops om
de vervalsing had verzocht in de
geest van ,,Het zou wel prettig zijn
als....". Of de bediende nog rugge
spraak met zijn directie had gehou
den is nog niet onderzocht. Hij heeft
bekend. Hij bevindt zich niet in arrest.
Het staat volgens de politie niet
vast of de in Duinkerken vastgehouden
partij (groot vijftien ton), waarop men
zich voor het ogenblik concentreert, al
inferieur was in Brazilië zelf. Moge
lijk is er mee geknoeid op weg naar
Nederland.
Grote partijen
In Frankrijk is men ervan over
tuigd dat de nu opgehouden lading
maar een klein onderdeel vormt van
een enorme hoeveelheid koffie van la
ge waarde, die illegaal als eerste
soort is binnengekomen. De klachten
over ondeugdelijke kwaliteit zijn in de
laatste tijd zo toegenomen dat de
Franse douane tot een verscherpte
controle is overgegaan.
Het was snijdend koud op Sohiphol toen de twee vrijgelaten Amerikanen
in een vliegtuig van de K.L.M. waren aangekomen. Daarom hadden kapitein
John R. McKone en kapitein Freeman B. Olmstead de kraag van hun donkere
overjas opgezet. Hun overjas en hoed pasten maar matig; zij waren in Moskou
geleend of in haast aangeschaft. Op de trap, tussen twee Amerikaanse
diplomaten in, Freeman Olmstead (vooraan) en John McKone.
Eigen nieuwsdienst
NEW YORK John McKone, kapitein van de Amerikaanse
luchtmacht, kan er op rekenen dat zijn eerste maaltijd thuis zal
bestaan uit de gerechten waarover hij uit een Russische gevangenis
naar huis schreef. Freeman Olmstead, eveneens kapitein van de
Amerikaanse luchtmacht, zal bij zijn thuiskomst een wieg klaar
zien staan: Gail, zijn vrouw, verwacht in maart een baby.
Vijf minuten voordat president Kennedy zijn eerste persconferentie hield,
rinkelde in twee Amerikaanse woningen de telefoon. Er werd een zeer blijde
boodschap overgebracht aan twee vrouwen. Deze boodschap ongeveer: Over
een paar minuten gaat de president bekendmaken, dat uw man in de Sowjet-
unie is vrijgelaten. Het nieuws was bijzonder verblijdend voor mevrouw
Gail Olmstead (links). Zij verwacht in maart een baby. Mevrouw Conny
McKone (rechts) ging samen met haar naar de vliegbasis Andrews, waar
de twee vrijgelaten vliegers zouden aankomen uit Europa.
De twee Amerikanen, die in de Sow-
jetunie gevangen werden gehouden se
dert juli van het vorige jaar, herkre
gen deze week in Moskou onverwachts
hun vrijheid. Eergisteren maakte pre
sident Kennedy het verheugende
nieuws van hun vrijlating bekend in
zijn eerste persconferentie, die door
de meeste Amerikaanse radio- en te
levisiezenders direkt werd uitgezon
den.
Vreugdetranen
Gail Olmstead huilde vreugdetranen
toen zij uit Washington de telefonische
mededeling had ontvangen dat presi
dent Kennedy de vrijlating van haar
Van onze Amsterdamse redactie
SCHIPHOL. Omgeven door de
grootst mogelijke geheimzinnigheid
hebben de twee door Rusland vrijge
laten Amerikaanse vliegers Olmstead
en McKone gisternacht enkele se
conden op Nederlandse bodem door
gebracht.
Hun verblijf werd volkomen in be
slag genomen door een snelle wande-
ling door de snijdende nachtwind, var
de ene vliegtuigtrap nar de andere.
De Electra van de KLM, waarmee
zij naar Schiphol waren gevlogen,
was aan liet uiterste randje van hel
platform tot stilstand gekomen, vlak
bij een gereedstaand toestel van de
Amerikaanse luchtmacht.
Vrijwel onmiddellijk nadat.de vrij
gelatenen de wachtende machine wa
ren binnengegaan, sloegen de moto
ren aan. Journalisten, fotografen en
televisiemensen kwamen net te laat
voor een ontmoeting. Zij hadden er
op gerekend, dat de KLM-machine
om kwart voor vier 's nachts zou
landen. Merkwaardig genoeg werd
het bijna een uur eerder. De informa
tiedienst van de KLM had daarover
tot op het laatste ogenblik geen me
iedeling gedaan.
Het toestel van de Amerikaanse
uchtmacht, dat de piloten moest op
talen, had al vanaf de vorige middag
twee uur staan wachten. Het was nl
de bedoeling dat de Electra reeds
dinsdagmiddag om vijf uur zou lan
den. Een technische storing veroor
zaakte, aldus zegslieden op Schiphol,
de grote vertraging.
De weinige passagiers van de Elec
tra zeiden na aankomst allen dat zij
gedurende de vlucht niet hadden ge
weten wie de twee Amerikanen wa
ren. Pas na de landing gingen zij iets
vermoeden, omdat er enige opwin
ding ontstond toen de twee Amerika
nen bij het uitstappen voorrang
moesten hebben.
Met grote spoed werden zij uit het
vliegtuig geloodst. Vanwaar al die
haast? Op heel Schiphol was niemand
te vinden, behalve de pers die meer
lan gewone activiteit toonde.
Begrijpelijkerwijs werd de vraag
,-esteld of de vertraging, het plotse-
ing vervroegd landen en de verkeer
de inlichtingen van de KLM iets met
vrees voor openbaarheid te maken
ïadden.
Het antwoord luidde: Helemaal
niet. Zo'n samenloop van omstandig
heden komt wel eens meer voor.
man en van McKone in zijn perscon
ferentie bekend zou gaan maken. Con
nie McKone, de vrouw van de andere
vlieger, was wel heel gelukkig met
het blijde nieuws dat ook haar even
voor het begin van de televisie-uitzen
ding van Kennedy's persconferentie
bereikte, maar gehuild had zij toch
niet.
President Kennedy, vertelde me
vrouw McKone, had haar na de pers
conferentie opgebeld en haar verteld
hoe blij hij was dat haar man en
Olmstead waren vrijgelaten.
Beide vrouwen zeiden dat zij nooit
de hoop op terugkeer van hun man
hadden opgegeven. De ouders van de
twee vrijgelaten vliegers viel het
nieuws van de vrijlating rauw op het
lijf; zij vernamen het toen zij de tele
visie-uitzending van de persconferen
tie van Kennedy volgden.
SPEKHOLZERHEIDE. Door het
instorten van een pijler is gisteren in
de mijn Willem Sofia in Spekholzer-
heide de twintigjarige ongehuwde hulp-
houwer J. W. M. Hursel uit Bocholtz
om het leven gekomen. Zijn achttien
jarige collega W. J. J. Wouters uit
Spekholzerheide kon worden gered. Een
derde mijnwerker, de twintigjarige
hulphouwer H. J. Schroeder uit Spek
holzerheide, was gisteravond nog niet
gevonden. Men hoopte hem in de loop
van de nacht te bereiken, maar de
kans hem nog levend naar boven te
kunnen brengen, was uiterst gering.
In de loop van de ochtend werd het
lichaam van de hulphouwer Hursel ge
vonden. Hij is vermoedelijk op slag
door het gesteente gedood. Onmiddel
lijk daarna kon de jongste van het
drietal worden bevrijd. Hij was zoda
nig gewond, dat hij opgenomen moest
worden in het St. Jozef ziekenhuis in
Heerlen.
I
Fred moet werken vandaag, maar we
zullen toch wel plezier hebben!
Gisteravond laat werd gemeld
dat de Seawolf, de Amerikaan
se reactoronderzeeboot die deel
neemt aan de jacht op de San
ta Maria, contact met het Por
tugese schip had gehad. Waar
schijnlijk werd radiocontact be
doeld. Volgens de Amerikaanse
marine vaart de Santa Maria
nu een iets noordelijker koers,
nl. in de richting van Dakar.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG. De luchtverontreini
ging door de voortgaande industrialisa
tie langs de Nieuwe Waterweg kan hin
derlijk en zelfs schadelijk worden voor
de volksgezondheid, aldus het oordeel
van B. en W. van 's-Gravenhage in
hun memorie van antwoord aan de
Haagse gemeenteraad. Zij wijzen er
evenwel op dat de hinder die Den Haag
van de raffinaderijen in Pernis heeft,
de laatste jaren niet erger is gewor
den, ondanks de grote uitbreidingen
van de activiteiten in Pernis.
In de omstreken van Pernis zijn men
sen aangewezen die maandelijks rapport
over de stank uitbrengen. Ook Den Haag
telt een paar van deze snuffelaars.
In Westduitsland
Van onze correspondent
BONN. De Westduitse justitie is
er in geslaagd in Noord- en Zuid-
Duitsland twee communistische groe
pen op te rollen, bij welke actie 26
mannen en vrouwen zijn gearres
teerd. In Hamburg, Sleeswijk-Hol-
stein, Nedersaksen en Noordrijnland-
Westfalen vond men propagandacen-
tra van het communistische Oostduit-
se vakverbond dat beoogde een op-
ruiïngsactie onder Westduitse arbei
ders te organiseren. In Beieren wer
den bovendien acht voor de Poolse
spionagedienst werkende Duitsers ge
arresteerd.
Van Westduitse justitiële zijde waren
lange en uitvoerige voorbereidingen ge
troffen om de beide communistische
groepen op te kunnen rollen. De groot
ste slag kon worden geslagen in Ham
burg, waar twee leiders van de Oost-
duitse actie konden worden gearres
teerd en voorts materiaal in vier druk
kerijen, tien personen- en vrachtwa
gens en een grote geldsom van het
Oostduitse vakverbond, in beslag kon
den worden genomen. Tot de gear
resteerden behoort ook een vooraan
staande functionaris van de in de
Bondsrepubliek verboden communisti
sche partij.
Met deze Oostduitse agitatiegroep
had de in Zuid-Duitsland werkende
spionagecel geen verbinding. Deze
werkte voor de Polen. De Westduitse
justitie kon de hand leggen op mate
riaal dat door de spionnen naar War
schau had moeten worden gebracht.
Het K.N.M.I. in De Bilt bericht
te gisteravond om 23.15 uur:
Van het wes.
ten uit gelei
delijk toene
mende bewol
king, maar op
de meeste
plaatsen waar
schijnlijk nog tot de avond droog
weer. Tot matig of krachtig toe
nemende wind uit zuidelijke rich
tingen. Afnemende vorst met in
het noordwesten van het land ge
leidelijk invallende dooi.
MIESJE: Morgen fijn een vrije
zaterdag.
28 januari; zon op 8.27, zon on
der 17.20; maan op 14.42, maan
onder 5.49.
weer
Helsinki rw.bew.
Stockholm onbew.
Oslo onbew.
Kopenhagen l.bew.
Aberdeen geh.bew.
Londen zw.bew.
Amsterdam onbew.
Brussel onbew.
Luxemburg geh.bew.
Parijs zw.bew.
Bordeaux geh.bew.
Grenoble
Nice
Berlijn
Frankfort
München
Zürich
Geneve
Locarno
Wenen
geh.bew.
l.bew.
onbew.
sneeuw
geh.bew.
sneeuw
zw.bew.
onbew.
onbew.
Innsbruck geh.bew.
Belgrado zw.bew.
Athene
Rome
Ajaccio
Madrid
Mallorca
Lissabon
zw.bew.
geh.bew.
zw.bew.
zw.bew.
onbew.
onbew.
wind
WNW
W
stil
W
Z
zzo
ozo
stil
stil
NO
O
NW
NNW
O
NO
NO
stil
wzw
ONO
zw
O
O
O
stil
O
stil
stil
NW
temp nsl
—2 0
—6 0
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
0
0
0.2
0
0.5
0
0
0.2
0
0
—12
2
1
1
—5
—4
5
—1
4
5
15
—7
—4
—4
1
6
5
—0
1
0
14
10
12
14
15
0.2
0.3
0
0
0
