Vluchtelingenstad Wentorf
elke zondag eivolle kerk
ZONNEBRIL
C.J.M. V reikt jonge vluchtelingen de hand (2)
GREBBEBERG, LAATSTE
RUSTPLAATS VAN HEN
DIE VIELEN
DRALON: WARM EN
LICHT
Grote belangstelling voor
zendingsdag geref. gemeenten
Zwaar werk
Teakhouten japon
ALLEEN UW OPTICIEN
LEVERT U EEN VEILIGE
Vakschool voor meisjes te Goes
Zaterdag 3 mei 1958
ZEEUWSCH DAGBLAD
Dominee Wirsching: grote behoefte
aan een vertrouwelijk gesprek
GROOTSTE KAMP
VAN EUROPA
POLYCOLOR
1940 4 mei 1958
Dit jaai
in een nieuw
gebouw
Groeiend bewijs van zendingsliefde
Vrouwen voorop
Pagina 9
(Van één onzer redacteuren)
ZONDAGMORGEN kwart voor negen. De stilte van de ochtend, die
in het vluchtelingenkamp Wentorf bij Hamburg, na het geroezemoes
van alle dag weldadig aandoet, wordt plotseling verstoord door klok
gebeier. De was wappert hier en daar nog aan de lijnen en in het
prille lentezonnetje spelen enkele kinderen, onbezorgd en nauwelijks
wetend van de zorgen, die vader en moeder omringen. Ergens vier
hoog tuimelt een raampje open, een schelle vrouwenstem kaatst tegen
de grijze kazernemuur aan de overkant: „kom hier Johan, handen
wassen, we moeten naar de kerk". De eerste kerkgangers zijn al op
weg naar de vroegere garage, waarin de Evangelische Kirche van
Wentorf nu haar diensten houdt. Pastor Ernst Wirsching glimlacht
als hij zegt: het maakt me telkens weer zo gelukkig, als ik deze men
sen met al hun noden naar de kerk, naar God zie gaan
dagtaak gevonden. Een van hen, pastor
Ernst Wirsching, liet ons vol trots „zijn"
kerk zien: een lage, lange ruimte, waar
in vroeger de motoren ronkten van de
Duitse legerwagens. Heel dicht op elkaar,
op de betonnen vloer, staan 600 eenvou
dige stoelen, er staat een kansel en een
huisorgel. „We hebben een bloeiend ker
kelijk leven", zegt dominee Wirsching.
„Onze kerk is altijd stampvol. Velen krij
gen geen zitplaats en de kinderen zitten
gewoon op de vloer rondom de kansel. Bij
bijzondere diensten staan de mensen soms
rijen dik buiten'....
De opgave van de predikanten
van Wentorf is verre van gemak
kelijk. Hun „gemeente" is uitzon
derlijk groot en de noden van de
vluchtelingen zijn talrijk, er be
staat veel behoefte aan een ver
WE ZIJN in het grootste vluchtelingen
kamp van Europa, dat bestaat uit drie
uitgebreide complexen van twaalf kolos
sale kazerne's, waar in omstreeks 9000
mensen kunnen worden ondergebracht.
Wentorf lijkt wel op een stad, waarin alle
straten en huizen gelijk zijn. Er zijn ker
ken, scholen, er is een ziekenhuis (met
een complete ziekenhuisinstallatie, een
eigen röntgenafdeling, twee ziekenauto's,
15 verpleegsters en enkele artsen), een
verpleeginrichting voor ouden van dagen,
een jeugdcentrum, een postkantoor enz.
Vijf enorme centrale keukens zorgen er
voor, dat de bewoners van het stadje vol
doende eten krijgen. Er is een eigen
lagere school met gemiddeld 900 leerlin
gen en 28 onderwijzers en voorts heeft
Wentorf een aparte school met 12 ver
schillende klassen voor kinderen, die
geen of onvoldoende Duits kunnen spre
ken en schrijven.
Sedert het vorige
Jaar verblijven hier
namelijk in hoofd
zaak uit de vroege
-e Duitse delen vai
Polen verdrever
Duitsers, waarvar
er elke week eer
paar duizend naai
hun vaderland te
rugkeren en de kin
deren van deze
Duitsers spreken
meer Pools dan
Duits. De kamplei
der, de heer K.
Heering, vertelde
ons, dat gemiddeld
60 van de in
Wentorf verblij
vende (steeds weer
andere) kinderen
onvoldoende Duits
spreekt. In het
kamp worden ook
diverse avondcur
sussen gegeven
voor jongeren van
1830 jaar, die
zich in bepaalde
vakken beter wil
len bekwamen.
In de vijf en een
half jaar, dat Wen
torf (de voormali
ge Bismarckkazer-
ne) nu voor hei
opvangen van
vluchtelingen in
?ebruik is, hebben niet n
48 ontheemden hier een korte of langere
tijd doorgebracht, die varieert van enke
le weken tot ten hoogste twee jaar. Wen
torf is een doorgangskamp. Het gaat er
bij het „opvangen" der vluchtelingen na
tuurlijk in hoofdzaak om, hen zo snel
mogelijk in te schakelen in het arbeids
proces en in de omgeving van Hamburg,
Europa's grootste havenstad met 1.8 mil
joen inwoners, slaagt men hierin vrij
goed. De grote mor'Ujkheid is om de ont
heemden aan redelijke woonruimte te
helpen. Alleen al in Hamburg worden de
komende jaren 6500 nieuwe woningen ter
beschikking van vluchtelingen gesteld,
maar, de normale bevolkingsaanwas van
de metropool mede in aanmerking geno
men, zouden dit er 160.000 moeten zijn!
Ongeveer 60 van de huidige bewo
ners van het vluchtelingenkamp wordt
geacht te behoren tot de Evangelische
Kirche en 35 tot 38 is Rooms Katholiek.
Het is dus vanzelfsprekend, dat de ker
ken ook hier hun arbeidsterrein hebben.
In Wentorf werkt één Rooms Katholieke
geestelijke en van de Evangelische Kirche
hebben drie predikanten hier een nieuwe
Ingezonden mededeling (Adv.)
Géwuun thuis
Uw haar wassen met
KLEURSHAMPOO
bijgetint (niet geverfd)
in Uw natuurlijke kleur
desgewenst een nieuwe
modieuze tint
zo'n enkel grijs haartje
spoorloos verdwenen!
Handige,
voordelige tube
voor twee wassingen f 1.95
Bij alle drogisten en parfumerie- f
zaken
In „Kamer" wc.ien dikwijls
verschillende vluchtelingengezin
nen, wier privéleven slechts door
wat gordijnen gescheiden is.
Meestal beschikken deze gezinnen
gezamenlijk over één kachel,
waarop de vrouwen beurtelings
het eten kunnen bereiden.
trouwelijk gesprek en hoeveel
geestkracht het vraagt om een
mens-zonder-uitzicht weer ver
trouwen in zijn bestaan te geven,
wel, als elke dorpspredikant ons
dit wellicht reeds zou kunnen doen
beseffen, hoeveel temeer dan nog
een herder van vluchtelingen, van
ontheemden?
„Het werk van een dominee is( hier in
derdaad heel zwaar", merkt pfarrer Wir
sching bescheiden glimlachend op, „maar
het wordt vergemakkelijkt doordat de
mensen, hoewel ze vaak gelaten en op
standig zijn, grote behoefte hebben aan
warme vri dschap, een versterkend
woord en een stevige handdruk. Soms
vind ik het jammer, dat velen van hen
het kamp weer gaan verlaten als je hen
juist „te pakken" hebt. Maar het kamp
leven is verre van ideaal en dikwijls zoek
ik ze later nog wel eens op om te zien
hoe ze h maken".
We horen ook van dominee Wirsching,
dat er plannen bestaan, om in Wentorf
een nieuw bedehuis van de Evangelische
kerk te bouwen. Dat zal dan een gebouw
worden, waarin ook diverse ruimten be
schikbaar zijn voor het houden van ande
re dan kerkelijke bijeenkomsten, in het
bijzonder voor het jeugdwerk. Bij dit
werk is het C.J.M.V. nauw betrokken, in
het besef, dat de jeugd bij het verlenen
van steun aan vluchtelingen niet achter
mag blijven. Immers, wie begrijpt een
jongere beter dan een gere?
Waren tot nog toe de motten de
grootste zorg van de huisvrouw,
het ziet er thans naar uit, dat zij
zich moet gaan bezig houden met
de bestrijding van houtworm en
termieten. De heer David Feldman
te Santurce op Porto Rico heeft
namelijk een nieuwe procédé ont
worpen waardoor het mogelijk is,
houtfineer te maken met de duur
zaamheid van metaal en de plooi
baarheid van weefsels. Op de
foto ziet men mevrouw Helene
Feldman in een teakhouten japon
met bijbehorende hoed van teak
hout en prima vera.
(Van een onzer verslaggeefsters)
Onder de beschermende takken van
beukebomen, tussen tulpen en viooltjes,
rijen zich op de militaire begraafplaats te
Rhenen, de graven aaneen. Kolonels lig
gen hier naast soldaten en sergeanten.
Ruim vierhonderd dapperen, die sneu
velden in de meidagen van 1940 bij de
slag op de Grebbeberg, hebben hier hun
laatste rustplaats gevonden. „Gevallen
voor het vaderland" staat er boven aan
iedere grafsteen. De meeste soldaten, die
hier liggen, waren in 1940 niet veel ouder
dan twintig jaar, geboren in of kort na
de eerste wereldoorlog, gesneuveld aan
het begin van de tweede
Dat „Gevallen voor het vaderland"
moet wel een grote troost zijn voor de
genen die in de grafzerken lieten beite
len: „Hier ligt onze innig geliefde en
enige zoon"Het achte regiment in
fanterie had het grootste aandeel in de
strijd op de Grebbeberg. In een zuil, be
kroond met een helm, zijn alle namen
gebeiteld van hen, die deel uitmaakten
van dit regiment en hun leven gaven in
de strijd voor de vrijheid.
Het bordje, waarop gevraagd wordt om
eerbiedige stilte op de begraafplaats, is
eigenlijk overbodig. Er heerst daar op de
Grebbeberg een welhaast serene rust, die
niemand door luidruchtigheid zou kunnen
of willen verstoren. De autorijders hou
den hun snelheid in en hun wagens glij
den haast geruisloos voorbij.
Elk jaar wordt op 4 mei een stille om
gang gehouden, waaraan bijna alle in
woners van Rhenen en omgeving deelne
men. Dan wordt de grote klok van het
monument geluid. In dit monument zijn
de volgende regels gegraveerd:
Vijf dagen en de vrijheid ging ver
loren,
Vijf jaren en eerst toen werd zij
herboren,
Ingezonden mededeling (Adv.)
De Vakschool voor Meisjes
te Goes is gehuisvest in een
gebouw in de Wijngaardstraat
dat in de loop der jaren veel
te klein is geworden en ook
niet voldoet aan de eisen, die
voor dit onderwijs gesteld
mogen worden. Nog dit jaar
hoopt men echter het nieuwe
schoolgebouw aan de J. D.
van Mellestraat te Goes in ge
bruik te kunnen nemen.
Zó moeizaam triomfeert gerechtigheid.
Aan dit besef zij deze grond gewijd.
Op tweede Pinksterdag trekken oud
strijders, verwanten van de gevallenen en
autoriteiten langs de twee leeuwen van
het monument, die onverstoorbaar de be
graafplaats bewaken. Die dag vindt elk
jaar de herdenking plaats van allen, die
in de tweede wereldoorlog vielen en
speciaal van degenen, die sneuvelden op
de Grebbeberg.
Dertig Nederlanders, die In Frankrijk
sneuvelden bij de invasie in Normandië,
zijn ook overgebracht naar Rhenen, waar
zij samen met hun wapenbroeders rusten
op de Grebbeberg. Het enig geluid, dat
de stilte verbreekt is het gezang van de
vogels, die tussen de groene bladeren
hun hoogste lied zingen
Twee leeuwen bewaken de laatste
rustplaats van vierhonderd jonge
mensen, die in de meidagen van
1940 hun leven gaven in de strijd
voor de vrijheid. „Den Vaderlant
Ghetrouwe" staat er op het witte
monument.
Bij DE COLLECTIES van ver
schillende couturiers hebben we
dit voorjaar veel stoffen ontdekt,
die aanvoelen als de fijnste cash-
were, maar bij informatie slechts
een fractie van de prijs van cash-
were bleken te kosten.
Draion heeft deze stof. Het is
een nieuwe kunststof vezel, die in
toenemende mate dit voorjaar in
de textielwereld is doorgedrongen.
Draion is een synthetische vezel, die
zich uitstekend leent om te worden ge
mengd met natuurlijke vezels, bv. wol
of katoen. Op deze wijze krijgt men
stoffen van buitengewoon lichte en soe
pele kwaliteit. Ideale stoffen kunnen
worden vervaardigd uit 100 pet. Draion,
zoals mousseline voor japonnen en blou
ses, die daarna door druk van fraaie
dessins kunnen worden voorzien. Met
normale wasmiddelen zijn ze gemakke
lijk schoon te houden en zij drogen bij
zonder snel. Wat eveneens belangrijk
is: draion-weefsels blijken geen gewild
artikel te zijn voor motten, zodat ze
zonder plichtplegingen in voor- of na
jaar kunnen worden opgeborgen.
Omdat dralon-weefsels de eigenschap
bezitten thermoplastisch te zijn, is een
maal aangebracht plissee permanent en
kunt U, wat draion betreft, Uw strijk
ijzer praktisch opbergen.
Deze sto, die „Punch" /ito Uujii.iliii uit
55 draion en 45 wol. De mantel
die erbij getoond werd was van draion
flausch, pletvrij, motvrij, wasbaar.
Een model uit 55 draion met
45 wol.
De grote zaal van Tivoli was maar net groot genoeg om de vela
belangstellenden, die naar Utrecht waren gekomen voor de tweede
zendingsdag van de Gereformeerde Gemeenten te verwerken. Ruim
tweeduizend mensen, waaronder zeer vele jongeren luisterden onder
grote aandacht naar de verschillende toespraken. Ds. H. Rijksen, voor
zitter van de zendingscommissie vertelde ons tijdens de pauze, dat de
overweldigende belangstelling die bijna twee maal zo groot was als
vorig jaar, wel bewees dat de zendingsgedachte in de Gereformeerde
Gemeenten weer levend is geworden.
Ongeveer vijftig jaar geleden had deze
groep van kerken een zendeling ds. Ben
jamin in Armenië. In later jaren is er in
de synode vaak over zending gesproken,
maar pas in de laatste jaren is de visie
weer echt levend geworden. In nauwe
lijks drie jaar tijds groeide het zendings
blad „Paulus" van 400 tot ongeveer 6000
Ds. J. B. Oskamp vertelt in het
Hervormd Weekblad voor de ring
Nijmegen, dat hij ditmaal het paas-
evangelie benaderd heeft op een ma
nier, die hem nog lang zal heugen.
Hij zegt:
Ik ontdekte in de paasevangeliën
dat 't de vrouwen waren die voorop
liepen. Toen was het motief van de
preek gauw bekeken. De vrouwen
die wij mannen liefst niet in het
„ambt" willen, gaan in de bijbel, op
historische momenten, altijd voorop.
Eva bijt de spits af. Mozes, de grote
organisator, wordt uit het water ge
vist door een prinses. De eerste die
denkt aan „danken" als het Israëliti
sche volk droogvoets doorgeleid is,
laat het een vrouw zijn: Mirjam.
Komt Kanaan in zicht, het grote
doel, dan speelt Rachab een rol. En
is Maria niet gezegend onder alle
vrouwen?
En zo op naar pasen, mèt al die
vrouwen, die „domme" vrouwen, die
vooruit geen berekeningen maken,
maar doen wat het hart haar ingeeft.
Dat blijft heel de kerkgeschiedenis
door. De vrouwen, die wij gaarne uit
het ambt weren, zijn de trouwste
kerkgangers.
Prof. Waterink schrijft het man
nen-beschamende boek: „Aan moe
ders hand tot Jezus". Mannen hebben
daarvoor «neestal geen tijd, mannen
hebben hersens, mannen moeten or
ganiseren!
De preek bedoelde tenslotte te zeg
gen dat alle heilsfeiten, de opstanding
van Christus incluis, niet begrepen
moeten worden (door analyserende
mannen-hersens), maar ontvangen
moeten worden in de schoot van het
geloof.
De kerk (vr.) is de bruid!
De volgens ons mannen „domme"
vrouwen die geen „hersens" hebben,
gaan daarom in de bijbel op kritieke
momenten voorop.
Theologen die deze uiteenzetting
lezen, zullen hun hoofd wel weer
schudden. Maar zo heb ik gepreekt,
ik beken het.
Ingezonden mededeling (Adv.)
Ook Spierpijn
en rheumatische pijnen
wrijft U weg met
B "F
1 =X®1
abonnees. De gemeenten bezitten echter
nog gaen zendingsvela en geen zendeling,
wel een zendingskas waaruit ook andere
genootschappen gesteund worden.
De nog jonge Vlaardingse predikant ds.
H. Rijksen sprak naar aanleiding van het
visioen van Ezechiël over de stroom die
vloeide uit de tempel en uitmondde in de
Dode Zee. Hij zag in deze stroom een
beeld van de levenwekkende kracht van
de Heilige Geest ook voor de heidenlan-
den. Onze opdracht is echter om langs de
oever van de Dode Zee der volkeren als
vissers de netten uit te werpen. Velen
vragen of het niet beter is om maar thuis
te blijven en rustig af te wachten wat de
Here doet, maar ds. Rijksen noemde die
gedachte goddeloos. Een kerk, die zich
haar zendingsroeping niet bewust is ver
kommert tot secte en kan ook in haar
naaste omgeving geen leven geven. Spre
ker legde er sterk de nadruk op dat de
kerk, het middel is in Gods hand en dat
de kerk daarom zendingskerk moet zijn.
De tweede spreker, ds. P. van de Bijl
van Rhenen vroeg de aanwezigen waar
zij zo de gehele dag met hun gedachten
mee bezig waren.
De meeste mensen denken allaen maar
aan de dingen die van beneden zijn,
meende deze predikant, maar God is be
zig met de uitbouw van zijn koninkrijk
en leert ons bidden „Uw koninkrijk
kome". Hij legde er de nadruk op dat we
het koninkrijk Cods niet moeten verwar
ren met de kerk, omdat het koninkrijk
een bredere basis heeft die uiteindelijk
hemel en aarde zal omvatten.
De kerk is er om het koninkrijk en niet
omgekeerd en het koninkrijk Gods komt
door middel van de kerk, daarom ver
liest een kerk het recht op haar naam als
z{j haar zendingsroeping verwaarloost.
De morgensamenkomst werd besloten
met een verhaal van de onderwijzer uit
Middelburg, de heer M. Nijsse, over de
apostel van de Stille Zuidzee, John Wil
liams.
De middagbijeenkomst werd geopend
door ds. H. van Gilst uit Dirksland die
sprak over de „grote schare die nie
mand tellen kan". Hij richtte zich in het
bijzonder tot de bijna veertig procent
jongeren onder zijn gehoor en riep hen
op om de onberouwelijke keuze te ma
ken.
Ook de Rotterdamse predikant ds. A.
Vergunst richtte zich direct tot de aanwe
zigen en drukte hen op het hart dat zij
verantwoordelijk waren voor hun naas
ten. Hij schilderde de broedermoord van
Kain en de trots van de broeder van de
verloren zoon, die geen van beiden zich
om hun broeder bekommerden. God
heeft de mensen in de heidenlanden ook
onze gemeente als broeders aangewezen.
Zouden wij onbekommerd duizenden ver
loren kunnen laten gaan? Maar ds. Ver-
gunst drukte het de aanwezigen ook op
het hart dat er van zendingsliefde geen
sprake is als we niet ook met onze buur
man gesproken hebben.
