Weldoordachte poging tot revolutie KRITIEK ÖP TIJGER JACHT tegen Salazar VAN BRITS VORSTENPAAR Portugese marine in rep en roer Moskou laat 2 vliegers van de RB-47 vrij Protest tegen uitbreiding hoogovens IJmuiden Officier trekt appèl in Surinamers bang voor verlies van culturele zelfstandigheid Verkiezingen in België in maart De BiltZonnig TWENTE VIERT FEEST Indonesië meldt nieuwe opstanden SIMONSKERK TE WATER Generaal Challe vraagt ontslag PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND Geen geweld EERSTE PERSCONFERENTIE KENNEDY PROTEST TEGEN KONINKRIJKSRAAD: Geen jagers meer Tegemoet Zie verder pag. 7 LAATSTE NIEUWS Werven willen tunnel onder Merwede Alleen plat JHrseteur: JACQ DE SMIT; Chefrefl.: 6. J. BREUEEB Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststraat 90, Postbua 4, Giro 118666, telefoon. Directie en administratie 01100- 6801. Redactie: 01100-6901 en 5366 Bijkantoren: Middelburg, Korte Delft 50. tel. 01180-2009. redactie Walcheren en sportredactie 01180-4604. Post bua 26, Vlissingen, Nleuwendyk 33, tel. 01184-3224, Postbus 24, Terneuren, N.euwstraat 38, tel. 01150-3189; Zierikzee, Havenpark 24, tel. 01110-2991. Zeeuwsch Dagblad Loste ininsifN 18 cent Abonnementsprijs 0,56 per week, 7,per kwarfa# Advertentietarieven op aanvrage. - Rubriek Kabouters T cent per woord met een minimum van 1,—. 16e JAARGANG No. 4765 Donderdag 26 januari 1961 GALVAO KOERST NAAR AFRIKA Van onze correspondent LONDEN. Over de blauwe wateren van de Atlantische Oceaan stoomt de gekaapte Santa Maria kalm maar gestadig voort in oostelijke richting. Gister middag bevond zij zich op negenhonderd mijl ten oosten van Trinidad. Zij had kennelijk de kust van Afrika of de daarvoor gelegen Kaap Verdische Eilan den tot bestemming. Het is tot de Portugese regering doorgedrongen dat er in liet geheel geen sprake was van een grap toen de gewezen legerkapitein Galvao zich van het meer dan twintigduizend ton metende schip meester maakte, en dat het wel degelijk een wel overwogen poging was om het regime van Salazar ten val te brengen. Per schip en per vliegtuig worden niet de meeste spoed versterkingen uit Portugal overgebracht naar de Portugese koloniën en gebieden in Afrika. De re gering is niet geheel zeker van de trouw van de daar gelegerde troepen en vreest dat die gemene zaak zouden kunnen maken met de mannen die op de Santa Maria de macht in handen hebben. Vooral de Kaap Verdische Eilanden en de kolonie Angola worden genoemd als mogelijk doel van de reis van het gekaapte schip. Op de Kaap Verdische Eilanden heeft het regime van Salazar een groot deel van zijn politieke tegenstanders ondergebracht en in Angola is majoor Henrique Galvao zeer goed bekend. Hij heeft er vele vrienden die hem en zijn politieke streven zeer welgezind zijn. Op de Kaap Verdische Eilanden zijn gisteren reeds verster kingen uit Portugal aangekomen. In Lissabon is de politie in staat van paraatheid gebracht. Een krant van de oppositie, die de aanslag van Galvao op de Santa Maria niet veroordeelt, zoals alle andere kranten, kreeg een ver schijningsverbod van drie dagen. De Portugese marine is in rep en roer. Vier fregatten hebben zee geko zen. Een zal patrouilleren voor de kust van Angola, de andere moeten pro beren de Santa Maria te onderscheppen. Men weet nu ten minste precies waar het schip zich bevindt. Een Deens vrachtschip heeft het in volle zee ontmoet, varende op 930 zeemijlen ten oosten van het Westindische Trinidad. AFFAIRE-SMEET S Van een onzer verslaggevers MAASTRICHT. De officier van justitie te Maastricht, mr. W. Moors, heeft het appèl tegen een op 21 decem ber gewezen vonnis van de politierechter, waarbij een caféhouder uit Kerkrade werd vrijgesproken van de beschuldiging dat hij de vlieger Carl Heckmann had beledigd, ingetrokken. Hij heeft dit ge daan na overleg met de procureur- generaal bi) het gerechtshof te Den Bosch. De beledigingsaffaire was een onder deel van de nasleep van de gerucht makende zaak-Smeets. Het ging om het vermoeden van de caféhouder Rocks uit Kerkrade dat de vlieger Heckmann als kroongetuige voor de rechtbank had gelogen. Heckmann had onder ede ver klaard dat Smeets hem eens een bedrag van tienduizend gulden had geboden om een Fokker S-ll in de Middellandse zee te laten verongelukken. Zoals bekend werd Smeets in februari van het vorig jaar gearresteerd, omdat men hem ervan verdacht ter wille van verzekeringspenningen een vliegtuig in de Noordzee te hebben laten storten. In juni werd Smeets van deze beschuldiging vrijgesproken. Hoeksteen Een van de meest vitale getuigen in deze zaak was Carl Heckmann. Zijn verhaal over het zgn. aanbod was een van de hoekstenen, waarop de vervolging was gebaseerd Het merkwaardige van de affaire was. dat Heckmann kort voor het begin van hec proces tegen de caféhouder Rocks had gezegd, dat hij niet geloofde dat Smeets gedaan had wat hem werd verweten, maar dat hij hem niettemin „de nek zou afdraaien". In een gesprek aan de tapkast had de caféhouder tegen hem gezegd: „Ik geloof dat je gelogen hebt". De officier van justitie was op een klacht van de vliegeT ingegaan en had in december een boete tegen de café houder geëist. De politierechter was echter tot een vrijspraak gekomen, omdat hij meende dat de uitlating van de caféhouder was uitgelokt en er dus van opzet tot beledigen geen sprake bon zijn. De officier was hierna in hoger beroep gegaan. Hij heeft het nu na overleg met zijn superieur bij het hof te Den Bosch ingetrokken. DELFZIJL. Het bestuur van het Openluchtmuseum te Arnhem heeft ge ïnformeerd of het mogelijk is het his torische kerkje van Oterdum. een dorp je in de gemeente Delfzijl, over te plaat sen naar Arnhem. Het eeuwenoude ge bouwtje staat tegen de voet van de dijk en zal binnenkort gesloopt moeten wor den. omdat de wit.erkering op Delta hoogte wordt gebracht. De overwinningsvreugde van de hertog van Edinburgh aan wie het tenslotte na twee dagen ge lukte een opgedreven tijger te schieten, kan niet van lange duur zijn geweest. Nadat een deel van het jachtgezelschap van de ma- haradjah van Jaipoer, bij wie de Britse koningin (midden, met filmtoestel) en Prins Philip (links) te gast zijn, bij het van een toren af neergeschoten dier geposeerd had, en het trotse be richt de wereld was ingegaan, bleek een deel van liet Engelse publiek en de Engelse pers ave rechts te reageren. „Jachtpar tijen zijn overblijfsels uit een feodaal tijdperk. Met het dood schieten van herten of tijgers legt ook een vorstelijk persoon in onze tijd geen eer meer in Zo kon men gistermorgen in en kele Engelse kranten lezen. DEN HAAG. De Portugese rege ring heeft aan Nederland gevraagd om, samen met de Verenigde Sta ten en Groot-Britarmië, deel te ne men aan de opsporing van het passa giersschip Santa Maria. Zoals gemeld hebben vier vliegtui gen van de Koninklijke marine, die op Curacao zijn gestationeerd, maandag al enkele patrouillevluchten uitge voerd overigens zonder een glimp van het schip te ontdekken. Het fre gat Van Amstei is ook in actie ge weest. Het heeft gepatrouilleerd tussen Curacao en de Venezolaanse kust. Vliegtuigen van de Amerikaanse marine proberen de Santa Maria te vinden om vervolgens oorlogssche pen naar het passagiersschip te kun nen dirigeren. Sinds het bekend is geworden dat de overneming van de Santa Maria door majoor Galvao, die in dienst staat van de Portugese „emigran tenregering in Brazilië" in feite een poging tot revolte is tegen het re gime van Salazar, zijn de opvattin gen., van de VerVnigde Staten enigs zins veranderd. De orders aan de achtervolgende jagers luiden nog steeds, dat er in de eerste plaats moet worden gedacht aan WASHINGTON (Reuter) Pre sident Kennedy heeft in zijn eerste persconferentie de vrijlating door de Sowjetunie van twee leden van de bemanning van de RB-47 die het vorige jaar boven de Barentszee werd neergeschoten bekend ge maakt. Volgens Kennedy is dit een aan wijzing dat de Sowjetunie streeft naar een verbetering in de betrek kingen met de Verenigde Staten. De twee vliegers zijn dinsdagmorgen vrijgelaten. Kennedy zei te verwachten dat zij donderdagmiddag per vliegtuig naar de Verenigde Staten gebracht zul len worden. Kennedy gaf als zijn mening dat er geen verband bestond tussen het neer schieten van de U-2 van Powers en het neerschieten van de RB-47. De twee vrijgelatenen zijn kapitein Olmstad en kapitein McKone, Zij heb- DELFT Met ingang van 1 februari j wordt voor het gemeentepersoneel v«*Pj Delft de vijfdaagse werkweek ingevoerd.' Van onze correspondent PARAMARIBO. Zeventien Suri naamse culturele verenigingen hebben in een rumoerige ver gadering fel geprotesteerd tegen de voorgenomen installatie van een Koninkrijksraad voor culturele aan gelegenheden Woordvoerders van de onderschei dene verenigingen waren het er over eens, „dat de toekomstige raad een poging zal zijn van enke le reactionaire en koloniale satel lieten, gesteund door buitenlandse belanghebbenden, om inbreuk te maken op de culturele zelfstan digheid van Suriname". Vooral de nationalisten, verenigd in de verenigingen Kra (Geest), Wie eegi sani (Onze eigen zaak) en de Nationalistische beweging Suriname, hebben zich scherp verweerd tegen, wat zij noemen, de poging om de culturele bewustwording in Suriname te smoren. Zij gaan er van uit, dat Nederland wil voorschrijven wat er in Suriname moet gebeuren. Nu Ne derland, zo menen zij, de politieke macht in Suriname hoe langer hoe meer verliest, tracht het langs een culturele omweg déze macht te her overen. De verenigingen namen een resolu tie aan, waarin de instelling van de raad verwerpelijk wordt genoemd. De resolutie is ter kennis van de Suri naamse, de Nederlandse en de Antil liaanse regering gebracht. Aan dc Surinaamse regering is het advies gegeven niet in de koninkrijksraad zitting te nemen. De verenigingen hebben er met name bezwaar tegen, dat van Surinaamse zijde de heren Lou Lichtveld (Albert Helman) en mr. dr. Quintus Bosz in de raad zit ting zouden moeten nemen. Deze he ren worden niet representatief ge acht voor de Surinaamse cultuur. Naar verluidt zullen de Staten van Suriname aan de regering vragen, waarom zij niet in het plan tot in stelling van de raad zijn gekend. De Surinaamse minister van onderwijs en volksontwikkeling, de heer A. J. Morpurgo. heeft inmiddels verklaard dat de raad niet aan Suriname is opgedrongen en dat deelneming vrij willig geschiedt. Koningin Juliana zal de raad op 2 februari in Den Haag installeren. President Kennedy ..vliegers vrijgelaten'... ben in de gevangenis gezeten in de Sowjetunie sedert 1 juli. In de zeer dramatische behandeling van het pneident met de RB-47 in da Veiligheidsraad van de Verenigde Na ties betoogde Henry Cabot Lodge, de Amerikaanse vertegenwoordiger in de raad, het vorige jaar dat het vliegtuig buiten de territoriale wateren van de Sowjetunie was neergeschoten en dat er geen sprake was geweest van schen ding van het Russische luchtruim. Lodge zei toen, zich tot de vertegen woordiger van de Sowjetunie richtend, ronduit: Wij vragen u, wat hebt u met dit vliegtuig gedaan in het vrije lucht ruim? De Sowjetunie zag in het incident aan leiding de Verenigde Staten aan te kla^ gen bij de Veiligheidsraad. Hulp aan Congo Over andere politieke kwesties zei Kennedy: De Amerikaanse regering is voor uitstel tot einde maart van de hervatting van het kernwapenoverleg in Genève; Er zijn voorlopig geen plannen voor herstel van de diplomatieke betrekkingen met Cuba; De Amerikaanse regering heeft be sloten grotere voorraden voedsel beschik baar te stellen voor de leniging van de hongersnood in Congo., 9 Er zijn voorlopig nog geen plannen voor een topconferentie met premier Kroesjtsjef. De Russische schrijver Ilja Eh- renburg heeft de orde van Lenin ont vangen. Volgens radio Moskou is hem deze onderscheiding toegekend ter gelegenheid van zijn zeventigste ver jaardag, voor de diensten die hij de ontwikkeling van de Russische litera tuur bewezen heeft. Generaal Humberto Delgado, de leider van de oppositie tegen het dictatoriale bewind van Salazar in Portugal. Delgado week, nadat hij in Portugal een „verkiezingsneder laag" had geleden, het vorige jaar uit naar Zuid-Amerika. Ilij werd toen ook ontslagen als generaal van de luchtmacht. Hij is 54 jaar. de veiligheid van de passagiers en dat er in geen geval geweld mag worden gebruikt. Maar de opdracht om het schip in elk geval te dwingen een haven binnen te lopen waar het aan de ketting kan worden gelegd, is ver anderd. Het is nu zo dat er in geen geval mag worden opgetreden wanneer de Santa Maria zich in de territoriale wa teren van enig land bevindt. In dat geval moeten de achtervolgende oor logsschepen hun actie eenvoudig af breken. Er neemt nu -in het geheel geen Brits schip meer aan de achtervolging deel. De Rothesay, die ai spoedig na het begin van de jacht gebrek aan brandstof bleek te hebben, ligt in Tri nidad en zal, tenzij de Santa Maria van koers verandert en opnieuw in de buurt van West-Indië komt, daar blij ven liggen. Er zijn voor de Afrikaanse kust in het geheel geen Britse oorlogsschepen, maar er zouden wel in Afrikaanse wateren twee Amerikaanse bodems kruisen, die echter geen opdracht heb ben gekregen tot een poging om de Santa Maria te onderscheppen. Het is de vraag of de Wilson en de Damato, die van West-Indië uit de Santa Maria achtervolgen, dat schip zullen kunnen bereiken eer het onder de Afrikaanse kust komt. Hun actie radius is veel minder groot dan die van het passagiersschip, dat voor dui zenden mijlen varens olie heeft gebun kerd op Curasao, waar Galvao van de gelegenheid gebruik maakte om aan boord te komen. Waarschijnlijk volkomen op de hoogte van het feit, dat de Amerikaan se jagers zich nog op vele honderden mijlen afstand bevinden, schijnt Galvao order te hebben gegeven kalm aan te doen. Het schip loopt maar iets meer dan halve vaart en het vermoeden ligt voor de hand, dat zuinigheid met de brandstof daarvan de oorzaak is. Meer kans op een ontmoeting maken de Portugese oorlogsschepen, die de Santa Maria tegëmoet varen. De afstand wordt met het uur kleiner. Wat hun orders zijn is niet bekend. Voor de Portugezen is het geval veel minder gecompliceerd dan voor de marines van andere mogendheden. Voor hen immers is het een eenvoudig geval van muiterij of rebellie op een eigen schip. Toch zullen ook zij bedacht moe ten zijn op het sparen van de opvaren den die part noch deel hebben aan de rebellie. Het grootste deel van de bijna dui zend opvarenden zijn Portugezen. Het is natuurlijk lang niet onmogelijk dat zich onder hen heel wat meer mensen bevinden die sympathiseren met de beweging van generaal Delgado dan de zeventig man die de coup hebben uit gevoerd. In Portugal zelf en in zijn overzeese gebieden immers bestaat een zeer grote oppositie tegen de regering vap Salazar. NIEUW-GUEVE A DJAKARTA (Reuter) Het Indone sische persbureau Antara heeft gisteren gemeld dat in Nederlands Nieuiw-Guinea nieuwe opstanden" zijn uitgebroken in zuid-Kaimana, Fak-Fak en Bintan Abu- an. De opstanden zouden een reactie zijn op massa-arrestaties van politieke en vakbondsleiders, die in november op last van het Nieuwguinese gouverne ment zouden zijn verricht. Het persbu reau deelt mee zijn inlichtingen te heb ben verkregen uit Makassar. Onlangs zouden in Oost-Indonesië 32 uit Nieuw- Guinea gevluchte jongelingen zijn aan gekomen. Het ministerie van binnenlandse za ken in Den Haag heeft gisteren meege deeld dat van dergelijke opstanden niets bekend is. BRUSSEL (Reuter) Waarschijnlijk nog voor Pasen zullen in België nieuwe algemene verkiezingen worden gehou den, zo heeft Roger Motz, voorzitter van de Liberale party, na besprekingen met premier Eyskens en de voorzitter van de Katholieke volksparty, Lefebvre, gisteravond in Brussel meegedeeld. Als streefdatum noemde Motz 26 maart, maar dit zal afhangen van de snelheid waarmee de verkiezingen kunnen wor den voorbereid. Van regeringszyde in Brussel is ver nomen dat de volksvertegenwoordiging op 22 februari zal worden ontbonden. WASHINGTON. Een vliegtuig van de Amerikaan se marine heeft gisteravond Iaat de Santa Maria gezien en geprobeerd contact te krijgen met het gekaapte schip. Het schip bevond zich toen bijna op het midden van de Atlantische Oceaan, halverwege Trinidad en de Kaap Verdische Eilanden. Of de Santa Maria op de oproep van het vliegtuig heeft ge reageerd of niet, was van nacht nog niet bekend. Van onze scheepvaartredacteur ROTTERDAM. De Nederlandse scheepvaart en scheepsbouw koesteren grote waardering voor het belangrijke werk van prof. dr. ir. W. P. A. van Lammeren en het Nederlands scheeps bouwkundig proefstation (N.S.P.) te Wa- geningen, waarvan hij directeur is. Op charmante wijze kwam dat gisteren tot uiting, toen zijn echtgenote mevrouw A. M. J. J. van Lammeren-Deckers te Rot terdam een schip doopte en te water liet op gemeenschappelijk verzoek van de Verenigde Nederlandse Scheepvaart maatschappij in Den Haag en de werf van P. Smit jr.te Rotterdam. De directeur van de rederij, H. Ha- rinck, maakte er een grapje bij, toen hij de doopster toesprak: ,,U hebt nu ook eens op de helling de onderwater- lijnen van een schip kunnen zien. Als u die niet mooi vindt, moet u er uw man over aanspreken, want die is er verant woordelijk voor." Het betrof de tewaterlating van het motorvrachtschip Simonskerk, een type waarvan deze werf er vier bouwt: drie voor de V.N.S. en een voor de K.P.M. Het schip heeft een draagvermogen van 12.200 ton. De Simonskerk is de tweede, die Smit bouwt. Eind vorig jaar kwam de Serooskerk in de vaart. ,.Met goede re sultaten", getuigde de heer Harinck. Op stapel staat nu de Schiekerk. HARDINXVELD—GIESSENDAM. De directies van zeventien scheeps werven uit de Merwedestreek en de omstreken van Arnhem en Nijmegen hebben Gedeputeerde Staten van Zuid- Holland gevraagd een tunnel onder de Merwede te bouwen. Het initiatief daar toe is genomen door de directeur van de n.v. Scheepswerf en machinefabriek De Merwede, de heer Ohr. Hoenderkamp. Het adres aan Gedeputeerden is een reactie op het structuurplan voor de Dreehtsteden, waarin twee nieuwe ver- keersbraggen zijn geprojecteerd; één in de buurt van de spoorbrug bij Baanhoek en één tussen Papendrecht en Dordrecht, ter hoogte van de elektriciteitscentrale. De bruggen zouden op nauwelijks twee en een halve kilometer van elkaar de rivier overspannen. Met inbegrip van de verkeersbrug bij Gorinchem zouden, als alles volgens plan verloopt, tussen Gorinchem en Alblasserdam vijf brug gen op een rijtje liggen. De scheepvaart zou als gevolg daarvan sterk worden belemmerd, zo menen de werven. De bouw van een tunnel ver dient daarom volgens hen verreweg de voorkeur. Van een onzer verslaggevers ROTTERDAM De Staalstu- diestichting te Rotterdam zal vandaag bij de minister van eco nomische zaken een protest in dienen tegen de uitbreidings plannen van de Koninklijke Nederlandse Hoogovens en Staal fabrieken te IJmuiden. Dit protest, dat een dag eerder komt dan de officiële publicatie van het fel omstreden rapport van de commissie-Van Berkum over de mo gelijkheden van een ijzer- en staal bedrijf op het eiland Rozenburg, richt zich tegen de schending van een afspraak. IJmuiden zou zich, zo zegt de Staalstudiestichting, hebben verbon den tot het uitsluitend vervaardigen van platte produkten, zoals scheeps- plaat. Het nieuwe bedrijf op Rozen burg, waarvan de verwezenlijking door het rapport-Van Berkum op de lange baan is geschoven, zou daaren tegen uitsluitend niet-platte produk ten maken, zoals draad en betonijzer. De uitbreidingen van de IJmuiden- se hoogovens omvatten nu ook de fabricage van niet-platte produkten. PARIJS. Generaal Maurice Challe, de oud-opperbevelhebber van de Franse troepen in Algerije en commandant van de Atlantische troepen in Centraal-Eu- ropa, heeft de Franse regering zijn ont slag gevraagd. Het K.N.M.I. in De Bilt berichtte gisteravond om 23.15 uuri f Droog en zonnig weer, maar in zuid Limburg mogelijk nog wat bewol king en wat lichte sneeuw. Krachtige tot matige wind tussen oost en noordoost. Matige tot lichte vorst. MIESJE: Met de wind in de rug gaat het wel. Van onze correspondent ENSCHEDE. In Twente zijn gistermiddag de vlaggen uitgegaan als teken van vreugde over het be sluit van de regering in Enschede de derde technische hogeschool te vestigen. Muziekkorpsen marcheer den rond, fabriekssirenes loeiden, de klok van het Verkeershuis in Al melo luidde en duizenden mensen stroomden ondanks de kou de straat op, toen het nieuws gistermiddag omstreeks twee uur bekend was ge worden. In Almelo gebeurde het bekend maken vanaf het balkon van het stadhuis, waar leden van de drumband Prinses Irene voor ba zuingeschal zorgden. De vreugde is algemeen, al be seft men natuurlijk wel dat de Sta- ten-Generaal de plannen van minis ter Cals nog moeten goedkeuren. De burgemeester van Enschede, de heer W. Thomassen, zei in de eerste plaats te hopen op een goedkeuring van de volksvertegenwoordiging. ,,Er wacht overigens een onvoorstel bare hoeveelheid werk en de schrik slaat je bijna om het hart als je leest dat de t.h. volgend jaar al moet beginnen," aldus burgemees ter Thomassen. Hij verwachtte dat er druk naar Eindhoven zal worden gereisd om te kijken hoe het stich» ten van de t.h. daar is gebeurd, I oor één gulden De gemeenteraad van Enschede behandelt morgen het voorstel tot overdracht van het landgoed Drio- nerio (waar de regering de t.h. wil vestigen) aan het rijk voor één gulden. De raad zal dan ook beslis sen over een krediet van tiendui zend gulden voor de stedebouwkun- dige plannen die verhand honden met de t.h.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1961 | | pagina 1