Dr. O.: Gif kwam via ouders van L. in Arie's bezit a^AMET DE POSITIE VAN Mr. HUYGENS ;en op Astrid Naess ROGIER EN MARIA VANDERHAEGEN BEZWEKEN NIET BIJ ZEER SCHERP KRUISVERHOOR ,.ZO LANG GELEDEN" EEN AFLEIDEND WAPEN Vermoeden van meineed Voor Nw.-Giiinea drie bataljons Kort geding over dealerscontract Opnieuw onlusten in Turkije tmrn DIRECTEUR-HOOFDREDACTEUR DAGBLAD VAN RIJN EN GOUWE Ph. J. G. Roest jubileert RESA-HILVERSUM Bevestiging Oostduits vonnis: levenslang voor Oberlander Waar bleef die tien gram Gelogen Maagpijn Echt niet Waarom die reis Van Duivenvoorde OVERHEID HOUDT VROONGRONDEN Zo dom Onder indruk De ruime tent die voor gemak en zorgt mei 9 vervolmakingen Zo lang geleden ft Zaterdag 30 april 1960 ZEEUWSCH DAGBLAD Pag. 7 LEEUWARDEN. - Het was gisteren wel de tot nu toe meest spectaculaire dag van het proces-O. Niet alleen werd de Gentse fotograaf Vanderhaegen ge hoord. maar ook dr. O. zelf werd uitvoerig over allerlei aspecten van zijn zaak ondervraagd. Rogier Vanderhaegen was op het laatste nippertje met zijn vrouw naar Leeuwarden gekomen. In een met gespannen verwachting geladen at mosfeer werd het echtpaar een uiterst scherp kruisverhoor afgeno men, waarin ook de moeder en de stiefvader van Arie L„ de heer en mevrouw Duivenvoorde, werden ge mengd. Aan het eind van de uren lange ondervragingen, die behalve Advertentie Geslaagd dank zij (Bekende Schriftelijke Cursus) H.B.S., GymnaBiimV. ipnderw.akte Middelbare Akten: Fr., D-, Eng- en-Ned. M.O. Tolk-Vertaler. Hoofclcorr.. V.-T.H,-diploma. BERLIJN (Reuter) Het Oostduitse hooggerechtshof heeft gisteren het schijnproces" tegen de Westduitse mi nister voor vluchtelingenzaken, professor Theodor Oberlander, besloten met diens veroordeling bij verstek tot levenslange dwangarbeid wegens het plegen van „tal loze moorden". Het hof ontnam Ober lander ook voor het leven de burgerrech ten en veroordeelde hem tot betaling van de kosten van het proces. De openbare aanklager deelde nadat het vonnis was geveld aan journalisten mede dat Oberlander zal worden gear resteerd wanneer hij naar Oost-Diiits- land mocht komen. De Oostduitse regering schijnt voor nemens te zijn de uitlevering' van Ober lander te vragen. Van onze Haagse redactie DEN HAAG. De legerleiding maakt spoed met de vorming van de expeditionaire macht voor Nieuw- Guinea. Gisteren zijn bij de voorbe reiding van deze krijgsmacht drie bataljons opgeheven. Het zijn de ba taljons veertien en vijftien van de 7- decemberdivisie uit Arnhem en Gra ve en het tot de vierde divisie beho rende 46ste bataljon uit Steenwijker- wold. De meeste van de tot deze batal jons behorende militairen zullen naar Nieuw-Guinea worden gezonden. Het resterende personeel zal wor den gebruikt als aanvulling van en kele andere bataljons en voor de op richting van een paraat verkennings bataljon, dat tot nu toe mobilisabel was. Het personeel voor Nieuw-Guinea, waarschijnlijk een totaal van onge veer tweeduizend man omvattend, zal op zeer korte termijn beginnen aan de tropenopleiding. Deze zal gegeven worden in de Saksen-Weimarkazerne jn Arnhem. ROTTERDAM De n.v. Joh. d<» Heer Autobedrijf heeft een kort geding aanhangig gemaakt tegen Simca Neder land n.v. Eiseres is van mening dat ge daagde onrechtmatig het dealerscontract heeft beëindigd. Simca zou dit hebban gedaan omdat eiseres beneden catalo gusprijs Simca produkten zou hebben verkocht. De president van de rechtbank, mr. J. G. L. Reuder. zarl thans de vraag moeten beantwoorden, of in dit geval al of niet van een usance in de autohan del kan worden gesproken. Enige vooraanstaande figuren uH \d" autowereld (de directeur van R. Stok vis en Zn., de algemeen secretaris ea de secretaris van de Bovag, de secre taris van de RAI) verklaarden als getui gen: „Het is niet ongebruikelijk reduc tie te geven op catalogusprijzen, „bet is nog nooit eerder voorgekomen da' om deze reden een dealerscontract werd opgezegd" en „de prijshandnaving is afhankelijk van de marktpositie". Getuigen van de tegenpartij spraken over prijsbederf. Mevrouw mr. L. H. Gehrels bepleit te de belangen van Simca, mr. J. Ane- ma die van De Heer. Op JQ mei sta) de president uitspraak doen. het vermoeden dat er door iemand een meineed werd gepleegd, niets nieuws opleverden, trokken de rech ters zich 's middags om half drie voor een twee uur lange onderbre king in raadkamer terug. De presi dent motiveerde de ongewoon lange pauze: „De rechtbank wilde gele genheid hebben om eerst even haar gedachten te ordenen." Zo groot was de verwarring inmiddels geworden. Tijdens het verhoor van de vrouw van Rogier Vanderhaegen, dr. O.'s nicht Maria, had de rechtbank zich ook te ruggetrokken. De rechters bleven toen maar even weg. Het gebeurde op het dramatische hoogtepunt van de ondervraging. De president had Maria Vanderhaegen die maar steeds bleef ontkennen iets meer van de cyaankali-affaire te weten dan dal zij en haar man een buisje met vergif „voor proeven" naar de familie van Arie L. hadden gestuurd eraan herinnerd, dat zij onder ede stond. Zij had tweemaal moeten zweren, eerst in Belgische trant („Ik zweer de waarheid te zeggen en niets dan de waarheid. Zo helpe mij God") en toen volgens de Nederlandse formule. De president gaf haar de gelegeriheidv zo zij onwaarheid sprak, haar meineed -ongedaan te makenr maar Maria, vhleef op haar stuk staan. Zij wist niets* meer dan wat zij reeds in België tegenover de justitie aldaar had verklaard, zo zei zij. Kernpunt van de discussie vormde het raadselachtige verdwijnen van de tien gram cyaankali, die aan de voor raad bij Vanderhaegen thuis had ont broken. Er was maar tachtig gram gif bij hem gevonden. Hij had er honderd gekocht en tien gram naar de familie Duivenvoorde („voor Piet") gezonden. Waar was nu de rest? Maria wist het niet. „En als ik wilde liegen", zo rede neerde zij, „dan had ik toch wel een verhaaltje kunnen vertellen. Ik had kunnen zeggen, dat ik die ontbrekende tien gram had gebruikt om de kat van de buren te vergiftigen." U bent toch goed katholiek? vroeg de president. Ja zeker, zei Maria. President: Dan weet u toch dat een meineed een zware zonde is in Gods ogen? Maria: Dat weet ik heel goed, maar ik pleeg^ geen meineed. President: Maar u hebt anders wel tegen de politie in België gelogen toen u zei, dat u alle brieven die dr. O. in de loop der jaren u had gestuurd, aan de justitie had afgegeven. U hebt toen verzwegen, dat u diè brieven had ver nietigd, die op cyaankali betrekking hadden. Maria aarzelde en gaf even later toe, dat zij inderdaad gelogen had. Dr. O. vertelde op een vraag van de president, dat hij zijn neef Vanderhae gen bij diens bezoek aan Leeuwarden in december 1957 had gevraagd de cy- aankalipost te vernietigen. „Dat vroeg ik aan zo veel mensen". O, repliceerde de president. Juist op het ogenblik dat de recht bank zijn nicht onder de hoogst mo gelijke druk zette, kromp de Berkelse arts plotseling in een. Niemand, scheen het te merken, behalve zijn advocaat mr. Schootstra. Die stopte zijn cliënt, die kennelijk onder hevige maagpijnen leed, een tabletje toe. Even later her stelde dr. O. zich. De kwestie van de ontbrekende tien gram werd nog wat ingewikkelder doordat de Haagse gerechtelijke toxy- coloog Boer kwam verklaren dat zijn laboratorium van dezelfde firma die ook aan Vanderhaegen geleverd had, een fles cyaankali had betrokken, waarin niet de aangegeven honderd gram zat, doch slechts 98 gram. Der gelijke slordigheden kwamen meer voor, vertelde de heer Boer. De papieren van het echtpaar Vanderhaegen stegen, want de me dedeling van de toxycoloog kon een verklaring inhouden voor het ont breken van de „tien gram". Rogier was scherp ondervraagd over zijn bezoek aan dr. O. in december 1957. Had hij toen echt geen vergif naar| binnen gesmokkeld? Ook niet via de w.c.? Neen, mijnheer de voorzitter, sprak de Belg onder het vertoon van veel pathos, echt niet. President: Hebt u dr. O. toen geen sigaar gegeven, waarin cyaankali ver borgen zat? Rogier: Neen, ik heb hem wel een sigaar aangeboden, maar hij mocht die niet aannemen. President: Maar een vrouw van een gedetineerde met wie u op de te- 1 rugweg in de trein hebt gezeten, heeft verteld, dat u haar hebt gezegd: „Ik heb hem een paar sigaren gegeven", I President: U bent zich toch wel goed bewust dat u onder 'ede staat(Van links naar rechts: de president mr. Van Maanengetuige R. Vanderhaegenge tuige H. C. Duivenvoorde, raadsman mr. A. Schootstra, verdachte O. en daar deed u toen heel geheimzinnig over en u was erg zenuwachtig toen de trein nog op 'het perron in Leeu warden stond, hield de president aan. Rogier gaf een ontwijkend antwoord, dat geen enkel verder aanknopings punt bood. Een .vari,de,rechters rrieckte,op:. „jHet is toeft wel' vreemd, dat 'u'. terwijl u al een schriftelijk verzoek had gekre gen om cyaankali te kopen, voor de zg. proeven van dr. O. nog helemaal naar Leeuwarden moest reizen om die klei ne details over de verzending aan de familie Duivenvoorde te vernemen. U had, toen u in Leeuwarden kwam, de cyaankali toch al gekocht?" Rogier: Die had ik inderdaad al gekocht. De Vanderbaegens, die ook scherp werden ondervraagd over een illegale brief, die dr. O. hun door bemiddeling van de vrouw van een medegedetineer de zou hebben gezonden, verklaarden beiden onvoorwaardelijk in de onschuld van dr. O. te geloven. De president hield hun voor. dat toch „achtenswaar dige lieden" hem lot levenslang had den veroordeeld wegens moord op zijn vrouw. Een rechterlijke dwaling ge beurde toch met zo maar? Akkoord, zei Rogier, maar, mijnheer de voorzitter, vergissen is menselijk. President: Inderdaad, maar ik hoop dat u dat ook ten aanzien van uw eigen verklaringen denkt. Rogier: Ja, zeker, voorzitter, dat doe ik, maar ik heb het over feiten." Niet alleen de Vanderhaegens kwamen gisteren „op het rooster" terecht, ook de familie van Duiven voorde, het contactadres voor de gif zending, kwam voor hete vuren te staan. De stiefvader en de moeder van A. L. hadden al eens met het scepticisme van de rechters kennis gemaakt. Op de eerste procesdag waren ze reeds stevig aan de tand gevoeld. De vader moest alles wat hij met het buisje cyaankali had gedaan nog eens haarfijn vertellen. Hij. voegde enkele details aan zijn oude verklaring toe, doch bracht geen wezenlijk nieuwe dingen op tafel. De president hield hem voor, dat het wel vreemd was dat iemand die wel een brief aan mr. Huy- gens smokkelt, ineens gewetensbezwa ren krijgt als hij een pakje naar de gevangenis moet sturen. „Het maakt allemaal een vreemde in- indruk", concludeert mr. van Maanen. De stiefvader was het daarin met hem eens. „Het is gek", zei hij, „maar het is niet anders." Hoe onoverzichtelijk de hele gif affaire was, moge blijken uit de woor den die de president tegen het eind van het verhoor tot Maria Vanderhae gen sprak: „Moeten wij als justitie voor dit raadsel blijven staan?" „Tja", zei Maria nadenkend. Foto Na een lange schorsing, die nog wat werd verlengd om het bandopname apparaat in de raadkamer terug te draaier., werd met dr. O. uitvoerig in gegaan op een foto van zijn vrouw, die na de dood van L. in diens cel was ge vonden. De foto zat met een bankbiljet van tien gulden verstopt in de kaft van een boek. De ondervraging had een uiterst be klemmend karakter, want onontkoom baar drong zich de suggestie op, dat dr. O. die foto zelf weieens in het boek had kunnen leggen om zodoende het bestaan van „Piet Berger" en diens desastreuze relatie tot mevTouw O. te schragen. De Berkelse arts vertelde gisteren omstandig dat hij, toen hij in Leeuwar den arriveerde, een foto van zijn vrouw bij zich had gehad. Die was hij op een gegeven ogenblik kwijt geraakt. Hii schreef dat toe aan slordigheid zijner zijds. Dr. O. placht brieven en pape rassen stelselmatig te verbranden om te voorkomen dat zij in handen van bewakers of gedetineerden zouden raken. Hij vertelde dat sommige gevan genen er een sport van maken om de snippers van verscheurde brieven bijeen te zoeken en ze weer aan elkaar te plakken. De foto in kwestie had een briefkaartmodel en was groter dan het portretje dat bij L. was aangetroffen. Midden in het verhoor haalde een van de rechters plots een kleine foto voor de dag. Dr. O. bekeek die en consta teerde dat er hetzelfde beeld op stond als op zijn briefkaart, alleen het formaat van de kaart niet het beeld was kleiner. „Dat. klopt", zei de rechter, „de randen zijn er afgeknipt." O. zei de Berkelse arts verbaasd, zijn die er afgeknipt Ja, zei dé rechter droogjes. O ja, zei dr. O. nadat hij Öe foto had betast. Uitvoerig moest toen een politieman vertellen over een verhoor dat hij kort na de dood van L. aan dr. O. had afgenomen. De Berkelse arts had bij die gelegenheid gezegd dat A. wel eens geld en -dergelijke, de gevangenis' in smokkelde. De rechercheurs moesten maar eens gaan kijken achter de kaften* van boeken in L.'s cel. De politieman nen hadden die raad opgevolgd en toen tot hun stomme verbazing de foto ge vonden. Op de achterkant, waaraan met een scherp voorwerp was geknoeid, was nog vaag te lezen: „Mevrouw O." Op dit punt nam de president de ondervraging over. Advertentie VI Bier: Oranjeboom Super Pilsner t i vs r k r ij g b a r b Ij Horaea-badry'Ymn m n (Jw taveranclmr Paardrijkleding: Frits Rolff. Foto: Paul Huf •öL- uroc Viii daT maar lat.pr ANKARA (Reuter). De studenten relletjes in de grote steden van Turkije zijn gisteren voortgezet. De staat van beleg blijft dan ook gehandhaafd evenals het uitgaansverbod in de avond en d§ nacht. Er zijn gisteren vele gewonden gévallen toen de politie trachtte, betogers uiteen te drijven; of er ook doden zijn gevallen is als gevolg van censuur on bekend. Premier Menderes, tegen wiens bestuur zicii de demonstraties richten, heeft gis teren over de radio het Turkse volk toe gesproken en gewaarschuwd tegen „mis dadige pogingen om veiligheid en vrede te ondermijnen". Hij vroeg om iedereen bij de politie aan te geven die nieuws over de onlusten verspreidt met het oog merk, de onrust te doen toenemen. Van onze Haagse redactie DEN HAAG. Ook al kunnen de vroongronden in Zeeland in verband met de abnormaal hoge prijzen niet door het Staatsbosbeheer worden gekocht dan nog beschikt de overheid over voldoende middelen om te voorkomen dat de gronden worden gebruikt voor een doel dat in strijd is met de plano logische bestemming. Dit blijkt uit het antwoord van de ministers Marijnen, Van Aarts en en staatssecretaris Schol ten op vragen van het Tweede-Kamer lid Westerhout. Bij een juiste toepas sing van de planologische maatregelen op gemeentelijk, provinciaal en, rijksni veau hóeven eventuele aankopen geen ongewenste toestanden op te leveren. Het Staatsbosbeheer heeft onlangs geprobeerd de Zeeuwse vroongronden in bezit te krijgen. Door de invloed van speculanten bleken de grondprijzen echter te hoog te zijn opgedreven. Hebt u enig idee, mijnheer O., hoe de foto van uw vrouw in het bezit van L. kwam Dr. O. Geen enkel. President U legde hem toch niet zelf in het boek»? Leende u wel eens boeken van L. Dr. O. Weineen, mijnheer de president. President Vindt u het niet vreemd dat een man, die pas in januari 1958 bekende dat hij Piet Berger was, en dit daarvoor heftig ontkende, het bewijs stuk bij uitnemendheid bewaarde m een boek, dat iedereen zo maar kon openslaan? Ik noem zoiets een dom heid van astronomische grootte en uitermate stupide. Wat denkt u ervan Dr. O. (rad pratend) U moet weten: L. behoefde niet bang te zijn dat de bewaarders bij hem in de cel kwamen neuzen. Hij werd als betrouwbaar be schouwd, zoals dat heet. L. had altijd foto's ,van vrouwspersonen, meisjes vooral. De president liet daarna het onder werp varen. Hij kwam nog eens terug op de avond van 26 januari, waarop Arie L. zijn bekentenis aan dr. O. zou hebben afgelegd. „Het kan ook 's mid dags zijn geweest" interrumpeerde de Berkelse arts. „Goed", zei de president gelaten, „maar u weet dat L. die dag een brief schreef aan zijn moeder, waarin hij keuvelde over Paul Vlaanderen, naar wie hij zou gaan luisteren. Aan die brief is niets bijzonders te ontdekken; dat hebt u gisteren gehoord. Hoe ver klaart u dat? Want volgens u was L. nogal onder de indruk." „Ja", zei dr. O., „aan het begin van Advertentie De tent Katalogus Gratis Donor Camping Groothandelsgebouw, Rotterdam Dak van ROCVAL blauw, waterdicht en. dampdicht. Ruimer dagverblijf. Staat buitengewoon stevig in de wind. i Versterkte onderdelen. i Extra muskietengaas-deur. Vlug opgezet. Verplaatsbare extra-deur. Een derde kamer mogelijk. i En vele kleine praktische nieuwtjes. QuoJité w France het gesprek was hü dat, maar latei- was hij opgelucht en dolgelukkig dat hij het kwijt was. Die brief heeft hij vast 's avonds geschreven, vlak voor Paul Vlaanderen op de radio kwam en vermoedelijk hebben wij dat gesprek 's middags gevoerd." Voor ailes wat de president vreemd en onverklaarbaar vond had dr. O. gisteren aldus een verklaring. Als hem een pertinente verklaring werd voor gehouden, waardoor hij in strijd kwam met de feiten, wijzigde hij die mede deling zo, dat de stelligheid eraan werd ontnomen. Daarvoor beriep hij zich op het feit „dat het al weer zo lang ge leden was." Als het avond is geworden, wordt de president scherp. Ik richt nu ineens het rapier op u. Hoe komt dat Belgische vergif op het kastje van A. L. terecht? Er lag een briefje hij dat op u wijst. Zegt u eens, hoe is dat vergif daar gekomen? Dr. O. Het is een pijnlijke ver klaring, die ik niet goed kan bewijzen, maar ik ben ervan overtuigd dat het gif via de ouders van L. en een om gekochte bewaarder in A's bezit is ge komen. President: Dus het pakje van de neef is in A's handen beland? Dr. O. Ja. President Dus dit is uw con structie? Dr. O. Het is de waarheid! President Ik wil hier helder vast stellen (Jat dit een constrüttl'é^öt 4 Fundament .•-« - in Maandag zal de .hehandeling worden voortgezet. Misschien komt de officier van justitie dan aan zijn requisitoor toe. Hoe zal hij het' gebeurde recon strueren? Er is zo ontzettend veel on begrijpelijks in deze zaak dat het 'haast ondoenlijk lijkt enig verband te leg gen. De officier is echter, dat is in deze dagen wel gebleken, een schrander man. maar zijn tegenstander, mr. Schootstra, doet werkelijk niet voor hem. onder. Deze kreeg gisteren een machtig .fundament voor zijn verdedi ging in de vorm van een verklaring van de Groningse hoogleraarprof. Bijlsma, die als deskundige getuigde het onbegrijpelijk fe vinden dat A. L. na het slikken van de „medicijn" van dr. O. het bij een briefje had gelaten en geen alarm had geslagen. Hij moet onmiddellijk na het innemen pijn heb ben gehad, want A.'s slokdarm bleek ernstig letsel van het gif te hebben bekomen. Bedoelt de hooggeleerde met zijn woorden dat 'hij toch aan de mogelijk heid van zelfmoord geloofde? De president kapte het betoog van prof. Bijlsma af: ,.Dit raadsel is een zaak die óns, rechters, in de eerste plaats aangaat." Jawel, zei de hooggeleerde, maar het dossier zet iemand toch aan het denken! LEEUWARDEN. Opnieuw is gisteren in de Leeuwarder rechtzaal de naeim van mr. M. H. Huygens genoemd. De pre sident van de rechtbank las de brief voor, die de Haagse advocaat hem had gestuurd en waarin deze de president vroeg hem in bescherming te willen ne men tegen perspublikaties over zijn aan deel in de voorgeschiedenis van de twee de zaak-O. Mr. Huygens meende, dat, het publiek uit de krantenberichten allerlei sinistere conclusies zou kunnen trekken. De vroegere raadsman van dr. O. verzocht de president om in het openbaar zijn po sitie toe te lichten. Hij schreef dat hij aan de justitie g^en mededelingen had gedaan over de naar hem gesmokkelde brief van Aart verdediger Op 2 oktober 1955 schreef dokter O] een brief aan mr. Huygens waarin hii 'reeds de naam van Plet Berger noem-3 [de. Dokter O. schreef in die brief overt l*ijn pogingen tot opsporing van eenl zekere Berger aliasmet daarachter 1 f tussen haakjes: Berger is de valse /naam< voor- de man, die in nauwe ré* f ïatie stond met zijn vrouw, pij achtte! *de opsporing van deze man van hol I^JIerraotete 'belang; daar hij ernstige] UméhmgéTi W &n%ijttn*ên had.J «dat deze schuldig zou zijii aan de moorf [op mevrouw O. Qok d.d. 26 mei 1956 schreef dokier O.l go ver een man, die hij"met B.-a&ndinh ■de, In die brief meldde hij zijn irerdeöi- ~ger: „Zeer binnehkqjjt' kan ik u dejmede- I delingen verschaffen, cfic het om moge- tlijk maken getuige p. B. te kunnon aan- pakken en. hem te'.'dwingen datjtene te. U vertellen 'Nm hij w.eet". Deze brièf werd eveneens langs de offi- fciële weg verzonden, wat zeggen wil, dal fhij eërst is gelezen docr de directeur van \de gevangenis voor hij ter post werd be-, Pzorgd. Arie L., omdat dat in strijd zou zijn met zijn ambtsgeheim. TNE president liet de officier van justitie een korte samenvatting voorlezen van een onderhoud, dat een rijksrechercheur enige tijd na de dood van L. met mr. Huygens 'ten kantore van de Haagse ju rist mr. Mout had gehad. Dit onderhoud werd gevoerd naar aanleiding van een publikatie in onze krant van 22 februari 1958, waarin op gezag van mr. Huygens verband werd gelegd tussen „Piet Ber ger" en Arie L. Mr. Huygens had ons verteld, dat hij beschikte over een brief van dr. O. van 2 oktober 1955, waarin de Berkelse arts reeds over „Piet Berger" had gesproken. Tijdens het on derhoud met de rijksrechercheur kwam ook de klandestiene brief van Arie L. aan mr. Huygens ter sprake. Mr. Huy gens wilde ook toen daarover geen me dedelingen doen. MET dit vrij summiere relaas meende de president naar vermogen te heb ben voldaan aan het verzoek van de Haagse advocaat om zijn positie toe te lichten. Hij gaf geen commentaar, want, tzo zei de president, hij had zelf geen on derzoek ingesteld. Advertentie Die jaren kunt U nooit van U afschudden... Rheumatische Pijnen wel! Regelmatig Kruschen nemen» De kleine dagelijkse dosis Kruschen doet wonderen. Door de aansporende werking van de vijf minerale zouten op de bloedzuiverende organen gaan deze weer krachtiger werken en zo worden alle onzuiverheden in Uw bloed - oorzaak van Uw lijden1 en pijn - vanzelf afge voerd, langs natuurlijke weg. Neem eens proef met Kruschen. Al gauw zult U de weldadige werking ondervinden. OP 1 mei 1920. morgen dus veer tig jaar geleden, gaf een jon geman van twintig jaar die er tot kort voor die dag steeds van had gedroomd naar zee te gaan, zijn leven een andere wending. Hij was op de Machinistenschool in Amsterdam geweest en op de School voor Radiotelegrafie te Rotterdam, maar de droom van de zee was gaan vervagen, verdrongen door een ande re, sterkere droom: de journalistiek. Onweerstaanbaar trok dat vak hem aan. De Arnhemsche Courant aan vaardde het jongmaatje als stadsver slaggever en sportredacteur op ge noemde datum. Ph. J. G. Roest was journalist geworden. ■JOURNALISTIEK is vak en roe- J ping beide. Roest, thans directeur- hoofdredacteur van het Dagblad voor Rijn en Gouwe een der dochterbla den van het Algemeen Dagblad is in de veertig jaren van zijn fraaie journalistieke carrière altijd een man van „het vak en de roeping" geweest. Veel heeft hij gedaan: in de roerige jaren van de bezetting van het Rijn land, zo in 19221923, was hij cor respondent van Het Vaderland in Dus- seldorp. Later werd hij redacteur van het Dagblad Tubantia, een fünctie die hij na enkele jaren verwisselde voor die van directeur-hoofdredacteur van Twentsche en Hengelosche Courant (1928-1930). Op 1 april 1930 kwam hij in Alphen aan den Rijn aan, als hoofd redacteur van de toenmalige Rijnbo de. Daar vond hij de plaats en de streek die hij verder, dertig jaar tot dusverre, zou liefhebben, zou dienen. T JIT de bloeiende gemeenschap van de Rijnstreek is „Roest van de krant" niet meer weg te denken. In de Rijnbode eerst, in het gedurende de oorlog illegaal verschenen blad De Schakel later, en van 5 mei 1945 af in het Dagblad van Rijn en Gou we heeft hij de belangen van de Rijn streek verdedigd, heeft hij onbevoor oordeeld, eerlijk, soms scherp, vaak mild, geschreven over „zijn" streek, PH. J. 'G. ROEST over de problemen ervan, over de aanpak van die problemen. Kritisch is hij vaak, onredelijk nimmer. OOK buiten de journalistiek heeft Roest veel gedaan. Hij schreef feuilletons, humoristische romans, de tectiveverhalen, vertaalde veel ro mans. De bezetter gijzelde hem an derhalf jaar lang in Sint Michelsges- tel; hij was de man die in 1945 met mr. P. J. Sanders het gedenkboek van dat gijzelaarskamp, Beekvliet, samen stelde. Hij was ook de auteur van het boekje Wij gijzelden, kort na de be vrijding verschenen. Ph. J. G. Roest heeft veertig goede journalistieke jaren achter de rug. Zijn carrière is een gelukwens' waard. Hij recipieert maandag van 17 tot 19 uur ten kantore van zijn krant..te- Alphen aan den Rijn. v. d. Y. A Vervolg van pag. 1 Met de vier andere Nederlandse ge wonden gaat het aardig goed, even als met de twee Spaanse handlangers. De achtergebleven Nederlandse ge wonden zijn: derde machinst Arthur Piree, stoker-olieman André de Ruyter, donkeyman Piet Stokman en handlanger Wim van Weele. HALF JAAR AL Over de mogelijke oorzaak werd in dit gesprek dus met geen woord ge rept. Daarover heeft ons wel gespro ken de pompman Maarten Marijnis te Hillegom. Zijn verhaal begint op de dag, vijf weken vóór de ramp, dat hij aan boord stapte van de Astrid Naess. Hij constateerde dat de gasafzuig- installatie in de pompkamer defect was. Van zijn voorganger in die functie had hij gehoord dat dit al een half jaar lang het geval was. De volgende dag heeft hij een koelzeil opgezet, zodat er wat frisse lucht in de pompkamer zou kunnen waaien. Op de ongeluksdag zei een voorman tegen hem, op cilinder acht wijzend: Je ziet het, we hebben er weer een. „HEBBEN WEER WAT" Pompman Marijnis ging weg naar het voordek om het ankerspil te sme ren. Een paar minuten later hoorde hij een doffe dreun en dacht: Zo, ze heb ben weer wat. Ook hij was gewend geraakt aan de carterbrandjés op de Astrid Naess, hoewel hij op de zes Nederlandse tan kers waarop hij sinds zomer 1951 had gevaren, nooit iets dergelijks had mee gemaakt. Bij de poging het vuur te blussen bleek dat de kap van de. machine kamer van buitenaf niet kon worden gesloten. Toen de nooddiesel moest worden bijgezet voor de brandblus- leiding bleek dat die het niet deed. De heer Marijnis heeft meegeholpen uit veiligheidsoverweging de pomp kamer en de cofferdams onder water te zetten. Daarna ontdekte hij, dat de pompkamer met polsdikke stralen leeg liep in de machinekamer. Dit is hem bijgebleven. Toen later het schip moest worden gelost moesten de eerste en derde stuurman met hem mee naar de pompkamer omdat hij alleen niet durfde uit angst voor aan wezigheid van gas. Eerste stuurman Van Haften had een gasmeter bij zich. Die wees ..gevaarlijk" en soms „zeer gevaarlijk" (de wijzer stond op 5 of 6) aan. nuRi' f?it/Jdeed hem tegenover kapitein JMshout 'die hij op andere schepen als eerste stuurman en ook als kapitein had meegemaakt) het vermoeden uit spreken dat als water naar de machinekamer kan stromen, ook gas zijn weg daarheen zou kunnen vinden Als in de machinekamer open vuur is z?jn 6en ontploffing niet denkbeeldig Kapitein Elshout reageerde erop met hem op staande voet te ontslaan De vermeldt'al V!"i V°™Pman Marijnis vei meldt als reden daarvoor: Orde- hel ,Trng' ?.ndisciP1'nair optreden en betreffende rt" va" valse geruchten betreffende de veiligheid van het M0en °P 5 maart van dit jaar de Naess Lion van dezelfde rederii eoed ■•zei h,at getuigschrift: „Gedrag zeer goed?" Ze6'' M°ed' bekwa"mheid De pompman deelde verder mee, dat de kapitein de eerste stuurman, een hofmeester en een bankwerker een verklarmg wilde laten tekenen, dat er fh d -PS d® .P°mPkamer was. Toen zij dit weigerden omdat anders was geconstateerd kregen ook zij ontslag op 4

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1960 | | pagina 7