V
Dr. De Kort motiveert
De kabinetsformatie
Het weer
De in Jemen
gevangen genomen
Britse militairen
ZON- en MAANSTANDEN
WEERBERICHT
HOOGWATER
De Zweedse
spionagezaak
VRIJDAG 2S JUNI 1963
19e Jaargang No. 5948
Toxopeus en Beernink hadden
dezelfde opvattingen
Prof. Vondeling antwoordt
Dr. De Kort
TRAANGAS
Rechtstreekse Eurovisie
reportage van kroning
Paus Paulus 6
Défilé op Soestdijk
Stormramp over Z.-Korea
eiste 186 doden en
176 gewonden
NA HET BEZOEK
VAN KENNEDY AAN
WEST-DUÏTSLAND
ENGELANDS MINISTER
VAN OORLOG
JOSEPH GODBER
DE ZUIDAFRIKAANSE
DEFENSIE
LUCHTVERVUILNG
Verjaardag
Prins Bernhard
srirankMtag bö abonnement: Terneuzen
tMreeteup.Hoofaredaeteur I. van 9e Sana#
Redactie, adres; Noordstraat 55—51
Admlnlstratle-adres: Smldswal
Telefoon 01150 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs! ƒ6,— per Kwartaal! per
maand f2.per week 48 et T ,o<?c nrc rf.
DE VRIJE ZEEUW
verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. 3. van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per mm 16 et«- minimum j per
advertentie 2,40.
Rubriek; Kleine Advertenties ïgéén handets-
advertenties) 5 regels ƒ1,10. Tedere regel meer
22 ct. Kleine Advertenties W) vooruitbetaling.
Vermelding; Brieven onder nummer, of! Adres
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties te 's namiddags 2 uur.
Voor het maandagnummer; zaterdags 10 uur.
Dr. W. de Kort, fractieleider
van de Tweede Kamer voor de
K.V.P., motiveerde gisteren tij
dens een persconferentie zijn be
sluit om zijn formatiepogingen
niet voort te zetten.
Na zjjn keuze voor een vier-
partijenkabinet bleven zes ge
schilpunten over, waarvoor op
lossingen moesten worden ge
zocht. Dr.. De Kort vond het op
dat ogenblik onjuist het basis
program waarop de keus met de
V.V.D. werd gedaan, nog essen
tieel te wijzigen.
Met mr. Toxopeus, zo zeide hij,
werd geen overeenstemming be
reikt over de bezetting van het
2e TV-net en ten aanzien van
het mede-financieren van socia
le verzekeringen (kinderbijslag
eerste kinderen zelfstandigen)
uit de algemene middelen. De
woningbouw leverde géén ge
schilpunt meer op.
Bovendien wenste mr. Toxo
peus het gehele basisprogram,
dat zijns inziens financieel on
vervulbare desiderata bevatte, te
herzien. Zulks vond dr. De Kort,
gezien de verhouding tot de uit
gesloten Partij van de Arbeid
niet aanvaardbaar. Een door mr.
Toxopeus gewenste „aanpas-
singskuur" van het program
zou discriminatie van prof. Von
deling hebben betekend.
Voordat dr. De Kort zijn pers
conferentie gaf schreef hij een
brief aan prof. Vondeling, waar
in hjj motiveerde, waarom zijn
keus op de V.V.D. was gevallen.
Dr. De Kort wijst in deze brief
op het uitgangspunt van zijn
formatiepoging. namelijk het
voortzetten van het beleid Van
het kabinet-De Quay onder ver
mijding der zwakke punten.
Overeenstemming over een re
geringsprogram was daarvoor
essentieel. Gedwongen tot een
voorkeur echter, diende in aan
merking te worden genomen, dat
continuering van de samenwer
king van de partijen, die dit be
leid in het verleden steunden,
meer in de lijn lag dan uitruil
tegen een andere partij, die
schérpe oppositie tegen het ka
binet-De Quay voerde. Dr. De
Kort wijst in verband hiermee op
de opvatting van prof. Vondeling,
dat ombuiging van het beleid-
De Quay wenselijk zou zijn.
Uitvoerig gaat dr. De Kort in
on het standpunt van prof. Von
deling. dat algehele financiering
der verhoogde A.O.W.-lasten uit
de prémie niet aanvaardbaar
was. De claim van deze last uit
de algemene middelen te finan
cieren zou een tiende deel van
het te verwachten accres aan
overheidsmiddelen gevergd heb
ben. Daardoor zouden vitale
programmapunten in gevaar zijn
gebracht, aldus dr. De Kort.
Op grond van het schrijven
van 21 juni van mr. Toxopdus,
waarbij deze bleef weigeren con
crete antwoorden te geven, doch
tevens mondeling en schriftelijk
getuigde van mogelijkheden
voor een redelijke oplossing,
koos dr. De Kort voor de V.V.D.
Hij deelt prof. Vondeling daarbij
uitdrukkelijk mee er bij mr. To
xopeus geen twijfel over te heb
ben laten bestaan, dat op essen
tiële punten van hem geen con
cessies te verwachten vielen.
Desondanks bleef mr. Toxopeus
groot vertrouwen koesteren in
een redelijke oplossing voor de
geschilpunten.
Ofschoon dr. De Kort in zijn
brief aan prof. Vondeling ge
tuigt van een risico om met de
V.V.D. in zee te gaan, laat hij
duidelijk merken, dat hem dit
risico minder groot toe leek, dan
een samengaan met de drie
christelijke partijen met de P.v.
d.A.
Tijdens zijn persconferentie
zeide dr. De Kort bij herhaling,
dat hij na zijn keuze niet verder
over essentiële punten onder
handelen kon, omdat anders de
P.v.d.A. gediscrimineerd zou
worden.
Op zijn laatste brief met aan
vullende voorstellen op het basis
program antwoordde de C.H.U.
zonder bedenkingen. De K.V.P.
ging in meerderheid akkoord,
doch de A.R.P. bleef enige be
zwaren houden. De voornaamste
punten van de V.V.D. bleven,
t de bezetting van het tweede
TV-net een vrije kwestie moest
bli,i«en en dat bijdragen uit de
algemene middelen voor sociale
verzekeringen onjuist waren.
Voor de woningbouw was een
oplossing gevonden, terwijl de
opvatting, dat structurele belas
tingverlaging een hogere priori
teit zou hebben dan de financie
ring van de sociale verzekerin
gen ook geen vraagpunt meer
was. Daarbij kwam echter de
wens van mr. Toxopeus om het
program aan een „aanpassings-
kuur" te onderwerpen.
„Dit is voor mij het meest be
langrijke argument geweest om
mijn beslissing te nemen", aldus
verklaarde dr. De Kort. „Een
volledige capitulatie van mr.
Toxopeus leek mij niet mogelijk
en ik kon geen verdere conces
sies doen".
Hij verklaarde voorts, dat ove
rigens de zetelverdeling, noch de
verdeling der portefeuilles moei
lijkheden zouden hebben opge
leverd.
Naar aanleiding van de moti
vering van dr. De Kort voor het
teruggeven van de formatie-op
dracht legden zowel de liberale
fractie-leider, mr. Toxopeus, als
de C.H.U.-fractieleider, mr. Beer
nink, donderdagmiddag verkla
ringen af.
Mr. Toxopeus noemde de rede
nen van dr. De Kort even moei
lijk te motiveren als diens uit
sluiten van de Partij van de Ar
beid bij de formatie. Hij vreesde
voor het zoveelste misverstand
met dr. De Kort, namelijk diens
uitleg over het liberale verzoek
om een bespreking ten behoeve
van een „aanpassingskuur" voor
het regeringsprogramma.
Mr. Toxopeus zeide duidelijk ver
staan te hebben gegeven niet te
willen tornen aan het basispro
gram, maar wel een uitwieden
daarvan op het punt van zaken,
die financieel in vier jaar tijds
niet te verwezenlijken zouden
zijn. Hij was ervan overtuigd, dat
voor de bestaande geschilpunten
in de raad tussen de vier frac
tieleiders een oplossing zou zijn
gevonden.
Ook mr. Beernink verklaarde
thans voorbehouden nopens het
basisprogramma te hebben ge
maakt, zoals deze reeds aan de
informateur dr. Romme en later
aan dr. De Kort waren meege
deeld. Ook mr. Beernink drong
in zijn laatste brief aan om het
aantal punten in het basispro
gramma te verminderen tot een
aantal, dat binnen het raam van
de financiële mogelijkheden zou
liggen.
Dr. De Kort verklaarde in zijn
De brief, waarin dr. De Kort
achteraf aan prof. Vondeling
motiveert, waarin zijn keus bij
de mislukte kabinetsformatie
niet op de P.v.d.A. viel, was voor
prof. Vondeling aanleiding gis
termorgen een persconferentie
te houden.
Spreker bestreed de opvatting
van dr. De Kort, dat „ombuiging
van het beleid op een aantal
punten" zou afwijken van diens
wens tot voortzetting van het
beleid van het kabinet-De Quay
„onder vermijding der zwakke
punten". Prof. Vondeling zeide,
dat zijn instemming met het ba-
sis-program-De Kort betekend
'zou hebben, dat het gevoerde be
leid inderdaad op vele punten
zou worden voortgezet, doch an
derzijds op een aantal punten
zou worden omgebogen.
Uitvoerig ging prof. Vondeling
in op de verschillen van inzich
ten inzake het (mede) bekosti
gen uit de openbare middelen
van de bijslag voor de eerste
kinderen van zelfstandigen en
het medefinancieren van de pre
mies voor het optrekken van de
A.O.W. naar een sociaal aan
vaardbaar minimum. Hij stelde
opnieuw, dat de paragraaf „so
ciale zekerheid" uit het basis
program tweemaal gewijzigd i',
waarna opnieuw onduidelijk
heden, ook voor de politieke
kring rond de formateur, over
bleven. Het bedrag, dat voor dit
medebekostigen nodig was, werd
tloor prof. Vondeling aanvanke
lijk op ƒ400 miljoen, later op
ƒ200 tot ƒ250 miljoen gesteld.
Hij ging akkoord met de formu
lering: „mede geleidelijk te be
kostigen uit de algemene mid
delen".
Dr. De Kort zeide in zijn pers
conferentie hiervan, dat prof.
Vondeling de prioriteit van deze
kwestie veel hoger stelde, dan
in het basisprogram tot uiting
kwam. Dr. De Kort zeide name
lijk de hoogste prioriteit te heb
ben gegeven aan de woningbouw
en de landbouw en dat zelfs het
geleidelijk financieren uit de al
gemene kas van de premielast
der verzekeringen alleen zou
kunnen worden verwezenlijkt, in-
idien het accres van belastingop
brengsten aanzienlijk ruimer zou
rijn dan de thans te verwachten
600 miljoen. Bovendien zou,
aldus dr. De Kort, de bij hogere
prioriteit gewenste structurele
belastingverlaging, d.w.z. het
gladstrijken van de progressie
van de inkomstenbelasting voor
de middengroepen, zo die al mo
gelijk is. in gevaar komen.
Prof. Vondeling verweet dr.
De Kort dat hij hem niet zou
hebben laten weten, dat de ge
wenste hogere prioriteit voor de
sociale zekerheden een onvervul
bare wens zou zijn. Prof. Von
deling verweet dr. De Kort daar
bij ook dat deze een onjuist
beeld heeft gegeven over de in
zichten van de P.v.d.A.-fractie
'inzake de financiering van de
verhoogde premie-lasten.
persconferentie van donderdag
morgen, dat tussen hem en de
C.H.U. geen moeilijkheden be
stonden.
Gevraagd naar inzichten over
de naaste toekomst, verklaarde
mr. Toxopeus dat het hem nog
steeds gaat om de grote beleids
lijn met aanvullende praktische
punten en om degenen, die dit
beleid uitvoeren. Hjj acht een
nieuwe informatieperiode niet
noodzakelijk, mede gezien de
zijns inziens grote mate van be
reikte overeenstemming over het
basisprogramma-De Kort.
Mr. Beernink zeide zijn voor
keur voor samenwerking met de
V.V.D. in een vierpartijenkabinet
te handhaven.
onkreukbaar beschouwde lucht
machtofficier kolonel Wenner-
stroem heeft een golf van onge
rustheid in het land veroorzaakt.
Premier Tage Erlander verklaar
de woensdagavond in een toe
spraak voor de T. V. dat de be
trekkingen van goede nabuur
schap tussen Zweden en de Sow-
jet-Unie door de affaire vertroe
beld zijn.
Men vraagt zich af of de kwes
tie gevolgen zal hebben voor het
bezoek dat premier Chroesjtsjov
begin volgend jaar aan Zweden
zal brengen.
De Zweedse regering, die
woensdag in buitengewone zit
ting bijeenkwam, besloot een uit
drie rechtsgeleerden samenge-
commissie van onderzoek in het
leven te roepen. Premier Erlan
der zegde toe dat de leiders van
de politieke partijen binnenkort
over de aspecten van de zaak'
Wennerstroem zullen worden in
gelicht.
De regering kreeg reeds een
eerste aanval in verband met de
spionagezaak te doorstaan. De
leider van de liberale partij, Ber-
til Ohlin, beschuldigde haar van
gebrek aan waakzaamheid.
Voor de televisie zei premier
Erlander, dat de activiteiten van
Wennerstroem reeds twee jaar
vermoed werden, doch dat de
bewijzen ontbraken. De Zweedse
veiligheidsdienst stond echter
gereed om de spion en zijn
vrouw in de kraag te pakken als
zij zouden proberen naar de
Sowjet-Unie uit te wijken.
De schade die door de spionage
van Wennerstroem is aangericht
zou echter, volgens de premier,
spoedig door wetenschappelijke
vorderingen worden gecompen
seerd.
Zestien jonge küMeren moes
ten woensdag in een ziekenhuis
in Georgetown, Brits-Guyana,
worden opgenomen omdat zij
traangas hadden ingeademd. Dit
gas was afkomstig van de po
litie, die er stakers mee wilde
uiteenjagen, maar de wind dreef
het de woonhuizen binnen.
Zondag 30 juni neemt de N. T.
S. van 17.55 tot plm. 20.25 uur
van de Italiaanse televisie een
rechtstreekse Eurovisie-reporta
ge over van de kroning van
Paus Paulus VI op het St. Pie
tersplein te Rome.
IETS LAGERE
TEMPERATUREN
Het afgelopen etmaal heeft
zich van Zuid-Frankrijk een sto-
ringgebied naar het noordnoord
oosten uitgebreid. De regenzone
die er mee gepaard ging bereikte
donderdagmiddag het uiterste
zuidoosten van ons land.
In de loop van de middag en
gvond werd de gehele zuidooste
lijke helft van het land door het
regengebied bedekt.
Het ziet er naar uit dat het ook
vandaag nog niet direct ons land
zal verlaten zodat plaatselijk op
neerslag moet worden gerekend.
Daarbij is nog een andere weers
ontwikkeling van betekenis. Ten
westen van de Britse eilanden
bevindt zich namelijk een krach
tig hogedrukgebied dat boven
de Noordzee een noordelijke tot
noordwestelijke stroming in gang
zet. Het ziet er naar uit dat deze
ZON MAAN
op onder on oii'im
28 4.22 21.04 12.13 0.42
29 4.22 21.04 13.19 1.00
stroming zich in do loop van
vandaag ook over ons land zal
uitbreiden. De lucht die hiermee
wordt aangevoerd is van oor
sprong iets kouder zodat er een
tendens tot lichte temperatuur
daling zal zijn.
medegedeeld door het K.N.M.I.,
geldig tot hedenavond.
Iets lagere temperaturen
Veel bewolking met op de
meeste plaatsen tijdelijk regen.
Zwakke tot matige wind uit
noordelijke richtingen. Iets lage
re temperaturen.
VRIJDAG
28 JUNI
v.m.
n.m.
Breskens
6.47
7.13
Terneuzen
7.22
7.48
Hansweert
8.02
8.28
Walsoorden
8.12
8.38
ZATER
'9 JI
v.m
n.m.
Breskens
7.44
8.12
Terneuzen
8.19
8.47
Hansweert
8.59
'9.27
Walsoorden
9.09
9.37
H. M. de Koningin heeft woens
dagmiddag op Soestdijk een
aantal deputaties ontvangen van
ouden, van dagen uit verschil
lende provincies. Tijdens het
défilé werden de Koningin ver
schalende gesche ':en aangebo
den. Zo bracht de deputatie uit
het Utrechtse Polsbroek een
grote kaas mee naar Soestdijk.
Het was ecu vrolijk moment
daar op de trappen van het
witte paleis.
De Zuid-Koreaanse regering
heeft donderdag te Seoel mede
gedeeld dat de met hevige slag
regens gepaard gaande tropische
stormen, die in de afgelopen
acht dagen boven het zuiden
van Zuid-Korea hebben gewoed,
aan 186 personen het leven heb
ben gekost, terwijl er 176 wer
den gewond.
Er zijn meer dan 62.000 dak
lozen. De aangerichte schade
wordt op ruim 70 miljoen gul
den geraamd.
De Westduitse regering heeft
donderdag in een communiqué
gezegd, dat het bezoek van pre
sident Kennedy van deze week
aan West-Duitsland het symbool
geworden is van de Duits-Ame
rikaanse solidariteit.
In het communiqué, dat door
de regeringswoordvoerder op
een persconferentie werd voor
gelezen, wordt verder gezegd
dat de Duits-Amerikaanse sa
menwerking niet alleen in het
belang van beide partijen is,
maar één der grondslagen
vormt van het Atlantische bond
genootschap. Het bezoek van ie
president aan Berlijn heeft do
overtuiging versterkt dat alleen
waarheid, recht en vrede de ba
sis vormen van een duurzame
vrede, aldus het communiqué.
Joseph Godber, minister van
Staat voor buitenlandse zaken,
is benoemd tot minister van
Oorlog. Hij komt in de plaats
van de vorige Engelse minister
van Oorlog, John Profumo, die
drie weken geleden aftrad na
dat hij had toegegeven, in het
Lagerhuis onwaarheid gespro
ken te hebben wat zijn betrek
kingen aangaat met het Lon-
dense fotomodel Christine Kee-
ler.
V
Zestien van de achttien in j
handen van een Jemenitische
stam gevallen Britse militairen
zijn, onder gewapend geleide, uit
de douanepost, waar zy zich be
vonden, naar elders overge
bracht.
De woordvoerder van het
Britse leger, die dit mededeelde,
zei te vermoeden dat zij op weg
zijn naar Taiz, de tweelinghoofd
stad van Jemen.
De twee andere Engelse mili
tairen, die zich in Jemenitische
gevangenschap bevonden, zijn
wegens ziekte vrijgelaten. Zij
zullen per vliegtuig naar Aden
worden overgebracht.
De achttien hebben deel uitge
maakt van een groep van 45
Britse militairen, onder wie ook
vrouwen, die in het afgelopen
weekeinde in het grensgebied
tussen het Britse protectoraat
Aden en Jemen een „avontuur
lijke woestijnoefening" hebben
gehouden. Deze „avontuurlijke
oefening" liep echter slecht af,
doordat de groep zich op een ge
geven ogenblik in de weg vergis
te en op Jemenitisch grondgebied
stam werd beschoten
Ee gedeelte van de groep, on
der wie de vier vrouwen die
later op vrije voeten werden ge
steld werd gevangen geno
men.
Negentien militairen wisten te
ontkomen. De Britten hadden
het Jemenitische vuur niet be
antwoord. Toen degenen, die
ontkomen waren, later poogden
zich met de gevangenen in ver
binding te stellen, openden de
Jemenieten opnieuw het vuur,
waardoor vier Britse militairen
sneuvelden. Ook nu werd het
vuur der Jemenieten niet door
de Britten beantwoord.
Woensdagavond is te Aden
van officiële zijde medegedeeld
dat hoge Britse, Jemenitische en
Egyptische ambtenaren over een
vrijlating der thans zestien nog
gevangen gehouden Britse mili
tairen heben beraadslaagd, zon
de* dat evenwel overeenstem-
'ming werd bereikt.
De Egyptische pers meldde
donderdag dat de zestien nog in
Jemen geïnterneerde Britse mi
litairen op beschuldiging van
„spionage" voor Jemenitische
«echbanken zullen worden ge
daagd.
De Egyptische bladen meldden
verder dan nog „123 leden van
commandotroepen der Britse
marine in Jemen door republi
keinse eenheden zijn omsingeld".
Zij geven hierover echter geen
nadere bijzonderheden.
Donderdag is te Cairo van wel
ingelichte zijde vernomen dat de
Britse ambassadeur de Egypti
sche regering heeft verzocht te
Taiz stappen te ondernemen
voor de vrijlating van de zestien
gevangen genomen Britse mili
tairen.
De Amerikaanse zaakgelastig
de te Taiz de Ver. Staten be
hartigen de Britse belangen in
Jemen heeft dergelijke stap
pen reeds gedaan, doch dit heeft
tot nu toe nog geen resultaat
opgeleverd.
De Zuidafrikaanse minister
van Financiën, dr. Donges. heeft
donderdag in het parlement ge
zegd, dat hij niet zal aarzelen
de belastingen te verhogen om
de veiligheid van het land te
verzekeren.
De begroting voor defensie
voor het lopende iaar betekent
een record in vredestijd.
Volgens dr. Donges zijn er de
laatste maanden veel dreige
menten jegens Zuid-Afrika ge
uit, die echter niet tot oorlog
zullen leiden, indien twee voor
waarden worden vervuld. Ten
eerste moet het land voorbe
reid zijn op agressie zowel van
binnen uit als door een ander
land. Ten tweede moet het Zuid-
Afrikaanse vastbesloten de eisen
blijven afwijzen van de Afri
kaans-Aziatische en communis
tische landen.
Ongeveer 10 pet. van de Parij-
zenaars lijdt aan koolmonoxyde-
vergiftiging zonder dat zij dit
weten. Dit is gebleken uit steek
proeven die de Parijse prefectuur
op een tentoonstelling heeft la
ten nemen. Bij een stand op de
tentoonstelling kon men een
bloedmonster laten nemen ter
bepaling van het gehalte giftige
stoffen. Van de ruim 100 vrij
willigers die zich de eerste dag
aanmeldden kregen tien de raad
de frisse lucht buiten op te zoeken
omdat hun bloed een hoger ge
halte aan giftige stoffen bevatte
dan toelaatbaar was. De schuld
van de luchtvergiftiging wordt
gegeven aan uitlaatgassen van
auto's en slecht functionerende
gastoestellen. Een groot gedeelte
van de door koolmonoxyde ver
giftigde proefpersonen bestond
uit chauffeurs die de gehele dag
op straat waren.
De dinsdag ontdekte spionage
voor de Sowjet-Unie door de als
Een recente foto van Z. K. H.
de Prins der Nederlanden, dig
morgen zijn 52ste verjaardag
hoopt te vieren.