Schrij vers verklaren
uitgevers oorlog
„T. V.BEDREIGT REPUTATIE
VAN KLEINKUNSTENAARS
De tekenaar der verliefden thuis
^'Peynet lijkt ópre op zijn
geeóteo kinderen
Burgemeester Brandt:
„Berlijn blijft vrij'
Uw kapsel de hele dag
onberispelijk dank zij
Ti/etölj/titttL
Kaiser bouwde modellen van
toekomstige aluminium-auto's
S2rmia««*VOOR VREDE DOOR RECHT
AMERIKAANS ADVOCAAT
BEGINT KRUISTOCHT
Akkoord in Genève over
toezicht op proeven
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 5
NA PROTEST VAN JONGE DICHTERS
ten procent en
anders geen
pockets meer
(Zsso)
petroleum
DE HAARDOUE
Sportnota hangt
in de lucht
Collectie-Friecflander
komt in veiling
Resultaat van de Duitse verkiezingen
Openhartige analyse van Toon Hermans
Vestdijk vertaald
in het Frans
kosteTvèn One-man-show op
twee platen
Arbeiders vielen
wachtmeesters aan
Nevenconferentie
vordert moeilijk
Napoleons geschenk
is spoorloos
Dinsdag 9 december 1958
AMSTERDAM De Neder
landse schrijvers hebbên de oor
log verklaard aan de uitgévers
van pocketboeken. Fel en verbit
terd waren de discussies zaterdag
middag op de buitengewone ver-
Van onze kunstredactie
gadering van de Vereniging varrij i iiandse literatuur van het
clere medewerking aan hun uitge-Gouden worden geschrapt,
letterkundigen te Amsterdam -- -
Zelden was er zo'n eensgezindheid
als bij het stellen van de eis dat
het honorarium voor pocketboe
ken tien procent van de verkoops
prijs moet bedragen.
Een uniek verschijnsel deed zich
toen voor in de geschiedenis van
onze letteren. Vijf bekende schrij
vers wier werk goed wordt ver
kocht verklaarden zich bereid ver-
Advertentie
voor
oliehaarden
met het hoogste rendement
zuinig - geen roet - meer warmte
ver te weigeren als deze zich niet
met de eis akkoord verklaarde.
Uit de stemming van de vergade
ring bleek duidelijk, dat velen
zich bij hen zullen aansluiten.
A. den Doolaard verklaarde namens
deze vijf auteurs, dat zij aan hun uit
gever hebben meegedeeld, dat zij han
gende het onderzoek van de Vereniging
van letterkundigen geen contracten voor
pocketboeken zullen tekenen. Verder
zullen zij voortaan over deze contracten
niet m^er afzonderlijk, doch slechts ge
zamenlijk onderhandelen via een on
derhandelaar. Als zodanig zal een van
hen optreden, te 2amen met het hoofd
van het bureau auteursrechten van de
Vereniging van letterkundigen, mr. J.
van Nus.
Zo heeft dus het protest, dat acht
jonge dichters lieten horen tegen de arm
zalige .honoraria, die zij voor hun ge
dichten in een bloemlezing ontvingen,
onverwachte weerklank gevonden. Nog
nooit zijn de Nederlandse schrijvers in
zo grote getale naar een vergadering
van hun vereniging getogen. En nog
nimmer heeft een deel van hen ge
dreigd hun boeken niet te laten her-
drukken. Voor het eerst is het oorlog den in een georganiseerde actie.
tussèn dé schrijvers en de uitgevers.
Directe oorzaak van de felle houding
was een brief van de Uitgeverij Het
Spectrum te Utrecht, die de gewraakte
bloemlezing Nederlandse poëzie Van de I
twintigste eeuw in haar Prisma-reeks
had gepubliceerd. Daarin werd meege
deeld, dat de bloemlezing niet zou wor
den herdrukt en dat alle andere bloem
lezingen uit de hedendaagse Neder-
programma
„Het is erg jammer, schreef de direc
tie van het Spectrum, maar wij zullen
mem and lastig vallen en wij zullen er
zonder deze uitgaven ook wel komen".
Deze houdin van een grote uitgeverij
van pocketboeken had een merkwaar
dig effect op de aanwezige letterkundi-
gen. Deze in aanleg onzakelijke en
vredelievende lieden legden een grote
strijdvaardigheid aan den dag en bleken
bereid verenigd -.or hun belangen te
vechten. De voorzitter, prof. dr. Garmt
Stuiveling, drukte het op felle wijze uit,
toen hij zei, dat de schrijvers niet lan
ger Van plan waren met onderbetaling
genoegen te nemen.
,,.De macht van de verenigde boekhan
delaren is zo groot", riep de voorzitter,
uit, „dat twee staatssecretarissen onmid
dellijk op hun aandringen een besluit
namen, dat volgens kenners van het
staatsrecht ais ongrondwettig moet Wor
den beschouwd. Maar staatssecretaris
sen behoeven daarvan blijkbaar niet
op de hoogte te zijn."
De actie van de letterkundigen Is een
bewijs van de revolutionaire verschui
ving. die in de geschiedenis van het be
drukte papier plaats heeft. Nu is voor
het eerst de mogelijkheid geschapen dat
een schrijver van zijn werk zou kunnen
leven. Zij zijn bereid daarvoor te strij-
DEN HAAG. De regeringsnota
over de sport is weer in de lucht ko
men te hangen.
De Tweede Kamer heeft zich giste
ren neergelegd bij de vage verklaring
van staatssecretaris mr. Höppener,
dat hij zal proberen de nota nog voor
het zomerreces van volgend jaar in te
dienen. Hij kan zich echter niet binden,
daar hij afhankelijk is van de gege
vens die de gemeenten en de sportor
ganisaties hem daarvoor moeten ver
schaffen.
De motie van de socialist mr. Vro
lijk, waarmee de Kamer de door de
staatssecretaris zelf gestelde termijn
in een uitspraak" had kunnen vastleg
gen, is verworpen met 47 tegen 55
stemmen. De rechterzijde van de Ka
mer stemde in haar geheel tegen, te
genover socialisten, liberalen en
communisten.
Er moet een termijn worden ge
steld, meende mr. Vrolijk, die op
merkte dat er tot nu toe met de sport
niet die voortvarendheid was betracht
die mocht worden verwacht. Hel ver
wijzen van de staatssecretaris naar de
gegevens die hij voor zijn nota no
dig heeft, beschouwde mr. Vrolijk als
het vooruitlopen op weer een nieuw
excuus.
Ook bracht hij de nota van het
N.O.C. ter sprake, die de liberale
woordvoerster, mej. mr. ten Broecke
Hoekstra even later aanmerkte als
een uitdaging aan mr. Höppener.
De c.h.-afgevaardigde mr. Diepen
horst wilde echter genoegen nemen
met de toezegging van de staatssecre
taris. Het tegenstemmen van zijn frac
tie wilde hij beschouwd zien als een
bijdrage om het motie-euvel te bestrij
den. De overige fracties gaven geen
motivering van hun stemming.
Van onze correspondent
PARIJS. Wie het Parijse appartement van
de tekenaar Raymond Peynet binnentreedt, wordt
ontvangen door zijn vrouw en men denkt dat zij
even uit een tekening van haar man is weggelopen
om zo de honneurs te kunnen waarnemen. Zij
lijkt precies op het kleine, sierlijke vrouwtje, dat
altijd even jong blijft en dat men in zijn gehele
oeuvre, in gezelschap van de jonge man met de
lange haren, de hoge boord en het kaasbolletje te
genkomt. Men kijkt de kleine salon rond: tussen de
snaren van- een oude harp steken witte uit teken
papier geknipte duiven; er staan boeketten onder
stolpen, Louis-Philippe meubelen en op de schoor
steen is een klok met een speelwerk. Tegen de
wand hangen silhouetten. De deur gaat open en
Peynet komt zelf binnen: als twee druppels wa
ter het mannetje van zijn tekeningen zij het mo
derner, veel minder weltfremd en het haar wat
zorgvuldiger gekamd. t
Het blijkt heel moeilijk, hem over
zichzelf aan de praat te krijgen, on
danks het feit dat hij een gezellige
Advertentie
Ook deel collectie-Ten Cate
AMSTERDAM. Begin volgend jaar
komen twee belangrijke kunstverzame
lingen bij veilinghouder P. Brandt on
der de hamer. Eerst wordt de collec
tie van wijlen dr. Max J. Friedlan-
der geveild, bestaande uit schilderijen,
tekeningen en kunstvoorwerpen. Tot de
collectie behoren o.a. Italiaanse pane
len uit de 15e eeuw, werken van Hans
Holbein de Oude, de Meester van Kap
penberg, Cornelisz Engelbrechtz, J. van
Hemessen' en Willem Kalff. Voorts te
keningen van Mensel en Tiepolo, mo
derne grafiek en glas.
Later komen in veiling tekeningen,
aquarellen en topografische voorstellin-
ten uit de verzameling van wijlen H.
I. ten Cate te Almelo, uit wiens be
zit vorige week schilderijen in Londen
zijn geveild.
Eigen nieuwsdienst duizend stemmen minder dan in 1954
r_in percenten uitgedrukt een achteruit-
BERLIJN. Berlijn blijft vrij. Al- gang van 2.7 naar 1.9 pet
dus vatte burgemeester Brandt van
West-Berlijn gisteren het programma,
van het nieuw gekozen bewind in zijn
Coalitie
gemeente samen. Hij sprak over de
zondag in West-Berlijn gehouden ver
kiezingen.
Slechts twee partijen zullen in de nieu
we gemeenteraad terugkeren. De socia
listen die 78 (64) zetels hebben veroverd
en de Christendemocraten die voortaan
55 (41) zetels zullen bezetten. De socia
listen, de partij van burgemeester Brandt,
hebben de absolute meerderheid ver
overd.
De overige partijen die aan de ver
kiezingen hebben deelgenomen hebben
minder dan vijf procent van het totaal
uitgebrachte stemmen gekregen. Derhalve
hebben zij geen recht op een zetel in
de raad.
Moskou kan volgens Brandt de dode
lijke slag niet negeren die de commu
nisten bij de verkiezingen in zijn ge
meente is toegebracht. Zij kregen tien-
Tuben: f i.-,
f 1.50, f 2,65.
Potten: f ï.50.
WELLA, Keizersgracht 298-300, Amsterdam
Eigen nieuwsdienst
DETROIT. De ontwerpafdeling van
een van de grote Amerikaanse alumi-
nium-industrieën, de Kaiser Aluminium
Chemical Corp. heeft zojuist in Detroit
een tentoonstelling geopend van door
haar ontworpen automobielen die ,,van
bumper tot bumper" üit aluminium be
staan. De wagens werden tentoongesteld
op drie-achtste van hun ware grootte.
Deze expositie, die tot titel droeg
„Imagination in Aluminium", liet de
ontwerpen, de onderdelen en de model
len zien van de wagens, die alle namen
droegen, geïnspireerd op Hawaii.
De belangrijkste ontwerpen waren de
Pele (de godin van de vulkanen), die
een futuristische versie is van een nor*'
male sedan of familie-wagen, die op
reeds bestaande productielijnen gefa
briceerd zou kunnen worden. Met uit
zondering van de bekleding is alles in
en aan deze wagen van aluminium,
soms verchroomd, soms verguld, maar
meestal in natuurlijke kleuren. Het dak
is vrijwel geheel van glas, dat wordt'
opgehouden door aluminium panelen.
Dan is er de Waimea. een kleine!
stationwagen, waarin de motor is aange- j
bracht onder de bestuurdersplaats. De-
wagen kan voorzien worden van een I
vier- of een zescilinder motor, uiteraard
van aluminium.
De Menehume (een legendarische!
dwerg op Hawaii) is een ontwerp voor)
kleine Amerikaanse wagen met een ach
terin-liggende luchtgekoelde aluminium
motor en een aluminium transmissie.
Het is een kleine zes-persoons wagen.
Tenslotte de Paneole (een cowboy uit'
Hawaii), die geconstrueerd is als een'
vier-persoons sportwagen, maar die te-'
vens getransformeerd kan worden in j
een lichte bestelwagen. De achterwand j
kan worden verwijderd, waarbij de
achterruit omhoog gaat en het onder
stuk wordt neergeklapt in de vloer,
evenals de achterzittingen. Hierdoor ont
staat een grote nuttige laadruimte voor
niet al te zware vrachten.
Met deze expositie heeft Kaiser willen
aantonen, dat het zeer goed mogelijk is
om een wagen van aluminium te bouwen,
die door de veel geringere
het te gebruiken materiaal,
'lichte gewicht niet alleen veel goedkoper
zijn dan de bestaande modellen, maar
tevens vèel economischer in gebruik.
Over de levensduur wilde men zich
echter niet uitlaten.
Twee van de modellen van de
aluminiurn'Wagens van Kaiser. Boven de
Menehune en onder de Paneole.
De Christendemocratische Unie heeft al
aangekondigd samen met de socialisten
een coalitie te willen aangaan voor hefi
stadsbestuur. Die zal zonder twijfel weer
onder leiding komen te staan van de
41-jarige Willy Brandt.
Aan de andere kant van de scheidings
lijn tussen Oost en West in Berlijn heeft
de Oostduitse premier Grotewohl maan
dag zijn nieuwe regering aan de Volks-
kammer, het parlement, voorgesteld. Zijn
kabinet is vrijwel gelijk aan het vorige.
Grotewohl wil vrij Berlijn
Grotewohl gaf een langdurig exposé I
Oost-Duitsland zal. zo zei de premier,
de volledige controle krijgen te land, in WASHINGTON (A.P.) Char-
de lucht en op het water, nadat Rusland
het rijn controlerechten in Berlijn heeft 'es S. Rhyne, een Amerikaanse
overgedragen. Hij wilde hiermee kenne- advocaat van naam, is ervan over-
Iijk aangeven dat Oostduitse autoriteiten j„
de plaats van de Russen zullen innemen tuigd dat „vrede door recht de
in het veiligheidscentrum voor het lucht- oplossing v'ormt van de politieke
t/or-lron)' r) o 4 rla btt»\xracfirt OAn ttan allo
verkeer, dat de bewegingen van alle j ïa uru
vliegtuigen naar en van Berlijn leidt, j nioeillj kneden m de wereld, rlij
Verder zullen Duitsers uit de Oostzone'
de verbindingen te land en te water tus
sen West-Berlijn en West-Duitsland gaan
controleren.
De beste oplossing* voor de kwestie-
Berlijn is volgens Grotewohl de opne
ming van de westelijke sectoren in het
democratische Oost-Berlijn, zoals hij 'het
uitdrukte. Hij realiseerde zich echter dat
dit moeilijkheden zou opleveren. Daarom
was hij akkoord gegaan met de Russische
voorstellen om van West-Berlijn een
vrije stad te maken.
denkt daarbij aan een Internatio
naal Hof van Justitie, net zoals
dat reeds in Den Haag bestaat,
maar dan met veel grotere be
voegdheden.
Van een „Wereldregering", zoals zo
vaak is gepropageerd, moet hij niets
hebben. Hij is geen fantast, noch een
dromer. Maar hij gelooft dat het werk
van het Internationale Hof zodanig
kan worden uitgebreid, dat tenslotte
geen land zich aan de jurisdictie ervan
zal kunnen of durven onttrekken.
CREDIET
Charles Rhvne staat nu op het punt
een wereldreis te gaan maken om de
mogelijkheden te onderzoeken. Hij is
voorzitter van een commissie uit de
Amerikaanse advocatenvereniging. die
wereldvrede door recht propageert. Uit
door de Amerikaanse regering beschik
baar geslelde fondsen zal er een wereld-
I conferentie ov%r internationaal recht
i worden georganiseerd. Rhyne heeft daar
van 2UÜ.000 gulden gekregen om een
staf te vormen waarvan de leden zullen
onderzoeken wat een dergelijke confe-
rentie kan uitrichten.
CAMPAGNE
j Rhyne begint zijn onderzoek bij pro-
fessoren en vooraanstaande juristen in
Amerika en de rest van de wereld. Van
i hen wil hij gedaan krijgen dat zij een
campagne beginnen tot oprichting van
een nieuw wereldhof.
Hij stelt zioh de gang van zaken In
de toekomst zo voor:
lage orde. maar er is maar één hof
dat de wereldgemeenschap dient. Dat
is het Internationale hof van justitie
m Den Haag met 15 rechters die
80.000 gulden per jaar verdienen, maar
die in 13 jaar van het bestaan van
het hof slechts tien zaken hebben be
slist. Het Internationale hof is thans
het meest onbekende hof ter wereld,
het meest ongebruikte vredesinstru-
ment dat de mensheid bezit.
44 Rhyne wil het Internationale hof
uitgebreid zien met veie andere
hoven. Er moet een wereldhof komen
waaronder in elk land in te stellen
lagere hoven en hoven van appèl voor
groepen van landen ressorteren. Het
Internationale hof zelf zal dan funge
ren als het hoogste wereldhof.
44 Rhyne zal propageren dat het be
staande Internationale hof nu reeds
door de staten zal worden gebruikt
om in plaats van naar wapens te grij
pen hun recht te zoeken.
44 Rhyne wijst er op dat het recht
plus een stelsel van rechtspleging in
het ene land na het andere rust en
vrede hebben bewaard. Daarom wil
hij de wereld er van overtuigen dat
het recht plus een stelsel van Interna
tionale hoven dezelfde functie tussen
de naties onderling kan vervullen.
44 Op 28 december vertrekt hij voor
zijn wereldreis om als „handelsreizi
ger in het recht" zijn ideeën aan
andere juristen te verkopen.
44 Hij hoopt dat op de wereldconfe
rentie elk land door minstens een ad
vocaat vertegenwoordigd zal zijn. Er
moet zulk een sterke openbare mening
groeien dat geen enkele dictator of
tiran het zal wagen om zich aan de
loop van het recht te onttrekken bij
het regelen van geschillen.
44 Rhyne is dit jaar in Rusland ge
weest en hij' acht het mogelijk dat
ook de Sowjetunie en de andere lan
den achter het IJzeren gordijn op een
wereldconferentie vertegenwoordigd
zullen zijn.
prater is: over de witte wijn uit de
buurt van Lyon, over de jenever,
die hij goed blijkt te kennen, over
de olijven, die hij plukt in de tuin
van zijn eeuwenoude zomerhuisje,
ergens in de Alpes Maritimes, over
de prijs van boeken uit de tijd van
de romantiek,, enzovoorts. Op een
gegeven ogenblik lukt het toch.
Harp
Naar aanleiding van de harp. Het
blijkt een stuk, dat hij mee naar huis
heeft genomen nadat het voor een
der etalages van een groot Parijs
warenhuis had gediend. „Er was dan
altijd zoveel over", zegt Peynet,
„dat toch niet meer te gebruiken
was en wij zochten dan wel eens
wat uit. Hoewel het niet mocht."
Peynet heeft, zo moest hij toen wel
vertellen, nadat hij op de school
van toegepaste kunsten in zijn ge
boortestad Parijs (hij is 7 novembêr
1908 geboren) was geweest, lange
jaren (vooral: lang schijnende ja
ren) op de etalage-afdeling van het
warenhuis Au Printemps gewerkt.
Dat is een uiterst belangrijk onder
deel van zo'n warenhuis, waaraan
maandelijks tienduizenden guldens
ten koste worden gelegd.
Succes
Peynet was er echter niet al te
gelukkig en hij heeft zich al spoe
dig, zoals dat heet, vrijgemaakt. Dat
wil zeggen dat hij eerst op een re
clamebureau ging tekenen (van de
regen in de drup) en toen voor zich
zelf ging' werken. Hij heeft toen
vrijwel direct succes gehad, hel was
even voor de oorlog, met boekil
lustraties, "met affiches en iets later
ook met zijn tekeningen van het
eeuwige liefdespaar.
Moet men dan gaan vragen, waar
om hij altijd die beide lieve mensjes
in al hun avonturen tekent? Wij heb
ben het niet willen doen. Wel de
opmerking gewaagd dat het vrouws
persoontje uit zijn werk op mevrouw
Denise Peynet leek. Er bij gezegd
dat wij aan het origineel de voor
keur zouden geven. Zo beleefd is zo'n
Nederlander-op-visite nu weer wel.
Peynets antwoord: Ach, mijn eigen
vrouw is. altijd bij me en ik mag
van haar trouwens niet naar ande
ren kijken
O
Dochter
De kamerdeur gaat open. Is het
waar? Er komt een vijftienjarige,
verkleinde uitgave van mevrouw
Peynet binnen. Het blijkt het doch
tertje Annie, dat uit het lyceum komt.
Nu kan de vraag niet uitblijven:
waarom tekent u altijd alleen maar
man en vrouw en waarom zijn zij
tot nu toe steeds samen zonder doch
tertje? Daarop Peynet: Vergeet
niet dat het gelieven zijn. Zij zijn
nog niet getrouwd. Ik breng ze eerst
voor de maire wanneer ik niet meer
weet wat ik van ze moet tekenen
wanneer zij nog langer verloofd zou
den blijven.
Bij de
Bezige Bij
is een
boekje met
tekeningen
van Ray
mond Pey
net ver
schenen,
De verlief
den uit en
thuis, inge
leid door
RemCo
Campert. He,t bevat, een
keuze uit de honderden tekeningen,
welke Peynet in de laatste jaren met
steeds de beide hoofdpersonen van
de wereld zijner verbeelding heeft
gemaakt.
44 Elk land heeft honderden of zelfs
duizenden rechtbanken van hoge en
Van onze correspondent
PARIJS Voor het eerst is een
roman van Simon Vestdijk in het
Frans vertaald.
Binnenkort zal Het vijfde zegel, dat
uit 1937 dateert, bij de uitgeverij Ge
rard te Verviers in de serie Les vies
passionécs verschijnen. De titel zal dan
La vie passionnée d'El Greco zijn. In
dezelfde serie is reeds eerder een ver
taling van het boek van Jan Mens over
Rembrandt uitgekomen.
door haarA
Van onze Amsterdamse redactie
AMSTERDAM „Mijn kunstbroe-j
ders, kleinkunstenaars en acteurs
gelijkelijk, springen tegenwoordig
veel te gemakkelijk met hun naam;
en reputatie orp. Met wat geld en
i van hun gezicht, maar ook van alles,
wat ze meebrengen".
Deze openhartige analyse van de ver-:
houding kunstenaar-publiek in Neder-j
land gaf Toon Hermans za'terdagoch-
tend in de bar van het Victoria-hotel
te Amsterdam, nadat hij eerst met de
slaap van het strooi a vond je nog in dei
j ogen innig vergenoegd om zichzelf had
zitten gniffelen.
Hij was naar de hoofdstad gekomen
om er de officiële introductie mee te
maken van de twee kostelijke en kost
bare langspeelplaten, die His Master's
Voice van zijn one-man-show had ge-
l\a zeventien biertjes
Eigen nieuwsdienst
BREDA. Zeventien glazen bier had
de 21-jarige P. J. uit Etten gedronken
toen hij op de avond van 9 oktober te
Prinsenbeek samen met enige ande-
|i
