/II IMk/I ISI III COURANT.
voor liet arrondis- seinent Zterikzee.
1874. No. 72. Zaterdag 12 September. 77ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
Het Ministerie en de Onderwijskwestie.
DE KERMIS.
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VEIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per drie maanden 1,Franco per post 1,
Afzonderlijke nomraers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PEIJS DEE ADVEETENTIEN:
Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 1oregels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag' voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. EAKEXMAN.
Het is alleszins verklaarbaar dat nu een
conservatief ministerie is opgetreden, de con
servatieve partij dit ook „aan den gang" wil
hebben. De organen der partij spannen zich
dan ook met groote anstrengung in om, met
een plat woord gezegd, de poppen aan bet
dansen te krijgen. Of 't daarom nu wel te
doen is en of 't land in de allereerste plaats
behoefte heeft aan dien poppendans, daarover
schijnt men zich minder te bekommeren.
En nu is 't de onderwijskwestie, die men
meent dat voor dit ministerie de kwestie moet zijn.
Waarlijk een merkwaardig verschijnsel die
onderwpsvraag. Wat is zij al van gedaante
en fatsoen veranderd sedert haar uitvinding!
In onze herinnering gaan wij een vijf en
twintig jaar terug. Hoe werd er toen gesmeekt
en geweeklaagd door zekere richtingen om de
destijds nog levende wet van 1806 slechts
zooveel rekbaarder te maken dat de beperking
van 't aantal bijzondere scholen verviel en de
verplichting van het officieel vergelijkend examen
voor die scholen werd opgeheven. „Geef ons
slechts een weinig vrijheid, slechts zooveel dat
wij scholen naar onzen zin en voor onze re
kening kunnen oprichtenDat was destijds
de onderwijskwestie.
De bevoegdheid van den staat om zich het
volksonderwijs aan te trekken betwijfelde nie
mand het staatsrecht op het onderwijs werd
volmondig erkendmen vroeg alleen de toela
ting der exceptie voor de bijzondere scholen.
De Grondwet van '48 gaf toezeggingen. De
wet van 13 Aug. '57 gaf meer dan ooit ge
vraagd was, veel meer dan tien jaar vroeger door
iemand gedroomd kon zijn.
Was nu de onderwijskwestie opgelost? De
primitieve, ja; maar nu werd er een nieuwe
opgesteld. Er werd althans met den opzet
eener nieuwe onderwijskwestie begonnen. Er
werd een formule gezochtdeze is tot heden
toe nog niet gevonden. De kwestie is er, dat
meenen duizenden te gevoelen tot in hun in
nigst mergde formule om de kwestie eens
net en klaar daar neder te zetten voor natie
en regeering ontbreekt alleenlijk nog maar.
En ondertusschen put men zich uit in over
drijving, in schriftverdraaiing, in agitatie; men
zaait en kweekt grieven, men zoekt ze waar
ze niet bestaan; men roept het wee! wee! van
preekstoelen en straten. Slechts de eenvoudige
klare formule der kwestie weet men niet. En
dit is nu de tegenwoordige onderwijskwestie;
deze ongeformuleerde kwestie, deze ongemoti
veerde bundel grieven willen de vrienden van
het ministerie nu bovenop leggen op den stapel
van zaken die 't ministerie voor de voeten
vinden bij de groene tafel.
Een onhandig dienstbewijs
Wij zullen nu geen verzameling bij elkaar
zoeken van al de scheldnamen, dubieuse quali-
ficaties en nijdige zetten, die van den anti-
openbare schoolkant tegen de „staatsschool"
al zoo gedebiteerd worden. Wij vestigen er
alleen de aandacht op hoe er thans van een
eigenlijke onderwijskwestie geen sprake meer
is; hoe de doldriftige en de daardoor wel
ietwat verblinde ijveraars voor hun vermeende
grieven veel verder gegaan zijn dan aan een
voudige schoolkwestie-menscben past, en hoe
deze gebeele kwestie van lieverlede vervormd
is tot deze eenigszins andere, maar vrij wat
ernstiger vraag, n.l. wie zal in Nederland
de baas zijn, de staat of de clericale partij
En voor zoover onze gezichtsdrackt reikt
zien wij dan ook, in wat nog de onderwijs
kwestie beet, niets anders dan 't dilemna: po
litieke en gewetensvrijheid óf heerschappij der
clericale hoofden. Staat of kerk? Het historisch
ontwikkelde vrije Nederland dat wel niet per
velocipede maar toch onmiskenbaar vooruit
streeft, óf eerst een teruggang tot de zestiende
eeuw, ten einde uit te maken wie 't definitief
winnen zal: Genève-Dord óf Rome, en daarna
de sombere tirannie van een van deze twee
En tot ontknooping van dit drama wil men
dat het nieuwe ministerie den eersten stap
doe; men wil dat het daarmee débuteere. Wij
hopen dat het verstandiger zijn zal.
De eerste kermisdag is als naar gewoonte vrij stil
voorbijgegaan en heeft niet veel meer drukte dan
vau een gewonen wekelijkschen marktdag opgeleverd.
Toch werd de eerste matinee bij den heer den Toom
zeer druk bezocht. liet talrijke gezelschap van den
heer Henrici was echter nog niet au completdaal
de reis van Botterdam vertraagd was door een onge
luk aan de stoomboot overkomen in de sterke wind
vlagen van den afgeloopen nacht. Toen wij 't vernamen
dachten we al weer aan ons isolement en hoe dit
van invloed kan zijn op de kermis-vermakelijkheden.
Onze geïsoleerde ligging is wellicht ook de reden
dat geen goed tooneelgezelschap de kermis opluistert,
't geen door velen betreurd wordt. Ondertusschen
zijn de overige leden van 't gezelschap van den heer
Henrici in den loop van den dag aangekomen, en
voor zoover wij na een eerste bezoek kunnen beoor-
deelen, meenen wij 't publiek wel te mogen aanraden
de concertzaal niet onbezocht te laten. Het orchest
onder de uitstekende leiding van den heer Charles
Buziau is zeer goed, beter zelfs dan wij 't vroeger
wel eens in de concertzaal bij zulke gelegenheden
gehoord hebben. Onder de artisten, zoo dames als
heeren, zijn er verscheidenen die wel wat nieuws en
wat aardigs, zelfs wel iets schoons kunnen ten gehoore
brengen of te zien geven, zoodat wij vertrouwen dat
men zich ook dit jaar in de concertzaal wel goed
zal amuseeren.
Op onze wandeling rond de kermis merkten wij
onderscheidene nette kramen en uitstallingen op.
Van de spellen trok 't meest onze aandacht het
//Theatre peteresko mecanique," zooals de directeur,
de heer C. Spriet, 't noemt. Wat daar vertoond
wordt meenen wij onder de volkomen onschuldige,
zelfs voor kinderen en jongelui leerzame kermis
vermakelijkheden te mogen rangschikken. Wij wen-
schen den heer Spriet een talrijk bezoek toe.
Voor wie van curiositeiten houdt is er ook gading
op de kermis, al ware 't slechts die haan met vijf
pooten, waarvan wij een kleine knaap met verbazing
hoorden gewagen, hoewel wij 't wonderdier niet ge
zien hebben.
't Ouwerwelsche koekkappen is druk aan den gang,
hoewel daarbij ook alweer gebleken is dat de knapen
dit werk nooit in de perfectie schijnen te kunnen
leeren, daar elke kermis de een of andere jongen in
plaats van in de koek een zijner makkers in de vingers
kapt. Ook dezen eersten kermis reeds heeft er jon-
gensbloed gevloeid bij de hakblokken. Als 't niet
wat gek klonk zouden we bijna adviseeren om liet
koekkappen als een onderdeel van 't onderwijs in de
gymnastiek aan te merken, daar zoolang de kermissen
nog zullen bestaan onze knapen hun liefhebberij in
dit gevaarlijk spel wel niet op zij zullen zetten.
Binnenland.
ZIEEIKZEE, II September 187 4.
Te Middelburg is tot lid van den raad gekozen de
lieer Mr. P. Eoetert Tak Ez. met 191 stemmen
Jhr. Mr. C. de Jonge verkreeg 153 stemmen.
De kommiezen der posterij in Noord-Brabant en
Zeeland hebben zich gewend tot den minister vau
Financiën met verzoek om verbetering hunner positie.
Eeeds moet de gewezen minister van Delden een
ontwerp in den geest van dat verzoek in gereedheid
hebben gehad, doch door zijn aftreden is deze zaak,
die dringend voorziening vereischt, - even als nagenoeg
alle ambtenaars-tractementen - onafgedaan gebleven.
Op onderscheidene plaatsen zijn de vleeschprijzen
door de slagers verlaagd. Met belangstelling zien wij
ook te Zierikxee verlaging te gemoet. Curieus is liet
dat onze onlangs ontwikkelde denkbeelden omtrent een
onderlinge slachterij elders zooveel belangstelling ge
trokken hebben dat zij krachtig hebben medegewerkt
om de oprichting eener degelijke zaak te bespoedigen,
terwijl er hier ter stede niemand schijnt gevonden te
kunueu worden die zich de zaak eens wil aantrekken.
Met genoegen hebben wij evenwel van een geachte
zijde de verzekering van geldelijke medewerking ont
vangen als anderen maar beginnen willen met de zaak
in staat van wijzen te brengen.
Goes, 7 Sept. Een droevig ongeluk is een paar
achtenswaardige ingezetenen dezer gemeente overkomen.
Een vroeger bewoner van Goes was bij een vriend
alhier gelogeerd en zou met deze en nog een paar
genoodigden de werken aan het Sloe en de dicht
daarbij liggende inpoldering van het Sclieuge gaan
bezichtigen. Op hun terugreis is het rijtuig (door
welk toeval is nog niet geconstateerd) van een dei-
steile dijken naar beneden getuimeld, ten gevolge
waarvan een der heeren een arm gebroken en een
ander belangrijke verwondingen in liet aangezicht
bekomen heeft.
De gemeente Cats (eil. N, Beveland) wordt tegen
woordig dermate geteisterd door ziekten, waaronder
typheuse koortsen, dat zich een commissie gevormd
heeft om aan de noodlijdende versterkend voedsel
linnengoed enz. te verstrekken. |Eeeds is een som
van f 160 daartoe ingezameld.
Ylissingen, 9 Sept. Gisteren middag ongeveer 1
uur is van hier vertrokken naar Batavia het stoom
schip //Tromp," gezagvoerder Harms, geladen met stuk
goederen.
Opmerkelijk mag men het noemen dat dit schip
bijna op deti zelfden tijd is vertrokken als waarop
voor een jaar de haven- en kanaalwerken te Vlissin-
gen zijn geopend.
