West-Duitsland herbergt 15 millioen "5L'Ln
vluchtelingen uit het Oosten.
Beroep op Prot. Chr. Ondernemers.
Hicc den dcaaUc
Marshall-landen gaan de productie
opvoeren.
i t -x 1. x i. grootnandelprijzen.
Geen eenheid van humanistische kleur.
Industriële productie moet met een derde
vermeerderd worden.
Meer piëteit gevraagd.
De fiscus jn dienst van
de politiek.
Jeruzalem een tweede
Rome?
In de steden slechts puin, op het
platteland bouwt men zwart.
Het 1100-jarig Zierikzee.
Donderdag 6 Januari 1949
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 4
Er is angst voor de toekomst.
moet, legt een zware druk op
De Kerk verstaat haar taak.
(Van een onzer medewerkers.)
Dat het woningvraagstuk het
probleem van Duitsland is, be-|
hoeft geen betoog. Dat is het bij|
ons in Nederland ook, maar in
dit verwoeste land is het mis
schien honderdvoudig klemmen
der en benauwder. Niet alleen
omdat van de meeste steden in
West-Duitsland 60 tot 80 vol
komen vernietigd is, maar ook
omdat men bovendien nog
onderdak moet bieden aan 15
miilioen zgn. „Ost-Flüchtlinge":
verdrevenen en berooiden uit de
Oostelijke zone. Maar nergens
merkt men iets van herbouw of
nieuwbouw. In de steden, waar
de ruïnes er nog precies zo bij
liggen als na de geallieerde bom
bardementen en alleen de stra
ten puinvrij zijn gemaakt, wordt
hier en daar een enkele winkel
of woning wat opgekalefaterd,
doch daar blijft het bij. Er is
geen sprake van arbeiders
woningbouw op enigszins grote
schaal, zoals dat bij ons toch
vooral in de getroffen gebieden
gelukkig wel het geval is. Hoe
dit volk dan ook woont, is een
raadsel
Op het platteland, waar de ak
kers er goed verzorgd bijliggen,
is het anders en beter. Ook in
de vroegere frontgebieden, waar
de Geallieerden doorstootten
naar de Bijn, zijn de dorpen öf
weggevaagd öf zwaar bescha
digd. Hier zijn echter de meeste
boerderijen weer opgebouwd of
hersteld en overal ziet men de
bouwvakarbeiders druk aan het
werk. Of men doet het zelf, met
eigen krachten. Zoals in een
dorpje in het Reichswald (dat
vrijwel verdwenen is), waar wij
het hele gezin, vader, moeder,
grote dochters en kleine jongens
op de steigers in actie zagen met
troffel en specie, met hamer en
zaag! In ieder geval wordt er
op het platteland gebouwd, maar
haast alles „zwart" Want al
zijn de „hongertochten" naar de
boer vrijwel verleden tijd, hij
heeft deze drie jaren uitgebuit
om te halen wat er te halen viel.
Vooral na de capitulatie heeft
de Duitse boer zich niet van zijn
beste kant laten zien en uitslui
tend geruild of dik zwart ver
kocht. Vandaar dus de ongekend
zwarte herbouw in bepaalde
streken, vooral kort achter onze
grens.
Overigens bloeit de ruilhandel
nog altijd in Duitsland. Ruilwin-
kels, zoals wij die tijdens de oor.
log en kort na de bevrijding ge
kend hebben, doen hier nog
steeds goede zaken.
Geen annexatie!
Voor aansluiting bij Nederland
voelen de bewoners van de
grensstreken niet veel meer. Dat
was in de eerste tijd na de in
eenstorting van het Reich" an
ders: toen was Nederland het
beloofde land, met volop eten.
Maar door de verbetering van
de economische toestand en
vooral ook door de beïnvloeding
van de openbare mening van ho
gerhand hebben de meesten dit
standpunt verlaten. Zij voelen
zich nu weer voor honderd pro
cent Duitser en willen houden
wat zij hebben. In de z.g.n. Bent-
heimer Bocht, een gebied dat
onder de Nederlandse annexatie-
eisen valt, zagen wij overal de
boortorens verrijzen en is men
weer druk aan 't werk op zoek
naar de petroleum die hier in de
grond verborgen moet zijn.
Van de Britse bezetting valt
in deze zone uiterijk weinig te
merken. Alleen in de grotere
steden ziet men soms een geal
lieerd uniform, maar op het
platteland of in de stadjes is de
verschijning van een Engelse
militair een uitzondering. Dat
was tijdens de Franse Ruhr-be-
zetting na de vorige oorlog an
ders!
Anti-communistisch.
Ook in politiek opzicht is de
West-Duitser minder apathisch
dan nog maar zeer kort geleden.
Nu het leven niet meer uitslui
tend om de zorg voor eten en
drinken draait, interesseert hij
In November verder gestegen.
De in October jJ. ingetreden
stijging van het door het C.B.S.
het leven. Toch komt het land berekende indexcijfer van groot-
j economisch weer langzaam op handelsprijzen zette zich ook in
1 de been: de fabrieken draaien November 1948 verder voort.
n. Het totaal-indexcijfer steeg t.o.v.
.weer en er wordt gewerkt. De 0ctober met j g pct tot 289 (0ct
I „her-opvoedmg" van het Duitse 2S4). Deze stijging is vooral toe
zich weer voor verkiezingen en volk en zijn „bekering" tot de te schrijven aan de opheffing
debatteert hij graag over de po- democratie moge dan niet op alle van overheidssubsidies, welke op
litiek, die beslissend is voor de ounten even SUCCesvol ziin ge- de Priizen van diverse goederen
toekomst van zijn land. De con- p IS werden verleend,
troverse Oost-West en het lot wees* en vele Duitsers mogen Het indexcijfer der voedings
van zijn hoofdstad Berlijn is nog te negatief denken feit middelen vertoonde een stijging
hieraan natuurlijk niet vreemd. js het, dat zij grote bewonde- van 6.2 pct. tot 238 (Oct. 224)
En opvallend is altijd weer het resoect hebben voor de tengevolge van prijsstijgingen
anti-communisme, dat blijkt uit voor bruine bonen, suiker en bo-
ieder gesprek. Amerikanen, die de Rus de voet {er (opheffing subsidies) en melk
Nu zijn zowel het Rijnland dwars zetten,
met een hoofdzakelijk Rooms-
Katholieke, als Westfalen met
een goeddeels Protestantse be
volking, altijd anti-communis
tisch geweest en tijdens het na-
tionaal-socialistisch bewind wa-
j (wintermelkprijs). Hiertegenover
stond een prijsdaling van con-
Prachtig kerkewerk. sumptie-aardappelen en granen.
Bij de grondstoffen deden zich
En tenslotte nog een enkel eveneens belangrijke prijsstijgin-
woord over het prachtige werk gen gelden. Het indexcijfer voor
dat de kerken en inzonder- chemische producten steeg, o.a.
ren deze gebieden de zwakke heid wel de Evangelische Kirche onder invloed van de hogere
stenen in het huis dat Hitler had gedaan hebben en nog doen prijzen voor vetzuren voor de
gebouwd. De ontwikkeling vantot leniging van de nood. Niet zeepfabricage (opheffing subsi
alleen van de geestelijke, maar die zeepprijzen), met 15.6 pct.
ook van de materiële nood. Al - Teneinde verhoging van de
is de laatste ten dele verdwenen, vleesprijzen, tengevolge van de
de geestelijke en sociale nood is opheffing van de subsidies hier-
gebleven. Nog altijd dreigt het op, te voorkomen, werden door
nihilisme en, vooral door de de overheid de prijzen van in-
schrijnende woningtoestanden, landse koehuiden en kalfsvellen
de verpaupering en het zedelijk verhoogd. Het indexcijfer voor
afglijden bij een groot deel der grondstoffen leder steeg hierdoor
massa in de puinsteden. Maar de 1 met 43.4 pct. Hierbij zij opge-
met de intellectueel of met de i Kerk in Duitsland verstaat haar merkt, dat deze stijging uitslui-
arbeider, met een huismoeder of j taak: zij blijft actief en laat hettend betrekking heeft op de bin-
een jongere uit elk gesprek niet alleen bij de prediking van nenlandse huiden. Voor de leer-
blijkt weer de haat tegen enhet Woord. Ook op het sociale j verwerkende industrie zal deze
de angst voor de Russen. terrein werkt zij intensief en prijsverhoging evenwel slechts
vervult alzo Gods geboden. De een geringe stijging van de prij
kerkelijke leiders die wij spra- zen van haar producten mede
ken, waren vol moed en toonden j brengen, daar deze prijzen reeds
een diepe dankbaarheid voor de merendeels op het hogere niveau
geestelijke en materiële steun, van de buitenlandse huiden zijn
die zij uit het buitenland ont- gebaseerd. De indices voor pa-
vangen hadden en roemden de pier- en textielgrondstoffen ver
hulp van de Nederlandse Chris- toonden een geringe daling. Het
tenen. totaal indexcijfer voor grond-
Verblijdend is ook de groei en stoffen steeg met 1.5 pct. tot 348
het activisme van de Christe- (Oct. 343)
lijke jeugdbonden, wat wel heel
duidelijk bleek bij de opgewekte
viering onlangs van het hon
derdjarig bestaan van de West-
Duitse Christelijke Jongeman-
t nenbond, toen !n Wuppertal
25000 jonge kerels hun trouw
Deze angst, die de bezoeker - aan jezus Christus beleden.
de politieke toestand heeft de
West-Duitsers (niet alleen in
Berlijn!) nu te hoop gedreven.
Mogelijk heeft ook de invasie
van de verbitterde Oost-vluchte
lingen er nog het hare toe bij
gedragen. In ieder geval is heel
West-Duitsland momenteel anti-
Russisch en anti-communistisch
gekleurd. Men kan er praten
Angst.
Angst is misschien het enig
juiste woord voor wat hen be
heerst. Angst voor een nieuwe
oorlog, angst voor de komst van
de roden uit het Oosten. Sparen
doet bijvoorbeeld niemand in
Duitsland. Men leeft eenvoudig
van de ene dag in de andere,
geeft grif uit wat men verdient
en belegt het geld dat men
.over" heeft, zoveel mogelijk in
goederen. Liefst in artikelen, die
men, ingeval van een nieuwe
oorlog, gemakkelijk kan meene
men
van West-Duitsland overal ont-'
(Nadruk verboden.)
Ook bij de afgewerkte produc
ten deed zich de invloed van
subsidie-opheffingen gelden, o.a.
voor leder, chemische producten
(zeep) en gefabriceerde voe
dingsmiddelen. Het indexcijfer
voor de afgewerkte producten
gaf een stijging te zien van 10
pct. tot 291 (Oct. 288).
De heer A. Borst Pz, voorzitter Werkgevers daarnaast nog een
van het Prot. Chr. Werkgevers- eigen organisatie zouden wensen,
verbond schrijft:
Het Verbond van Nederlandse
Werkgevers, de organisatie van
humanistische werkgevers op in
dustrieel gebied, heeft zich een
dezer dagen in een schrijven ge
wend tot de Nederlandse in
dustrie.
Opnieuw zijn wij daardoor be
vestigd in onze mening, dat het
humanisme, eigenlijk het oude li
beralisme, zich noch vroeger noch
nu kan ontworstelen aan een ze
kere aanmatiging.
Thans betreft het de a.s. ophef
fing van de organisatie-Wolter-
som en de daaronder ressorteren
de hoofdgroepindustrie.
De meesten van hen, die zonder
enig verzet zich in de oorlogsjaren
door de bezetters lieten inschake
len in het dwangbuis der organi-
satie-VVoltersom en daarin zelfs
vooraanstaande plaatsen innamen,
proberen thans deze dwang-orga-
nisatie om te zetten in een eigen
humanistische organisatie van
werkgevers en hebben zelfs al
presidium en secretariaat van or
ganisatie en hoofdgroep in elkaar
laten vloeien.
Met het bestaan van twee an
dere centrale werkgeversbonden,
n.L het R.K. Verbond van Werk
geversvakverenigingen en het
Verbond van Prot. Christelijke
Werkgevers in Nederland, wordt
eigenlijk geen rekening gehouden.
Het Humanistisch Verbond van
Werkgevers wordt eenvoudig aan
gediend als het toekomstige een-
heidsverbond en zelfs is de hoofd
groep zo vriendelijk om het voor
de werkgevers min of meer aan
trekkelijk te maken, want men
heeft daartoe de contributie voor
1949 met de helft verlaagd.
Een hele lijst van ondernemers,
die het bestuur vormen, moet de
indruk vestigen dat deze eenheids
organisatie d e organisatie der
Nederlandse industrie zal zijn.
Indien de R.K. of de Prot. Chr.
ioor
PIET VAN DAMME.
Plaatjes van
JAAP NONNEKES.
-
Si
v T
70. „Dat kun je vergoe
den mannetje", schreeuw
de de eigenaar van de
zaak Pier nogmaals toe en
hij schudde hem eens
flink bij z'n kraag heen
en weer. „Vergoeden?"
riep Pier uit, „dae prakki-
zeer ik nie over!" „Wat",
riepen de eigenaar en de
oude dames tegelijk uit.
„M'n hoed kun je betalen,
daar kun je van op aan",
zei de ene juffrouw. „M'n
japon is geheel bedorven
door de limonade", riep
de andere juffrouw. „Het
takshondje heeft van
schrik een gat in mijn
nieuwe kousen gebeten",
riep de derde. „Je hoort
hetzei de baas, „dat moet jij allemaal betalen boertje, en
bovendien zijn er drie limonadeglazen gebroken. Dat kost je
portemonnaie!" „En als je niet betaalt, slepen we je voor de
rechtbank", riep de ene dame krijgshaftig en ze zwaaide met
haar gehavende hoed voor Pier zijn neus.
welnu, laten zij dat doen. Maar
eerst behoren zij, naar het oor
deel van deze humanistische on-
dernemersgroep, lid te zijn van
hun humanistische eenheidsorga
nisatie.
Hier vinden wij dezelfde aan
matiging, die vroeger gold ten op
zichte van de openbare school.
Deze school werd toch aangediend
als de eenheidsschool, die open
stond voor iedereen. Wenste men
apart bijzonder onderwijs, hetzij
naar R.K. of Prot. Chr. opvatting,
welnu dan moest men daar zelf
voor zorgen.
In wezen ligt de aanmatiging
der humanistische groep echter
nog dieper. Immers van een naar
eigen geestesrichting gevormde
ondernemersvakorganisatie willen
zij niets weten. Dat er reeds tal
van R.K. en Prot. Chr. onderne
mersvakorganisaties bestaan en
in oprichting zijn, deert hen niet
De kleurloze ondernemersvak-
organisatie model-Woltersom,
doch dan niet onder dwang, maar
vrijwillig, schijnt het ideaal der
toekomst te zijn.
Op deze manier pogen zij echter
aan de R.K. en de Prot. Chr. ver
bonden de steunsels te ontnemen,
INSPANNING EN OPOFFERINGEN.
Plannen voor komende
vier jaar.
DE HOGERE LEVENS
STANDAARD.
Men schijnt zich, aldus de
Nederl, ins ons land bepaald
niet voldoende te realiseren dat
ons leger in Indonesië ook
na het ingaan van de order
„Staakt het vuren!" toch nog
dagelijks bedreigd wordt door
sluipschutters of hoe leden van
guerillabenden mogen worden
genoemd. Het aantal gevallenen
staat te vrezen zal nog
toenemen.
Toen de radio op Nieuw-
W at betreft de vooruitzichten jaarsdag mededeling deed van
De raad van de organisatie °P verhoging van de Ievensstan- het feit, dat 66 Nederlandse mi-
voor Europa Economische Samen- daard deelt het rapport mede, dat litairen het leven hadden gela-
werking (O.E.E.C.) heeft zijn indien de nationale programma's ten, werd onmiddellijk via de
eerste rapport over het gezamen- !l lllm geheel ten uitvoer kunnen nieuwsuitzending door een
Ijjk programma op lange termijn worden gelegd, het gemiddelde der omroeporganisaties een
der Marshall-landen gepubliceerd. 1" van bet verbruik in (ie deel- jazz-mop uitgezonden.
Deze landen hebben plannen ont- nemende landen in 1952 1953 Dat vonden wij en onge-
worpen om hun gezamenlijke in- waarschijnlijk zeer weinig bene- twijfeld héél velen mét ons
dustriele productie in de periode don dai van 1933 en zeer aanzien- hoogst ongepast en getuigend
tot 19521953 met 30 en de !Ük boven dat van 1948 zal liggen, van een onbegrijpelijk gebrek
waarde van de gezamenlijke voed- Aangezien er echter redenen aan eei"bied voor de gevallenen
selproductie met 4 milliard dol- zijn om aan te nemen, dat deze i medegevoel voor de nabe-
lars op te voeren. programma's in de komende vier
Dit alles zal zeer grote inspan- !aar niet geheel zullen kunnen
ning kosten en vele opofferin- i worden verwezenlijkt, zou het
gen zullen noodzakelijk zijn, al- reëler zijn te streven naar een
vorens een gecoördineerd plan verbruiksniveau in 1952-'53, dat
tot stand zal kunnen komen. !5 a 10 pct. boven dat van 1948
Het rapport verklaart, dat hetllSt' als zijnde een niveau, dat
welslagen van de nationale her- hulP van buitenland onnodig
stelplannen der 19 deelnemende maakt> aldus het rapport. Vol
landen afhankelijk is van een §ens de ramingen zal het textiel-
verhoging van de productie per en kledingverbruik in 1952-'53
in de komende vier 43 Pct- groter zijn dan in 1947 en
man-uur
jaar met ongeveer 15 pct. Al
heeft het herstel van West-
Europa sedert de oorlog reeds
aanzienlijke vorderingen ge
maakt, de afstand, welke nog
moet worden afgelegd is langer
dan de weg, die men reeds ach
ter de rug heeft.
Door het gehele rapport heen
wordt de nadruk gelegd op de
noodzakelijkheid om maatrege
len tegen inflatie te nemen.
MINDER INVOEREN
Het zal waarschijnlijk noodza
kelijk zijn om de voor 1952-'53
voorgenomen invoer van West-
Europa met naar raming 10 a 15
pct. te verminderen. De betalin
gen aan Noord-Amerika zullen
vermoedelijk de grootste moei
lijkheid vormen. Het ziet er naar
uit, dat West-Europa slechts on
geveer 75 pct. zal kunnen beta
len van zijn voorgenomen in
voer uit Noord-Amerika. Een
nog grotere beperking van de in
voer uit de landen buiten. West-
Europa, en in het bijzonder uit
Noord-Amerika, zal in 1952-'53
21 pct. groter dan in 1938.
Het rapport schat dat het ver
bruik per hoofd van de bevol
king van broodgranen, vetten en
melk in 1952-'53 ongeveer gelijk
zal zijn aan het vooroorlogse ni
veau. Verder is een verhoging
van het vleesverbruik met onge
veer 30 pct. ten opzichte van
1948 voorzien.
De export en de herexport van
de Benelux-landen wordt in
1952-'53 geraamd op 122 pct. van
het niveau van 1938, voor het
jaar 1949-'50 zal dit 97 pct. be
dragen.
staanden.
Moet dat nu zo doorgaan?
Wordt het niet eens tijd, dat ons
volk zich het grote offer der ge
vallenen en het leed der nabe
staanden bewust gaat tonen?
Wij doelen niet op geforceerd
betoon van meeleven tenslotte
moeten blijken van deelneming
uit het hart komen maar hele
maal doen alsof thans in vele
gezinnen geen groot leed binnen
treedt kan toch niet.
Op z'n minst mag worden ver
wacht, dat de radio na bekend
making der verliezen een ogen
blik van plechtige stilte bewaart.
Uit de bijzonderheden omtrent
de campagne der communistische
ontwikkeling voor het jaar 1949,
blykt, dat de nog bestaande par
ticuliere ondernemingen en ver
bruikers, die niet door vakvereni
ging- of partij-organisaties zijn
erkend, sterk getroffen worden
door de nieuwe algemene belas
ting in Tsjecho-SIowakjje.
Genationaliseerde of coöpera
tieve ondernemingen genieten
een voorkeursbehandeling tegen
over de „nog resterende kapita
listische elementen", welke offi
cieel aangewezen worden als de
voornaamste doelen in de cam
pagne.
De tarieven voor de verbrui
kers geven zelfs nog een grotere
voorkeursbehandeling te zien. De
tarieven vertonen verschillen
van 1000 procent en meer, al
naar gelang de goederen worden
gekocht door personen behoren
de tot de erkende organisaties of
door anderen, die nog steeds niet
geheel en al in het door de com
munisten ontworpen stelsel zijn
opgenomen.
De zwaardere belastingdruk
zal de prijzen van de dringendst
noodzakelijke goederen laag
houden, doch zich zeer sterk
doen gevoelen op alle andere
goederen. De belasting op inge
voerde sterke dranken zal 33 pct.
bedragen, die op champagne is
ruim zes maal zo hoog als die
op andere wijnen.
De afwijkende tarieven voor
verschillende klassen van ver
bruikers vallen zeer duidelijk in
het oog voor alle textielproduc
ten. Zo zal b.v. voor gewone
kopers de belasting op Manches
ter 1400 procent bedragen, doch
de belasting wordt tot 50 pro
cent verlaagd, wanneer de koper
een vakverenigingsvergunning
heeft tot kopen. Voor boeren
stijgt de schaal zeer snel, doch
coöperatieve organisaties, die als
productie-coöperaties erkend
zijn, zullen vrijwel geen belas
ting behoeven te betalen.
want men weet in humanistische
kring zeer goed, dat de kracht
van een leger ligt in de onderde
len. De pijlers, waarop het Ver
bond van Nederlandse Werkge
vers rust, zijn de aangesloten vak
organisaties en de pijlers van het
R.K. Verbond van Werkgevers en
van het Verbond van Prot. Chr.
Werkgevers zijn eveneens de aan
gesloten vakorganisaties.
Deze centrale bonden zijn goed
geoutilleerd met eigen bureaux
en economen en juristen als se
cretarissen, even representatief
ais 't Humanistisch Verbond van
Werkgevers. Daarbij hebben deze
verbonden een grondslag en een
doelstelling, die een heel wat ste
viger bolwerk vormt tegen de in
vloed der revolutie dan het hu
manisme. Het is buitengewoon
aanmatigend zich als de eenheids-
ondernemersVakorganisatie en als
het eenheidsverbond aan te die
nen, wanneer men weet, dat be
langrijke ondernemersgroepen
naar eis van hun op Gods Evange
lie gegrond beginsel, geheel an
dere denken, en dat de historisch
in Nederland gegroeide maat
schappelijke organisatie wijst" in
een geheel andere richting.
Wjj vragen ons dan ook af of
de Overheid, i.e. de minister van
Economische Zaken, deze hande
ling zal kunnen goedkeuren. Deze
handeling toch impliceert een
misbruik maken van functies,
welke men heeft gekregen in een
bij bezettlngsbesluit geregeld, het
gehele bedryfsleven omvattende
organisatie, zulks ten gunste van
slechts een gedeelte dier onder
nemers, n.b. zy, die behoren tot
de humanistische richting in Ne
derland.
De aanmatiging kan soms wel
ver gaan, maar wanneer ze te ver
gaat, dient daaraan paal en perk
gesteld.
Van Prot. Chr. zijde blijven wij
het doel nastreven, dat in een fe
deratie der Nederlandse industrie,
de samenwerking der drie groe
pen in het bedrijfsleven, de huma
nistische, de R.K. en de Prot. Chr.
tot uitdrukking worden gebracht.
Niet een kleurloze eenheid,
noch een eenheid van humanis
tische kleur, maar een eenheid,
gevormd door de drie kleuren is
ons ideaal.
Wij doen een beroep op onze
Prot. Chr. ondernemers om daar
aan in iedere bedrijfstak met
kracht mede te werken.
Rooms bewind in de
Heilige Stad.
Bisschop Thomas MacMahon,
persoonlijk vertegenwoordiger
van Kardinaal Spellmann, hoofd
van de R. Kath. kerk in de V.
S„ arriveerde op 19 December in
Jeruzalem om Katholieke ker
ken en kloosters in de Joodse
zone te bezoeken, en overschreed
toen de Joodse grenzen naar de
Oude Stad.
Als officiële Teden voor het
bezoek van de Amerikaanse bis
schop geldt de inspectie van Ka
tholieke weldadigheidsinstellin
gen; naar echter van officieuze
doch gewoonlijk welingelichte
zijde verluidt, zou naar „De
Stem van Israël" meldt, zijn be
zoek een van de pogingen zijn
om Jeruzalem te veranderen in
een „tweede Rome" onder juris
dictie van de Paus. Volgens deze
bronnen zou de Katholieke kerk
met steun van Frankrijk de in
terimperiode trachten uit te
buiten om haar invloed te ver
sterken en een „Katholiek be
wind in de Heilige Stad te ves
tigen".
15
Ex-agent van politie tot
jaar veroordeeld.
Het Amsterdams Bijzonder Hof
heeft gistermorgen uitspraak ge
daan in de zaak tegen de 55-jari-
ge ex-agent van de Amsterdamse
politie J. G. Koning, die verbon
den is geweest aan de Zen t ral-
stelle Für Jüdische Auswande-
rung en van het bureau Joodse
Zaken. Hij werd tot 15 jaar ge-
vangenisstraf veroordeeld. De eis
noodzakelijk zijn, indien zich een i luidde 18 jaar. Verscheidene der
ernstige wereld-depressie en een door hem gearresteerde Joden zijn
achteruitgang in de Europese nimmer uit Duitsland terugge-
export zouden ontwikkelen.
In 1948-'49 zal West-Europa
zijn invoer slechts voor 50 pct.
kunnen financieren uit zijn
eigen inkomsten aan buitenland
se betaalmiddelen, en in 1952-'53
zullen de West-Europese landen
slechts zoveel kunnen invoeren
als zij kunnen betalen.
keerd.
De wetgevende vergadering van
India heeft de ontwerp-grondwet
goedgekeurd, welke voorziet in de
invoering van een twee kamer-
stëlsel. De beide kamers zullen
„de raad der staten" en de „volks
kamer" heten.
TWINTIG JAAR GERIST
TEGEN „OBERAUF-
SEHERIN" VAN VUGHT.
De plv. Proc. Fiscaal by het
Bijz. Gerechtshof te 's-Hertogen-
bosch, mr F. Baron van Voorst
tot Voorst, heeft voor de derde
maal twintig jaar gevangenisstraf
met aftrek van voorarrest geëist
tegen Margaretha Gollinat, gedu
rende de bezetting „oberaufsehe-
rin" in het kamp te Vught.
Na de tweede behandeling van
haar zaak was de uitspraak uitge
steld, om een nader onderzoek in
te stellen naar de medeplichtig
heid van verdachte aan het bun
kerdrama van 12 Januari 1944,
waarbij twaalf vrouwen de dood
vonden. Gedurende de drie behan
delingen van deze zaak verklaar
den 21 getuigen positief, dat verd.
by het bunkerdrama aanwezig
was. Vier getuigen zeiden haar
niet gezien te hebben, doch acht
ten haar aanwezigheid niet onmo
gelijk, terwijl slechts twee getui
gen ontkenden dat zij bij het bun
kerdrama aanwezig was. Daar de
misdaden door „Treesje" bedre
ven niet op eigen initiatief doch
op bevel werden uitgevoerd,
meende de plv. procureur-fiscaal
niet de doodstraf te mogen eisen.
Uitspraak over veertien dagen.
LX III.
Wie is de stichter?
Dit jaar zal het 1100 jaar ge-[
leden zijn, dat Zierikzee gesticht
werd, zoals in onderstaand
versje beweerd wordt:
„In 't jaar achthondert ende
[negen en veertich mede,
Was gefundeert Ziericzee die
[stede,
Bij eenen die Zieringus ghenaamt1
[was, I
Alsoo men in de oude chronijken
las."
Een zekere Zieringus zou dus
de stichter zijn. Anderen noemen
de naam Siricius of Zieric, naar
wie dan tevens de stad genoemd
zou zijn (ee water).
Lotharius, de kleinzoon van
de bekende Karei de Grote, was
toen keizer en daar we meestal
pas vanaf het jaar 1000 uit oor
konden en rekeningen enigszins
betrouwbare gegevens kunnen
putten, moeten hier vele vraag
tekens gezet worden wat betreft
de stichter, de naamsafleiding en
misschien ook wel het jaartal,
hoewel uit opgegraven scherven
is op te maken, dat er in de 9e
eeuw al mensen woonden.
In vroeger jaren had men hier
veel zeinering en handel in zout,
waarover ik vroeger eens heb
geschreven; een andere naam
voor zout was zierik, een zierik-
lepel was een zoutmaat, zodat
net goed mogelijk is, dat de stad
aan dit bedrijf haar naam ont
leent,
1100 jaar is een eerbiedwaar
dige leeftijd en ik heb me voor
gesteld in een paar artikelen en
kele van de voornaamste ge
beurtenissen uit dit lange veel
bewogen leven van wat eens
Zeelands tweede stad was te
vertellen.
By het rondwandelen door het
stadje bemerkt men direct, dat
naar het gevleugelde woord van
Napoleon de eeuwen op ons
neerzien. De stompe toren met
de kerk en de drie nog overge
bleven poorten laten we op
't ogenblik rustig staan; daarover
komt een apart artikel.
De wallen en haven.
De wallen om de stad getui
gen van Zierikzee als een ves
tingstad, vroeger één der be
langrijkste van Zeeland, die
heel wat belegeringen te verdu
ren heeft gehad, eerst door de
Vlamingen, later door de Span
jaarden. Nu dienen de oude wal
len tot vreedzamer doel, ze zijn
herschapen in een wandelpark,
waar tussen de struiken het
overschot van de watertoren,
door de Duitsers opgeblazen,
herinnert aan een oorlog uit de
moderne tijd.
Dicht langs de stad liep vroe-
Het jaar 1949 is voor het
Zeeuwse stadje Zierikzee
een belangrijk jaar. Er ligt
een zekere romantiek in het
kennisnemen van wat men
sen, zoals wij, deden in de
jaren, die voorbijvloden,
hoe zij leefden en streefden.
Wij mijmeren graag, al noe
men wij ons bij voorkeur
realisten
Hoe dit zij, uit een ge
schiedenis van elf eeuwen
Zierikzee is heel veel te ver
tellen. Want het leven in dit
sfeervolle stadje stond niet
stil.
Het doet ons dan ook bij
zonder genoegen u een serie
interessante artikelen te kun
nen aanbieden over de ge
schiedenis van Zierikzee.
Zij werden geschreven door
onze geschiedkundige mede
werker, die op de hem eigen,
deskundige wijze, de lezer in
gedachten zal meevoeren
naar de tijden van weleer.
Ieder artikel van deze se
rie zal een afgerond geheel
vormen.
ger ten oosten ervan de
Gouwe, later het Dijkwater ge
noemd, de grens tussen Schou
wen en Duiveland, met een zij
tak naar de stad, de Oude ha
ven, nu voor een gedeelte ge
dempt. Naar de Schelde .heeft
Zierikzee een nieuwe haven ge
kregen van ongeveer 2500 meter
lang.
Het stadhuis.
Bij het binnenvaren ziet men
hoog boven de huizen uit de
ranke toren van het stadhuis met
een koperen Neptunusbeeld als
windwijzer. Het moet reeds in
de 15e en 16e eeuw gebouwd zijn
en is een paar eeuwen later ver
groot en verfraaid. De plaats in
de nauwe Meelstraat, iielemaal
ingebouwd tussen de huizen,
doet het mooie bouwwerk niet
voldoende uitkomen. De mooi
betimmerde zolder is ingericht
als museum; hier bevindt zich
o.a. het oude carillon, dat in 1926
door een nieuw vervangen is.
Kerkelijk leven.
Een paar kleinere torentjes
sieren de Kleine of Gasthuiskerk,
vroeger de kapel van het gast
huis, vergroot door in 1651 bo
ven de beurs een galerij te bou
wen. Na omstreeks 1500 een
kwart eeuw als Waalse kerk
dienst gedaan te hebben, is deze
kerk door toename der bevol
king gebruikt door de Ned. Her
vormde gemeente.
Vóór de Hervorming had Zie
rikzee tal van kloosters, waar
het niet steeds even vroom toe
ging. Zo lezen we van de Min
derbroeders, dat ze een ruw en
ongebonden leven leidden, zo
erg eens, dat een monnik zijn
collega bij een twist doorstak;
hun klooster werd door de beeld-
stormers verwoest. Ook het ge
drag der bagijnen was niet altijd
voorbeeldig, getuige het verbod
van een graaf „om met mannen,
priesters of knapen op zolders,
in kamers of bordelen te gaan."
Van al deze kloosters is nog
slechts over een oude gevel te
genover het stadhuis aan het
z.g. huis der Tempelieren. Deze
orde had zo grote macht, dat ze
in 1312 door de paus werd op
geheven. In Zierikzee werden de
Tempelheren allen vermoord,
slechts 2, die zich in een ver
dacht huis ophielden, wisten te
ontkomen.
In oude tijden, vooral in de
14e en 15e eeuw, was Zierikzee
een drukke handelsstad, op alle
zeeën voeren haar schepen; la
ken, zout, meekrap, haring wa
ren de voornaamste handelsarti
kelen. Ook de vissersvloot was
een der grootste van Zeelands
steden, nu wonen er nog slechts
een paar mosselschippers en
garnalenvissers.
Rampen en leed.
Ook voor rampen is de stad
niet gespaard gebleven. Stormen
doen de schepen op zee vergaan
en knagen aan de zuidkant van
Schouwen, veroorzaken dijk
breuken en overstromingen.
Grote branden, de schrik der
oude steden, doen hele wijken in
vlammen opgaan. De gevreesde
pest maait honderden inwoners
weg, in 1518 en 1532 ieder jaar
ongeveer 3000! Deze ziekte teis
terde o.a. de stad in 1468, toen
Karei van Bourgondië (Karei de
Stoute) hier als graaf zou in
gehuldigd worden. Het was ge
vaarlijk zich binnen de muren
te begeven en daarom heeft de
huldiging plaats op de dijk bui
ten de stad. Droge zomers en
strenge winters wisselen elkaar
af, jaren van voorspoed en dure
tijden, waarbij er zelfs een ver
bod moest worden uitgevaardigd,
om brood uit de stad te bren
gen; maar een slimme Duive-
landse boer voert het uit in
een doodkist, anderen zwemmen
met brood op het hoofd de
gracht over!
Tenslotte wil ik nog wijzen op
het gerestaureerde Gravensteen,
de oude gevangenis der stad, op
de vele sierankers aan de ge
vels in de vorm van jaartallen
en andere symbolen, op enkele
fraai bewerkte voordeuren,
overblijfsels van de glorie van
het oude Zierikzee.
En ik wil herinneren aan twee
beroemde geneesheren, Jason
Pratensis en Levinus Lemmus,
beide uit de 16e eeuw, die onder
de bevolking, vooral tijdens de
pestepidemieën, veel leed neb
ben verzacht.
L. v. "W.
Te Glasgow zün Woensdagavond
na een diner zes personen, ver
moedelijk tengevolge van voedsel
vergiftiging, overleden. 18 ande
ren zon ernstig ziek in een zie
kenhuis opgenomen. De politie
stelt een onderzoek in.
