R.E.M.-wetje in de Tweede Kamer
aangenomen
Grote meerderheid voor de regering
GEIU OVERLEG MET KONGOLESE
REBELLEN
Kwestie-Cyprus
in de Veiligheidsraad
VRIJDAG 18 SEPTEMBER 1964
20e Jaargang - No. 64: n*-
Weerbericht
Hoogwater
Zon- en
Maanstanden
Frankering bij abonnement: Temeuzen
Direcfeur-Hoofredaeteur: L van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 55—57
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon: 01150 - 2073
Gironummer: 38150
Abonnementsprijs ƒ6,— per kwartaal; per
maand 2,per week 50 et. Losse nrs 10 ct.
DE VRIJE ZEEUW
Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per mm 16 et; minimum per
advertentie 2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (géén handels
advertenties): 5 regels 1,10. Iedere regel méér
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of „Adres
Bureau van dit Blad" 20 eent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer
tot 10 uur v.m.
Tegen stemden alleen de frac
tie van de V.V.D. (om redenen
van rechtskundige en wetgeven
de aard), alsmede de afgevaar
digden van de boerenpartij en de
h n I'la^t p- v. d. A.).
Vóórdien hadden drie leden
van de K.V.P.-fractie zich tegen
vérgaande delegatie van bevoegd
heden aan de regering verklaard.
HET WOORD
IS AAN TURKIJE
Eralp vond dat de Griekse re
gering mede verantwoordelijk
was voor „de poging onsehuldi-
gen te verhongeren". De ophef
fing van de economische blok
kade is een stap in de goede rich
ting. De Cyprische regering kan
ZON MAAN
op
onder
op
onder
Sept
1
18
6.19
18.48
18.05
1.53,
19
6.20
18.46
1S.30
3.04
20
6.22
18.43
18.50
4.19
21
6.24
18.41
19.09
5.35
22
6.25
18.39
19.26
6.53
23
6.27
18.36
19.44
8.12
24
6.29
18.34
20.25
9.34.
Bij de voortgezette behandeling
van het wetsontwerp tegen de
R.E.M. bestreed de lieer Kley-
vvegt (arb.) de suggestie dat het
optreden van het eiland der „fer
me jongens" in brede lagen van
ons volk zou worden bewonderd.
„Mannentaal" vond hij het
antwoord van de minister: „Dan
maar impopulair", gezag is ge
zag en rebel is rebel".
Ondanks deze mannentaal ver
weet hij de regering gebrek aan
voortvarendheid en slagvaardig
heid, die zich nu dubbel en dwars
wreekt. Als deze regering orde
in de ether wil brengen, brengt
ze een minimum aan gezag mee
zo vend spreker. De overheid
krijgt loon naar werken.
De heer Kleywegt kenschetste
het beleid van de regering-Ds
Quay als star en dom, dat van
de tegenwoordige regering daad
loos (premier Marijnen rookte
glimlachend een pijp in een der
loges).
Daar lag volgens spreker de
oorzaak van het feit, dat er nog
geen reclame in de televisie is.
Na aanprijzing van het p.v.d.a.-
rapport voor een open bestel, dat
in zijn ogen een goed compromis
beoogt zonder compromitterend
te zijn, wilde de heer Kleywegt
weten wat de liberale ministers
zullen doen als de V.V.D.-fractie
zich tegen het wetsontwerp
keert. Hij was ook niet gerust op
de uitlating van de heer Cals
(k.v.p.) over de houding van een
deel van diens fractie.
RUMOERIG
Een langdurig en rumoerig
interruptiedebat, waaruit men
maar moeizaam wijs kon wor
den, ontstond. Van V.V.D.-zijde
liet men een antwoord in het
midden. Van de heer Cals kreeg
men de indruk, dat de overgrote
meerderheid van zijn fractie het
wetsontwerp steunt, maar bij de
beoordeling van een vervangings-
wet voor een algemene maatre
gel van bestuur zich nader zou
beraden.
van het wetsontwerp kon hij niet
zien.
Spr. zag geen reden tot ver
schillende behandeling van het
schip Veronica en het Remeiland.
Zolang dit eiland niet is opge
ruimd, is de regering verant
woordelijk voor de bebakeni ng
ervan, zei hij.
„SCHOT JESLAND"
De heer Goedhart (arb.) ver
klaarde in te stemmen met de
woorden van de heer Kleywegt.
Hjj wilde daaraan een persoonlijk
woord toevoegen.
Dit bleek een pleidooi voor een
nationaal omroepbestel. „Men
heeft genoeg van het eeuwige
gepreek. Er is behoefte aan een
gezonde nationale omroep, waar
in geen plaats is voor een alles
overheersende machtspositie, fn
zo'n bestel kan geen bezwaar
zijn tegen religieuse en politieke
uitzendingen, maar aan overdo
sering heeft ons volk geen be
hoefte". Spr. herinnerde er aan,
dat „herrijzend Nederland" tra-
gischerwijze „herrijzend schot-
jesland" werd.
ZETBAAS
Ofschoon het gonst van de
plannen om de nieuwste techni
sche mogelijkheden te gaan ge
bruiken (centraal antennesys
teem b.v.), wordt ieder initiatief
door de regering gesmoord. Het
is een onverdraaglijke toestand,
dat geen doorbreking van de
Chinese krijtkring van de Hilver
sumse kongsi mogelijk lijkt.
„De regering is geen zetbaas
van rfe heren in Hilversum, riep
de heer Goedhart. Laat zij de im
passe, waarvan de R.E.M. een
uitwas is, doorbreken.
Initiatieven en aanvragen ko
men op het departementale sta
peltje en de omroepen kunnen
hun gang gaan.
Een goed beleid zou z.i. zijn een
snelle openbreking van het Hil-
versumse omroepmonopolie. Wie
heeft eigenlijk last van Veronica
en R.E.M.? Laat ze rustig voort
modderen. Er is geen noodsitua
tie, geen chaotische situatie. Er
wordt schromelijk overdreven.
Ook suggereerde hij moeilijk
heden, indien het t.v.-platform
door de marine zal worden ge-
ente*'d. Het is goed gebruik on
der vrijbuiters, dat bij entering
het dek met groene zeep wordt
ingesmeerd, aldus de heer Goed
hart.
NIET GELUKKIG
De heer Jongeling (g.p.v.) was
niet gelukkig met de wijze waar
op hethuidige omroepbestel
wordt toegepast (de kleine groe
peringen hebben te weinig ge
legenheid om aan bod te komen).
Hij noemde de indiening van het
wetsontwerp terecht. Dat dit ge
schiedde in de vorm van een
raamwet, is naar ziin mening ook
terecht.
Een zwak punt is volgens spr.
met verschil in optreden door de
overheid tussen de R.E.M. en
Veronica, welk verschil zal lei
den tot een ongelijke rechtsbe
deling.
DE MINISTER SPREEKT
De minister van justitie, de
heer Scholten, verklaarde bij de
beantwoording van de kritische
opmerkingen uit de tweede ka
mer dat de inhoud van de rege
ling onafhankelijk is van iTe
situatie.
De bewindsman verdedigde
zich tegen verwijten, dat het
wetsontwerp te vroeg was in
verband met mogelijke interna
tionale regelingen, ofwel te laat
omdat bij verschijning het eiland
reeds in aanbouw was.
Een tekst die uitblinkt in een
voud en exactheid, ligt niet voor
het grijpen, zeker niet bij een
keuze tussen alternatieven. De
minister hield staande, dat een
installatie in zee onder de juris
dictie van de kuststaat valt.
De nationaliteit van eigenaar
of exploitant kan wisselen, voor-
Een moment tijdens de behande
ling van de z.g. RE. M.-wetin
de Tweede Kamer: Mr. Vonde
ling in gesprek met mr. Berk
houwer, mevr. Van Someren
Downer en mr. Geertsema.
perkt aantal wettelijke regelin
gen Op het t.v.-platform van toe
passing behoeven te worden ver
klaard.
Het betoog van de heer Berk
houwer dat het wetsontwerp in
strijd met de grondwet zou zijn,
omdat o.a. in de grondwet de
grenzen van het rijk omschreven
staan, kan de bewindsman niet
volgen. Hij wees er nog op, dat
er aanzienlijk verschil bestaat
tussen iemand, die zich naar het
buitenland begeeft en zich daar
mee gedeeltelijk onder vreemde
rechtsmacht stelt, en degeen d;e
zich in een gebied (t.v.-platform)
"met een rechtsvacuüm begeeft.
Dit komt, gezien de activiteiten,
dicht bij rechtsontduiking.
Inzake de ongelijkheid van
rechtsbedeling tussen R.E.M. en
Veronica zei de minister, dat bei
de gebruik maken van omroep-
kanalen, die voor een deel aan
Nederland toekomen. Maar Vero
nica is een schip, dat onder een
aantal volkenrechtelijke regelin
gen valt, terwijl liet R.E.M.-
eiland een vaste installatie is.
DE VLAG VAN VERONICA
De Belgische wet verbiedt me
dewerking aan omroepzenders
aan boord van Belgische sche
pen. De Scandinavische wetten
reppen niet van optreden tegen
omroepzenders aan boord van
vreemde schepen. Toch is dat ge
beurd zonder stappen bij de
vlaggenstaat.
De regering' heeft afgezien van
de eis aan Veronica de vlag te
tonen. Het schip bevindt zich
niet in omstandigheden, waarin
men het tonen van de vlag op
grond van verdragen zou kunnen
eisen.
Daarom wordt een internatio
nale regeling afgewacht. Het op
treden van onze zeevarende natie
tegen een buitenlands schip is
een zware taak. Deze geldt niet
ten aanzien van het t.v.-platform.
ER WORDT ïjA.D
GEWERKT
Op nadere vragen van oud
minister Cals (k.v.p.) deelde mi
nister Scholten mee, dat het on
derzoek naar de vlag van Vero
nica geschiedt via de posten in
het buitenland. Dit onderzoek is
nog niet afgerond.
Minister Luns (buitenlandse
zaken) interrumpeerde, dat er
hard wordt gewerkt. Gevraagd
of het onderzoek na bijvoorbeeld
een maand of na een half jaar
zal zijn afgesloten, merkte mi
nister I.uns op. „Ik denk in we
ken".
Minister Scholten, die zei dat
een optreden tegen het R.E.M.-
eiland geboden is, wilde niet in
gaan op de methoden, die ge
volgd zullen worden bij een op
treden tegen het televisie-eiland.
Het kabinet neeft besloten, de
telegraaf- en telefoonwet van
toepassing te verklaren na aan
vaarding van het wetsontwerp,
zo zei hij.
Minister Luns wees het ver
wijt van de hand als zou de re
gering in gebreke zijn gebleven
bij het doen van voorstellen tot
ratificatie van het verdrag van
Genève van 1958. „Er is geen
sprake van het ontbreken van
overijling".
VASTBESLOTEN
Minister Bot (onderwijs) stefde
met grote nadruk, dat de rege
ring vast besloten is op korte
termijn uitvoering te geven aan
de passages uit de jongste troon
rede, die handelen over radio,
televisie en over reclame in de
televisie.
„Er is geen sprake van over
leg met de rebellen. Voor ons
n het vogelvrijen, die slechts
één ding kunnen doen, namelijk
de wapens neerleggen. Hoe zou
den wij kunnen spreken met lie
den, die niets anders doen dan
plunderen, brand stichten en
vernielen?", aldus de Kongolese
eerste minister Moise Tsjomhe
donderdag op een persconferen
tie in Leopoldstad.
Spr. constateerde dat op het
ogenblik geen internationale
rechtsplicht wordt geschonden.
■Van beschadiging van vitale Ne
derlandse belangen is evenmin
sprake. Daarentegen is het wets
ontwerp strijdig met het rechts
gevoel van zeer velen.
NOG STEEDS VERONICA
Mej. Schilthuis (arb.) drong
evenais later de heer Cals (k.v.p.)
aan op voortgaande studie voor
een medewerkingswetje, dat Ve
ronica het zwijgen moet kunnen
opleggen.
Op haar vraag antwoordde da
heer Cals, dat zijn fractie ver
heugd is ovier de toezegging van
de regering om op korte termijn
een grotere openheid van het
omroepbestel te bevorderen en
reclame in de televisie in te
voeren. Het zal dan ook mogelijk
zijn te stemmen voor een ver-
vangingswet voor een algemene
maatregel van bestuur op grond
van deze wet.
Spr. had bezwaren tegen de
opvattingen van de V.V.D.-frac
tie. „Wij kunnen in een rechts
staat niet toestaan, dat mensen
zich doelbewust aan de Neder
landse rechtsorde onttrekken om
in ons land invloed uit te oefe
nen op een wijze, die in strijd is
met de democratische beginse
len"," zo zei hij met grote nadruk.
R.E.M. en Veronica doorkruisen
de rechtsorde. Spreker vroeg zo
spoedig mogelijk mededelingen
inzake het vlagonderzoek naar
Veronica.
Mevrouw Van SomerenDow
ner (v.v.d.) vroeg nadere ophel
dering over de plannen van de
regering voor een open bestel en
de bevindingen met het centraal
antennesysteem. De alinea over
radio en t.v. in de troonrede wijst
op een tot elkaar komen van re
gering en publieke opinie.
De heer Meulink (a.r.) drong
aan op duidelijkheid over televi
sie-uitzendingen vanaf een schip.
De heer Bos (c.h.u.) was tevre
den over de antwoorden.
Zijn fractie zal het wetsont
werp unaniem steunen. Indien de
omstandigheden dezelfde blijven,
zal ook steun worden verleend
aan verdere maatregelen. De
C.H.U. wenst geen rechtsvacuüm
toe te laten en evenmin invloeden
van buiten, die de rechtsorde
doorkruisen.
AANGENOMEN MET
114 TEGEN 19 STEMMEN
Het wetsontwerp is donderdag
avond om kwart over tien' dooi
de Tweede Kamer aanvaard met
114 tegen 19 stemmen.
Tsjombe zei dat hij vertrou
wen stelde in de bemiddelings
commissie voor Kongo, die de
organisatie voor Afrikaanse een
heid heeft ingesteld. Hij schaarde
zich achter het beroep, dat de
voorzitter der commissie, de
Keniase premier Kenjatta, op de
Kongolese opstandelingen heeft
gedaan om de wapens neer te
leggen.
Naar Nairobi
Hij deelde verder mede dat
zijn regering „in overeenstem
ming met de op de conferentie
van Addis Abeba aanvaarde
resoluties" heeft besloten, bon-
Koninklijk paar
in Athene aangekomen
H. M. de Koningin en Z. K. H.
Prins Bernhard worden bij hun
aankomst op het vliegveld van
Athene begroet door koning
Konstantijn van Griekenland.
Het koninklijk paar zal in de
Griekse hoofdstad het huwelijk
tussen koning Konstantijn en
prinses Anne-Marie van Dene
marken bijwonen.
derd der 150 blanke vrijwilli
gers, die thans bij het centrale
Kongolese leger dienen, te demo
biliseren.
Tsjombe vertrok donderdag
avond, vergezeld door verschei
dene raadgevers, naar de Keniase
hoofdstad Nairobi, waar hij de
eerste bijeenkomst van de be
middelingscommissie voor Kon
go zal bijwonen.
De Cyprische minister van
buitenlandse zaken, Kyprianou,
heeft woensdagavond in de vei
ligheidsraad gezegd dat zijn re
gering welwillend staat tegen
over een verlenging van het
mandaat van het V. N.-leger op
Cyprus met drie maanden en
dat zij bereid is zonder voorbe
houd mede te werken wanneer
haar souvereine rechten worden
geëerbiedigd.
Kyprianou beschuldigde, de
„terroristische Turken" een
bruggenhoofd te hebben willen
vormen voor een Turkse invasie
in het gebied van Kokkina en
Mansoera met medewerking van
Ankara. Hij eiste van de Turkse
regering aan „de agenten op Cy
prus" bevel te geven „de con
centratiekampen" te openen
waarin hun onschuldige landge
noten worden vastgehouden.
Wanneer Turkije geen gebieds-
aanspraken op Cyprus zou ma
ken, zou de kwestie gemakkelijk
zijn op te lossen, aldus Kypia-
nou.
HONGERDOOD
Hij zei dat de vliegtuigen en
munitie die Turkije tegen Cyprus
had gebruikt bij de luchtaanval
op Kokkina, door de Verenigde
Staten in Navo-verband aan
Turkije waren geleverd. Cyprus,
„hoewel klein en zwak", zal tot
het alleruiterste blijven strijden,
„alleen of met anderen" om te
voorkomen dat het eiland oplos
singen worden opgelegd die door
het volk worden verworpen.
De volgende spreker, de
Turkse vertegenwoordiger
Eralp, zei dat het duidelijk is
dat het V. N.-leger met zijn
beperkte bevoegdheden niet in
staat is de opdracht van de
veiligheidsraad te vervullen.
Het V. N.rleger moest toezien
hoe de ene bevolkingsgroep de
andere tot „een langzame hon
gerdood" veroordeelde.
tonen dat het haar ernst is door
met de leiders van de Turkse
gemeenschap in het kader van de
bestaande grondwet mede te
werken „om de vrede op het on
gelukkige eiland te doen terug
keren".
ENKELE BUIEN
Een lagedrukgebied met een
centrum boven het noorden van
de Noordzee en boven Scandi
navië bepaalt thans het weer in
geheel West-Europa. Om het
lagedrukgebied stroomt lucht
van polaire oorsprong naar on
ze streken. In deze luchtstroming
kwamen af en toe buien voor
waarvan sommige vergezeld gin
gen van onweer en hagel.
Aangezien het lagedrukgebied
boven de Noordzee maar weinig
van plaats verandert komt er ook
in de weertoestand maar weinig
verandering.
medegedeeld door het K.N.M.I.,
geldig tot hedenavond.
Wisselend bewolkt
met enkele buien
Matige, nu en dan krachtige
westelijke wind. Ongeveer dezelf
de mlddagtemperaturen.
VRIJDAG 18 SEPTEMBER
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoordenn
v.m.
11.25
0.40
0.50
n.m.
11.40
12.15
12.55
1.05
ZATERDAG 19 SEPTEMBER
v.m. n.m.
Breskens 0.11 12.32
Terneuzen 0.46 1.07
Hansweert 1.26 1.47
Walsoorden 1.36 1.57
„GOLDWATERACHTIG"
De heer Bakker (c.p.n.) ver
weet de regering de langdurig
heid van de procedure die nodig
is om tot maatregelen tegen het
t.v.-eiland te komen.
Over Verolme zei hij onder
meer: „Het lijkt wel of je De
Gaulie hoort" en „voor hem is
de volksvertegenwoordiging niet
meer dan een paskwil". In het
Nederlandse politieke leven be
staan thans sterke Goldwater-
achtige krachten, zo zei hij ver
der.
Spr. zag geen verandering >n
het omroepbestel zolang dit niet
democratischer wordt.
Hij constateerde een gebrek
aan politiek fatsoen bij een der
regeringspartijen, waarbij hij
kennelijk doelde op de V.V.D.
Tenslotte wenste hij de regering
sterkte bij een doortastend optre
den.
VERONICA
De heer Slotemaker de Bruine
(p.s.p noemde het Rémwetje
een gevolg van het radio en t.v.-
bestel. Een wijdere strekking
Alleen de heren in Hilversum
hebben haast. De heer Goedhart
heeft geen voorkeur of sympa
thie voor Veronica of R.E.M.
Het publiek schijnt het leuk te
vinden. Laat die vrijbuiters op
hun platform of schip maar
scharrelen en geef de dertig
percent, die niet tevreden is met
het omroepbestel een kans, zo
meende hij.
GROENE ZEEP
Naar de mening van de heer
Goedhart was de angst om met
het ontwerp „installaties Noord
zee" de verdenking „gelegen
heidswetgeving" op zich te laden
overbodig. Nieuwe verschijnse
len, ook vliegtuigen en atoom
energie, vragen wettelijke voor
schriften. Het ware daarom
openhartiger en ridderlijker ge
weest, indien in het wetsontwerp
man en paard waren genoemd.
Spr. waarschuwde tegen het
gevaar dat, indien de R.E.M.
wordt gesmoord, de weg naar
een nationaal omroepbestel op
nieuw vol obstakels zal komen.
al als de eigenaar een maat
schappij is. Gezien het duidelijke
verschil tussen een schip en een
in de bodem geplaatste installa
tie is het aanknopingspunt te
zoeken in de kuststaat en de
kwestie van de jurisdictie te
spiegelen aan de reeds bestaan
de volkenrechtelijk aanvaarde
regeling voor boorinstallaties op
een continentaal plat.
Spr. verdedigde zich tegen op
merkingen van de heer Kley
wegt over dom en star beleid
van de regering-De Quay, dat in
1962 het ontwerp-Hoppener voor
een omroepwet ten onrechte in
de ijskast zou zijn gezet. Dit ont
werp regelde de televisie niet en
was achterhaald door de tijd, zo
verklaarde hij.
De nota Scholten-Veldkamp
over reclametelevisie werd in
1963 verworpen. Was dit niet ge
beurd, dan zouden we nu aan
een ontwerp voor een open bestel
werken, meende de bewindsman.
RECHTSONTDUIKING
Uitvoerig zette de bewinds
man uiteen, dat slechts een be-
Spr. zei te verwachten nog
deze maand een voorlopig adv'es
te zullen ontvangen van de paci
ficatiecommissie inzake de invoe
ring van de reclame. De verzor
ging van het derde f.mi-net
(radio) zal worden aangegrepen
om de vernieuwing van het om
roepbestel metterdaad in prak
tijk te brengen. Er zal worden
geëxperimenteerd om met de
open structuur ervaring op te
doen.
W(j moeten een realistisch be
leid voeren en niet in een oppor
tunistisch optreden vervallen,
aldus minister Bot die aandrong
op een wijs beleid en beheer voor
een geheel uit zijn krachten ge
groeid omroepbestel.
REPLIEKEN
Bij de replieken verklaarde de
'•heer Berkhonwer (v.v.d.) niet
overtuigd te zijn door de argu
menten van minister Scholten.
Het toepassen van de Neder
landse strafwet met de daarin
vervatte straffen en strafbepa
lingen zal geheel zonder omschre
ven normen geschieden, hetgeen
tot grote moeilijkheden zal lei
den.
