PETROLEUM
AMS1
BEHAAGLIJKE WARMTE
Dit jaar geen Russisch vredesverdrag
met Oost-Duitsland
Gomoelka over de
toegang tot West-Berlijn
Verkiezingen voor de Tweede Kamer
De reis van Prinses Beatrix
Walen laten voerstreek niet los
voor moderne mensen
DONDERDAG 18 OKTOBER 1962
18e Jaargang Nr 5731
WEER VUURGEVECHT
IN INDISCH-CHINEES
GRENSGEBIED
TOCH NOG
AMERIKAANS
MAANSCHOT?
De toestand in Jemen.
Amerik. atoomduikboot
voor Frankrijk?
W^TOERICHT
HOOGWATER
ION- en MAANSTANDEN
HET WEER
MAATREGELEN
IN ZUID-RHODESIE
VIJFTIEN MEI 1963
Zuidslavische kritiek
op Peking
natuuuijK een oliehaard gestookt met
SCHOON ZUINIG* WARM
NIEUWE RUSSISGHE
AARDSATELLIET
Franktrtn* 8B «SormeSfent» Hem#oee«
iJIreeteur-HdoMredarteOf L va» de Send#
Redactie-adres; Noordstraat 55—57
Administratie-adres: Smldswal
Telefoon 01150 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: ƒ6,— per kwartaal; per
maand f 2,per week 48 cf. Losse nrs 9 ct.
DE VRIJE ZEEUW
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Temeuzen
Advertentieprijs per mm 16 et; minimum per
advertentie f2,40.
Rubriek: Kleine Advertenties (géén handel».
advertenties)5 regels 1,10. Iedere regel meer
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
In Oosteuropese diplomatieke
kringen in Oost-Berlijn is woens-
dag gezegd, dat een afzonderlijk
vredesverdrag met Oost-Duits
land, zoals een dag eerder be-
Chinese en Indische militairen
hebben dinsdagavond wederom
een vuurgevecht geleverd in het
omstreden noordoostelijke grens
gebied van India. Aan Indische
zijde waren geen verliezen, zo zei
een woordvoerder woensdag in
Nieuw Delhi.
Het Amerikaanse bureau voor
lucht- en ruimtevaart (Nasa)
heeft woensdag meegedeeld, dat
mogelijk vandaag toch nog een
poging zal worden gedaan om
het onbemande ruimtevaartuig
..Ranger 5", dat men op de maan
wil laten landen, te lanceren.
Dinsdagavond had het bureau
bekendgemaakt, dat de lancering
een maand was uitgesteld omdat
er een wervelstorm, genaamd
..Ella" op komst was. waardoor
de lancering niet meer binnen
de periode van vier dagen zou
vallen die benut moet worden
met het oog op de stand van da.
maan ten opzichte van de aarde.
De vooruitzichten voor het weer
schenen nu echter beter te zijn.
Later, toen de weersomstan
digheden nog gunstiger waren
geworden, werd besloten om de
lancering vandaag te laten door
gaan.
pleit door de Poolse premier
Cyrankiewitsj, niet zal worden
ondertekend vóór het Oostduitse
communistische partijcongres in
januari.
In een toespraak ter gelegen
heid van het bezoek van een
Poolse delegatie aan Karl Marx-
stadt zei de Poolse premier dat
Polen gereed was een afzonder
lijk vredesverdrag met Oost-
Duitsland te tekenen. Hij zei
echter niet wanneer dat zou kun
nen geschieden.
De Russische bereidheid om
het Berlijnse probleem te laten
rusten tot na de Amerikaanse
congresverkiezingen in novem
ber was niet bedoeld om een
nieuwe tijdgrens te bepalen voor
een vredesverdrag of een her
vatting van de druk op West-
Jemenitische imam-gezinde
kringen in Beiroet zouden een
telegram hebben ontvangen van
de door revolutionairen afgezet
te imam Mohammed van Jemen,
waarin deze verklaart de enige
wettige imam te zijn. Zoals be
kend zou imam Mohammed bij
de omwenteling om het leven
zijn gekomen, doch later doken
berichten op dat hij nog inleven
was.
Het telegram, dat uit Jemen
afkomstig zou zijn, vermeldde
dat troonopvolger prins Hassan
zich ten gunste van Mohammed
had teruggetrokken.
In de Jemenitische hoofdstad
Sanaa is woensdag een overeen
komst gesloten tussen de revo
lutionaire leiders en het pers
bureau voor het Midden-Oosten,
waarbij dit Egyptische persbu
reau als enig de bevoegdheid
krijgt de berichtgeving in Jemen
te verzorgen. Het persbureau zal
hiertoe in Jemen verbindingen
kunnen aanleggen.
De Poolse communistische lei
der, Gomoelka, heeft woensdag
in de Oostduitse stad Leuna ge
zegd, dat de vrije toegang tot
West-Berlijn door de grote mo
gendheden verzekerd zou moe
ten worden. Hij voegde hieraan
toe, dat een internationaal ak
koord de territoriale soevereini-
De New York Times weet te
berichten, dat de Ver. Staten van
plan zijn aan Frankrijk een
atoomduikboot te verkopen, ten
einde e^n vier jaar geleden ge
dane belofte gestand te doen.
Het vaartuig zou een conventio
neel bewapende duikboot zijn
van het type Nautilus, dus niet
uitgerust met polarisraketten.
Het akkoord zou vorige maand
ziin bereikt tijdens besprekingen
van de Amerikaanse onderminis
ter van Defensie, Gilpatrick, en
de Franse minister van Defensie
Messmer, in Parijs.
In Washington wilde een func
tionaris van het ministerie van
Defensi geen commentaar leve
ren.
medegedeeld door het K.N.M.I.,
geldig tot hedenavond.
Weinig verandering
Droog weer met nu en dan op
klaringen. Zwakke tot matige
wind uit westelijke richtingen.
Weinig verandering in tempera
tuur.
DONDERDAG 18 OKTOBER
Breskens 4.59 5.20
Terncuzen 5.34 5.55
Ha-isweert 6.14 6.35
Walsoorden 6.24 6.45
VRIJDAG 19 OKTOBER
v.m. n.m.
Rreskens 5.45 6.12
Temeuzen 6.20 6.47
Hansweert 7.00 7.27
Walsoorden 7.10 7.37
Okt.
18 7.08 17.41 21.27 12.58
19 710 17.39 22.23 13.54
20 7.12 17.37 23.23 14.40
21 7.14 17.35 - 15.16
teit van Oost-Duitsland zou moe
ten respecteren, doch hij zei niet
dat Oost-Duitsland algehele con
trole over de toegangswegen
moet krijgen.
In een toespraak tot arbeiders
van een chemische fabriek zei
Gomoelka, dat de communisti
sche landen „groot geduld en
lijdzaamheid" hadden betracht
bij hun inspanningen om op een
wederzijds aanvaardbare basis
een regeling voor Berlijn te tref
fen.
De Poolse communistenleider
noemde het de hoogste tijd om
de werkelijkheid te erkennen
door het bestaan van twee Duit
se staten, en na de 2de wereld
oorlog vastgestelde Duitse gren
zen, vast te leggen. Hij zei dat,
wanneer er in de onderhande
lingen geen verdere vooruitgang
zou worden bereikt, de commu
nistische landen een afzonder
lijk vredesverdrag met Oost-
Duitsland zouden tekenen. West-
Berlijn moet een vrije, neutrale,
gedemilitariseerde stad worden,
waarbij de vrije toegang kan
worden gegarandeerd op basis
van een akkoord tussen de grote
mogendheden. Dit echter op
voorwaarde, dat de territoriale
soevereiniteit van Oost-Duits
land wordt gerespecteerd, aldus
Gomoelka.
Berlijn, aldus deze diplomatieke
kringen.
Een Poolse diplomaat merkte
op„Indien de Amerikanen het
woörd tijdgrens willen gebrui
ken, laten zij dan zeggen dat
november de tijdgrens is voor de
hervatting van werkelijk inten
sieve onderhandelingen over het
vraagstuk-Berlijn. De Russen
zullen in elk geval hopen partij
leider Ulbricht iets concreets te
kunnen bieden, dat deze zijn
partijcongres in januari kan
voorleggen", zo zei hij.
RUSTIG HERFSTWEER
In de luchtdrukverdeling ko
men slechts geringe wijzigingen
voor. Een langgerekt lagedruk
gebied strekt zich uit van de
Britse eilanden over onze omge
ving en Midden-Europa tot in
Zuid-Rusland.
De depressie-activiteit speelt
zich af ten noorden van deze gor
del van hoge luchtdruk. Een
lagedrukgebied dat woensdag tus
sen Spitsbergen en de Noordkaap
lag veroorzaakte langs de Noorse
kust stormachtige winden en in
Zweden en Finland regen en
sneeuw.
Een volgende actieve storing
ligt thans tussen Schotland en
IJsland en koerst eveneens naar
het noordoosten. Deze storingen
laten het weer in onze omgeving
echter vrijwel onberoerd. Het
blijft dan ook droog weer met
opklaringen terwijl de tempera
turen iets boven normaal liggen.
Gisteren kwam in het zuiden van
het land het kwik plaatselijk tot
17 graden, terwijl in Zuid-Enge-
land, in de kern van het hoge-
drukgebied, maxhpaJvati 20 gat«
den voorkwamen^
Een aardverschuiving heeft
op het eiland Hokkaido (Ja
pan) een bus met veertig in
zittenden in zee gedrukt. Men
heeft zeven lijken geborgen,
doch acht personen worden
nog vermist. De overige pas
sagiers van de bus liepen
min of meer ernstige ver
wondingen op.
PRINS BERN HARD
OPENDE
CONFERENTIE
VAN VLIEGERS IN DE
BURGERLUCHTVAART
Prins Bernhard heeft woensdag
ochtend in het Amsterdamse
Hilton-hotel de I. F. A. L. P. A.-
conferentie geopend. De Inter
national Federation of Airline
Pilots Associations is de over
koepelende organisatie van 47
nationale pilotenverenigingen. Zij
vertegenwoordigt 26.000 be
roepsvliegers in de burgerlucht
vaart. Op de foto Prins Bernhard
tijdens zijn openings.» oord.
Alle politieke bijeenkomsten
op zon- en feestdagen zijn door
de Zuidrhodesische regering
voor de duur van drie maanden
verboden. De maatregel, die on
middellijk van kracht is gewor
den, was noodzakelijk wegens
relletjes die zich vorige week
zondag in Afrikaanse dorpen
voordeden, aldus een officiële
verklaring.
De verkiezingen voor de Twee
de Kamer zullen op vijftien mei
1963 worden gehonden, zo heeft
de regering besloten. Dit heeft
de minister van Binnenlandse
Zaken, mr. E. H. Toxopens gis
teravond in de openbare vergade
ring van de commissie voor Bin
nenlandse Zaken medegedeeld.
De minister deelde verder
mede, dat de daarmede samen
hangende wijzigingen in de
Grondwet deze week wel bij de
Tweede Kanier zullen worden' in
gediend.
DE KIESGERECHTIGDE
LEEFTIJD
De regering is voornemens de
leeftijdsgrens voor het actief
kiesrecht terug te brengen tot
21 jaar. Zij is van oordeel, dat in
Hedenochtend om 8 uur ver
trekt H. K. H. Prinses Beatrix
van het vliegveld Soesterberg
voor haar reis naar het Nabije
en Verre Oosten, waarbij zij een
bezoek zal brengen aan Iran,
Pakistan, India, Thailand, Phi-
lippijnen, Hongkong en Japan.
Het doel van deze semi-offi-
ciële reis is in de eerste plaats
onze banden met deze landen te
versterken. Daarnaast is het
verlangen van de Prinses om
door persoonlijke kennisneming,
zoveel als in de beschikbare tijd
mogelijk zal zijn, inzicht te krij
gen niet alleen in de cultuur van
deze landen, maar voor alles ook
in wat daar. in het bijzonder op
sociaal, opvoedkundig, admini
stratief en technisch gebied
wordt ondernomen en gepres
teerd. Daartoe hoopt de Prinses
met de verantwoordelijke lei
dende personen maar ook met
jongeren te spreken en hun
zienswijze te vernemen. Het eer
ste bezoek geldt Iran, waar de
Prinses op 19 oktober zal aan
komen. Dit bezoek zal in het
teken staan van de aardbevings
ramp, die dit land kortgeleden
heeft getroffen. Deze ramp was
aanleiding tot uitstel van het
staatsbezoek, waarbij de Prin
ses de Koningin en de Prins zou
vergezellen. Koningin en Prins
willen door dit bezoek van hun
oudste dochter op persoonlijke
wijze nogmaals hun deelneming
betuigen. De Prinses zal de
rampgebieden bezoeken om ter
plaatse zowel de gevolgen van
de aardbeving in ogenschouw te
nemen als hetgeen tot leniging
van de nood en tot herstel wordt
ondernomen. De zuster van
Z. M. de sjah, prinses Shams,
voorzitster van het Iraanse Rode
Kruis, zal de Prinses daarbij van
voorlichting dienen.
Van Iran vertrekt Prinses
Beatrix naar Pakistan, waar zij
op 23 oktober zal aankomen. In
Rawalpindi, Pakistans nieuwe
hoofdstad, zal de Prinses in de
eerste plaats de president Ayub
Khan ontmoeten. In Lahore
staan gesprekken met de gou
verneur van die provincie op het
programma, alsook bezoeken
aan onderwijsinstellingen en
contacten met jongeren. Ook zal
de Prinses daar en elders niet
alleen monumenten en beziens
waardigheden uit het verleden
van deze oude beschaving be
zichtigen, maar ook de ontwik
kelingsprojecten en moderne
bouwwerken, die in het heden
tot stand worden gebracht.
Hierna volgt nog een kort ver
blijf in Karatsji, ook voor ge
sprekken met verschillende per
soonlijkheden, terwijl de Prin
ses daar evenals bij haar ver
dere bezoeken de gelegenheid
wil hebben tot ontmoeting met
daar verblijvende landgenoten.
De reis wordt begin november
voortgezet naar Delhi, waar een
soortgelijk programma ten be
hoeve van de Prinses voor haar
bezoek aan het uitgestrekte In
dia wordt voorbereid. Dit pro
gramma zal allereerst gesprek
ken omvatten met de president
dr. Radjakrisjnan, met minister
president Nehroe, met parle
mentsleden, professoren en stu
denten. Voorts zal het inhouden
bezoeken aan scholen, sociale
instellingen en ontwikkelings
projecten, die gedeeltelijk met
Nederlandse hulp tot stand ko
men. Uiteraard ook zullen de
rijkdommen en kunstschatten
uit hetxultureel en religieus zo
rijk verleden va., india worden
bezichtigd. De Prinses zal ook
manifestaties van toneel en dans
bijwonen.
In Thailand is Prinses Beatrix
de gast van de koning. Haar
gastheer stelt een programma in
het vooruitzicht, dat de Prinses
zijn land in de veelheid van zijn
belangwekkende aspecten zal
leren kennen. Hier zal de Prin
ses tevens de oorlogsgraven be
zoeken, waar ook zovele Neder
landers begraven moesten wor
den. Dp liefderijke verzorging
van deze graven door de Thaise
bevolking betekent een bijzon
dere band met ons land.
De reis wordt dan voortgezet
naar de Philippijnen, waar de
Prinses een bezoek zal brengen
aan president Macapagal. Ook
hier staan bezoeken aan instel
lingen en organisaties op sociaal
en onderwijsgebied weer op het
programma.
Na een kort particulier bezoek
aan Hongkong zal de Prinses op
30 november, wederom per K. L.
M., in Tokio aankomen, waar zij
de leeftijdsgrens voor het pas
sief kiesrecht voor het lidmaat
schap van de Tweede Kamer
(30 jaar) voorshands geen wijzi
ging moet worden gebracht. Dit
heeft de minister van Binnen
landse Zaken, de heer Toxopeus
gisteravond meegedeeld in de
openbare vergadering van de
commissie voor Binnenlandse
Zaken uit de Tweede Kamer.
Geen verbinden van lijsten.
De minister van Binnenlandse
Zaken, mr E. H. Toxopeus heeft
woensdagavond in de openbare
vergadering van de commissie
voor Binnenlandse Zaken uit de
Tweede Kamer o.m. meegedeeld,
dat hij voorhands niet voorne
mens is het verbinden van lijsten
der verkiezingen weer mogelijk
te maken. Deze lijstverbindingen
waren wel mogelijk toen de Twee
de Kamer nog 100 leden telde.
De minister herinnerde eraan,
dat de ministerpresident bij de
onlangs gehouden algemene poli
tieke beschouwingen reeds be
zwaren had geopperd tegen het
weef mogelijk maken van ver
binding van lijsten.
De minister achtte het van be
lang dat het voor de kiezer niet
te ingewikkeld moet worden ge
maakt. Het is helaas niet zo, al
dus de minister, dat alle kiezers
weten waar zij bij het kiezen aan
toe zijn. Publicaties van verbon
den lijsten betekent geenszins
dat de kiezers dan ook weten wat
dit betekent.
De heer Smallenbroek was van
oordeel dat de minister de kie
zers te laag aanslaat.
De minister bleef van oordeel
dat het beter is de zaak te laten
zoals het thans is. De Kieswet
mag, zo zei hij, niet als katalisa-
tor dienen voor al of niet ge
wenst geachte verbindingen.
De mogelijkheid van stemmen
per brief, aanbevolen door mr.
Beernink, wilde de minister nog
wel eens mede in beschouwing
nemen, maar hij was voorhands
van oordeel, dat de mogelijkhe
den tot knoeierij door dit middel
niet minder zullen worden ver
geleken bij die van stemmen bil
volmacht. Hij wilde de kiesraad
nog wel eens om advies viagen
over deze zaak.
De minister was niet geneigd
verandering in de kiesdeler te
brengen, zoals was gevraagd.
Het economische stelsel van
communistisch China is failliet en
de politieke opvattingen van de
autoriteiten in Peking vormen een
bedreiging voor de vrede, zo
staat te lezen in „Politika", een
van de voornaamste bladen van
de communistische partij in Zuid-
Slavië.
Het artikel vormt een ant
woord op de recente aanvallen
van de Chinese pers op Zuid-
Sla vië.
door Z. M. de keizer ontvangen
zal worden. Met een verblijf van
een week in Japan vindt het.
officiële reisprogramma zijn af*
sluiting.
Terwijl een politieke werk
groep uit het Belgische kabinet
onder leiding van minister-pre
sident Lefêvre deze week de
Waals-Vlaamse verhoudingen
„tot op de bodem" gaat onder
zoeken is van Waalse zijde een
nieuwe campagne begonnen om
te voorkomen, dat de voerstreek
van de provincie Luik wordt
overgeheveld naar de provincie
Limburg.
Deze overheveling is een on
derdeel van het wetsontwerp
voor de vastlegging van de defi
nitieve „taalgrens" in België, dat
deze week door de senaat werd
goedgekeurd. De voerstreek, een
gebied met een zestal dorpen en
ongeveer 5.000 inwoners, was
een van de oorzaken van de ver
traging in de behandeling van
dit wetsontwerp door de senaat
door de oppositie van een aantal
Katholieke en socialistische sena
toren.
Het bestuur van de (Waalse)
provincie Luik heeft zijn verzet
tegen de overheveling van de
voerstreek naar de Vlaamse pro
vincie Limburg niet opgegeven
en een commissie opgedragen
een „volksraadpleging" te hou
den onder de inwoners.
Inmiddels heerst er volgens
belichten uit de voerstreek daar
een grote Waalse activiteit. In
enkele gemeenten wapperen
thans vlaggen van de Waalse
volksbeweging en prijken aan
huisgevels en achter ramen
geel-rode aanplakbiljetten met
het opschrift: „La lutte continue"
(de strijd gaat door). Op vele
wegen werden Waalse leuzen en
hanen (het Waalse symbool) ge
kalkt.
Hierbij is het echter niet ge
bleven. Gemeld wordt, dat in
Moelingen een van de ge
meenten in de voerstreek de
ruiten van een nieuw schoolge
bouw werden ingegooid, een
(Vlaamse) leeuwenvlag werd
afgerukt en de ruit van een
schoolbus werd vernield. Neder
landssprekenden worden door
Waalsgezinden uitgejouwd en er
zijn ook bedreigingen geuit. Zo
werd enkele boeren medegedeeld,
dat hun vee zou worden gedood
indien zij Vlaamsgezind zouden
blijven.
De commissie, die door het
Luikse provinciebestuur is belast
met de „volksraadpleging", is
volgens het Brusselse Vlaams-
liberale blad „Het Laatste
Nieuws" in enkele uren tot de
conclusie gekomen, dat 97 pro
cent van de inwoners van de
voerstreek hun kinderen naar
school willen sturen, waar Frans
de voertaal is. De wijze, waarop
deze commissie te werk gaat,
komt echter in een enigszins
vreemd daglicht te staan indien
men weet, welke methode daar
bij wordt gevolgd, aldus het blad.
Zo werd aan een aantal caféhou
ders gevraagd hoeveel Vlaamse
grammofoonplaten gewoonlijk
in hun jukebox staan, terwijl
bioscoopbezoekers de vraag werd
gesteld welke bioscoop zij bezoe
ken, die in Visé of die in Eysden
in Nederlands Limburg. Het is
een feit, aldus „Het Laatste
Nieuws", dat de meeste inwoner»
van de voerstreek liever naar
Visé gaan dan naar Eysden om
de eenvoudige reden, dat in Eys
den „veel oudere films" worden
vertoond. Bovendien ligt Visé
evenals Eysden slechts op een
afstand van drie kilometer.
In de voerstreek wordt de
„volksraadpleging" dan ook nau
welijks ernstig opgenomen en
alleen gezien als een comedie
om de Waalse volksbeweging en
enkele Luikenaren in staat te
stellen argumenten te verkrij
gen om alsnog te trachten de
overheveling van de voerstreek
naar Limburg te voorkomen.
Ook elders uit België wordt
melding gemaakt van bedreigin
gen. Zo is het secretariaat van
de bond van Vlamingen van
Oost-België in Verviers gesloten
omdat de politie de moeeliikh"id
van een bomaanslag niet uitge
sloten achtte. De inwoners van
het pand meesten naar elders
verhuizen. Aan de vooravond
van de „Mars op Brussel" zijn
trouwens de rolluiken van het
gebouw beschadigd en werd een
grote ruit stukgeslagen.
In de Sowjct-Unie is woensdag
een nieuwe aardsateiliet gelan
ceerd. Kosmos-10 genaamd.
De kunstmaan draait in 90
minuten om de aarde. De groot
ste afstand van de aarde is 380
km en de kleinste 210 km.
