ÏSTËLLING
ING
ALZAAK
Het overlijden
van Prinses Wilhelmina
Radiorede
minister-president
b vrouw
id voor:
ten
)kken
ïux-pièces
mmantels
TEL. 3370
DON 2581
,N DE SANDE
sctag 28 novpmber '62
cn nog veel meer.
uur geopend.
eens
TV-
kunt
U nu, na het kopen van
TV, uw geld (tot 1000,-)
(winnen in de Philips
ijkwedstrijd. Elke dag is
ikkige winnaar onder de
t U nu ook weten hoe die
ijd precies werkt? Vraag
om toezending van een
'muiier en probeer eens
hos U met uw huisge-
ijk-puzzle kunt oplossen,
i precies hoe uw kansen
U nü Philips TV gaat
mden U een wed-
(rmulicr en desge-
cen demonstratie
voor uw „kijk-proef"
Fwnkering bij abonnement: Terneuzen
Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande
Redactie, adres; Noordstraat 5557
Administratie-adres; Smidswa!
Telefoon 01150 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: ƒ6,— per kwartaal: per
maand ƒ2.per week 48 ct. Losse nrs 9 et.
DE VRIJE ZEEUW
Verschijnt dagelijks
DONDERDAG 29 NOVEMBER 1962
19e Jaargang Nr 5774
Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van dc Sande te Terneu7pn
Advertentfepriis per mm 16 cï: minimum per
advertentie f2,40.
Rubriek: Kleine Advertenties (géén handels,
advertenties)5 regels 1.10. Tedere regel meer
22 ct. Kleine Advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad. 20 cent meer.
Inzending advertenties te 's namiddags 2 uur.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
Prinses Wilhelmina overleden
Hedennacht te 00.59 uur is Hare Koninklijke Hoog
heid Prinses Wilhelmina in vrede ontslapen, zo heeft
gistermorgen het particulier secretariaat van Hare
Majesteit de Koningin medegedeeld.
Een 2e communiqué dat is uitgegeven door de behandelende
geneesheren van Prinses Wilhelmina luidde:
Hedennacht is Hare Koninklijke Hoogheid Prinses
Wilhelmina in haar slaap overleden. In de laatste weken
waren bij haar verschijnselen opgetreden van een hart-
aandoening, welke, vooral gezien de hoge leeftijd van
Hare Koninklijke Hoogheid, als zeer ernstig moesten
worden beschouwd. Ondanks de lichte verbetering nam
de ziekte gisteren een ongunstige wending. De geleide
lijke achteruitgang van de reeds slechte algemene toe
stand werd daardoor versneld.
Was getekend M. J. de Bruyn Kops—Akkerman, arts,
en professor dr. D. Durrer.
In verband met de zorgelijke
toestand van H. K. H. Prinses
vVilhelmina vertoefde H. M. de
Koningin voor zover haar ver
plichtingen dit toelieten op pa
leis Het Loo, waar zij ook gis
ternacht verbleef. Z. K. H. de
Prins was met de Prinsessen
Margriet en Marijke op paleis
Soestdijk. Prinses Beatrix is
telegrafisch op de hoogte
gesteld van het overlijden van
haar grootmoeder. Zij breekt
haar reis af om naar Nederland
terug te keren. Prinses Irene is
gistermiddag uit Engeland in
Nederland teruggekeerd. Zij
bracht enkele dagen geleden nog
een bezoek aan haar grootmoe
der waarna zij naar Engeland
terugkeerde. Zij verbleef daar
bij haar tante Prinses Alice, de
gravin van Athlone.
Zaterdag 8 december zal het
stoffelijk overschot van Prinses
Wilhelmina worden bijgezet in
de koninklijke grafkelder van
de Nieuwe Kerk te Delft. Zoals
ook het geval is geweest bij de
begrafenis van Prins Hendrik
zal de lijkstoet in het wit zijn.
In Delft is men reeds begon
nen met het treffen van maat
regelen voor de begrafenis.
Inmiddels hebben de eerste
stalmeester en adjudant van
H. M. de Koningin, de heer W.
F. K. Bissehoff van Heems-
kerkek, en de grootmeester van
het huis van H. M. de Koningin,
J. J. L. baron van Lynden, gis
termiddag de officiële aangifte
van het overlijden gedaan op het
stadhuis van Apeldoorn, ten
overstaan van burgemeester mr.
A. L. des Tombe.
Overal in ons land en daar
buiten is uiting gegeven van ge
voelens van rouw om het over
lijden van H. K. H. Prinses Wil
helmina. In de Tweede Kamer
van de Staten-Generaal hebben
de voorzitter dr. Kortenhorst en
de minister-president prof. De
Quay het woord gevoerd op een
herdenkingsbijeenkomst. Alle
ministers en staatssecretarissen
van het Koninkrijks Kabinet wa
ren in de vergaderzaal aanwezig.
Voorzitter Kortenhorst noemde
de Prinses een tedere landsmoe-
der die treurde met de treuren
den en blij was met de blijden.
Haar naam zal tot in lengte van
tijden voor ons volk een ge
zegende herinnering blijven.
Prof. De Quay zei dat Prinses
Wilhelmina de wezenlijke bete
kenis van het koningschap tot
werkelijkheid heeft gemaakt.
Zij is het bindend element ge
weest in ons volksleven.
Hedenmiddag komt de Tweede
Kamer weer bijeen ora een adres
van rouwbeklag vast te stellen.
Daarvoor is een commissie in
gesteld waarin zitting hebben de
leiders van de acht fracties en
de Kamervoorzitters. De verdere
werkzaamheden van de Tweede
Kamer zijn opgeschort tot na da
begrafenis van Prinses Wilhel
mina,
De Raad van State is gister
middag in een besloten vergade
ring bijeen geweest voor een
herdenking van Prinses Wilhel
mina, De vice-president, de mi
nister van Staat dr. Beel, hield
een toespraak.
In het nationale radioprogram
ma werden ook woorden van ge
denken gesproken door de aarts
bisschop van Utrecht, mgr. AI-
frink, en door de deken van het
corps diplomatique in Den Haag,
F. X. baron van der Straten
Waillet.
De Katholieke Volkspartij en
het Nederlands Verbond van
VaKverenigingen hebben H. M.
de Koningin telegrammen van
rouwbeklag gezonden.
Koningin Elisabeth van Enge
land heeft een boodschap ge
stuurd waarin zij haar deelne
ming betuigt met het overlijden
van Prinses Wilhelmina. Zij ver
meldt daarin de moed en de
standvastigheid van de Prinses
tijdens de tweede wereldoorlog.
In Londen is meegedeeld dat de
Britse vorstin bij de begrafenis
van Prinses Wilhelmina verte
genwoordigd zal zijn door de
gravin van Athlone. Koning Gus-
tav Adolf van Zweden en konin
gin Louise hebben ook een
condoleance telegram gestuurd.
Ook zij zullen zich bij de begra
fenis laten vertegenwoordigen.
Het Deense hof heeft rouw aan
genomen tot en met vier decem
ber.
H. K. H. Prinses Irene is gis
termiddag uit Londen in ons
land teruggekeerd. Dadelijk na
de aankomst van het lijnvliegtuig
ging de Prinses met een bofauto
naar paleis Soestdijk. H. K. H.
Prinses Beatrix keert zaterdag
morgen vroeg in ons land terug.
Zij reist van Hongkong via To
kio naar Schiphol waar zij tegen
acht uur zaterdagmorgen wordt
terugverwacht.
In Suriname en de Neder
landse Antillen hangen de vlag
gen op de overheidsgebouwen en
veel particuliere kantoren half
stok. Verscheidene winkeliers
zijn van plan rouwetalages in te
richten.
Het nieuws van het overlijden
van Prinses Wilhelmina werd op
de Nederlandse Antillen gister
morgen bekend gemaakt in een
extra radio uitzending. Daarna
werden de autoriteiten officieel
op de hoogte gesteld.
Premier Jonkheer en gouver
neur Debrot hebben Koningin
Juliana telegrafisch hun leed
wezen betuigd. Het overlijden
van Prinses Wilhelmina, zeggen
zij, is ook voor de Nederlandse
Antillen een groot verlies.
De voorzitters van de Belgi
sche Kamer van Volksvertegen
woordigers en van de Senaat
hebben gistermiddag een rede
gehouden ter nagedachtenis van
Prinses Wilhelmina. De voorzit
ter van de Senaat, de heer Strui-
er, herinnerde eraan dat zij sa-
-men met koning Leopold aan de
vooravond van de wereldoorlog
heeft geprobeerd het dreigende
conflict af te wenden. De Kamer
voorzitter, de heer Van Abbe,
herinnerde in zijn toespraak o.m.
aan de ontvangst die de Belgen
tijdens de eerste wereldoorlog is
bereid. De Belgische radio heeft
gistermiddag grote aandacht be
steed aan het overlijden van
Prinses Wilhelmina. De Neder
landse afdeling van de B. R. T.
zond een rede uit die minister
president De Quay gistermorgen
heeft uitgesproken. Ook op de
Europese school in Brussel is
Prinses Wilhelmina herdacht.
Het onderwijs aan de Nederland
se leerlingen werd aan de om
standigheden aangepast.
De minister van Defensie
heeft een dagorder uitgegeven
waarin hij het militaire en bur
gerpersoneel in kennis brengt
van het overlijden van Prinses
Wilhelmina.
De regering zal geen aanbevo
lingen doen aan burgemeesters
over het afgelasten van openbare
IBUB&SSSi
Prinses Wilhelmina is de laat
ste tijd bijgestaan door mevrouw
M. J. dc Bruyn KopsAkker
man, een vrouwelijke arts en
echtgenote van de Blaricumse
arts C. J. G. de Bruyn Kops.
Ook prof. dr. D. Durre, arts
voor hart- en vaatziekten uit
Amsterdam werd geconsulteerd.
De rijksvoorlichtingsdienst
Het op 22 november weten dat de
gezondheidstoestand van Prin
ses Wilhelmina de laatste tijd
iets te wensen overliet. „Reden
voor onmiddellijke ongerustheid
is er echter niet", zo luidde het
officiële commentaar van nog
geen week geleden.
Thans is door de beide artsen
verklaard dat in de laatste we
ken bij de Prinses verschijnselen
van een hartaandoening waren
opgetreden, welke, vooral gezien
de hoge leeftijd van de Prinses,
als zéér ernstig moesten wor-
den beschouwd. Bij de ver
slechtering van de algemene toe
bijeenkomsten en vermakelijkhe
den. Een beslissing daarover
wordt in elke gemeente overgela
ten aan de burgemeester.
In Amsterdam had de burge
meester bepaald dat gisteravond
geen openbare vermakelijkheden
mochten plaatsvinden. Een
-soortgelijke maatregel heeft de
burgemeester van Den Haag ge
troffen. In Rotterdam waren
voor gisteren geen bijzondere
maatregelen genomen ten aan
zien van openbare vermakelijk
heden. Wel zijn in Rotterdam
maatregelen te verwachten voor
de dag van de begrafenis. Het
hoofdbestuur van de Nederland
se Bioscoopbond heeft de leden
gistermiddag telegrafisch gead
viseerd in verband met het over
lijden van Prinses Wilhelmina de
bioscooptheaters woensdagavond
te sluiten. Het bestuur van Ho-
recaf heeft de leden gevraagd
in het café- en restaurantbedrijf
tot nader order af te zien van
vermakelijkheden. Het vraagt ook
de buitenverlichting zoals neon
en lichtbakken te doven.
stand van de Prinses zijn circu
laire faktoren van invloed ge
weest.
Ook aan het feit dat Prin
ses Irene uit Engeland, waar zij
logeert, in Nederland terug is
geweest om haar grootmoeder te
bezoeken is geen ruchtbaarheid
gegeven. Evenmin was bekend
dat Koningin JuHana voor zover
dit mogelijk was steeds in de na
bijheid van haar moeder ver
keerde. De algemene indruk in
den lande was dan ook dat de
gezondheidstoestand van Prin
ses Wilhelmina weliswaar te
wensen overliet, doch geen zon
gen baarde.
De particulier secretaris van
Prinses Wilhelmina, de heer Th.
Booy, heeft tegenover het ANP
verklaard, geen enkele verant-
woordeUjkheid te willen dragen
voor mededelingen die de afge
lopen dagen zijn gedaan, volgens
welke de gezondheidstoestand
van de Prinses minder ernstig
zou zijn dan in werkelijkheid het
geval was. Tot mijn grote ver
bazing, aldus de heer Booy, las
ik zelfs dat Prinses Wilhelmina
nog rondliep en schilderde. Door
de heer Booy is de laatste dagen
wel meegedeeld, dat de gezond
heidstoestand van Prinses Wil
helmina achteruitging en gezien
haar hoge leeftijd en het drukke
leven dat zij achter de rug had,
enige bezorgdheid wekte. Uit de
voortzetting van de reis van
Prinses Beatrix door Azië mocht
echter worden afgeleid, dat geen
ogenblikkelijk levensgevaar be
stond.
De indruk, dat de Prinses al
maandenlang ernstig ziek zou
zijn geweest, noemde de heer
Booy eveneens onjuist. Prinses
Wilhelmina heeft tot begin no
vember nog iedere dag het werk
verricht in het teken waarvan
haar gehele leven, ook na haar
abdicatie, heeft gestaan. Zij ont
ving vele gasten op Het Loo. Zo
werd zij eind september nog be
zocht c'.oor een studentendelega
tie uit Groningen, waarmee zij
zich intensief heeft onderhou-
De minister-president, dr. J. E. de Quay, heeft woens
dagochtend voor de Nederlandse radio de volgende rede
uitgesproken:
Luisteraars,
In dit uur van nationale rouw richt ik mij namens
U allen tot onze Koningin en haar Gezin om te zeggen
hoe innig wij medeleven met het verlies van Prinses
Wilhelmina, die vele jaren onze Koningin was.
Op een ogenblik als dit gevoelen wij hoe woorden
tekort schieten. Wij hebben er eigenlijk behoefte aan
stil te zijn, niet te spreken, doch enkele ogenblikken
te leven in de herinnering aan een grote vrouw, die van
ons is heengegaan.
Het is naar mijn mening een zegen voor ons Konink
rijk geweest, dat in de onrustige periode van de eerste
helft van deze eeuw Koningin Wilhelmina als consti
tutioneel vorstin heeft geregeerd. Ik ben ervan over
tuigd, dat haar wijsheid en vooral haar juiste inzicht
in taak en plicht van een constitutioneel vorstin hebben
bewerkt, dat ons Vorstenhuis tot op deze. dag geliefd en
geëerd is in het gehele Koninkrijk
Haar ouders hebben tot de staatkundige vorming van
Koningin Wilhelmina veel bijgedragen. Koningin Emma
vond als regentes, geleid door een opmerkelijke intuPie,
de juiste wegen in die periode van het parlementaire
stelsel. Op zorgvuldige wijze heeft zij Koningin Wilhel
mina op haar taak voorbereid. Maar Koningin Wilhel
mina zou nooit een groot vorstin geworden zijn, indien
zij niet de kostelijke gaven van verstand en hart had
bezeten, die zij steeds in dienst heeft gesteld van haar
volk. Vooral in tijden van tegenspoed heeft zij haar
grootheid getoond. In de tweede wereldoorlog bleef zij
staan als een rots in de branding, een bezielend sym
bool van onze vrijheid.
Zij was de hoedster van een grote schat van hoge
geestelijke waarden vrijheid, gerechtigheid, naasten
liefde -en - eerbied voor de waarde en waardigheid van
de mens.
Deze waarden waren voor haar de inzet van de strijd
en van het verzet. Zij kregen nog diepere betekenis door
haar godsvertrouwen, dat haar ook droeg in de jaren
van beproeving, toen het vaderland door de vijand was
overspoeld en de strijd voor de vrijheid schier hopeloos
scheen.
Men heeft wel eens geZegd: Ons volk heeft Koningin
Wilhelmina' nooit aarzelend of zwak of verslagen gezien.
Ongetwijfeld was het geheim hiervan de wijze waarop
zij Gods leiding aanvaardde in haar eigen leven en in
het leven van haar volk. Op haar hoge pdst stond zij
eenzaam, maar niet alleen.
Teruggekeerd in het vaderland, na vijf jaar balling
schap, heeft zij het wijs geacht enkele jaren later afstand
van de troon te doen en de regeertaak op jongere schou
ders te doen overgaan. Zij deed dit op haar eigen wijze,
overtuigd van de juistheid van haar beslissing.
Wij zijn dankbaar, dat de Prinses nog zovele jaren in
ons midden is geweest, tot op hoge leeftijd krachtig en
helder van geest, vol belangstelling voor ons volk en zijn
problemen en belangen, ook die van de jeugd. Vele
malen heeft zij de jongeren op Het Loo nog om zich
heen verzameld. Haar belangstelling voor internationale
problemen bleef onverzwakt. Toch hield zij zich in deze
jaren steeds op de achtergrond.
Nog eenmaal treedt zij thans op de voorgrond. Bij
dit afscheid is zij weer wat zij voor velen van ons zo
lang geweest is: Koningin Wilhelmina.
Voor staatslieden en politici, die Koningin Wilhelmina
in haar werk als staatshoofd van meer nabij hebben
kunnen gadeslaan, zal haar staatsmanswijsheid, haar
onverzettelijke wil, haar vastheid van karakter en haar
scherpe verstand in herinnering blijven. In ons volk
leeft Koningin en Prinses Wilhelmina als een moeder
verder. Moederlijke zorg dreef haar naar de meest be
dreigde plaatsen en deed haar het juiste woord spreken
om te troosten in smart. Als er één beeld van Koningin
Wilhelmina in ons geheugen gegrift staat, dan is het wel
het beeld van de Moeder des Vaderlands.
Onze „Moeder des Vaderlands" ruste in vrede.
KONINKLIJKE
GRAFKELDER
IN DELFT
Het stoffelijk overschot van
H. K. H. Prinses Wilhelmina zal
worden bijgezet in de koninklijke
grafkelder in de Nieuwe kerk te
Delft, waar sedert Willem de
Zwijger de overschotten van
bijna alle leden van het Konink
lijke Huis rusten.
Prins Willem I werd er op 4
augustus 1585 begraven. Op last
van de Staten van Holland werd
in 1614 een praalgraf op het
koor voor Willem I opgericht.
Hendrick de Keyser begon aan
de uitvoering van de plannen
voor het praalgraf, dat in 1622
door zijn zoon Pieter werd vol
tooid. Restauratiewerkzaamhe
den hadden plaats van 1923 tot
den. In oktober heeft de Prinses
ook nog geschilderd.
Dinsdag is de gezondheidstoe
stand van Prinses Wilhelmina,
zoals uit het communiqué van de
artsen blijkt zeer verslechterd.
1925. Als nationaal huldeblijk bij
het 25-jarig regeringsjubileum
van Koningin Wilhelmina werd
toen het koor vernieuwd.
De koninklijke grafkelder
werd tot nu toe voor het laatste
gebruikt op 29 april 1958 voor
de bijzetting van het stoffelijk
overschot van Prins Willem V,
dat per auto van Brunswijk naar
Delft werd vervoerd, de graf
kelder, familiebezit van de Oran
jes, wordt beheerd door een Ko
ninklijke Commissaris, de burge
meester van Delft, die ook de
sleutel van de grafkelder be
waart.
De leden van het Oranjehuis,
wier stoffelijke overschotten niet
in Delft werden bijgezet, zijn de
oudste zoon van Willem de Zwij
ger, Prins Philip WiHem (1554—
1619), Koning-Stadhouder Wil
lem III (16501702) en diens
gemalin Maria Stuart (1662
1695). De eerste werd te Diest
in België in de Sint Sulpice-
kerk begraven, de laatsten rus
ten als Koning en Koningin van
Engeland in de Westminstei
Abbey in Londen.