ZIERIKZEESCHE COURANT. voor het arrondis- smient Zierikzee. 1874. No. 84. Zaterdag 24 October, 77ste jaargang. NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD De Beetwortelsuiker en de Landbouw. Deze Courant verschijnt DINSDAG- en VRIJDAG avond, uitgezonderd op FEESTDAGEN, Prijs per drie maanden 1,Franco per post 1, Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent. Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag- voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. LAIiENMAN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte- en Doodberichten van 16 regels 60 cent. Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 ct. Het pas verschenen nomrner Sept.Oct. van de Economist bevat het eerste gedeelte van een opstel van den heer B. lïeiger, getiteld „Beetwortelsuiker-industrie en landbouw in Ne derland", hetwelk ons belangrijk genoeg voorkomt voor onzen Zeeuwschen landbouw, om er een klein overzicht van te geven. Als motto gebruikt de schrijver hetgeen door de jury voor de Parijsclie wereldtentoonstelling iu 1867 ia haar verslag werd gezegd van de beetwortelsuiker-industrie„Door de wetenschap is zij een dochter van Pruisen, door de industrie een dochter van Frankrijk, door de noodzake lijkheid een kleindochter van 't continentale stelsel. Zij heeft aan de keerkringsgewesten een schijnbaar voor altoos gevestigd monopolie ontnomen zij heeft het braakliggen afgeschaft zonder de andere producten te verminderen de vleesch-produetie heeft zij vermeerderd, den veldarbeid in den zomer verdrievoudigd en ook in den winter werk verschaftzij heeft de wetenschap en de kunst van den chemist en den werktuigkundige ontwikkelden groote fabrieken doen ontstaan. Gewis is deze fabricage een der aanmerkelijkste staathuishoudkundige feiten die de geschiedenis zal te boeken hebben". Hieruit blijkt alreeds dat de schrijver een voorstander is van de beetwortelsuiker-industrie. Nochtans houdt hij met veel omzichtigheid rekening met al de bedenkingen, die er tegen deze industrie reeds van den beginne zijn en nog dagelijks worden ingebracht. Achtervolgens lost hij deze echter allen open wij willen gaarne erkennen dat ons oordeel over de beet wortelsuiker-industrie na het lezen van zijn doorwerkt stuk aanmerkelijk gewijzigd is en dat de meeste zelfs schijnbaar ernstige bezwaren wezenlijk niet houdbaar zijn. De suiker iu den beetwortel werd het eerst ontdekt in 1747 door den apotheker Marggraf te Berlijn; de eerste fabriek tot het bereiden der nieuwe suiker werd in 1795 opgericht door Achard, een leerling van Marggraf. Aanvan kelijk wilde de nieuwe industrie echter niet tieren, zoo door het geringe rendement (2 a 3 pet. van 't gewicht der wortelen) als door de groote exploitatie-kosten. Toch trachtten Engelsche kooplieden Achard voor geld de belijdenis af te persen dat zijn onderneming mislukt was, waaruit blijkt dat zij in de nieuwe suiker een dreigenden concurrent zagen vau de koloniale suiker. Terstond na de invoering van het continentaal stelsel door Napoleon I kwamen er gunstige tijden voor de beetwortelsuiker. Napoleon pro tégeerde de inlandsche suiker-industrie ten deele door allerlei aanmoedigingen en ook door gedwongen cultuur van beetwortelen. In 1811 decreteerde hij dat 32000 hectaren met zulke wortelen zouden beteeld worden. Spoedig klom het getal fabrieken in Frankrijk tot 300de opbrengst was echter gering: een fabrikant beroemde zieb in 1814, 1400 kilogram suiker gemaakt te hebben, terwijl thans een Franscbe fabriek gemiddeld 800000 kilogram per cam pagne levert. De opheffing van het continentale stelsel in 1814 deed de beetwortelsuiker-industrie weder zeer vervallenzij kwijnde tot na 1830 van dat tijdstip af is zij allengs en gedurig meer iu bloei toegenomen. Dit blijkt klaar uit deze cijfers In 1853 was de productie vau beetwortelsuiker in Europa 200 millioen kilogram; 1862'63, 462 mill.; 1863—'64, 422 mill.; 1864—'65, 518 mill.1865'66, 650 mill.1866'67, 646 mill.1867'68, 695 mill. 1868'69, 658 mill. 1869—'70, 846 mill.1870—'71, 943 mill.1871—'72, 873 mill. 1872—'73, 1143 millioen kilogram. De productie van beetwortelsuiker is in veel grootere mate toegenomen dan die van koloniale suiker. Terwijl die van de koloniale suikers van 1853"72 een vermeerdering van 42 pet. beeft ondergaan is die vau de beetwortelsuiker met 471 pet. toegenomen. In Frankrijk bloeit de beetwortelsuiker-indus trie het meest; daar is iu 1872'73 geproduceerd 409 millioen kilogram. Het verbruik van suiker is in onze eeuw verbazend toegenomen. Per hoofd en per jaar. bedroeg bet verbruik in 1872 in Engeland 22,5 kilogr.Frankrijk 7,7 kilogr.üuitscbland 6,7 kilogr; Rusland 2,1 kilogr.; Italië 5,6 kilogr.; Oostenrijk 2,2 kilogr.de Vereenigde Staten 19 kilogr. De Engelschen en Amerikauen ge bruiken derhalve verreweg de meeste zoetigheid. Als alle nieuwe industrieën heeft die van de beetwortelsuiker tegen allerlei vooroordeelen te kampen gehad en zij gaat daar nog zeer onder gebukt, leder herinnert zieli de flauwiteiten der schoolboekjes over bet vreeselijke vau „al dat suikereten." Het volks vooroordeel verschopt de suiker naar de rubriek der snoeperijen zij verdient integendeel onder de nuttige voedings middelen gerangschikt te worden. Is zij een artikel van weelde Vleesch is dit ook, en brood zelfs voor degenen die deze artikelen niet koopen kunnen. Het is almede een dwaling de beetwortel suiker een surrogaat van de rietsuiker te noemen zij is integendeel volkomen van denzelfden aard. Cichorei is een surrogaat van koffie omdat cichorei geen caffeine bevat en weinig meer dan de kleur met de gebrande koffie gemeen heeft; beetwortelsuiker daarentegen is wel degelijk even goede suiker als de koloniale suikers. Men kan zich zeer vergissen als men bij voorkomende gelegenheden een slecht soort van suiker voor beetwortelsuiker houdt. Zeer curieus is een iu 1811 te Parijs in de Société des arts chimiqu.es door Chaptal geno men proef. Hij diende daar aan de leden suiker voor in den vorm van klontjes, stukjes en als poeder, onder verschillende étiquetten 1) Koloniale suiker beteekent die gewonnen is uit riet. ahorii> sorgho of dadelen. als rietsuiker en beetwortelsuiker, zoogenaamd om die te vergelijken. Ouder de aanwezigen waren ook rechte lekkerbekken. De uitslag was dat men toch de rietsuiker do beste vond. Maar nu bleek het dat al de proefjes genomen waren van hetzelfde suikerbrood en dat dit uitsluitend uit beetwortelen was bereid. Het vooroordeel werd dus op heeterdaad betrapt. De bedenking dat de suiker eigenaardig een tropisch product is en daar thuis behoort, terwijl Europa zich meer bijzonder op den graanbouw moet toeleggen, is ook niets auders dan voor oordeel en aardrijkskundige zoowel als historische ketterij. Men moet de geografische verbreiding der gewassen, als deze daarvoor vatbaar zijn, niet tegenwerken en men kan dit ook op den duur niet. Men denke bierbij aan de koffie, den aardappel en zelfs de tarwe die allen groote landverhuizingen ondergaan hebben. Wordt vervolgd). Binnenland. ZIERIKZEE, 23 October 1 8 7 4. Wij meenen de aandacht onzer lezers in het bijzonder te moeten vestigen op de thans bij den boekhandelaar S. Ochtman Jz. geëxposeerde talrijke collectie van keurige prijzen behoorende tot de aan de //Kunstkronijk" verbonden loterij van voorwerpen van kunst en smaak, terwijl de geheele jaargang der Kunstkronijk op zij 11 beurt weder de premie is die geschonken wordt aan de inteekenaars op het werk van Wood, De onbe schaafde Volken," uitgegeven door den heer J. G. Robbers te Rotterdam. Dit werk is op zichzelven een niet alletlaagsche onderneming en belooft een aanwinst onzer wetenschappelijke litteratuur te zullen worden. Nu daaraan zulk een waarlijk uitlokkende kans op een of andere schoone premie verbonden is twijfelen wij niet of velen zullen zich het werk aanschaffen. Wij kannen ieder gerust aanbevelen eens een bezoek aan de inderdaad rijke expositie te brengen. Zierikzee, 22 Oct. De hevige stormvlagen der beide laatste dagen, inzonderheid de buien van den afgeloopen nacht, hebben op onderscheidene plaatsen schade teweeggebracht. Het water, door den wind opgestuwd is ongewoon hoog gevloeid. Naar wij vernemen is daardoor o. a. te Slavenisse een groote partij suikerpeen die op den wal ter verscheping gereed lag, weggespoeld, men spreekt van 80 voer die verloven gegaan zijn. Voor zoover ons bekend, zijn hier ter stede geen ongelukken geschied. Zierikzee, 23 Oct. Heden morgen tusschen zes en zeven ure is brand uitgebroken in den hoogen steenen korenmolen //de Hoop" staande in deNobel- straat alhier en toebehoorende aan den heer J. F. Boeije te 's Gravenhnge. De brand liet zich aanvankelijk, ook wegens den hevigen wind, gevaarlijk aanzien. Aan blusschen viel niet te denken en de molen brandde geheel uit. Te acht ure stortte de as met de wiekeu naar beneden doch een en ander kwam op het plein neder dat den molen omgeeft, zoodat er geen verdere ongelukken meer te vreezeu waren. De raolèn was tegen brandschade verzekerd. Door Z. M. zijn benoemd tot lid van het bestuur der waterkeeringeu van het calamiteuse waterschap van Nieuw-Bommenede de heer F. G. Kohiervan het bestuur van 't cal. waterschap Bruinisse J. Elenbaas

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Courant | 1874 | | pagina 1