HOE HET BEGON
Herdenking van de invasie
in Normandië
Makarios roept
gardisten op
TWINTIG
JAAR
GELEDEN:
MAXIMUMPRIJZEN VOOR BROOD
GELDEN VOOR HET GEHELE LAND
EISENHOWER
I EN MONTGOMERY
ONTBREKEN
HET WEER
Ontzettende verliezen
Harde strijd
Verkeerde strategie
Enkele cijfers
De zak van Falaise
HERDENKING
VAN D-DAY
Tegenzet
Nazi-verleden
van Westduits
minister
Zon- en
Maanstanden
Weerbericht
Hoogwater
Franlcerlng WJ abonnement: Terneuzen
Dlrecfeiir-Hoofredacteur: I, van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 55—57
Admlnistratie-adres: Smidswal
Telefoon: 01150 2073
Gironummer: 38150
Abonnementsprijs ƒ6,— per kwartaal; per
maand 2,—; per week 50 ct. Losse nrs 10 ct.
DE VRIJE ZEEUW
ZATERDAG 6 JUNI 1964
20e Jaargang - No. 6226
Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (géén handels
advertenties): 5 regels ƒ1,10. Iedere regel méér
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermeldng: Brieven onder nummer, of „Adres
Bureau vhn dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer
tot 10 uur v.m.
1944, D-Day
De vijfde juni 1944, nu 20 jaar ge
leden, een minuut over half twaalf
n.m. stegen van verschillende Engelse
vliegvelden zwaarbeladen bommen
werpers op met bestemming de Fran
se kust, waar de tien voornaamste
Duitse kustbatterijen enkele uren la
ter zouden worden bestookt als nooit
te voren. Deze bombardementen leid
den de in het door de nazi's bezette
gebied de lang verwachte bevrijding
in van Frankrijk, België en Neder
land, die vijf jaar lang onder bet mee
dogenloze, angstaanjagende bewind
van de „Führer" hadden moeten le
ven.
Maar vóór de definitieve capitula
tie van de Duitsers zouden nog dui
zenden mannen, vrouwen en kinde
ren ten offer vallen voor de vrijheid.
Bij het aanbreken van de dag stegen
nog meer vliegtuigen, nu Amerikaanse, op
om de taak van de R. A. F. over te ne
men.
Inmiddels waren verschillende zwaar
bewaakte en nog zwaarder bemande con-
vooien met Britse, Canadese, Amerikaan
se, gevluchte Nederlandse, Franse en Bel
gische militairen uit de Engelse havens
vertrokken om het verloren land te her
overen. Honderden parachutisten werden
afgeworpen boven het Franse land ach
ter de kustverdedigingswerken van de
nazi's. Zij trachtten in de menselijkerwijs
gesproken onneembare Atlantiekwal een
bres te slaan voor de troepen die zouden
volgen.
Direct nadat de Britse bommenwerpers
hun taak hadden verricht, kwam de ar
tillerie van de vloot in actie. Het geschut
van 5 slagschepen, 2 monitors, 19 krui
sers, 77 torpedobootjagers en 2 kanon
neerboten bestookte de kustbatterijen
meedogenloos. Onder hun dekkingsvuur
trachtten de eerste landingstroepen vaste
voet aan land te krijgen.
Hoevelen zijn in dit uur van de strijd
gesneuveld, hoeveel niet opgetekende hel
dendaden zijn hier verricht? Hoevele
naamloze heiden sleepten hun gewonde
kameraden naar een veiliger plaats! Hoe-
vele keiharde, ruige kerels huilden hier
als een kind?
Toen de landingstroepen ondanks ont
zettende verliezen op vijf verschillende
plaatsen, bekend onder de codenamen
Sword, Juno, Gold, Omaha en Utah, met
bovenmenselijke inspanning vaste voet
aan land kregen, konden deze gebieden,
welke nog van elkaar waren gescheiden,
de volgende dagen geleidelijk worden uit
gebreid, terwijl de bevoorrading uit En
geland langzamerhand op gang kwam.
Op 12 juni waren de verschillende troe
pen zover gevorderd, dat een aaneenge
sloten bruggehoofd tot stand kwam, dat
zich uitstrekte van de Orne tot Monte-
bourg.
Het tijdstip en plaats van de landing
waren voor de Duitsers een volkomen
verrassing. Het duurde dan ook enige tijd,
voor de Duitsers een doeltreffende ver
dediging hadden georganiseerd. Dit kwam
mede door het feit dat men de opperste
grootheid van het „Herrenvolk" niet mid
den in de nacht durfde te wekken en de
Duitse bevelhebber Rommel juist die
nacht niet was te bereiken, omdat hij er
tussen uit was geglipt om zijn jarige
vrouw te bezoeken!
Hierdoor waren de geallieerden enigs
zins in het voordeel, maar naarmate het
verrassingselement verdween, stuitte men
op meer weerstand van de Duitse troepen,
die zich hardnekkig verdedigden en tegen
aanvallen deden teneinde het verloren
gebied te heroveren.
Nu pas ontbrandde een hevige strijd
die zou ontaarden in een hel voor troepen
en burgers. Duizenden soldaten en bur
gers sneuvelden op de velden van het
prachtige Normandische landschap, waar
de meeste dorpen zwaar beschadigd of
plat geschoten hun tol voor de vrijheid
betaalden. Maar de geallieerde legers
hielden stand en met behulp van het
ondergrondse verzet en de dagelijks aan
gevoerde versterkingen wist men steeds
meer terrein op het gehate regiem van de
Führer te winnen.
De Duitsers bezaten toen nog 2 sterke
legers, te weten het 15de ten noorden van
de Seine en het 7de om het bruggehoofd
van de geallieerde troepen.
Bovendien hadden zij in het zuiden van
Frankrijk no-; ve'e strijdkrachten, die na
het toststandkomen van het bruggehoofd
om Caen en Cherbourgh werden samen
getrokken met verschillende pantserdivi
sies.
Van het leger dat ten noorden van de
Seine lag, konden de Duitsers slechts
mondjesmaat troepen afstaan, daar nabij
Calais een raketbasis van V-I's was ge
stationeerd, en men dit noordelijke front
niet durfde verzwakken, daar men bang
was dat een tweede invasie zeker hier
zou landen en de enige hoop op behoud
dan ook zou zijn vervlogen, als deze basis
in handen van de vijand zou vallen.
Hitler had bij het begin van de invasie
het opperbevel in handen genomen over
de troepen die moesten zien te voorkomen,
dat de geallieerden een doorbraak 'zouden
fc ceren. Hij had het bevel gegeven kost
wat kost de vijand tegen te houden. Van
terugtrekken op de Seine wilde hij niet
weten. Dit zou hem noodlottig worden.
Nu werden alle beschikbare manschappen
en materieel die maar enigszins geinist
konden worden, gedirigeerd naar het
strijdtoneel in Normandië. Hierdoor ver
zwakte niet alleen de Noordfranse linie,
maar bovendien bood het de geallieerden
de gelegenheid, toen eenmaal dé: aanleg
van voorraden en het zenden van troe
pen en materiaal op gang was gekomen,
de vijand danig te verzwakken. Er liep
zelfs een onderzeese olieleiding van Enge
land naar Frankrijk.
Veertien dagen na de eigenlijke landing
waaraan 3.000 vliegtuigen waren voor
afgegaan, en waaraan in totaal 1.000 sche
pen, zowel oorlogsbodems als landings-
'schepen hadden deelgenomen, waren er
bij de 8 divisies die toen aan land gingen,
nog eens 15 divisies bijgekomen, terwijl
de Duitsers over 25 divisies beschikten.
Bij Arromanches kwam een gehele drij
vende haven uit Engeland over en hier
alleen al gingen 30.000 soldaten aan land,
terwijl voor elke man 1 ton materiaal uit
Engeland werd overgebracht. In de laat
ste weken van juli even vóór de grote
doorbraak van de geallieerde troepen wa
ren bijna 1 miljoen Amerikaanse en Brit
se soldaten aan land of op weg.
In de loop van de strijd om de vrij
heid die bij Normandië een aanvang had
genomen, vochten 90 divisies voor de be
vrijding van het door de Duitsers bezette
gebied in west-Europa, te weten 61
Amerikaanse, 13 Britse, 5 Canadese, 10
Franse en 1 Poolse. En als wij dan be
denken dat 1 divisie uit 17.000 soldaten
bestond, dan moet er wel een koude ril
ling over onze rug lopen dat zoveel man
nen, meestal jonge kerels, ons tenslotte
de vrijheid hebben teruggegeven.
De Amerikanen waren reeds opgerukt
tot Argentan, en de Canadezen tot Fa
laise. Hierdoor bleef er voor een Duitse
terugtocht slechts 'n opening van 18 ki
lometer. De nazi's streden als wanhopi-
gen want deze opening was hun laatste
kans om aan het geallieerde geweld te
ontkomen. Er ontbrandde een bloedige
strijd, „The battle of the pocket" ge
naamd. De geallieerden trachtten de ring
te sluiten, de Duitsers trachtten nog zo
veel mogelijk materiaal en manschappen
te redden.
Op 19 augustus werd de laatste ont
vluchtingskans van de Duitsers defini
tief afgebroken, toen de Canadezen en
Amerikanen contact maakten, waardoor
de „zak" van Falaise, het gebied ten noor
den van Avranches, Vire, Condé, Argen
tan, Falaise en Caen, werd afgesloten.
Hiermede was de strijd in Normandië ge
streden, waarna de ingesloten Duitsers
zich overgaven. Hiermede werd tevens
het startschot gegeven tot een. volledige
bevrijding, een bevrijding die duur be
taald moest worden, een bevrijding, die
duizenden bevrijders niet zouden beleven.
Normandië herdenkt van
dag dat de invasie daar 20
jaar geleden plaats vond.
Ter gelegenheid van dit
feit deze originele foto van
een Amerikaanse oorlogs
fotograaf. De foto toont de
geallieerde troepen in het
eerste brughoofd aan het
Normandische strand.
De maximumprijzen voor brood die door de minister van
economische zaken waren vastgesteld, gelden nu voor het
gehele land.
Op 9 januari was een regeling van kracht geworden,
waardoor de maximumprijzen voor de drie belangrijkste
broodsoorten, n.l. waterwit-, volkswit- en volksbruinbrood
voor het gehele land op een meer uniform niveau werden
vastgesteld. Voor de grote steden bedraagt de maximum
prijs 0,55 voor waterwitbrood, 0,53 voor volkswitbrood
en 0 5? voor volksbruinbrood per 800 gram.
Voer de provinciesteden zijn deze prijzen resp. ƒ0,56,
0,54 en 0,53 en voor de overige gemeenten Tesp.
ƒ0,57, 0,55 en ƒ0 54 per 800 gram.
In een beperkt aantal, in hoofdzaak kleine gemeenten,
mochten deze maximumprijzen echter nog niet worden be
rekend, aangezien dit voor deze plaatsen een te sterke ver
hoging ineens zou hebben betekend. De broodprijzen moch
ten toen met niet meer dan 3 cent omhoog gaan.
De minister heeft zich er thans mee kunnen verenigen,
dat voortaan in deze gemeenten de maximumprijzen in re
kening worden gebracht, die elders reeds van toepassing
waren, zo deelde het ministerie van economische zaken vrij
dag mee.
Noordstraat 102 Terneuzen Telefoon 3128
Men wilde zo spoedig mogelijk Caen
bereiken om van daar het gehele bezette
westen te bevrijden, maar het verzet bleek
hier zo hevig, dat men dit plan niet kon
verwezenlijken, zodat het zwaartepunt
van de operaties werd verlegdnaar St.
Ló, waar de Amerikaanse landings- en
luchtlandingstroepen erin slaagden door
te breken tot Avranches. Van hieruit be
gon het 3de Amerikaanse leger op 1
augustus zijn vermaarde opmars naar de
Loire ter verovering van Bretagne.
Op 7 augustus brak een grootscheepse
Duitse tegenaanval los over een front
van ruim 10 kilometer, die aanvankelijk
op een Duits succes begon te lijken, maar
het inzetten van de 2e tactische lucht
macht van de geallieerden deed ook deze
aanval tenietgaan.
Inmiddels hadden de Canadezen kans
gezien door het verzwakte Duitse front
van Caen te breken. Nog waren de Duit
sers niet verslagen, doch dit zou slechts
een kwestie van enkele dagen blijken te
zijn.
Edwald Bücher, de Westduitse
minister van justitie, die door
de vrije democraten kandidaat
voor het presidentschap is ge
Vandaag zullen op de stranden van Nor-
mandië talrijke herdenkingsplechtigheden
1 gehouden worden, waaraan vooraanstaande
1 vertegenwoordigers van de geallieerden uit
jj de tweede wereldoorlog deelnemen.
De grote „sterren" van de invasie zoals
1 generaal Eisenhower en maarschalk Mont-
1 gomery zijn er echter niet bij.
De president van de V. S. wordt vertegen-
woordigd door generaal Omar Bradley, die
het eerste Amerikaanse leger aanvoerde op
„D-day". Verder zullen een twintigtal Ame-
I rikaanse generaals of admiraals bij de plech-
[IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllllBIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIl!
tigheden aanwezig zijn, onder wie generaal
Maxwell Taylor, de huidige voorzitter van 1
de Amerikaanse commissie van chefs van 1
staven; generaal Ridgway en generaal Yman 1
Lemnitzer, opperbevelhebber van de geal- 1
lieerde strijdkrachten in Europa.
Koningin Elisabeth van Engeland wordt 1
vertegenwoordigd door de Engelse ambas- 1
sadeur in Parijs, sir Pierson Dixon. Ook de B
Engelse regering zal vertegenwoordigd zijn,
evenals die van Frankrijk, Nederland, Bel
gië en Noorwegen
Behalve vooraanstaande figuren zijn er
ook minder bekende, wier roem sneller ver
bleekte, zoals korporaal John Steele, die
urenlang aan de koorden van zijn valscherm,
dat vastzat aan een kerktoren, heeft gehan
gen en Robert Murphy, de eerste die per
valscherm neerkwam in Sainte Mère l'Egli-
se. Zij zullen evenals dat twintig jaar ge
leden het geval was, weer uit de lucht komen
vallen.
Op tal van begraafplaatsen worden de
doden van de invasie in Normandië herdacht.
(Adv.)
Fabrieken Zevenbergen
ZON
op
onder
op
Juni
6
4.22
8.55
2.46
7
4.22
8.56
3.06
8
4.21
8.57
3.29
9
4.21
8.58
3.58
10
4.21
8.59
4.37
MAAN
ondei
De Cyprische staatscourant van
donderdag bevatte een oproep
voor het onder de wapenen ko
men van drie jaar-klassen dienst
plichtigen, in totaal ongeveer
4000 man. De betrokkenen, van
een leeftijd van 18 tot 20 jaar,
zullen op een nog niet vastge
stelde datum voor zes maanden
moeten opkomen „in verband
met het gevaar voor een invasie
en aanslagen tegen de onafhan
kelijkheid en territoriale on
schendbaarheid van Cyprus".
Het besluit werd donderdag
middag in een onder leiding van
president Makarios gehouden
vergadering van de ministerraad
genomen en is gebaseerd op een
kortgeleden tot stand gekomen
wet tot vorming van een „natio-
3.52
5.17
6.45
8.12
9.34 nale garde'
Van de dienstplicht zijn uit
gezonderd Turks-Cyprioten, voor
zover zij geen schriftelijke op
roep ontvangen.
LABOUR WINT
TUSSENTIJDSE
VERKIEZING
Bij een tussentijdse verkiezing
in Faversham (Kent) heeft la
bour zijn parlementszetel behou
den met een stemmenmeerder-
heid van 4941 op de conservatie
ven. De labourafgevaardigde
kreeg 24.749 stemmen, de con
servatief 19.808 en een onafhan
kelijke 352.
steld, heeft gereageerd op de be
schuldiging in de Westduitse
pers, dat hij niet geschikt is voor
president omdat hij lid van de
nazi-partij is geweest.
Een woordvoerder van de mi
nister zei, dat Bucher, hoewel
hij zich op 18-jarige leeftijd had
aangesloten bij een nationaal-
socialistische studentenvereni
ging, nooit actief lid van de par
tij of aanhanger van de nazi
ideologie is geweest.
De „Bild Zeitung" had ge
schreven, dat „een president met
het insigne van de nationaal-
socialistische partij een onmoge
lijkheid is."
ZONNIGE PERIODEN
Een frontale zone passeerde
vrijdag ons land, waarna koele
zeelucht met zuidwestelijke win
den binnenstroomde. Overdag
kwamen daarbij grote tempera
tuursverschillen voor. Toen het
aan de kust van Holland en Zee
land niet warmer was dan 13
graden, wees de thermometer in
Groningen 26 graden aan.
Krachtige luchtdrukstijgingen
achter de frontale zone hebben
tot de opbouw van een hogedruk-
gebied geleid, waarvan het cen
trum boven West-Duitsland ligt.
Tengevolge hiervan krimpt de
wind naar zuidelijke richtingen.
De nabijheid van het hogedruk-
gebied garandeert droog weer
met zonnige perioden, waarbij de
temperaturen opnieuw tot boven
20 graden zullen oplopen.
medegedeeld door het K.N.M.I. te
De Bilt, geldig tot hedenavond.
Vrij warm
Zonnige perioden en droog
weer, overwegend matige wind
uit zuidelijke richtingen. Vrij
warm.
ZATERDAG 6 JUNI
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
v.m.
10.43
11.18
11.58
0.08
n.m.
11.05
11.40
12.20
12.30
ZONDAG 7 JUNI
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
v.m. n.m.
11.25 11.42
12.17
0.40 12.57
0.50 1.07
MAANDAG 8 JUNI
v.m. n.m.
Breskens 0.02 12.33
Terneuzen 0.37 1.08
Hansweert 1.17 1.48
Walsoorden 1.27 1.58