NI 97
ZIERIKZEESCHE
C O U R A N f
den 5 December.
2
2
re 0
I
S.s Ia Sf
Vervolg en slot over'het begraven der lijken in dé
kerken, {Zie ons vorige j
Ongelukkige voorvallenuit het hegraven in de
kerken voortgesproten.
Behalve deze algeroeene en (leeds voortdurende na-
ieelen voor de gezondheid van het menschdoin in
gewone tijden, zonder nog van tijden van besmette
lijke ziekten, uit dit wangebruik voortspruitende, te
«preken, moeten wij hier doen volgen ettelijke-vóór-
beelden van voorgevallene, en dus ook te allen tijde
te duchten onheilen, wanneer er niet eenmaal een
einde worde gemaakt aan het begraven van Ijjken in
kerkenof óp kerkhoven in of bij de Reden,
v Te Chelwoodin Engelandopende de doodgra
ver, op zekeren tijd, een graf, waarin, méh lene
VvJ, reeds dertig jaar geleden, iémand, aan de kin
derziekre geftorven, begraven was; bij ongeluk, het
deksel van de kist los geraakr zijnde, reés er uit de
zelve zulk eene verschrikkelijke Rank, dat veertien
personen dergenen, die het lijk gevolgd hadden, door
de kinderziek'e werden aangetast, wannéér, na ver
loop van slechts drie dagen, het gansche dorp wérd
besmet, alsmede nog verscheidene anderè plaatsen,
welker inwoners die begravebis hadden bijgewoond
tiet is te bewonderen dat zoodanige voorvallen niét
meerder plaats hebbèn, uiissctiieri öntflaén plorselijkê
besmettelijke ziekten, waarvan men de oorzaak niet
Weet op te sporen, hier wel uit.
In het jaar 1744. openden ivijf personen, te Parijs,
jn de Lieve Vrouwckerk, een graf, waarin langen
tijd een besmet lijk gelegen had, en Rorteden binnen
weinig tijds de een na den atidér dood in het graf tér
Beder.
In he: jaar 1783 werd te Bruinisse, een dorp in
Éeeianddoor het openen van eerien grafkelder, zoo
danig besmetdat de godsdienst er dén volgenden
Zondag niet in kon verrigt worden, en bij het ope
nen van eenen grooten grafkelder, waarin ioa tot
15 lijken begraven waren, ontdekte men mnnoenen
Vliegen en kakkerlakkendië zich door de kerk ver
spreidden én den dienèt belertèden.
In Metz heeft mèii voor vele jaren, de Domkerk
moeten verlaten en den dienst in eene andere kerk
ve'rigten, wegens eene merkhare besmetting, welke
door zeker liik in de eerfle verwekt was.
De Dui'sche jaarboeken verhalen ons van eene al-
gêweene rolkoorts, welke enkel door de uitwaseming
of dén flank van één lijk veroorzaakt was.
Door het opruimen van een kerkhof ie Dijon in
*773, werd aldaar eene groote verwoesting aangertgr.
Pogingen in het werkgefield ter wering v'ah
het hegraven in de kerken.
i°. Door geschriften van beroemde schrijvers, wei-
Ie die za,k opzéirelijk of toevallig behaodeld hebben
Wij zhlleh hier slechts herinneren aan den beroem,
den C. G. Dofman, welke zich, in 1629, 'e Frank-
fort daartegen verzt te, aan den brief van Andreas
Jdaetidie in 166 te Leijden her licht zag, aan
den geleerden Perrenotdie in het laatst der vorig
eeuw hier te lande leefde, en eene verhandeling schreef,
de prohhenda in urhe sepultura tver het verbieden
van het begraven in Redè'n.J Wij zouden een aantal
schrijveis kunnen opnoemen welke; in ons vaderland,
over dit onderwerp de pen gevoerd hébbenmaar
2hilleh ons slechts bepalen bij beroemde mannendie
iti ons midden leefden en welke de menschliikheiri
Sóodinig tér harte naaiendat zij bet noodzakelijk
Oordeelden om dit onderwerp te behandelen, te wé
len: JIV. te IVaterA. Kluit, van Leeuwen,
terne en Ockerse.
In het voorbijgaan flippen wij aan den heilzamen
Invloed van de vrijheid der drukpers, want door het
lezen van geschriftendié tégen eenig vooroordeel en
de aankleving van ingekankerde misbruikenaandrui-
scben.de geschriften welke door bevooroordeelde Ondér-
loekêrs somtijds ongedrükt blijven of vernietigd wör
dén, bekomen in he' eerst heden van meerderen rang
opgeklaarde denkbeeldenwelke allengs tot dé gërin-
gete klassen afdalen en dtis het te keer gaan van voor
Vordeelen, zonder eenigerlei tegenfland, gemakkeliik
wordt. Wij zijn verpligt, hiermede hulde te doen
aan de schriivers van bet Advertentieblad en de Arn-
hemsche Courant, welke, dezer dagen, dit puin
ipé' kracht behandeld hebben.
2° Door voorbeelden Re evengemelde Perrenot
liet het niet bij woorden; tiij werd, ten voorbeelde
■van anderen. Richter van eene begraafplaats bit Scbe
veningen, welke de naam van ter navolging bekwam,
dat die infleliing echter werd nagevolgd. De eerfle
aanleg van die begraafplaats is in 1779 gé«chied éri
was tot 30 graven bèflemd en in 179;} werd dezel
ve met 72 graven vergrootbehooreude deze iöï
graven alle aan bijzondere eigenaars. Wtj méenen ge
hoord te hebben, dat voor vele jaren, buiren A nftér-
dam en buiten Groningen, soortgelijke inrigtingen
daargefleld of ten m nRe ontworpen zijn.
3°. Door de regeringen, fd 1795 verbaden de
provisionele representanten, in de provincie Holland,
her begraven in de kérken, en er werd tor het einde
van dat jaar rtjd gegeven, om de noodige kerkhoven;
enz buiten de bewoonde plaa sen aan te leggen; het
jaar vnRreekdoch ér kwam niets van, en er wer
den in hetzelve uit verscheidene plaaisen, bijvoor-
noemde representanten, eenige remnnflratien ingezon
den waardoor dezelve met het begin van 1796 we
der een jaar tiid werd vergund om he'zelve te be-
Werkftelligen. Bij den aanvang van her volgende jaar
1797 was men er al even weiiiig, of gansch niet
mede gevorderd. De toenmalige regering van Hol
land, den haam van provinciaal befluitr voerende,
decreteerde, dar voortaan de lijken der zoodanigen,
die buiten de fledén werden begraven, van zekeren,
dês'ijds heflaande, belasring, bekend onder den naam
van middel op de hrgravsnisstnzonden ontheven
wordenen niettegenlhande ditbleef alles op den
ouden voet, in Holland, zoo wel als in de andere
provinciën, waar welligt geene pogingen door de toen
malige regeerders zijn aangewend geworden.
Alles bleef dus in dien (land to' in 1S19, wanneer,
na de inlijving met Frankrijk, de Fnnsche wetten zijn
ingevoerd; toen werden er alom toebereidselen gemaakt,
en mogelijk hier of daar tot Rand gebragt, om het
begraven in de kerken te doen ophouden, In het laatst
van 1813 ontftond de heugelijke omwenteling, en bij
befluit van den Souvereinen Vorst, van den 21 De
cember 1*13, no. 5, werd voorloopig her begraven
als voormaals, weder vergund, doch tevens, eene
commisfie benoemd welke was opgelegd te onderzoe
ken
i°. Öf hét faegravétl in de kerken, ioo ais hét»
zelve bevorens heeft plaats gehad, vtor de gezond»
heid der levenden 200 nadeelig is of worden kan,
dat herzelve ook in die Reden en gemeenten, waar
zulks thans nog plaats heeftzou behoorea verbo-
den te w.ordeti
Of het noodzake'ijk is, kort op te geven,
wat er geschiedt, bij de sloping, ontbinding of de
verrotting, van liet aldus geplaaifle lijk."
j°. Welken invloed de ontwikkelde en versprei-
de luchten en doffen op het menschelijk geRel heb»
hen?"
Deze commissie heeft de zaak allernaauws'gezetst
onderzocht; uit voorname genees en heelkundige per-
s inen des Koningsrijks zamengefleldkan her niet wel
anders; het antwoord uit het rapport, in Augustus
1825, aan den mit iS'er van binnenlandsche zaken over
gegeven, is in allen deelen overeenkomstig aan den
wensch van alle weldenkeriden, en komt hoofdzakelijk
Dier op neder: het hegraven in kerken, en op kerk-
hoven, naar de gewone wijs, is allernadeeligs1 voor
de gezondheid en het leven; het begraven verre
buiten de bewoonde plaatsen, met de hehnedroid-
delen, daarbij omschreven, ter voorkoming van de
nadeelen, door he' telkens openen der graven ver-
oorzaakt, is noodzakelijk
Wii voegen bier Rechts één woord biis wé-e dit
ingevoerd, welligt Ware Groningen gespaard!"
Doch nu, daar het begraven in Groningen en
Leeuwarden eindeliitr niet meer in keken zal plaats
hebben, is hér te wenscben, dat in tijds in hé' ove
rige des Riiks, waar zulks nog geen plaats heeft, bet
begraven ia kerken spoedig ophoude.
PORTUGAL.
Lissabon, dén ii November. De enmtfigtidawf
van Opono meldt, dat aldaar bii voortduring eene
gewensch'e ritst beerschten dat men vootgaat met
het regrerlijk onderzoek naar de deelgenoten van de
onlangs ondekte en veriideldé zsmenzwerit g tegen de
conftitutionele orde van zaken. De kapitein-generaal
van de provincie Mioho meldt, verscheidene brieven
van de Portugeesche uitgewekenen op de grenzen te
hebben onderschepr, inhoudende, onder ande
re, dat zij eerlang en in grooten getale gewa
penderhand zouden terugkeeren, Op de aanvraag van
het ministerie van oorlog aan de militaire overh'id
van Oporto, of aldaar en in den omtrek personen
werden gevonden, welke zich zouden willen wapenen
ep op een militairen voet inrigten, he-fr dezelve ae-
Het vervolg ot de kant van dese bladz
fe*
w
w
a
w
Z
Cd
Q
-h Q
s
2*1
I tr'i
L, U U
J? <0
S ?a
1» 1(S
co 2
•o S
c,
ttJ o
2
I
ar o j
b
•o ij
*.S
sj M A 6 O jr.
t'ST "3 e C"
n U g) T3 O 251
f\ **7- -E> K Cf
v W-r. C
(2 - a v S S'
C
«1 O»
e.)
r u J5 "o o w
O i ïi C
?.i!
S "O W
br y g v c
U B ttf.E
r c <1 c
'V O <fs T? S
Tj Z 3 c c
Êt O *- 0 a> o p*
e> br.
a»
x: 15
WD
ta - 2
w ir
c c
(r it) w
az
O- -
- v
r* cr
E c 9 3
a»
S - 9 g 5
2 s b I 8-5^
a"? S S a S f «3
N O O CO
G a»
re -O
cs
"'.C
a
C u
tD aj
u-
-13
S tT B
CL) C >11 1- S
S <s 2 3 S
ei f: -
w -u C b't 5
-— x.
p
1» CL»
C
l» u U 1»
-C "C CL _c re
r
w S S 5* -f Z ss
'7.' -C? L-
-t: tój v
o "O <- H Ji
C
o
m
re 3
c u
I) 1, QJ
C U W
T
f1 a
Sr é3
2
•51 177
tc o
J= S
sj
<u u
N TJ 73 f r-
J O
-o O
,SJ
-5 cu
kx j CS C
cd
a O - 4
5 g Ï.^-S
c bil\ 10 M K I 52 ct:
O jW.E dj -X .ESS W L M
ötxNO ö£>S
JD ij -
a» o
Eë= a
«l> o s
"X "tJ
5 3
j r C
t» w>
<U t)
-=
c. p
c 2
•C
G i)
!U
e.
-kA
O G
O V
£-3
Q. G
X 4s •-
Ciu;
F .bT OJ r
S ert«
v 9
V) or
s= 2
C tt|
Z
'ic.£ - U
2 s .2- - 00
C
.£2 r
-T2 J
-1
-
- 4* -~ P-
^5 -b! -r-
C S O
ai "2 i? S
tJ» O)
C Si
U
cr -
tob
CC
G V rm
r-> <U "C 7-
2 S
CO 'u.
G c
-.2 Sf'
c 3
s cc at u r
5 ar
63
h -
?:|3
z
c t=r w "3
c x 55
<3 S JS
C W 3 -J
CL 2N c
C R- u v
N -O ja*
tfl li) T5 5J 'U 5 c
fO
rk '!5 S r
s-
g N S 5
er c tx
o c-
2-2
ill
bfi
.50 s
g- i» ai t_
!3'S
T? re
P o B
-= - O
c S o .2
co O t_
S3 r.-. ca
2 -ér -5;
v C
Jr S aT Sj
- x «- -c .r
Ur w (v 13
S Ï5 -E «J
fc 5S C. 2>
tJ r„ f T' fA
nj br
Crf re "^5 "c J»
s JS* C
r f
5 e-
bf
•6 E
j- Té r
- ts
W p *v«-
2c '„3
rfi p cr
.1
C9 O.
Cl
•O a>
O
ai T3
- OJ
bC co
w t> u -
JD -3 O
it S -
tu g;
H> c-
4; co S
"S U Q. S
- 5 s
za S
.O'S-I =-
M f, O
00K ÜStstü
co
ï»j|,= s
