ruzie met
De kwestie-Maleisië
54.188,75
NU
AL IN DE POT
Spionage-satellieten
Het weer
I
Fa, J. G. Mever
De toestand in Zuid-Vietnam
ZATERDAG 24 AUGUSTUS 1963
19e Jaargang No. 6006
Zet Chroesjtsjow ook
economisch de voet dwars?
Grote Verkoop
Grote besnoeiing van
Amerikaanse hulp aan buitenland
Radio De Koek
ZUIDVIETNAMESE
AMBASSADEUR
TE WASHINGTON
ONTSLAGEN
BRITSE
BOUWVAKSTAKING
BEëINDIGD
DE INGESLOTEN
AMERIKAANSE
MIJNWERKERS
PRINS BERNHARE
OP SAFARI
VOOR OEEXTRA PRIJS
HOOGjïVra
WEERBERICHT
ZON- en MAANSTANDEN
Volgende week binnenlands
zelfbestuur voor Serawak
Frankering bij abonnement: Terneuzen
Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 5557
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon 01150—2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs 6,per kwartaal; per
maand ƒ2,per week 48 ct. Losse nrs 9 et.
DE VRIJE ZEEUW
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per mm 16 ct: minimum per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek: Kleine Advertenties (géén handels
advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel meer
22 ct. Kleine Advertenties, bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad. 20 cent meer.
Inzending advertenties te 's namiddags 2 uur,
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
Dat Chroesjtsjow zich met groot vertoon van vriendschap in
J'oego-Slavië laat ontvangen is op zichzelf al een belediging voor
de Chinezen. Immers in de tijd dat het ruziënde Moskou en Peking
elkaar nog niet bij de naam noemden, waren dé verwijten van
Mao altijd gericht tegen de revisionist Tito en zijn kliek. Voor die
revisionisten heeft Chroestjsjow nu niet alleen grote lof, maar hij
nam de gelegenheid gelijk waar om in hun gezelschap een paar
behartigenswaardige opmerkingen over de Chinezen te maken.
Hij bespotte hun streven om het socialisme in een land te ver-
wzenlijken; dat wilden ze dan wel doen met hun eigen bodemrijk
dommen en arbeidskracht, maar met Russische kredieten. En hier
ontvouwde Chroestjsjow de theorie dat de strijd in de wereld gaat
tussen de industriële giganten: het communistische blok en de
V. S., waarvoor men in dit geval wel het hele westen mag lezen.
Wie het meest kan produceren wint, stelde hij. De kracht is ge
legen in de massaproduktie. Daartoe zijn landen als Tsjecho-Slo-
wakije en Bulgarije die werden bij name genoemd niet in
staat, althans niet op vereiste schaal. De Sowjet-Unie wel, maar
dan moeten de socialistische landen daaraan meewerken door geen
concurrentje van Moskou te spelen.
Gedwongen rolverdeling.
Dat is de „socialistische taak
verdeling", die Chroesjtsjow wel
heeft kunnen uitvoeren in een
trouwe satelliet als Oost-Duits-
land, dat onder meer zijn auto-
en vliegtuigindustrie op bevel
van Moskou heeft gekortwiekt,
zonder dat dit overigens voor
zijn economie geweldig gunstige
resultaten heeft gehad, integen
deel.
Andere landen in Oost-Euro
pa met name Roemenië, dat
zich zijn mogelijkheden voor
uitbouw van zijn industrie zag
ontnomen, en Tsjecho-Slowa-
kije, dat zijn vanouds bloeiende
l
(Adv.)
t/m 26 AUGUSTUS
van a] onze
Tweedehandstenten
Verhuurtenten
Campinggasbranders
Luchtbedden
Slaapzakken
Caravans
Buten enz. enz.
Dit alles is te bezichtigen op een
terrein aan het einde van de
Kanaalkade (le Verkorting).
Sterk gereduceerde prijzen
Iedere dag geopend.
AXEL
Telefoon 01155795
industrie liever rustig verder
zag bloeien zagen minder in
die taakverdeling. En ze sabo
teerden hem ook voor een groot
deel.
En wie ook weigerde was
Mao. Hij wenste kennelijk niet
in een positie te geraken dat zijn
industrie alleen maar een rolle
tje zou spelen in Moskous plan
nen, met ae konsekwenties dat
hij voor zijn welvaart ook af
hankelijk zou zijn van besluiten
die in Moskou worden genomen.
Het leek hem wenselijker maar
een in zichzelf sluitende econo
mie op te bouwen, zodat hem
niet met economische middelen
een politiek afgedwongen kon
worden die hem niet zinde.
De spot van Chroesjtsjow
gevoegd bij het Russische besluit
dat nu openbaar is gemaakt dat
de Sowjet-Unie Peking ook geen
militaire bijstand meer zal leve
ren heeft zeker zijn zin.
China's eigen weg.
HET is inderdaad absurd dat
de Chinezen hun zwakke eco
nomie afbeulen om ook een
kernwapentje op te bouwen, ter
wijl de U. S. S. R. op dat punt
voorzien is van voldoende mate
riaal om het hele communis
tische blok te verdedigen. Maar
Mao's standpunt is daarom nog
wel te begrijpen: hij wil de mo
gelijkheid om ooit eens een eigen
weg te gaan niet verknoeien
door zich onverbrekelijk te bin
den aan het economische en
daardoor machtssysteem van
Moskou.
Dit Chinese verzet, dat ver
der uitmondde in een zogehe
ten ideologisch conflict, heeft
voor Chroesjtsjow de zure kant
dat met name de Roemenen een
Het Amerikaanse Hit's van
Afgevaardigden heeft vrijdag de
regering-Kennedy een zware
nederlaag toegebracht door het
voor hulp aan het buitenland
gevraagde bedrag van 4,1 mil
jard dollar met 1 025 miljoen
dollar te besnoeien. Het amende
ment inzake deze vermindering
werd niet 222 tegen 188 stemmen
aanvaard, waarbij vele democra
ten uit de zuidelijke staten de
zjjde van de republikeinen ko
zen. Slechts een gering aantal
republikeinen stemde tegen de
besnoeiing.
Van het bedrag dat voor het
fonds voor leningen ten behoeve
van ontwikkelingsprojecten was
gevraagd, werd 600 min dollar
geschrapt. Het voor het program
„Alliance for progress" in La
tijns Amerika nodig geachte be
drag, werd met 150 min dollar
besnoeid. De ten behoeve van
militaire bijstand aan het buiten
land gevraagde som werd met
225 min dollar verminderd. Ten
slotte besnoeide het Huis het be
drag voor het fonds, waarover
de president in onvoorziene
noodgevallen kan beschikken,
met 50 mln dollar.
De regering hoopt dat de Se
naat althans een deel van de be
snoeiingen ongedaan zal maken.
Later nam het Huis van Af
gevaardigden met 224 tegen 186
stemmen het geamendeerde
wetsvoorstel aan. Hoewel de to
tale besnoeiing 1.025 miljoen
dollar bedraagt, was niet dit
hele bedrag door de regering
gevraagd. In feite komt de actie
van het Huis er od neer dat
van de gevraagde 4,1 miljard
dolldr 585 miljoen is geschrapt.
Vóór de besnoeiing stemden
156 republikeinen en 66 demo
craten, terwijl 172 democraten
en zestien republikeinen zich er
tegen verzetten.
Dinsdag nog had president
Kennedy op zijn persconferentie
verklaard: „Hoe moe wij mis
schien ook zijn van het program
voor hulp aan het buitenland,
onze tegenstanders zijn niet ver
moeid. Ik geloof niet dat dit
land vermoeid is."
President Kennedy noemde
vrijdagavond het optreden van de
republikeinen in het Huis van
Afgevaardigden „kortzichtig, on
verantwoordelijk en door partij
belangen ingegeven". De uitslag
van de stemming was volgens
hem een „afwijzing" van de poli
tiek ten aanzien van het buiten
land, welke sinds het einde van
de tweede wereldoorlog door zo
wel democraten als republikeinen
is onderschreven.
In een verklaring voor pers en
televisie kenschetste de presi
dent de stemmingsuitslag als
„ongelukkig, onverantwoord en
onverstandig". Als de besnoeiing
niet ongedaan wordt gemaakt,
betekent dit dat er geen leningen
meer kunnen worden verstrekt
voor ontwikkelingsprojecten in
Perzië, Griekenland, Thailand en
„andere landen aan de rand van
de door het communisme beheer
ste gebieden", aldus Kennedy.
Bovendien zou het Amerikaan
se schild tegen eventuele com
munistische agressie in het Wes
telijke halfrond worden ver
zwakt. Handhaving van de be
snoeiing zou er op neerkomen,
dat de Sowjet-Unie bijna even
veel aan Cuba geeft als de Ver.
Staten aan de rest van de La
tijns-Amerikaanse landen. „Dit is
niet bepaald de manier om het
communisme on dit halfrond te
verslaan".
soort chantage op hem hebben
kunnen plegen. Ze hebben af en
toe door laten schemeren dat ze
de zijde van de Chinezen wel
eens konden kiezen in die ideo
logische strijd, wat Moskous toch
al wat geschonden aanzien zeker
niet ten goede zou zijn gekomen
bij de communistische partijen
elders. Dat is min of meer afge
kocht door de Comecon-plan-
nen, die voor Roemenië slechts
de rol van olie- en graanleve-
rancier behelsden, op de helling
te zetten. Met het gevolg dat
Chroesjtsjow hier en trou
wens ook elders geremd
wordt in zijn streven naar eco
nomische perfectionering en
machtsvorming. Zijn bezoek aan
Joego-Slavië is zeker ook be
doeld om te stumuleren dat dit
land zich ook meer gaat voegen
in het Comecon-systeem, al dan
niet met lidmaatschap.
Het curieuze is hierbij vooral
dat een opvolger van Stalin niet
door gezag, maar door het bak
ken van zoete broodjes moet
proberen zijn plannen uitge
voerd te krijgen.
(Nadruk verboden.)
NoortUtraat 162 - Telefoon 8190
Terneuzen
Groot-Brittannië en de Philip-
pijnen steunen het compromis
voorstel dat door de secretaris
generaal van de Ver. Naties, Oe
Thant, naar voren is gebracht
om de impasse over het aantal
waarnemers, dat bij de VN-pei-
iingen in Brits Borneo aanwezig
zal zijn, te doorbreken.
De Philippijnse minister van
Buitenlandse Zaken, Salvador
De Zuidvietnamese minister
van Buitenlandse Zaken, Voe
Van Maoe, heeft uit protest
tegen de actfe van de Booms-
Katholieke regering tegen de
Boeddhisten zijn ontslag inge
diend en zijn haar afgeschoren,
zoals de Boeddhistische monni
ken doen. Vele buitenlandse
waarnemers beschouwen deze
daad als een eerste openlijk
teken van het uiteenvallen van
de heersende groep.
Er zijn betrouwbare berichten
ontvangen over misnoegen onder
de hoge burgerlijke regerings
ambtenaren ten aanzien van de
regeringspolitiek. Enige diplo
matieke waarnemers menen dat
president Ngo Dinh Diem in
een paleis-staatsgreep bijna al
zijn macht verloren heeft aan
zijn broer, Ngo Dinh Nhoe.
Er zijn tevens sterke aanwij
zingen van onbehagen onder de
strijdkrachten en enige diploma
tieke waarnemers menen dat
een staatsgreep in de nabije
toekomst niet uitgesloten ls
Enige generaals zouden onte
vreden zijn over de manier
waarop in deze crisis is opge
treden, het instellen van de
staat van beleg, de overvallen
op de pagodes en de arrestatie
van honderden Boeddhistische
monniken. In de hoofdstad be
vinden zich voornamelijk solda
ten die trouw zijn aan Ngo Dinh
Nhoe, de andere eenheden wor
den buiten Saigon gehouden.
President Diem bevindt zich
nog in zijn paleis maar zou tot
machteloosheid gedoemd zijn.
Het valt echter nog niet vast te
stellen in hoeverre de president
erin berust dat zijn 52-jarige
broer de macht in handen heeft
genomen.
Deze is anti-Arherikaans. Hij
is politiek raadsman van de pre
sident, hoogste leider van de
republikeinse jeugdbeweging en
bestuurt tevens de Can Lao-
partij. Het hoofd van de mili
taire commissie van deze partij.
Het hoofd van de militaire com
missie van deze partij, kolonel
Le Quang Toeng, zou de specia
le eenheden in Saigon leiden.
Vrijdag werden meer dan 300
studenten, die een zitstaking
hielden voor de ingang van het
polytechnische instituut in Sai
gon, door soldaten ingesloten.
Verscheidene leden van de staf
van de universiteit zouden zijn
afgetreden.
In Hue zijn volgens betrouw
bare berichten 17 van de 47 af
getreden leden van de universi
teitsstaf gearresteerd.
Bij het bezetten van de pago
des zijn Boeddhabeelden ver
nield en waardevolle voorwer
pen door soldaten gestolen. Be
trouwbare kringen zeggen dat
minstens 30 mensen bij de over
vallen op de pagodes zijn ge
dood, mogelijk zelfs 100. De re
geling zegt dat er geen doden
zijn gevallen.
Een officiële woordvoerder
van het ministerie van Buiten
landse Zaken in Washington zei
vrijdag dat de militairen de toe
stand in Zuid-Vietnam blijkbaar
volledig in handen hebben In
een korte verklaring werdge
zegd dat „er geen verandering
is gekomen in onze politiek van
bijstand aan Vietnam bij het
voortzetten van de oorlog tegen
de communistische Viet Cong".
President Ngo Dinh Diem heeft
besloten de Zuidvietnamese am-
basadeur te Washington, Than
assadeur te V.r Tiington, Than
Van Tsjoeong, van zijn functie
Hiervan werd mededeling ge
daan in een bekendmaking, die
vrijdag, na een bijeenkomst van
de ministerraad, te Saigon werd
uitgegeven. Hierin wordt gezegd:
„De ministerraad was eenstem
mig van mening dat Than Van
Tsjoeong een ernstig gebrek aan
eerbied tegenover zijn staats
hoofd aan de dag heeft gelegd
en dat hij zijn opdracht, om de
Zuidvietnamese regeringspolitiek
in het buitenland te verdedigen
en te bevorderen, niet heeft ver
vuld".
In de bekendmaking wordt
verder meegedeeld dat president
Ngo Dinh Diem heeft besloten
ook mevr. Than Van Tsjoeong
van haar taak te ontheffen. Me
vrouw Than was permanent
waarneemster van Zuid-Vietnam
bij de Verenigde Naties.
De Britse vakbonden van
bouwvakarbeiders hebben vrij
dag besloten de stakingen te be
ëindigen, die de afgelopen week
het werk aan een aantal met
zorg uitgekozen bouwprojecten
in Engeland en Wales tot stil
stand hebben gebracht. Na een
bijeenkomst met de werkgevers
deelde een vakbondsleider mee
dat besloten was tot instelling
van een gemengde commissie die
de mogelijkheden inzake een
regeling van de geschillen over
betaling van arbeidsvoorwaarden
moet nagaan. De vakbonden heb
ben een loonsverhooging van 75
cent per uur en een 40-urige
werkweek voor de meer dan een
miljoen bouwvakarbeiders ge-
eist. Tussen de 150.000 en 200.000
arbeiders zijn in staking ge
weest waardoor ongeveer 500
bouwprojecten werden getroffen.
De bouwvakkers die niet aan de
staking deelnamen pasten een
langzaam-aan-actie toe.
Lopez, deelde vrijdag mee dat
Groot-Brittannië het voorstel in
grote trekken heeft opgesteld en
dat Oe Thapt liet nader had uit
gewerkt. De Philippijnen stellen
momenteel pogingen in het
werk om Indonesië en Malakka
ertoe te bewegen, het voorstel
te aanvaarden. Groot-Brittannië
had aanvankelijk niet verder
willen gaan dan vier waarne
mers uit eik van de drie landen,
maar volgens Oe Thants plan
zal elk land vier „assistenten"
aan zijn waarnemers mogen toe
voegen. Indonesië heeft geëist,
dat 30 waarnemers de VN-mis-
sie zullen vergezellen, die moet
nagaan of de bevolking van Sa
rawak en Noord-Borneo voelt
voor aansluiting bij de nieuwe
federatie van Maleisië.
De eerste-ministers van Sera-
wak en Brits Noord-Borneo,
resp. Stephen Ningkan en Do
nald Stephens, voerden vrijdag
in Koeala Loempoer besprekin
gen met Toenkoe Abdoel Rah
man van Malakka. Zij drongen
er bij de toenkoe op aan, vast
te blijven houden aan 31 augus
tus als stichtingsdatum voor de
federatie. Ningkan deelde na af
loop van het overleg mee, dat
de premier van Malakka had
toegezegd, hun argumenten te
zullen bestuderen, maar Step
hens verklaarde: „Wij zijn niet
onverdeeld tevreden".
Volgens onbevestigde berich
ten willen Serawak en Noord-
Borneo „een voorlopige regering
van Maleisië" uitroepen als de
Toenkoe hun wensen niet in
willigt. De eerste-ministers van
beide landen wilden daar echter
vrijdagavond geen commentaar
op geven. Wel maakte de rege
ring van Serawak in Koetsjing
bekend, dat Serawak met ingang
van 31* augustus de facto bin
nenlands zelfbestuur zal krijgen,
of de nieuwe federatie dan tot
stand gekomen is of niet. De
portefeuilles die onder de ver
antwoordelijkheid van een toe
komstige federale regering van
Maleisië zullen vallen, zullen
dan nog onder beheer blijven
van de Britse regering.
Reddingsploegen in Hazleton
zijn er vrijdagmiddag in ge
slaagd een nieuw gat te boren
naar de plaats waar de Ameri
kaanse mijnwerkers Fellin en
Throne zijn opgesloten. Het zal
echter nog ongeveer dertig uren
duren voordat het gat groot ge
noeg is om de beide mannen, die
reeds tien dagen onder de grond
zijn ingesloten, te laten ontsnap
pen.
Hout en ander materiaal is
naar beneden gelaten om te zor
gen dat de ingeslotenen niet on
der het puin zullen worden be
dolven dat ontstaat bij het ver
breden van de schacht. Wanneer
de schacht 43 cm breed is zal een
poging worden gedaan om de 2
mannen met speciaal geconstru
eerde stalen cabines naar boven
te hijsen.
Het is niet bekend of de derde
ingesloten mijnwerker, Bova, die
door een zeven meter dikke muur
van puin van de twee anderen is
gescheiden, nog in leven is. Dins
dagavond hoorden Fellin en
Throne hem voor het laatst klop
pen. Sinds de instorting 10 dagen
geleden heeft hij noch water noch
voedsel gekregen.
Een beeld van Prins Bernhards
safari in Beetsjoeanaland waar
hij, voornamelijk met foto- en
filmcamera, jacht maakt op wil
de dieren.
Terwijl de Prins toekijkt, la
den twee Afrikaanse jager-
meesters zijn Land-Rover.
Adv
Het Amerikaanse ministerie
van Defensie is van plan om
binnen drie maanden een zestal
satellieten te lanceren die kern
proeven in de ruimte moeten
ontdekken. De satellieten, die
met behulp van een Atlas-
Agena-aandrijfraket de ruimte
zullen worden ingeschoten, zul
len op een hoogte van 80.000 km
rond de aarde gaan cirkelen.
Het project, dat „Vela Hotel"
gedoopt is, maakt deel uit van
een program ter verbetering van
de methoden om kernproeven op
t~ sporen. De twee andere pro
jecten die l het program staan,
zijn het project „Vela Sierra"
voor het opsporen van kern
proeven in de atmosfeer en het
project „Vela Uniform" voor het
toenemende bewolking
Het K.N.M.I. deelt mede:
Vrijdag bleef het in ons land
op tal van plaatsen Cr— Er
kwamen toen versp. Ule opkla
ringen voor. Vandaag komt een
nieuwe storing naderbij, die
vri'dagavond in Ierland regen
ZATERDAG 24 AUGUSTUS
v.m. n.m.
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
4.55 5.04
5.30 5.39
6.10 6.19
6.20 6.29
ZONDAG 25 AUGUSTUS
v.m. n.m.
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
5.26 5.40
6.01 6.15
6.41 6.55
6.51 7.05
MAANDAG 26 AUGUSTUS
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
v.m. n.m.
6.04 6.23
6.39 6.58
7.19 6.38
7.29 7.48
bracht. De wind gaat waaien
uit richtingen tussen zuidwest
e vest en wordt later langs de
kust krachtig. Aanvankelijk zul
len nog enkele opklaringen
voorkomen, later \.ordt het
zwaar bewolkt met toenemende
kans op regen. In de tempera
turen komt niet veel verande
ring.
medegedeeld door het K.N.M.I. te
De Bilt, geldig tot hedenavond.
Zuidwestelijke wind.
Aanvankelijk enige opklarin
gen, later zwaarbewolkt met toe
nemende kans op regen. Matige
tot krachtige zuidwestelijke wind.
Weinig verandering in tempera
tuur.
2üN MAAN
op ondei op ondei
Aug.
24 5.37 19.48 11.02 22.03
25 5.38 19.45 12.09 22.23
26 5.40 19.43 13.15 22.46
27 5.42 19.41 14.20 23.13
28 5.43 19.39 15.24 23.47
K't 90'8T 3S'6I 8FS IS
OS'O 617,1 IE'6T 9FS 0£
I2'9I 9S'6I SI'S 62
ontdekken van ondergrondse
kernproeven. Volgens deskundi
gen is het nu nog vrijwel onmo
gelijk om vast te stellen of er
een kernproef in de ruimte is
genomen, als de „bom" een mil
joen kilometer ver de ruimte is
ingebracht. De bekende padde
stoelwolk zou dan niet ontstaan.
Wel zou er door de ontploffing
een zeer krachtige straling vrij
komen.
De instrumenten aan boord
van de satellieten zullen zich
concentreren op x-stralen, om
dat ruim de helft van de ener
gie die door een kernontplof
fing vrijkomt, door deze stralen
gevormd wordt. Deskundigen
hebben voorts verklaard dat de
instrumenten het verschil kun
nen vastleggen tussen de nor
male straling in de ruimte en
die, afkomstig van een kern
proef.
De regering van de Britse ko
lonie Serawak heeft vrijdag
avond meegedeeld, dat Serawak
met ingang van 31 augustus de
facto binnenlands zelfbestuur
zal krijgen, of de vorming van
de federatie van Maleisië wordt
uitgesteld of niet.
Intussen is de eerste-minister
van Serawak, Stephen Ningkan,
in Koeala Loempoer aangeko
men l n de premier van Malak
ka, Abdoel Rachman, te verzoe
ken vast te blijven houden aan
31 augustus als stichtingsdatum
voor Maleisië.
Uit welingelichte bron is vrij
dag te Londen vernomen, dat de
Britse minister voor gemene
bestzaken en koloniën, Sandys,
die de komende dagen in Ma
lakka en Brits-Borneo overleg
zal plegen, opnkuw maar dit
maal voor het laatst een con
cessie aan Indonesië zal doen
wat betreft het aantal waar
nemers dat Malakka, Indonesië
en de Philippiinen naar Brits-
Borneo mogen zenden. Nu Indo
nesië heeft laten weten, dat het
vier waarnemers nog te weinig
vindt, zou Sandys een vermeer
dering van dit aantal met twee
willen voorstellen.
l