Gekaapt schip heeft nog brandstof voor vele duizenden mijlen
Rebel meldde:
alles wel
aan boord
vraag uw bakker nü
Kustvaarder
in nood
KENNEDY MAANDAG
VOOR HET CONGRES
VUUR, VORST EN WIND
VERWOESTTEN PAKHUIS
Snellere
treinen op
de lange
trajecten
Geen resultaat
van gesprek
met minister
Nederlanders
aan boord
Santa Maria
De Bilt: Droog
Meldingscentrale
voor ongelukken
Tanker boort zich
in zandschip
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
M.S. SANTA MARIA
H.M.S. ROTHESAY
U.S.S. DAMATO
U.S.S. WILSON
Passagiers naar haven
Jager moest bunkeren
Bemanning van 370 koppen
Brazilië: niet welkom
Zes ton schade in Musselkanaal
Zie verder pag. 7
Afsluiting Lauwerszee
„Onbillijk'''
Grote veranderingen
in spoorboekje
LAATSTE NIEUWS
BIJLMERMEER BIJ
AMSTERDAM
GROOT DORP DOOR
BRAND
INGESLOTEN
Directeur: JACQ DE SMIT; Chefred.: G. J. BREUKEB
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststraat 90, Postbus 4, Giro
110666. telefoon Directie en administratie 01100*
0001. Redactie: 01100-6901 en 5366.
Bijkantoren: Middelburg, Korte Delft 50, tel. 01180-2009.
redactie Walcheren en sportredactie 01180-4604, Post
bus 26. Vlissingen, Nieuwendijk 33. tel. 01184-3224,
Postbus 24, Terneuzen. N.euwstraat 38, tel. 01150-3189;
Zlerikzee, Havenpark 24. tel. 01110-2991.
Zeeuwsch Dagblad
Losse nummers 13 cent
Abonnementsprijs 0,56 per week, f 7,per kwartel
Advertentietarieven op aanvrage. - Rubriek Kabouter*'
T cent per woord met een minimum van 1,—
16e JAARGANG No. 4764
Woensdag 25 januari 1961
DRIE FREGATTEN JAGEN PIRAAT OP
Van onze correspondent
LONDEN Met brandstof voor vele duizenden mijlen
aan boord en volle kracht varend dwaalt het grote Portugese
passagiersschip Santa Maria rond door de Westindische wate
ren, achtervolgd door vliegtuigen en oorlogsschepen. Maandag
viel het in handen van een groepje als passagiers vermomde
Portugese revolutionairen wier leider, de gewezen Portugese
legerkapitein Enrique Galvao de wereld per radio heeft doen
weten dat het zijn bedoeling is Portugal te bevrijden van de
dictatuur.
Volgens zijn radioboodschap bevinden alle zeshonderd passagiers
zich in goede welstand. Zij zullen aan land worden gebracht in een
haven; welke haven dat is zal afhangen van de maatregelen die de
Amerikaanse en de Britse marine nemen om de Santa Maria te
onderscheppen. Het oorspronkelijke dreigement van Galvao dat hij
het 20.906 ton metende schip tot zinken zou brengen wanneer oor
logsschepen zich met de gang van zaken zouden trachten te be
moeien, is gisteren de gehele dag niet meer gehoord.
Het Britse fregat Rothesay, dat als eerste de achtervolging begon,
heeft gistermiddag gedurende enkele uren de jacht moeten onder
breken omdat het gebrek aan brandstof kreeg. Het liep een haven op
Trinidad binnen om olie te bunkeren en hervatte toen de achtervol
ging. De Santa Maria was echter in de ruim twee uur die het
bunkeren had gevergd, verdwenen.
De Koninklijke marine heeft het fregat Van Amstel en vier marine
vliegtuigen, die gestationeerd zijn op Curagao, ter beschikking gesteld van
het opsporingswerk. Gisteren hebben de vliegtuigen een „zoekslag" gemaakt
van ongeveer een uur. De Van Amstel was nog niet in actie gekomen.
Er bevinden zich op het gekaapte schip bijna duizend mensen. Er zijn
zeshonderd passagiers, in hoofdzaak Nederlanders, Portugezen, Amerikanen
en Venezolanen. Dan zijn er de ongeveer zeventig oproerlingen onder leiding
van Galvao. Het schijnen niet uitsluitend Portugezen te zijn. Voor een deel
zijn zij in Willemstad aan boord gekomen. Tenslotte is er de bemanning van
het zeer luxueuze schip, bestaande uit 370 personen.
Men weet nu ongeveer hoe dit geval van piraterij zich heeft afgespeeld. Maar het
is nog allerminst duidelijk wat de gewezen legerkapitein heeft bewogen tot zijn
wel zeer uitzonderlijke daad. Hij is een verbitterd tegenstander van de Portugese
president Salazar en schijnt van plan te zijn een revolutionair bewind te vestigen.
Zijn eerste hoofdkwartier is de Santa Maria.
Wat hij wil beginnen wanneer de brandstof op is en hij gedwongen wordt een
haven binnen te lopen, is een raadsel. In elke haven namelijk zal het schip onmiddel
lijk aan de ketting worden gelegd om later aan de wettige eigenaar te worden
teruggegeven.
De regering van Brazilië, die vreest dat Galvao een Braziliaanse haven wil bin
nenlopen om zich in Brazilië te verenigingen met andere tegenstanders van het
tegenwoordige Portugese regiem, heeft al laten weten dat zij het schip in beslag
zal nemen en de oproerlingen zal interneren.
Deze man heeft op het ogenblik het lot in handen
van alle opvarenden van de Santa Maria. Het is de
Portugese legerkapitein Galvao, die door iieh van het
Portugese schip meester te maken meent de grondslag
te hebben gelegd voor een „nieuw en vrij Portugal".
Dit is de werkelijke gezagvoerder van de Santa
Maria, kapitein Mario Simoes Maia, die nu naar alle
waarschijnlijkheid met een pistool van een van de
rebellen in de rug, moet zorgen dat de Santa Maria
niet in handen valt van de achtervolgende oorlogs
schepen.
Van onze correspondent
MUSSELKANAAL In de ijzige kou
hebben brandweerlieden gistermiddag
in Musselkanaal een bar gevecht ge
leverd tegen 'een brand, die brullend
uit het dak van een graanpakhuis sloeg.
In de harde wind bevroor het bluswater
op hun kleren. De strijd was voor een
goed deel vergeefs. Na een paar uur
was er van het grote pakhuis met de
silo weinig meer dan een ruïne over;
zes- a zevenhonderd ton graan was ver
brand. De schade wordt op ruim een
hall miljoen gulden geschat.
Een pakhuisknecht' ontdekte de brand
tegen het middaguur. Op de tweede
verdieping van het pakhuis van de
De toedracht van de dramatische ge
beurtenissen van maandag is verteld
door de assistent-purser van het schip
die samen met een dode en enige ge
wonden en zieken aan land werd ge
bracht in de Britse kolonie Santa Lu
cia. Daar lag ook het Britse fregat
Rothesay.
Onmiddellijk na het ontschepen van
de slachtoffers vertrok de Santa Maria
weer naar open zee.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG. Tussen het Neder-
landsche Roode Kruis, de verkeers-
organisaties en enkele andere instellin
gen is overleg gaande over de instel
ling van een centraal telefoonnummer
voor heel Nederland, als meldings
centrale bij verkeersongelukken. Van
deze centrale uit zou de hulpverlening
en het vervoer van gewonden kunnen
worden geregeld. Een en ander wordt
meegedeeld door minister Van Rooy in
zijn antwoord aan de Tweede Kamer.
Het denkbeeld voor een dergelijke
centrale post is opgekomen, omdat
geneeskundige hulp en vervoer van
gewonden in ons land niet uniform zijn
geregeld.
In de grote steden springt bij ver
keersongelukken de gemeentelijke ge
neeskundige dienst in; in kleinere
gemeenten zal een daar wonend arts of
een toevallig voorbijkomende dokter
hulp verlenen en moet voor vervoer
vaak een beroep worden gedaan op
particulier ziekenvervoer. In sommige
gevallen doen zich hier wel eens moei
lijkheden en vertragingen voor.
Advertentie
TURKSTRA
echte Friese beschuit - in de Split-Strip-Rol - handig open!
handig open
REGINA KLASSIEK
REGINA MODERN
prachtig tafelcouvert voor u
kijk op de rol daar slaat alles precies op
firma H. Kah aan de Akade vraten de
vlammen zich toen ai gretig door de
voorraden. Een ogenblik later sloegen
ze hoog boven het dak uit.
Geknakte stralen
De brandweren van Musselkanaal,
Tweede Exloërmond en Valthermond
hebben duizenden kubieke meters wa
ter uit het kanaal gepompt, maar dat
heeft niet veel uitgehaald. De straffe
wind knakte de stralen, zodat het hoog
gelegen vuur niet kon worden bereikt.
Door de kou konden de brandweer
lieden de slangen maar korte tijd vast
houden. Met snel wisselen hebben zij
gepoogd het blussen zo goed mogelijk
gaande te houden.
Van onze correspondent
LEEUWARDEN. Friesland, Gro
ningen en Drente hebben nog geen
overeenstemming bereikt met de
minister van verkeer en waterstaat
over de bijdragenregeling voor de af
sluiting van de Lauwerszee. De noor
delijke interprovinciale commissie
voor de financiering van dit project
heeft eergisteren een gesprek gehad
met drs. H. A. Korthals, maar depar-
tijen zijn het in dat gesprek niet eens
kunnen worden. Over enkele weken
zal het gesprek worden voortgezet.
Friesland, Groningen en Drente zijn
het onderling eens geworden over de
verdeling van de kosten voor afsluiting
van de Lauwerszee. De provincies voe
len er niets voor om zich, zoals de mi
nister wil, garant te verklaren voor de
kosten die de zeewerende waterschappen
moeten opbrengen als de zeedijken op
deltahoogte worden gebracht.
Zij zijn het er evenmin mee eens dat
Friesland en Groningen het onderhoud
en beheer van de afsluitdijk van de Lau
werszee zullen moeten overnemen. Fries
land en Groningen zullen evenwel ieder
de helft van de kosten betalen wanneer
daar niet aan te ontkomen is. Ook de
eis van de minister dat twee miljoen
gulden moet worden betaald, omdat de
produktiviteit van de landerijen langs
de Lauwerszee door de afsluiting zal
toenemen, vinden de provincies onbillijk.
Van onze correspondent
DORDRECHT. Op De Noord, tussen
Alblasserdam en Hendrik Ido Ambacht,
zijn gistermorgen een tanker en een
zandschip met elkaar in aanvaring ge
komen. Hét zandschip, de Lekstroom 22,
werd zwaar beschadigd en zonk spoedig.
De twee opvarenden, de bakschippers
M. de Visser en J. de Visser (geen fa
milie), konden zich op het nippertje red
den; door een passerend bootje werden
zij opgepikt en naar Rotterdam gebracht.
De Lekstroom 22, die eigendom was
van de n.v. H. J. van Haaften in Den
Haag, werd gesleept door de Sliedrecht.
Ter hoogte van de Kabelfabriek langs
De Noord scheerde het zandschip plot
seling naar bakboord en kwam vrijwel
naast de sleepboot te liggen.
Op dat moment naderde de tanker
Toscania (eigendom van Van Ommeren
in Rotterdam), die met 840 ton stook
olie geladen op weg was naar Duitsland.
Ontwijken was niet meer mogelijk. Bij
de aanvaring werd ook de Toscania
zwaar gehavend; zij moest naar Dor
drecht worden gesleept.
Van onze correspondent
UTKECHT De Nederlandse
spoorwegen hebben de bestaande
dienstregeling helemaal door el
kaar gegooid. Als de nieuwe
dienstregeling ingaat (op 28 mei)
kunnen de spoorboekjes de vuil
nisbak in. Alle hoofdverbindin
gen zijn versneld en worden vaak
onderhouden door meer treinen.
Daardoor zijn grote verschuivin
gen ontstaan, ook op de baan
vakken, die niet rechtstreeks bij
die trajecten zijn betrokken.
Die hoofdverbindingen zijn de aan
sluitingen van het noorden, het oosten
en het zuiden met het westen en omge
keerd. Om het uur zullen locomotieven
tremen van züid naar west slepen in -
een tijd die een paar minuten korter
is dan tot nog toe. Groningen—Amster
dam gaat zes minuten sneller; Gronin
genRotterdam zestien minuten. Leeu
wardenAmsterdam en Leeuwarden
Rotterdam respectievelijk acht en
achttien minuten.
40 minuten
Van het noorden en het oosten naar
het westen zullen gestroomlijnde trei
nen van vier rijtuigen gaan rijden, die
in Utrecht aansluitingen hebben naar
Eindhoven en Maastricht. Groningen
en Maastricht komen daardoor veertig
minuten dichter bij elkaar te liggen.
Die gestroomlijnde treinen maken de
reis van Enschede naar Rotterdam ne
gen minuten korter. De sneldienst van
Amsterdam over Utrecht naar Maas
tricht zal een half uur vlotter gaan en
van Maastricht over Breda naar Den
Haag is er zelfs 43 minuten winst.
Ook diverse aansluitingen op buiten
landse treinen zullen worden verbeterd.
Inkomsten hoger
Dat alles heeft de president-directeur
van de Nederlandse spoorwegen, ir. J.
Lohmann gisteren meegedeeld. Hij zei
verder dat de inkomsten van het be
drijf vier procent hoger waren dan in
1959 en de onkosten drie procent. Er
mag worden aangenomen, dat de winst
van 1960, die van 1959 (tien miljoen
gulden) zeker zal evenaren.
Het spoorwegnet wordt voortdurend
verbeterd. Elk jaar wil de N.S. vijftig
overwegen van automatische halve
overwegbomen voorzien.
Ook werden veel knipperlichtinstalla
ties geplaatst, in 1960 driemaal zoveel
als het jaar ervoor.
De Betuwe krijgt tenslotte als eerste
gebied een nieuw soort diesel-elektri
sche trein. Die bestaat uit drie rijtuigen.
Hij heeft een hoge aanloopsnelheid en
pneumatisch sluitende deuren.
De Portugese oppositieleider
Delgado, vriend van kapitein
Galvao, heeft te Rio de Janeiro
waar hjj in ballingschap leeft,
verklaard dat hij een nieuwe
radioboodschap heeft ontvangen
van de Santa Maria. Daarin
werd gezegd dat de revolutio
nairen zich met de wapens zul
len verzetten wanneer zij door
enig oorlogsschip worden aan
gevallen. Galvao heeft gezegd
dat hij zich in geen geval zon
der strijd zal overgeven.
Delgado heeft vervolgens de
Britse en de Amerikaanse re
gering gevraagd, niets tegen de
mannen te ondernemen die zich
van de Santa Maria hebben
meester gemaakt, daar het geen
muiters of zeerovers zfjn doch
Portugese zeelieden, belast met
een Portugees transport ten be
hoeve van Portugese belangen.
Eigen nieuwsdienst
DEN HAAG. In Willemstad op Cu
ragao zijn zestig passagiers aan boord
van de Santa Maria gegaan.
Onder hen bevonden zich de volgen
de Nederlanders: De echtparen W. J.
van der Kooy, K. van Tol, D. van
Santen. J. Quaadvlieg, R. J. Zapey, elk
met twee kinderen, mevr. A. C. Noord-
hoekHecht met twee kinderen, mevr.
I. Kouwenaar met een kind, mevr. A.
C. Servage met een kind, mevr. P. van
Venetien met vier kinderen, het echt
paar J, Rtnime met een kind, mevr.
W. A. Meyer en de heren J. D. Boesè-
veld, F. Baptist, W. P. van der Meer,
A. Veenendaal en F. Wernet.
Voor zover is na te gaan zijn zjj de
enige Nederlanders, die zich aan boord
van het gekaapte schip bevinden. Zij
zijn verlofgangers, die op weg waren
naar Nederland.
ROSSLARE, Ierland. Het Neder
landse kustvaartuig Cascade drijft hon
derd mijl ten westen van het eiland
Lundy stuurloos rond in een storm
met windkracht negen. De machines
van het schip, dat met een lading ce
ment onderweg was van Huil naar
Dublin, vielen ten zuiden van Ierland
uit.
Een Britse sleepboot heeft na harde
strijd met de stormachtige zee de po
gingen om de 350 ton metende Cascade
te bereiken moeten opgeven en is een
haven binnengelopen. Omstreeks mid
dernacht zou een tweede sleper ter as
sistentie uitvaren. Het aantal beman
ningsleden dat zich aan boord bevindt,
is niet bekend.
WASHINGTON (Reuter). Presi
dent Kennedy zal maandag de verenig
de vergadering van Senaat en Huis
van Afgevaardigden voor het eerst toe
spreken en dan zijn oordeel geven over
de algemene toestand van het land.
Het ligt niet in de bedoeling dat in
Kennedy's toespraak wetsvoorstellen
zullen worden opgenomen. De presi
dent is voornemens binnenkort een
nieuwe begroting bij het Congres in te
dienen en zich met boodschappen over
economische maatregelen en andere
staatszaken tot het Congres te richten.
Kennedy besprak gisteren het ont-
wapeningsvraagstuk met de ministers
van buitenlandse zaken en defensie,
Dean Rusk en Robert McNamara, de
directeur van het ontwapeningsbureau,
John McCloy, de adviseur van het
Witte Huis voor wetenschap en tech
niek, professor Jerome Wiesner, en
enkele andere hooggeplaatste rege
ringsfunctionarissen.
De resultaten van het besprokene
werden niet onmiddellijk bekend ge
maakt, maar vast stond wel dat een
van de voornaamste onderwerpen de
vraag was of Amerika zal instemmen
met hervatting van
kernwapenoverleg in Genève op 7
februari dan wel zal willen wachten
tot bekend is hoe de Sowjetunie rea
geert op een nieuwe serie Amerikaan
se ontwapeningsvoorstellen. Die laat
ste moeten nog worden geformuleerd.
Staten menen:
Van onze correspondent
HAARLEM. Provinciale Staten van
Noordholland zijn met Gedeputeerden
van mening, dat de Bijlmermeer bij
Amsterdam moet worden gevoegd. Met
51 tegen zeventien stemmen hebben de
Staten gisteren een motie aangenomen,
waarin er bij Gedeputeerden op wordt
aangedrongen de Tweede Kamer daar
van op de hoogte te brengen.
De regering stelt zich op het stand
punt dat de Bijlmermeer aan de ge
meente Ouder-Amstel moet worden toe
gevoegd.
De indiener van de motie, de socia
list De Wit, vond, dat de dienst open
bare werken van Ouder-Amstel niet
moet worden belast met de uitvoering
van het geweldige uitbreidingsplan Bijl
mermeer, nu die al zo zeer de handen
vol blijkt te hebben met het plaatsen
ir» hof oirtrvn rlom.
In Australië
PERTH (Reuter). Wanhopige po
gingen van Australische soldaten, vrij
willigers, brandweer en politie om een
door bosbranden ingesloten dorp van
duizend inwoners te ontzetten, hebben
gisteren tot niets geleid. De hitte van
de felle branden beletten het leger vuur-
bestrijders uit het naburige Perth om
het ongelukkige dorp te bereiken.
Over het lot van de inwoners is ver
der nog niets bekend; het is nog moge
lijk dat zij zelf het vuur een halt héb
ben weten toe te roepen. Het is het
dorp Dwellingup in West-Australië, het
houtzaagcentruim van een rijk houtdis-
trict.
AMSTERDAM (ANP). In de Berk
houthof in Amsterdam is gistermiddag
de tweejarige Sjoerd Westphal bij het
spelen beklemd geraakt tussen een ach
terwiel van een vuilnisauto en de trot
toirband. Het slachtoffertje is tijdens
het vervoer naar het Wilhelminagasthuis
overleden.
Het K.N.M.I. in De Bilt berichtte
gisteravond om 23.15 uur:
Droog en in de
noordelijke provin
cies vrij zonnig
weer, in het zuiden
vrij veel bewolking.
Matige tot krach
tige oostelijke wind;
Matige tot lichte
vorst.
Een bord snert
smaakt bjj dit
weeri
26 JANUARI: zon op 8.30, zon
onder 17.16; maan op 13.20, maan
onder 3.56.
