Gorkum liet appel ver van de boom vallen Kom rij: het gelijk van een hypocriet POTJE VAN DE BUMA VEREN VAN EEN PAUW vrijj. UJYTVELI OEDE Kastner: volkse satyricus zonder bitterheid S VAKDIPLQIVIA A en B URANTIE- TEFEUILLE Ikundigen BEELDEN IN DE STAD STHETICA v> ■idingsinstituut voor jheidsspecialiste|| STHETICA (NEDERLAND) B.U. 'UNMEESTER (NEDERLAND) B.ll, :ht oek ota bene Zaterdag 3 augustus 1974 -hrijving mogelijk voor <j0 avondkursussen voor h8t il| i volgens de wettelijke .eisen onder rijkstoezicht ag prospektus, inform*» jesprek kunt U zich <wj et instituut Catharinastraat HARINASTRAAT 13fa 01600-46466 of lorteur van ,,WRANG|e etijdskleding, vraagt voor gazijn te Dordrecht een persoon, die wi| in gedachten hen deze tunktle, heeft een MUlo"! VO opleiding gehad moet ij! takt-eigenschappen bezitten en if nen geven. Zijn I 35 |aar. doet U aan deze eisen en heelt Un, letalent, solliciteer dan bij. Jnnesweg 7-11, Dordrecht licitaties aan Dhr. L. Schild GEVRAAGD ven onder no. 10290 nog eens 10 afdelingen (120 eiding van ons personeelsbe- ten zorgdragen voor een uitstfr aak van de maaltijden, op prijs gesteld, daar conve- geringe mate gebruikt worden. unt U richten aan de direkteur N.-Br. esteiijk gehandicapten te far- 'an de Protestants Christelijke Afwijkend Kind te Breda. n vernieuwing van onze vloot van moderne schepen, mei een uitsta- e behoren: ■ding schepen, Ro/Ro- aatsen: A Of VD. kS ot 8S. AM of BM volgens normale C.A.O plus en echtgenote en kinderen, soapaia enodigd zich te wenden tot de 3 Co ZOMERCURSUS voor voca" I :n Huize Bergen te 1 S ia dit iaar plaafS V3n internationaal nationaal en I la >n teken van heden- m& «cale mu21!lk' Als do" treedt op de Engelse so- Dorothy Dorow, die Zon- Sraiddag 4 augustus om 15 „u? opent met een recital. Op nMae 16 augustus wordt een Srt verzorgd door enkele SSen het Jeroen Bosch jiuis te Den Bosch. r0naLD van den Berghe 'oeïnteresseerd in het functioneren van macht, machtsmisbruik door oorlogs held heeft 'n Amsterdam en «few York mensen laten lopen „ver kartons en heeft er daarna (L, andere materialen een bommentapijt opgebouwd uit vijftig mannelijke (Amen- Ense) bommen en vijftig vrouwelijke (Europese) bom men gemaakt. Het tapijt van 10X10 meter van deze Belg is van 16 augustus tot en met 8 «eptember te zien in het Utrechtse museum voor He dendaagse Kunst, t NIEUWE Ontwikkelingen in 'e' Nederlandse textielkunst worden van 1 september tot en met 10 november getoond ln de Vlees- en Vish,al te Haarlem. Dertig Nederlandse kunstenaars worden daarop bijeengebracht door Daan Schwagerman, die in '68 en '7J al voor een dergelijk over zicht zorgde. t TONEELgroep Centrum wil meer in kleine zalen gaan spe len. Onder meer daarom wil de Utrechtse schouwburg het onlangs gesloten vergader- en- restaurantcomplex Esplanada ombouwen tot een soort werk plaatstheater. Voorlopig wordt de ruimte benut voor poppen- theatervoorstellingen op zon dagmiddag en familiematinees (inclusief crèche). #DE DONAUSCHINGEK be faamde muziekdagen voor mo- Iderne muziek vinden dit jaar plaats van 18-20 oktober. In deze maand (van 7-12) is dan ook weer in Mannheim de In ternationale Filmwoehe. jjJC -j: Jfeifv# „v - Wirtiarski: geometrische figuren Een appel, van enkele me ters omvang en samengesteld uit planken, is door de Rotter dammer Kees Franse van de Symposiom-boom geschud en „achteloos" in het keurig ge knipte Gorkumse gaaongras gelegd. Dat is het eerste merk waardige teken, als je de vanouds stoere Rappard- burcht Gorkum binnenrijdt, dat je misschien Iaat zeggen: hé...Gorkum? Deze, overigens niet zo bijster originele, kreet kun je daarna nog op verschil lende plaatsen in het stadje herhalen, want de tentoonstel ling „Beelden in de stad" (ot eind sep ember is méér dan een expositie; het is de weerslag van een gebeuren: het Symposion, dat in de maand juni met een 15-tal binnen- en buitenlandse kun stenaars in Gorkum plaats vond en waarover we eerder uitvoerig schreven. „Iedereen kankert erover; het is nog steeds het cafégesprek' 'vertelt Antoinette Hilgermann in het oude badhuis aan de Haven- dijk, dat binnenkort een cultu reel informatiecentrum wordt. Gorkum telt een aantal kun stenaars, die internationaal meetellen. Ad Dekkers dit jaar overleden Ewerdt Hil germann dlie momenteel in Londen een expositie heeft en Miarinus Boezem bv bleken dan ook in staat bekende bui tenlandse kunstenaars aan te trekken om een maand lang in Gorkum te komen werken. Met arbeiders in de talloze fabrieken en met het materi aal van die bedrijven werden objecten gemaakt, die op al lerlei plaatsen in het stadje als tekens zeggen, dat er een an der kiultureel klimaat op komst is. „Och", aldjus Hilger mann, „die dingen zijn niet zo belangrijk", (ook al hebben ze een geschatte marktwaarde van rond een miljoen gulden), „het gaat er niet om, dat Gor kum nu een aantal moderne kunstwerken heeft. Het belang rijkste is, dat dit kon gebeu ren; dat iedereen erover praat; dat veel mensen er daadwer kelijk mee bezig geweest zijn; dat er iets op gang gekomen is". Als zijn vrouw Antoinette een schoonmaker in het Piaz- In de tijd, dat Mozart com poneerde bestonden er nog geen organisaties als Buma en Sterma. Van zijn composities werd „gegapt" en zelf maakte hij zieh „schuldig" aan plagi aat. Bretzner protesteerde in dertijd wei in de Eeipziger krant tegen Mozarts misbruik van zijn rechten op het libret to voor de opera Die Entfiih- rung en graaf Zinzendorf zei ervan, dat de muziek ervan do k Mc/art bij elkaai gesto len was, er Kraaide verder geen liaan naar. Overigens wa ren de opvattingen over au teursrechten in die tijd anders dan nu. Zo heeft Mozart zich ook nogal gespiegeld aan de familie Bach, met name aan J. S. Dat zat hem echter niet zo glad, want uiteindelijk kon hij moeilijk denken vanuit Bachs muzikale mentaliteit. Geïnspi- eerd door Bach begaf hij zich ook op het pad der fuga's en om zijn verloofde, later zijn vrouw, Konstanze Weber, te plezieren schreef hij er enke le. .Maar hij voltooide ze niet. w geschiedenis vertelt hoe hij m de composities, opgedragen aan Konstanze, steeds bleef steken; zij bezorgde hem een soort muzikale impotentie. De- se Konstanze heeft overjgens ja nin dood aardig zitten knoeien met zijn werk en bij- 8 wagen tot de legendevor- ">nd haar overleden nolfgang Amadeus. Daarom is et nogal een toer geweest om komen tot de bekende Ver til wat was wel van Mhil fc ï*at niet? - In 1903 publiceerde Ernest Lewicki bestaan van preludes en E? fan Mozart, die trans- crjPties bleken te ziin v^n verschillende Bachwerkcn (or- gelsonates en mei name geno- uit het Wohltomperierle Pie Ku"* Fu- VffK- ontstaan ervan legde tersiijj\en met de se- Swir,' diplomaat Van nip! Ie cultuurhistorisch gesta-nl fktkig aan het haofd Ir van de keizeruj- 2<,i,,i? p >th('ek te Wenen. sick.ivLuKpld deze thu's mu bS? s' waarbij Mozart Wrokken raakte. Zijn trans- 40S) rf«Va? Bach Kv 1"1- lahpi i die 'u>ek. Op hef nu d ."°n ,arn'-:jS'!28) staal bts hp i ,LE TRI° A PRET? l ?pera INTER- B\r,r JEÜN-SEBASTIAN WOLFr»^?A„NSCRIT PA,: S amadeus mo- voordat Van Mo7art meer ,!.int ?.00r Haydn tot vteiu ''iniiighei-J werd ge- Srf Jir|iMme Preludia, IlVi ed door Bach <JS en werkt !|(ll>r _str,ikers omge- tuurhstorisrh Zart' Als ,'u|- inte»!! p verschijnsel erg Het trin" h maar tweeslachtig Blan. bestaande uit Serge altv:„'Vl0"!', Bruno Pasqier. vioinnnpit" Ge°rges Schwartz, sèer ami!°' Rroduceert een Cj Jbenticke klank - erg de m;iar leunt bii hij I:"?""* meer aan zart n ',h dan bij Mo. mba'apa ls te verdedigen Ilustrum 'e via het strijk- vecSe,nt ,e denken i„ cla- °J °rgeItonen ont «ing re, 1 snaren de span rinf daardoor is de uitvoe- Mo,. taai en rn'st de "sartiaanse Uchtvoetigheia. Kees Fransen: appel za-center vraagt of die lelijke rode vuilnisbak een beetje uit de buiurt van de spiegelzuilen van de Zwitser Megert kan staan met het argument: „d:ie bak stoort dlie zuilen zo", is het antwoord: „Nee, die zuilen storen die bak". Ook dat is een reactie. En dat de reacties soms agressief zijn lijkt be grijpelijk, omdat het accent nogal ligt op constructivisti sche kunstuitingen, die weinig te maken hebben met het „Volksem-finden" rond het begrip schoonheid, maar de mensen eerder dwingen hun eigen ruimtelijke omgeving anders te beleven. Gorkum is (een beetje) Gorkum niet meer en dat is natuurlijk rot, ook al heb je er jaren op gekankerd. Momenteel („Een maand bleek te kiort") wordt op de middenberm van de en treeweg naar de stad een ruimte-verschuivend project van de Fransman Morellet aangebracht, bestaande uit aluminiiumpaaltjes over een lengte van ruim 200 meter. Een eindje verder staan negen grote zwarte palen met witte banden van Ad de Keijzer: „Gestructureerde Ruimte". Ad; „Ik kan me voorstellen, dat de mensen vragen; wat moet ik daarmee Maar ze vragen het je en zo komt er een gesprek op gang. Over zijn voormalige landschaps schilderingen, die ook pro grammatisch en gestructu reerd waren; over de lts-jon- gens, die hem hielpen de fun deringen te storten, over het loodgietersbedrijf, dat hem hielp bij het vervaardigen van de stalen palen etc. En al die arbeiders, lts-jon- gens, loodgieters, metselaars en noem ze maar op, doen ook ontdekkingen. Het bedrijf, dat de houten appel maakte, wordt ineens bang, omdat het hout, dat het steeds voor ande re doeleinden verwerkt, zal rotten. „Ooh een appel rot toch", is het antwoord; en; „kunstvoorwerpen zijn tijde lijke dingen"; kunst is rela tief. Megert, die hij De Vries- Robbé zijn lichtzuilen maakte, bewees met zijn constructies, dat het bedrijf bij zijn norma le produktie veel te veel ma teriaal gebruikt. Maar zoiets kun je je natuurlijk als gere nommeerd bedrijf niet laten zeggen en het voerde het pro ject op zijn geijkte manier uit: grof. Het viel de arbeiders in de bedrijven wat tegen, dat de kunstenaars veelal puur ont werpers bleven en zelf niet uitvoerders waren. Een man als de Oostenrijker Prantl, die iedere dag in steen(tjes) te een bedrijf voor grafstenen een fraaie sarcofaag (als her innering aan Ad Dekkers) stond te kappen trok dan ook geweldige belangstelling. Tal loze kinderen stonden er ook iedere dag in Steen(tjes) te kappen. De volgende maand komt Prantl terug om dit mon nikenwerk af te maken. Bij de Kriekenmarkt, aan de rand van een haventje plaatste de Pool Winiarski geometri sche figuren tegen een dijk aan. Een accent, dat de omge ving opnieuiw laat beleven; een omgeving, die de moeite waard is. En zie: zelfs de mensen die van „moderne kunst" niets moesten hebben waren verrukt. Bij het Melk- pad maakte de Engelsman Martin een fontein in een be staand vijvertje; een spiraal van aluminiumvlakken, die als de bromfietsen er niet te hard aan voorbij knetteren hoorbaar verschillende to nen opleveren. In de Bonds spaarbank staat een grappig project van de Belg Paname- renko: een inseotaohtige „vliegfiets", waarmee je in je fantasie de liucht in kun/t. Het verwaarloosde terrein van de voormalige Kalkhaven werd ten dele gereconstru eerd: zitplastieken van Her man de Vries, die op den duur door rozen overwoekerd zou den moeten worden en het in De naam van Erich Kastner, die deze week op 75-jarige leeftijd overleed is zo bekend, dat zelfs degenen, die nog nooit een boek van hem gele zen hebben, de titel van zijn boek Emil und die Detektive uit 1930 kunnen noemen. Hoe wel hij in 1963 met De kleine man zijn literaire loopbaan af sloot was zijn overlijdensbe richt voor velen direct een herkenbare tijding, omdat zijn naam bleef voortleven. Dit is het paradoxale van en rond Erich Kastner zijn faam als gevreesd sartyricus en tege lijkertijd zijn onovertroffen populariteit en zelfs bemind heid. Hetzelfde geldt voor zijn bekendheid, die onvermnderd voortduurde, hoewel talrijke van zijn laatste levensjaren door literaire onproduiktiviteit gekenmerkt werden. Het is slechts een paradox, geen te genspraak. Als satyricus be hield Kastner zijn begrip voor menselijke zwakte. Hij was niet verbitterd, zoals bijvoor beeld een Tucholsky, maar ook niet gewoon maar aardig of naïef. Het gehei mvan zijn roem zal iedereen duidelijk zijn. die zijn reeds in 1930 verschenen roman „Emiel en de detective" heeft gelezen. Het begin van de dertiger jaren was overigens wel zijn vruchtbaarste periode, want terwijl „Emiel en de detecti ve" in 24 talen vertaald werd, verscheen in 1932 zijn op één na succesvolste boek „Het vliegende klaslokaal". Een au teur, die zijn volk zo haar scherp in een spiegel weet te van gen als Erich Kastner moest wel een conflict komen met totalitaire heersers. Nau welijks hadden de nazi's in Duitsland de macht aan zich getrokken, of tal van Kastners werken werden op de brand stapel gegooid. Nog één keer beleefde hij een literaire glansperiode, toen hij in 1949 „Die Konferenz der Tiere" en een jaar later „Das doppelte Lottchen" De ogen voor de wereld werden Erich Kastler door zijn moeder geopend. Als een voudige kapster bewandelde zij met hem half Duitsland. Moeder Kastler lag er ook krom voor om voor de studie van haar zoon te kunnen beta len en het werd een succesvol le opleiding, die hij als doctor in de letteren afsloot. Zijndis- sertatie over Fredrik II en de Erich Kastner Duitse literatuur werd nog in 1972 herdrukt. Als student was hij al door zijn geestrijke en spitse artikelen opgevallen en wel zozeer dat het ,-Leipzi- Je hebt verschillende soor ten iei. De meesien oeoefe- nen het vak van boekbespre ker serieus, zodat veelal schier diepgaande, wat zeg ik, on leesbare analyses over de di verse meesterwerken worden gepubliceerd. Er valt heel wat uit te vissen in de Nederland se lettertuin en als oppervlak kige lezer val je dan ook van de ene verbijstering in de an dere. Een kleine groep critici ziet het bespreekwezen louter en alleen als een vermakelijk genre om de lezer te amuse- ren.Tot hen behoort GERRIT KOMRIJ die zich tegen vor stelijke beloning vrolijk maakt ten koste van anderen. „Want al is Komrij goed van inborst en voorbeeldig in de omgang, hij is als criticus, zoals hij zelf zegt „een waarlijk goddelijke hypocriet". Van hem ver scheen de bundel: DAAR IS HET GAT VAN DE DEUR (Arbeiderspers f 19,50 244 Pgg.) een synopsis van kritie ken en essays. Een goddelijke verzameling. F.«n literatuurcriticus is niet de eerste die zich afvraagt ol zijn werk enig nut heeft. Overduidelijk is ooit door An- beek aangetoond dat recensies voor het merendeel bestaan uit oncontroleerbare, zinledige uitspraken. Het zal duidelijk zijn dat een gezonde persoon lijke voorkeur elke criticus siert. Omdat hij geen norma tieve literatuurtheorie achter de hand heeft, zijn de waarde oordelen niet van de lucht. Het enige voordeel dat je over dit eerbare vak te berde kunt brengen is dat de lezer op de hoogte wordt gehouden over wat er zoals op de boeken markt verschijnt en wat de huidige ontwikkelingen in de literatuur zijn. Kortom, de cri ticus als brug tussen de uitge ver en de Koper, en zeker niet als keurmeester waar hij altijd voor speelt Komrij gaat ervan uit dat het vak zinloos is en de enige strikt eerlijke manier, volgens hem, om het toeval en de persoonlijke voorkeur uit de belazerij van het bespreekwezen te elimine ren is de volgende: „ik heb een muntstuk met aan de ene kant een lachende, aan de an dere kant een huilende kop; voordat ik de pen ter hand neem om u wederom lastig te vallen met iets waar u, hoop ik, niet om gevraagd hebt, gooi ik dit gouden muntstuk op en laat het neerkletteren op mijn schrijftafel van mas sief zilver: is het lachende kop, dan krijgt het te „bespre ken" boek eeuwigheidswaarde, is het de huilende, dan deugt er aan het voortbrengsel niets". Wie kan uitgerekend zoiets hypocriets bedenken? De bundel bestaat uit acht hoofdstukken, die worden aan gevuld met een register. (Dit laatste om in een oogwenk al le „gemene" dingen over een bepaald persoon op een rijtje te kunnen zetten. Slechts één fout moet in de volgende druk worden gecorrigeerd: Albert Mol moet zijn pag. 121.) De acht hoofdstukken met kritie ken vormen een aardige lite ratuurgeschiedenis. Want Komrij weet waarover hij schrijft. Biesheuvel's verhalen bundel Slechte mensen wordt getoetst aan de acht kenmer ken van de humoristische ro mantiek, over Hermans' Evan gelie van O. Dapper Dapper krijgen we een verhelderend artikel voorgeschoteld, boven- ciiïn een ragfijne analyse van Hanlo's werk en, je kunt er niet onderuit, enkele pittige stokken over Reve. Komrij zegt zinnige dingen over typi sche Reve paradoxen als: je zou eigenlijk wel ziek moeten zijn, maar toch zo, dat je ei genlijk gezond was. Komrij laat een kritisch geluid horen over de Jugendstil-expositie in het Rijksmuseum: de samen stellers van de tentoonstelling bezitten meer geld dan goede smaak. Aan goede smaak ont breekt het Komrij zeker niet getuige zijn juweeltje van een essay over watermolens. On der de titej „Ook nooiR Weg* werden «ikele ravootden verzameld dt« "MM* looj) der jaren bij vertalingen schreef. Artikelen waarin de criticus Komrij het gelijk aan zijn kant heeft. Terugkerend naar het vak van boekbespreker is nog één citaat op zijn plaats: „De ech te, goeie criticus (ik denk hierbij dus vooral aan mezelf) is een zure, slecht in het pak zittende tobber, die door tijd genoot en nageslacht gelijke lijk verguisd wordt. Het grote miskent hij, en de zwakkelin gen trapt hij terug in de ver getelheid. O zeker, hij gaat :elfs naar bed met s hte boeken". Deze woorden van mijn leermeester lieten mij niet onberoerd, maar hoe snel ik ook mijn strakke jeans ver wisselde voor een ruimere outfit, hoe ik ook kwijlde bij M"!jccb m geboorte, onerkend bleef ik zitten. Het pad van een criticus gaat niet over ro zen. JOHAN DIEPSTRATEN beton gegoten vignet van het Symposion, nog ontworpen door Ad Dekkers geven nieu we inhoud aan de ruimte tus sen bomen. De andere Gor- kummer Hiigemann legt de lauitste hand aan drie inhoude lijk gelijke, maar uitwendig anders gestructureerde volumes in kalkzandsteen tussen de Korte en Lange Brug bij de entree van de stad. Het spie- gelhuisje bij de Kolfbaan van de Italiaan Alvianï, waarin licht en spiegels een Mondri- aans kleurenspel met de wan den leveren, is bijna voltooid, terwijl nu ook wel begonnen zal zijn met een „begaanbare structuur", een tegelvloer van de Tsjecfh Sykora in een win kelstraat. Marinus Boezem heeft in de plaatselijke pers de gemoede ren bezig gehouden; er waren discussies en lezingen in een hotel, waarin de kunstenaars gezamenlijk logeerden; de Boekmanstichting heeft het gebeuren wetenschappelijk ge volgd en zal daarover een rap port maken. „Natuurlijk is dit alles een Gorkum-promotdon", zegt Hiigemann. Een docent aan een Duitse kunstacademie maakt onze tocht langs de pro jecten mee en zo komen er nu dagelijks mensen kijken van elders; niet alleen „kunstken ners", maar bv ook een tiener- toer uit Utrecht ging langs het syrnposiom-gebeur en. „Maar uiteindelijk gaat het erom, dat de mensen hier in beweging komen". Antoinette: „Dat was fase één; er zijn op dit mo ment nog drie andere fases gepland". Het wordt waar schijnlijk een gebeuren zonder eind. Doordat kunstenaars uit hun ateliers kwamen trad er klimaat-verandering op. En dat was de opzet. Eind sep tember mag Gorkum beslissen of de „beelden in de stad" er blijven als een voortdurende herinnering aan dit nieuwe startpunt uit de Rappard-blok- ken. Bij de VW is een route beschrijving te krijgen om de ze tentoonstelling van een merkwaardig gebeuren te kunnen volgen. HENK EGBERS Ook de Buma is boos op de nieuwe wetgeving rond haar melkkoeien radio Veronica en Noordzee, want de muziekama- teurs worden het kind van de rekening „Mocht onze vrees bewaarheid worden, dat de Nederlandse popmuziek het kind van de rekening wordt, dan zullen wij niet schromen de rekening te bestemder plaatse te presenteren", zo staat deftig te lezen in het nu verschenen jaarverslag '73 van deze stichting. De Buma is de bemiddelaar, die enerzijds voor die muziek- gebruiker het repertoire toe gankelijk maakt en ander zijds de muziekau- teur een inkomen voor zijn scheppend werk bezorgt, zo omschrijft de stichting zelf haar taak. Provocerend staat dan op de omslag in veelkleu- rendruk: Die Buma maakt er een potje van. Het potje bevat een nettobedrijfsresultaat (te verdelen auteursrechten), dat in '73 is gestegen met f 2.057.000 tot f 12.639.000 (19 procent). Een potje met arote oren, want je durft tegenwoor- nam toe met 12 procent (f 122.000), In de cafés komen de muzikanten minder aan bod; dat wordt te duur. Der halve een terugval met 5 pro cent of f 115.000. De juke boxen en discotheken zorgden daarentegen voor een toename van 22 procent of f 1.092.000. Een ander terrein waarop de Buma actief is geworden is de achtergrondmuziek in bedrij ven, winkels e.d. Je mag daar maar niet zo een radio aanzet ten. De inkomsten, die daaruit gepuurd gaan worden, zijn al te merken in het duurder wor den van de suiker en de ny lons; wat dacht u? De klant betaalt het rumoer. Bij de Stemra. die de gram mofoonplaten e.d. onder haar hoede heeft, leven nog allerlei zorgen, al steeg in een jaar het voordelig saldo van f 521.000 naar f 977.000. Er kon f 17.334.000 verdeeld worden aan de componisten tegenover f 14.089.000 in '72 (stijging van 23 procent). Een pro bleem, dat van jaar tot jaar toeneemt, zo wordt gezegd, is dig bijna geen radio, bandre corder of weet ik wat aan te zetten: Feind hört mit. Heb je wel betaald aan de Buma? De protestantse kerken hebben er tenminste begrip voor lees je die geven collectief f 25 per kerkelijke gemeente (f 14000, toename 140 procent) maar de Gregoriusvereniging van r.-k. zijde (waar men in het verleden erg actief was met het overschrijven van partitu ren t.b.v. de kerkkoren e.d.) functioneert (ook) in dit op zicht nog niet best. De Nederlandse muziekau- teur heeft over het algemeen nog geen aanvaardbaar inko men via zijn componeerdrift, is te concluderen; ook al maakt de Buma er een potje van. Bij de concertmuziek daalde de omzet zelfs met 7 procent (f 23000,); het aandeel van hedendaagse muziek in het Nederlandse orkestreper toire bleef gering. Bij de ama teurs. die zich steeds beter gaan organiseren, zorgen de collectieve contracten der bon den voor inkomstenderving. Bij harmonie- en fanfaremu ziek nam zo de omzet af met x 35.000,. (11 procent). maar gelukkig bleef de carillonmu- ziek constant. Beter gaat het met de revue- en cabaretmu- ziek; een toename van 24 pro cent inkomsten (f 81000). En de bloei van de Nederlandse filmproduktie (een nieuwe markt voor de componisten, al zijn dat meestal dezelfden) Noten betaald het kopiëren van grammofoon platen op geluidsbanden voor privé-doeleinden. Dat wordt 'n ernstige schadepost genoemd. Er wordt een pleidooi gehouden voor een vergoeding ineens, hetzij bij aankoop van ie op nameapparatuur, hetzij bij aankoop van onbespeelde ban den om belanghebbenden schadeloos te stellen. Doorre denerend betekent dat b.v. ook, dat ik mijn boeken niet aan iemand meer mag uitlenen, want dat is hetzelfde pro bleem. Je koopt n.l. een boek (of plaat) alleen voor „ikke". Geruststellend voor de Stemra is, dat Internationaal de be strijding van de piraterij (clandestiene platenmaivkt) op gang komt. Er staat echter niet bij dat er aan zelfonder zoek gedaan wordt waarbij geprobeerd wordt te achterha len, waar de oorzaken tot deze piraterij liggen. ger Tagblatt" hem zijn congé gaf, omdat hij „te links" was. De Frankfurter AHgemeine" komt de eer toe de publicatie van zijn artikelen ook in die gevaarlijk dagen vootgezet te hebben. Ook na de oorlog lagen Kastners eerste stappen weer op journalistiek gebied. De re den daarvoor lag wel voorna melijk hierin, dat de Ameri kaanse bezetters hem als re dacteur van de „Neue Zei- tung" aanstelden. Voor de sa tyricus, die hij gebleven was, hoefde het niet te verwonde ren. dat hij zich ook aan het carbaret ging wijden. In München. richtte hij het poli tieke kabaret „Schaubude" op en hij schreef hiervoor met scherpe pen onvergetelijk ge worden teksten en chansons. eindredactie henk eghers Het buitengoed De Pauwhof in Wassenaar is in de afgelopen dertig jaar voor talrijke kunstenaars een rustoord, toevluchtsoord, vakantiehuis e.d. geweest; een soort ivoren toren voor kunste naars, die weer op adem willen komen. De schrijver AB VISSER heeft over zijn herinneringen aan dit instituut, met name in de beginperiode, een „chronique scandaleuse" geschreven, gevat in een nostalgische waas. Visser, die altijd reehtoe-rechtaan vertelt is dat wel toevertrouwd, zodat er een boekje is ontstaan, waar! mee velen zich kunnen verkneukelen. Het heet HET KLOOSTER VAN SINT JURRÏAAN Pauwhof herinneringen en is met veel authentiek fotomateriaal leuk uitgegeven door Bruna Zn.; kost 14,50. Zijn herinneringen beginnen bij Clara Eggink en Annie Salomons. „Zelden heb ik zoveel uiteenlopende vrouwen types ontmoet als op de Pauwenhof, van domme kaktrutten tot superintelligente Dolle Mina's avant la date". Het verhaal over de ontwikkeling van De Pauwenhof van „gesticht" met direc trice tot een klooster met twee paar klompen voor het bed (met de komst van Barend en Loekie Roest Crollius) en met bv. „de oversneden tiran, zo dronken als een Maleier", oud-ANP-direc teur Herman van de Pol, wordt gesierd met privé anecdotes over allerlei figuren. Hij vertelt over een gewezen Augustijn, (tie zich ontpopte als de schrijver Havank (me z ijtnlastige vrouw Cyn thia), prof. Donkersloot, Jaap Romijn, Bomans, Bloem, Greshof, Marja, Buddingli, architect Van den Broek (Lijnbaan), door v. d. Pol getroost in zijn liefdesverdriet, elc. etc. Een beetje kwajon gensachtig vertelt Visser op ruim 100 pagina's feiten en feitjes, geestig en soms inderdaad scandaleuse, die de poort van de Pau wenhof uit die tijd op een kiertje zetten en een mini-strip tease verrichten bij met name eltterkundige grote en minder gro te mannen en vrouwen. Op de bovenstaande foto: de in '63 over leden Havank, in gesprek met Ab Visser.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 15