ZIERIKZEESCHE COURANT.
voor het arrondis-
smient Zierikzee.
1874. No. 84. Zaterdag 24 October, 77ste jaargang.
NIEUWS- en
ADVERTENTIE-BLAD
De Beetwortelsuiker en de Landbouw.
Deze Courant verschijnt DINSDAG- en VRIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per drie maanden 1,Franco per post 1,
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag- voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. LAIiENMAN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 ct.
Het pas verschenen nomrner Sept.Oct. van
de Economist bevat het eerste gedeelte van
een opstel van den heer B. lïeiger, getiteld
„Beetwortelsuiker-industrie en landbouw in Ne
derland", hetwelk ons belangrijk genoeg voorkomt
voor onzen Zeeuwschen landbouw, om er een
klein overzicht van te geven.
Als motto gebruikt de schrijver hetgeen door
de jury voor de Parijsclie wereldtentoonstelling
iu 1867 ia haar verslag werd gezegd van de
beetwortelsuiker-industrie„Door de wetenschap
is zij een dochter van Pruisen, door de industrie
een dochter van Frankrijk, door de noodzake
lijkheid een kleindochter van 't continentale
stelsel. Zij heeft aan de keerkringsgewesten
een schijnbaar voor altoos gevestigd monopolie
ontnomen zij heeft het braakliggen afgeschaft
zonder de andere producten te verminderen
de vleesch-produetie heeft zij vermeerderd, den
veldarbeid in den zomer verdrievoudigd en ook
in den winter werk verschaftzij heeft de
wetenschap en de kunst van den chemist en
den werktuigkundige ontwikkelden groote
fabrieken doen ontstaan. Gewis is deze fabricage
een der aanmerkelijkste staathuishoudkundige
feiten die de geschiedenis zal te boeken hebben".
Hieruit blijkt alreeds dat de schrijver een
voorstander is van de beetwortelsuiker-industrie.
Nochtans houdt hij met veel omzichtigheid
rekening met al de bedenkingen, die er tegen
deze industrie reeds van den beginne zijn en
nog dagelijks worden ingebracht. Achtervolgens
lost hij deze echter allen open wij willen
gaarne erkennen dat ons oordeel over de beet
wortelsuiker-industrie na het lezen van zijn
doorwerkt stuk aanmerkelijk gewijzigd is en
dat de meeste zelfs schijnbaar ernstige bezwaren
wezenlijk niet houdbaar zijn.
De suiker iu den beetwortel werd het eerst
ontdekt in 1747 door den apotheker Marggraf
te Berlijn; de eerste fabriek tot het bereiden
der nieuwe suiker werd in 1795 opgericht door
Achard, een leerling van Marggraf. Aanvan
kelijk wilde de nieuwe industrie echter niet
tieren, zoo door het geringe rendement (2 a
3 pet. van 't gewicht der wortelen) als door
de groote exploitatie-kosten. Toch trachtten
Engelsche kooplieden Achard voor geld de
belijdenis af te persen dat zijn onderneming
mislukt was, waaruit blijkt dat zij in de nieuwe
suiker een dreigenden concurrent zagen vau
de koloniale suiker.
Terstond na de invoering van het continentaal
stelsel door Napoleon I kwamen er gunstige
tijden voor de beetwortelsuiker. Napoleon pro
tégeerde de inlandsche suiker-industrie ten
deele door allerlei aanmoedigingen en ook door
gedwongen cultuur van beetwortelen. In 1811
decreteerde hij dat 32000 hectaren met zulke
wortelen zouden beteeld worden. Spoedig klom
het getal fabrieken in Frankrijk tot 300de
opbrengst was echter gering: een fabrikant
beroemde zieb in 1814, 1400 kilogram suiker
gemaakt te hebben, terwijl thans een Franscbe
fabriek gemiddeld 800000 kilogram per cam
pagne levert.
De opheffing van het continentale stelsel in
1814 deed de beetwortelsuiker-industrie weder
zeer vervallenzij kwijnde tot na 1830 van
dat tijdstip af is zij allengs en gedurig meer
iu bloei toegenomen.
Dit blijkt klaar uit deze cijfers
In 1853 was de productie vau beetwortelsuiker
in Europa 200 millioen kilogram; 1862'63,
462 mill.; 1863—'64, 422 mill.; 1864—'65,
518 mill.1865'66, 650 mill.1866'67,
646 mill.1867'68, 695 mill. 1868'69,
658 mill. 1869—'70, 846 mill.1870—'71,
943 mill.1871—'72, 873 mill. 1872—'73,
1143 millioen kilogram.
De productie van beetwortelsuiker is in veel
grootere mate toegenomen dan die van koloniale
suiker.
Terwijl die van de koloniale suikers van
1853"72 een vermeerdering van 42 pet. beeft
ondergaan is die vau de beetwortelsuiker met
471 pet. toegenomen.
In Frankrijk bloeit de beetwortelsuiker-indus
trie het meest; daar is iu 1872'73 geproduceerd
409 millioen kilogram.
Het verbruik van suiker is in onze eeuw
verbazend toegenomen. Per hoofd en per jaar.
bedroeg bet verbruik in 1872 in Engeland 22,5
kilogr.Frankrijk 7,7 kilogr.üuitscbland 6,7
kilogr; Rusland 2,1 kilogr.; Italië 5,6 kilogr.;
Oostenrijk 2,2 kilogr.de Vereenigde Staten
19 kilogr. De Engelschen en Amerikauen ge
bruiken derhalve verreweg de meeste zoetigheid.
Als alle nieuwe industrieën heeft die van de
beetwortelsuiker tegen allerlei vooroordeelen te
kampen gehad en zij gaat daar nog zeer onder
gebukt, leder herinnert zieli de flauwiteiten
der schoolboekjes over bet vreeselijke vau „al
dat suikereten." Het volks vooroordeel verschopt
de suiker naar de rubriek der snoeperijen zij
verdient integendeel onder de nuttige voedings
middelen gerangschikt te worden. Is zij een
artikel van weelde Vleesch is dit ook, en
brood zelfs voor degenen die deze artikelen
niet koopen kunnen.
Het is almede een dwaling de beetwortel
suiker een surrogaat van de rietsuiker te noemen
zij is integendeel volkomen van denzelfden
aard. Cichorei is een surrogaat van koffie
omdat cichorei geen caffeine bevat en weinig
meer dan de kleur met de gebrande koffie
gemeen heeft; beetwortelsuiker daarentegen is
wel degelijk even goede suiker als de koloniale
suikers.
Men kan zich zeer vergissen als men bij
voorkomende gelegenheden een slecht soort
van suiker voor beetwortelsuiker houdt.
Zeer curieus is een iu 1811 te Parijs in de
Société des arts chimiqu.es door Chaptal geno
men proef. Hij diende daar aan de leden
suiker voor in den vorm van klontjes, stukjes
en als poeder, onder verschillende étiquetten
1) Koloniale suiker beteekent die gewonnen is uit riet.
ahorii> sorgho of dadelen.
als rietsuiker en beetwortelsuiker, zoogenaamd
om die te vergelijken. Ouder de aanwezigen
waren ook rechte lekkerbekken. De uitslag
was dat men toch de rietsuiker do beste vond.
Maar nu bleek het dat al de proefjes genomen
waren van hetzelfde suikerbrood en dat dit
uitsluitend uit beetwortelen was bereid. Het
vooroordeel werd dus op heeterdaad betrapt.
De bedenking dat de suiker eigenaardig een
tropisch product is en daar thuis behoort, terwijl
Europa zich meer bijzonder op den graanbouw
moet toeleggen, is ook niets auders dan voor
oordeel en aardrijkskundige zoowel als historische
ketterij. Men moet de geografische verbreiding
der gewassen, als deze daarvoor vatbaar zijn,
niet tegenwerken en men kan dit ook op den
duur niet. Men denke bierbij aan de koffie,
den aardappel en zelfs de tarwe die allen groote
landverhuizingen ondergaan hebben.
Wordt vervolgd).
Binnenland.
ZIERIKZEE, 23 October 1 8 7 4.
Wij meenen de aandacht onzer lezers in het bijzonder
te moeten vestigen op de thans bij den boekhandelaar
S. Ochtman Jz. geëxposeerde talrijke collectie van
keurige prijzen behoorende tot de aan de //Kunstkronijk"
verbonden loterij van voorwerpen van kunst en smaak,
terwijl de geheele jaargang der Kunstkronijk op zij 11
beurt weder de premie is die geschonken wordt aan
de inteekenaars op het werk van Wood, De onbe
schaafde Volken," uitgegeven door den heer J. G.
Robbers te Rotterdam. Dit werk is op zichzelven een
niet alletlaagsche onderneming en belooft een aanwinst
onzer wetenschappelijke litteratuur te zullen worden.
Nu daaraan zulk een waarlijk uitlokkende kans op een
of andere schoone premie verbonden is twijfelen wij
niet of velen zullen zich het werk aanschaffen. Wij
kannen ieder gerust aanbevelen eens een bezoek aan
de inderdaad rijke expositie te brengen.
Zierikzee, 22 Oct. De hevige stormvlagen der
beide laatste dagen, inzonderheid de buien van den
afgeloopen nacht, hebben op onderscheidene plaatsen
schade teweeggebracht. Het water, door den wind
opgestuwd is ongewoon hoog gevloeid. Naar wij
vernemen is daardoor o. a. te Slavenisse een groote
partij suikerpeen die op den wal ter verscheping gereed
lag, weggespoeld, men spreekt van 80 voer die verloven
gegaan zijn. Voor zoover ons bekend, zijn hier ter
stede geen ongelukken geschied.
Zierikzee, 23 Oct. Heden morgen tusschen zes
en zeven ure is brand uitgebroken in den hoogen
steenen korenmolen //de Hoop" staande in deNobel-
straat alhier en toebehoorende aan den heer J. F. Boeije
te 's Gravenhnge. De brand liet zich aanvankelijk,
ook wegens den hevigen wind, gevaarlijk aanzien.
Aan blusschen viel niet te denken en de molen brandde
geheel uit. Te acht ure stortte de as met de wiekeu
naar beneden doch een en ander kwam op het plein
neder dat den molen omgeeft, zoodat er geen verdere
ongelukken meer te vreezeu waren. De raolèn was
tegen brandschade verzekerd.
Door Z. M. zijn benoemd tot lid van het bestuur
der waterkeeringeu van het calamiteuse waterschap
van Nieuw-Bommenede de heer F. G. Kohiervan
het bestuur van 't cal. waterschap Bruinisse J. Elenbaas