Opdracht na rapport van minister Struycken aan Koningin
naar nood-
kabinet SOCIALISTEN
tot mo KAMER UIT
BON
I
1
I
J
Onderzoek Eerste vergadering na kabinetscrisis
China als strafkamp
Arbeiders
verliezen
pensioen
rechten
Zeeuwsch
Dagblad
De uittocht
na de brief
van Hofstra
PEKINGZWIJGT
OVER MAO
FF,Tl.F, FRANS-BRITSE RUZIE IN
MINISTERRAAD O.E.E.S.
BELGEN GERED
De Bilt: regen
CONFLICT KPM
BIJGELEGD
Zeeuwsch Dagblad
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
7 eindigde in onverwacht heftige hotsing
Scherpe repliek
LAATSTE NIEUWS
Rotterdamse haven loopt
achterstand in
Kamerleden teruggeroepen
Voor Nederland
hoezee
ADMINISTRATIEVE
MAATREGEE
thans
de grote krant
van Zeeland
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststraat 90. telefoon 01100-2438;
dij geen gehoor: Hoofdredacteur 01100-2503; Chefred 01100-
3991; Postbus 4, giro 116666.
Bijkantoren: Middelburg, Korte Delft 50, tel. 01180-2009;
V lissingen, Rembrandtlaan 24, tel. 01184-3224; Terneuzen
Nieuwstraat 33, tel. 01150-3189; Zierikzee, Havenpark 24~
tel. 01110-2991.
Directeur: JACQ DE SMIT Hoofdredacteur: R. HAGOORT
Zeeuwscli Dagblad
Abonnementsprijs f 0,56 per week, f 7,— per kwartaal
Losse nummers 13 cent.
Advertentietarieven op aanvrage. Rubriek Kabouter»
5 cent per woord met een minimum van f 1.
i4e jaarg. No. wsiDinsdag 16 december 1958
PROFESSOR BEEL INFORMATEUR
Van onze parlementaire redacteur
DEN HAAG De Koningin
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG. Socialisten en communisten hebben gisteren
heeit aan de minister van staat Voor een nieuwe, heftige botsing tussen de Kamermeerderheid en
prof. dr. L. J. M. Beel gister- minister Hofstra gezorgd door tijdens de vergadering de zaal te ver
avond verzocht als informateur
op te treden. Zijn opdracht luidt:
na ingesteld onderzoek te rap
porteren over de mogelijkheden
om op korte termijn tot een op
lossing van de ingetreden kabi
netscrisis te geraken.
Gisteravond is prof. Beel ten
paleize Soestdijk deze opdracht
verstrekt nadat gistermiddag mr.
A. A. M. Struycken, minister van
binnenlandse zaken, aan de Ko
ningin rapport bad uitgebracht
over de besprekingen die hij had
gevoerd met de drie fractieleiders
van de KVP ARP en CHU en de
niet-socialistische ministers.
De opdracht aan prof. dr. Beel
betekent dat hij nu aan de hand
van het advies van minister
Struycken zai nagaan of het mo
gelijk is een kabinet te vormen,
dat tot aan de verkiezingen van
'960 het bewind zal kunnen voe
ren.
Het is een. infor
matieve opdracht,
aangezien eerst
daaruit pas zal kun
nen blijken of er
een dergelijke
formatie tot stand
zal kunnen komen
Hiermee is de eer
ste fase ingetreden
van een ontwikke
ling die men in po
litieke kringen nu
welhaast met stel
ligheid meent te mo
gen verwachten
Minister Struycken
heeft gisteren in de
loop van de ochtend deze eerste fase ui-
geluid met zijn overleg. Hij had een ge
zamenlijke bespreking met Pro£-
P M Romme, dr J A. H. J. S. Brums
Slot en dr. H. W Til anus en vervolgens
me* zijn niet-socialistische collega's, met
uitzondering van de ministers Luns en
Staf, die in het buitenland zijn.
Dit overleg wees ei al op. dat niet aan
minister Struycken. maai naar aanlei
ding van zijn advies aan de Koningin,
eeii informatieve opdracht in handen
zou worden gelegd van een figuur die
buiten het politieke gewoel van de laat
ste tijd was gebleven Zo kon men in de
loop van gistermiddag reeds de naam
van prof. dr. Beel horen noemen. De be
vestiging van deze verwachting kwam
ten slotte gisteravond van Soestdijk.
PROF. BEEL
laten. Dit nieuwe conflict hangende de kabinetscrisis geeft een scherp
beeld van de schrille tegenstellingen, die er op het ogenblik heersen
tussen de socialisten en de andere fracties. Minister Hofstra en de
Partij van de Arbeid wilden geen medewerking verlenen aan de
afdoening van alle belastingvoorstellen tegelijk. Toen dat toch
gebeurde, weigerde minister Hofstra in de Kamer te verschijnen en
verlieten de socialisten en communisten de zaal.
Toen het op stemming aankwam Na een korte schorsing, waarin de
over de voorstellen tot verlenging van vaste commissie voor financiën zich met
de duur van de directe belastineen èen stem 'e%en voor het yoorstel-Kor-
cte ciuur van ae aii ecte Deiasungen tenhorst had verklaard, zei de voorzitter
bleek de vereiste meei derheid >van de dat ^ij geen staatsrechtelijke bezwaren
helft plus een niet aanwezig te zijn. tegen zijn voorstel zag. Dat het een on-
Voorzitter dr. Kortenhorst bleef niet gewoon voorstel was. gaf hij grif toe_en
anders over dan de behandeling te
schorsen.
Vanmiddag komt het gehele com
plex weer aan de orde, waarbij dus
minister Hofstra evenmin achter de
regeringstafel zal zitten.
Het opstaan en weggaan van de socia
listische fractie was weer een historisch
ogenblik, het tweede binnen een week.
De klok wees vijf minuten voor half
drie. toen mr. Burger het vertreksein
aan zijn fractiegenoten gaf.
In het felle licht van de schijnwer
pers van het filmjournaal oakten zij hun
tassen en verlieten niet zonder enige
aarzeling in ganzepas de zaal, gevolgd
door de communisten.
Aller ogen waren op heil gevestigd en
niemand keek naar d'e KVP'er Weiter
die juist oo dat ogenblik het spreekge
stoelte beklom om te. verf ellen dat hij en
zijn fractiegenoot Duynstee tegen -zouden
stemmen.
De linkerzijde van de vergaderzaal
was één groene zee van lege banken.
In de hoek zaten enkele liberalen en de
communist "Rakker. Waarom hij bleef
I zitten begreep niemand.
I De nerveuze sfeer was al meteen bij
i de aanvang voelbaar toen de vergade-
I ring in str'id met de punctuele gewoon-
te van de Kamer niet minder dan twin
tig minuten te laat begon. Op de over-
1 volle tribunes wachtte men kenneliik op
1 weer wat biizonders Wat dat was. bleek
I toen voorzitter dr Kortenhorst onmid-
I deliük na de opening voorstelde om alle
belastingvoorstellen tegelijk verder af te
handelen.
hij verzekerde de Kamer dan ook: „Dit
is een historische dag" Het ordevoor
stel werd daarop aangenomen met 71
stemmen voor en 41 tegen.
Na de stemming las dr. Kortenhorst
een brief van minister Hofstra voor.
waarin deze duidelijk meedeelde niet
aanwezig te willen zijn indien de Kamer
niet overeenkomstig Zijn wens handelde.
Het was een situatie die behalve drama
tisch ook min of meer lachwekkend was
want iedereen wist dat minister Hofstra
al lange tijd in het Kamergebouw was,
klaar om binnen te komen.
Na voorlezing van de brief echter wa
ren de posities scherp afgebakend. Socia
listen en communisten liepen de zaal uit,
de heren Welter. Duynstee en Bakker
verklaarden tegen te zullen stemmen en
het eerste van de twee belastingvoor
stellen werd in stemming gebracht. Het
werd een hoofdelijke stemming, want
daar had de communist Gortzak kort' te
voren om gevraagd. f
Er was niet een stoel achter de rege-y
rihgstafel bezet en de Kamer was te leeg'
om de stemming geldend te doen ydj'n.
Zeventig leden verklaarden zich voor
het wetsontwerp en drie verklaarden
zich er tegen, bij elkaar dus 73 leden,
juist drie minder dan het quorum.
Mr. Burger heeft het vertreksein aan zijn fractie gegeven: als één man verlaten de socialisten (mei, in hun
kiUzp£ de communisten) de vergaderzaal van de Tweede Kamer. Geheel links (lachend): de vroegere staatssecre
taris $$ÏNlèfensie mr. F. J. Kranenburg.
Eerste fase
De nu ingegane eerste fase. welke er
dus op is gericht om de uiterst bereik
bare mogelijkheid te onderzoeken, ligt
inderdaad geheel logisch in de ontwikke
ling. Het is immers onmogelijk deze over
te slaan om meteen de mogelijkheid van
het aanblijven van een zogenaamd romp
kabinet onder ogen te zien, met daaraan
als onvermijdelijk uitvloeisel de opdracht
aan dit rompkabinet om vervroegde ver
kiezingen voor te bereiden.
Een dergelijke oplossing: rompkabinet
met vervroegde verkiezingen, zal wel zijn _r
vervat in verscheidene adviezen, die de fjjj had geen woord over voor het voor-
Koningin vorige week vrijdag en zater- -*-■»- ««- vMan
dag heeft ontvangen van de fractievoor-
1 Hij ging daarmee lijnrecht in teaen de
wens van minister Hofstra. die de Kamer
vorige week vrijdag al met zoveel woor
den had laten weten dat hij zijn mede
werking alleen zou verlenen aan de af
doening van de verlenging van indirecte
belastingen en dat volgens hem de an
dere voorstellen de oorzaak van de
kabinetscrisis dus buiten beschouwing
gelaten moesten worden.
De socialistische fractieleider mr. Bur
ger verklaarde zich onomwonden tegen
het voorstel van dr. Kortenhorst. Hij
meende dat de wens van de minister
moest worden gevolgd. De voorzitter
antwoordde echter dat men de mening
van de Kamer nooit afhankelijk mag
stellen van de wens van de regering. De
Kamer is autonoom, zei hij met stem
verheffing.
De stemming in de Kamer die toch al
niet best was, werd beslist slecht toen
dr. Kortenhorst een woord van mr. Bur
ger verkeerd uitlegde. Mr. Burger had
gezegd dat hij het voorstel-Kortenhorst
zonderling vond, maar dr. Kortenhorst
zelf zei: als mr. Burger mij een zonder
ling noemt, zal ik voortaan met vreugde
als zonderling door het leven gaan.
De repliek van mr. Burger was scherp.
zitters.
Men kan aannemen' dat de liberale
fractieleider prof. mr. P. J. Oud deze
oplossing als de enige gezonde uitweg zal
hebben aangeduid en dat ook prof. mr
C. P M. Romme fkath. v.) er niet stil
zwijgend aan voorbijgegaan zal zijn. Min
der waarschijnlijk is het dat de a.r. en
c.h. fractieleiders ervoor hebben gepleit,
maar zij zullen de mogelijkheid in ieder
geval in hun overwegingen hebben be
trokken.
Tweede fase
Maar een dergelijke mogelijkheid kan
eerst dan aan de orde worden gesteld
als is komen vast te staan dat op de
normale" manier een kabinetsformatie
uitgesloten is. De Koningin dient zich
eerst volledig hiervan te overtuigen,
voordat zij overgaat tot de tweede fase,
die dan zal uitlopen op vervroegde ver
kiezingen. Hoewel reeds op dit ogen
blik met gegronde argumenten een der
gelijke ontwikkeling is te beredeneren,
kan de eerste fase niet worden overge
slagen
Spoed
Het belangrijkste beletsel, dat een der.
gelijk „overstappen" in de weg staat, is
wel hel feit dat er ditmaal geen sprake
is van een ..echte" kabinetscrisis. Het
kabinet 'heeft immers niet in zijn geheel
ontslag gevraagd Er is ook slechts
sprake van een conflict tussen de Tweede
Ka mei en een deel van het kabinet, met
name de socialistische ministers. Het
ongeschreven staatsrecht laat dan niet
toe dal meteen naar het middel van ver
vroegde verkiezingen wordt gegrepen
om tot een oplossing uit de moeilijkhe
den te komen
De verwachting is ten slotte dat prof.
dr Beel, vooraJ ook omdat er al een
grondig onderzoek tevoren is ingesteld
door minister Struycken. geen langdurig
onderzoek nodig zai hebben, temeer niet
daar 's lands belang in deze situatie
spoed vereist.
stél: „Wij als Kamer gaan dan bliikbaar
regeren. Ik vind het een methode die
bijzonder weinig aanbeveling verdient.
Wij doen alsof er geen onaanvaardbaar
en geen ontslagverzoek is geweest. Daar
door laadt de Kamer de schijn op zich
de consequenties van haar eigen gedrag
niel te willen aanvaarden. Als de minis
ter niet bij de behandeling zal zijn, zui
len wij er ook niet zijn."
Voor commentaar van onze
parlementaire redacteur op de
gebeurtenissen in de Kamer zie
men pag. 4.
PEKING (Reuter) Nog altijd
heeft de leiding van communistisch
China niet onthuld wat er waar is
van de geruchten dat Mao Tse-Toeng
is afgetreden als staatshoofd. Het mi
nisterie van buitenlandse zaken in
Peking weigerde maandag elk' com
mentaar op deze berichten.
In kringen van de buitenlandse diplo
maten in de Chinese hoofdstad doen nog
altijd de geruchten over Mao de ronde.
Sommigen blijven volhouden dat hij uit
zijn ambt is gezet, maar wei leider blijft
van de Chinese communistische partij.
Hij zou zich blijven bezig houden met
het schrijven van theoretische werken'
over het communisme.
Anderen zijn van mening dat Mao
Tse-Toeng niet alle bevoegdheden van
zijn ambt zal overdragen. Over het alge
meen trekt men sterk in twijfel dat er
sprake is van een in ongenade vallen.
Men wijst er in Peking vooral op dat
berichten over een aftreden van Mao
Tse-Toeng tijdens de afgeiopen jaren
herhaaldelijk zijn voorgekomen. Telkens
bleek dat -ij niet op waarheid hebben
berust.
Volgende maand moet het nationale
volkscongres zich uitspreken over een
verlenging van Mao's ambtstermijn van
vier jaar, die intussen is verstreken. Dan
zal in elk geval blijken of er sprake is
van enig aftreden Volgens de berichten
zou maarschalk Tsjoe Teh. thans vice-
president. voor opvolging als staatshoofd
in aanmerking komen.
Het staat in elk geval vast dat Mao
Tse-Toeng de laatste tijd niet dikwijls
meer in het openbaar is gezien.
PARIJS (Reuter, U.P.I.) Op
een haar na zijn gisteren de bespre
kingen in de ministerraad van de
O.E.E.S. op een breuk tussen het
Euromarkt-blok en Engeland met
zijn tien medestanders uitgelopen.
De oorzaak van de spanningen lag
hoofdzakelijk in de verbetenheid waar
mee Engeland vasthield' aan een on
middellijke beslissing door de zes van
de Euromarkt over een Brits voorstel
tot wegwerking van elke discriminatie
tussen de Euromarkt-landen en de an
dere elf per 1 januari. Bij de Fransen
viel dat helemaal niet in goede aarde.
Volgens kringen van de Nederlandse
delegatie maakte de Britse delegatie
gisteren op deze wijze „d'e blunder van
haar leven".
Doodvermoeid en ontmoedigd beslo
ten de ministers tegen middernacht op
15 januari weer te vergaderen over
het vraagstuk van de vrijhandelszone.
In een ogenblik van boosheid had de
Franse minister zijn toezegging tot
verzachting van de discriminatie per
1 januari, in Brussel gegeven, ingetrok
ken. Niettemin zullen de permanente
afgevaardigden van de O.E.E.S. in
Parijs zich de komende weken weer
gaan beraden over deze verzachting.
Blijkbaar was de Franse toorn later
weer geluwd.
Bij monde van zijn minister van
handel, sir David Eccles, had Engeland
voorgesteld, dat de zes landen'van de
Euromarkt de per 1 januari geldende
invoerverruiming voor elkaar tot drie
procent van de nationale produktie,
geldend voor elk produkt afzonderlijk,
op basis van wederkerigheid ook van
toepassing zouden verklaren voor de
handel met Engeland. Dit land zou
deze drie procent ook op de andere
tien landen van toepassing verklaren.
De landbouw zou zijn uitgezonderd.
Onmiddellijk na dit voorstel ver
klaarde de Eiuitse minister Erhard, dat
de zes het Britse voorstel eerst moes
ten bestuderen. De beraadslagingen
werden een uur geschorst; het «eerste
comentaar van Euromarktzijde in de
wandelgangen was, dat aanvaarding
van het voorstel „zelfmoord" van de
Euromarkt zou betekenen, omdat er
tegenover de buitenwereld althans
enig verschil diende te bestaan.
Intussen werd officieel meegedeeld,
dat het standpunt van de zes niet meer
dezelfde dag nog zou worden bekend
gemaakt, want eerst zouden de zes
regeringen en de Europese commissie
zich erover moeten uitspreken.
Maar Engeland nam daar geen ge
noegen mee. Er kan geen sprake zijn
van uitstel tot na 1 januari, want dan
treden de discriminaties in werking.
Engeland zou zich daar natuurlijk
tegen moeten verdedigen.
De hoorspelregisseur Jan C. Hubert
is opgenomen in het ziekenhuis te
Hilversum. Men verwacht dat hij zijn
werk pas over enkele weken kan her
vatten.
MOSKOU (A.P.) Het Russische;
persbureau Tass heeft in de vroege
ochtenduren van vandaag bekend ge
maakt dat de vier in het Zuidpoolge-
bied vermiste Belgen zijn gered.
De vier mannen maken deel uit van
de Belgische Antarctische expeditie.
Zij moesten vorige week donderdag
een noodlanding maken met het vlieg
tuig waarin zij een verkenningsvlucht
maakten. Een Russisch vliegtuig was
naar hen op zoek gegaan. Eerder op de
dag werd gemeld dat het voetsporen,
twee achtergelaten tenten en sleden
van de Belgen had ontdekt. De man
nen zelf echter waren onvindbaar.
17 december:
onder 16.29;
maan onder
Het K.N.M.I. in
De Bilt berichtte
gisteravond om
'3.15 uur:
Zwaar bewokt
met af en toe
enige regen.
Overwegend ma
tige wind tussen
-mid en zuidoost,
weinig verande
ring in tem
peratuur.
MIESJE:
Alweer kletsnat
geregend.
zon op 8.43, zon
maan op 12.25,
-J
Eigen nieuwsdienst
AMSTERDAM - De heren B. E.
Ruys, directeur van de Koninklijke
Rotterdanisehe Lloyd en jhr mr. H. L.
A. van Kretschniar van Veen. directeur
van de Stoorpvaart Mij Nederland, zul
len terugkeren in de raad van bestuur
van de Kon. Paketvaart-Maatschappij
Toen d>e K.P M. in augustus van dit
jaar de Oranje Lijn kocht, was dit voor; Het m.s. Kamperdijk wordt vandaag
deze twee bestuursleden aanleiding als i te Lübeck op de werf van de Lübeckei
zodanig af te treden. Flenderwerke te water gelaten. Het
Eigen nieuwsdienst
ROTTERDAM. Van 1 januari 1958
tot en met 13 december (24.00 uur) zijn
21.159 schepen met een gezamenluKe
tonnage van 46.600.000 ton de Rotter
damse haven binnengelopen. Daarmee
is de achterstand van het begin van dit
jaar ingelopen. In dezelfde periode van
vorig jaar kwamen namelijk 21.102
schepen met een totale tonnage van i
43.100.000 ton binnen.
In de gisteren gehouden aandeelhou
dersvergadering van de K.P.M. werd
echter meegedeeld, dat de twee oud
bestuursleden weer zullen terugkeren en
dat hieruit tevens afgeleid kan worden,
dat de transactie met de Oranje Lijn
voor hen nu geen beletsel meer vormt
om aan het bestuur van de K.P.M. deel
te nemen.
STRAATSBURG (ANP) De Neder
landse niet-socialistische kamerleden, die
zitting hebben in het Europese parlement
te Straatsburg, zijn door hun fracties
onverwijld teruggeroepen om vandaag
in de Tweede Kamer aanwezig te kun
nen zijn.
schip wordt gebouwd m opdracht van
de Holland Amerika Lijn, die het ih
maart in dienst zal nemen.
STRAATSBURG (A.N.P.) Ne
derland is het enige land dat tot
dusver zijn financiële verpichtin-
gen inzake de Europese instellin
gen volledig is nagekomen, zo zei
de Duitse afgevaardigde Gerhard
Kreissig gisteravond in het Euro
pese parlement.
Tijdens het debat over de be
groting van de Euromarkt en
Euratom voor 1959 somde hij on
der grote hilariteit de achterstal
lige bedragen van de andere lan
den op Het is dan ook geen won
der dat de E.E.G. een lening heeft
moeten sluiten bij een Belgische
bank om al haar ambtenaren te
kunnen betalen.
Zoiets is in strijd met de waar
digheid van de Europese instellin
gen en mag niet meer voorkomen,
zei Kreissig.
DJAKARTA (A.P.) Mao Tse-toeng, president van communistisch
China, heeft Indonesië laten weten dat het elke Chinees die lastig is
nationalistisch of communistisch naar het vasteland van China kan sturen.
Met deze boodschap is onlangs een Indonesische autoriteit, Achmadi,
tweede secretaris-generaal van het bevrijdingsfront voor Nieuw-Guinea,
thuis gekomen.
Hij verklaarde, dat Mao hem had gezegd, dat zijn land een tekort heeft
aan arbeidskrachten en dat hij daarom alle hulp voor de ontwikkeling van
China goed kan gebruiken.
Eigen nieuwsdienst
LEEUWARDEN Gedeputeer
de Staten van Friesland hebben
de minister van verkeer en wa
terstaat er in een protestbrief
van beschuldigd een groep rijks
personeel onnodig en lichtvaar-
dig onredelijk te willen behan
delen.
De regering is namelijk van plan vol
gend jaar twee honderd arbeiders bij
de landaanwinningswerken langs de
Friese Waddenkust te ontslaan. Daar
na zullen de arbeiders weer worden j
aangenomen in het kader van de
aanvullende werkgelegenheid. De lo
nen zullen nagenoeg gelijk blijven,
maar het rijk verkrijgt een admi- I
nistratief voordeel: de lonen kunnen
dan statistisch in het juiste hokje
worden ingedeeld.
De betrokken arbeiders zullen door de
maatregel ernstig worden benadeeld.
Al de tijd dat ze in rijksdienst zijn
geweest acht tot negen jaar
hebben ze hun pensioenpremies vol
daan. Met het ontslag gaan hun pen
sioenrechten, die pas na tien jaar
diensttijd effectief worden, verloren.
kunt U
het Zeeutvsch
thuis-
Tot 1 januari a.s.
Dagblad s morgens vroeg gratis
bezorgd krijgen door middel van onder
staande bon.
Noteert U mij als abonnee
op Zeeuwsch Dagblad
Aan de administratie
Postbus 4 - Goes
Het abonnementsgeld wil ik betalen per week/maand/
kwartaal (doorhalen wat niet wordt verlangd);
Tot 1 januari ontvang ik Zeeuwsch Dagblad gratis.
Naam
Straat
^^^laats
