f.65.- 800 CETS De ondertekening van het akkoord over Nieuw-Guinea Russische ruimtevaarders behouden geland E SANDE Radiotoespraak van minister-president De Quay HOOGWATER ZON- en MAANSTANDEN Woensdag 15 augustus ral bij". Goed ti. De Philips h n.l. aan uw vlijmscherpe ïilishave 800! lEERHOOFPEN DONDERDAG 16 AUGUSTUS 1962 18e Jaargang Nr 5677 VERENIGDE NATIES EN MET INGANG VAN 1 MEI 1963 AAN INDONESIË ZATERDAG A.S. WAPENSTILSTAND Weer overzicht WEERBERICHT OOK GELUKWENS VAN KENNEDY MACMILLAN WENST CHROESJTSJOV GELUK RUSSISCH COMMUNIQUE "in luxe cassette j £22034 Frankering bij abonnement; Terneuzen Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande Redactie-adres: Noordstraat 55—57 Administratie-adres: Smidswal Telefoon 01150 2073 Gironummer 38150 Abonnementsprijs: ƒ6,— per kwartaal; per maand ƒ2,—; per week 48 ct. Losse nrs 9 ct. DE VRIJE Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v"/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen Advertentieprijs per mm 16 ct; minimum per advertentie 2,40. Rubriek: Kleine Advertenties (géén handels- advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel meer 22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres Bureau van dit Blad, 20 cent meer. Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur. Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur. BESTUUR OVER NIEUW-GUINEA MET INGANG om hun taak ZO goed mogelijk te VAN 1 OKTOBER OVERGEDRAGEN AAN DE vervullen Dr. II- van Roycn heeft gisteravond uit Den Haag de in structie ontvangen om over te gaan tot de ondertekening van de formele overeenkomst inzake «est Nieuw-Guinea. Dit werd meegedeeld van gezaghebbende Nederlandse zijde. De overeenkomst tussen Endo- nesië en Nederland over Nieuw- Guinca is te 22.19 uur G.M.T. te New Vork ondertekend. Secretaris-Generaal Oe Thant had vóór de ondertekening plaats genomen in bet midden van de grote tafel in het vertrek, waai de ondertekening zou geschieden. Rondom deze tafel hadden de de legaties zich neergezet. Rechts van Oe Thant zat de heer Bunker, naast hem minis- I ter Soebandrio. Links van Oe Thant zaten de heren Van Roijen en Schürmann. Verder waren er verscheidene t Nederlanders en Indonesiërs, le den der delegaties. Als eerste nam Secretaris-Gene- raai Oe Thant het woord. REDE VAN SECRETARIS GENERAAL OE THANT Hij wenste de regeringen van Nederland en Indonesië geluk wegens hun bereidheid om sa men to komen en de te sluiten overeenkomst te bekijken in een geest van geven en nemen. Hij verklaarde zich overtuigd, dat een afneming van de spanning in het Verre Oosten van deze overeen komst liet gevolg zal zijn en dat cr een gevoel van wederzijds ver trouwen zal ontstaan. Hij achtte het een goed voorteken, dat, als uitvloeisel van een van de bepa lingen der overeenkomst, de di- plomatieke betrekkingen tussen Indonesië en Nederland onmid- deliijk zullen worden hersteld. Hij i hield er zich van overtuigd dat de vriendschappelijke gevoelens, l die tijdens de onderhandelingen I tussen beide landen tot uiting zijn I gekomen, in de toekomst zullen I voortduren. De lieer Thant verklaarde ver- der, dat. de thans gesloten over- eenkomst enige unieke punten I bevat. Immers, de Verenigde Na- I ties zullen, voor het eerst in hun bestaan, worden belast met het tijdelijke uitvoerende gezag over f een groot gebied. Hij deelde voorts mede, dat de volkerenorganisatie niet zal wor den belast met de kosten hier voor. daar deze zullen worden ge deeld door Nederland en Indone sië. De Secretaris-Generaal beloofde dat hij zijn taak zo goed mogelijk zal vervullen en dat hij geduren de de overgangsperiode de goede wil en de medewerking nodig zal hebben van beide regeringen, iets, waarop hij zei volkomen te ver trouwen. MINISTER SOEBANDRIO AAN HET WOORD men, dat aan de Papoea's gelegen- zal worden gegeven, zich uit te spreken over hun toekomst. Ook dankte dr Van Roijen de heren Thant en Bunker voor het grote geduld, dat zij bij de onder handelingen hebben getoond en waarvoor, naar hij zeide, iedereen bii hen in de schuld staat. Hij verklaarde, dat de Neder landse en Indonesische gedele geerden gelijkelijk overtuigd zijn geweest varf de noodzakelijkheid De heer Van Roijen verzekerde, dat door deze overeenkomst de basis is gelegd voor een beter be grip en voor betere betrekkingen tussen beide volken en dat de uit voering der overeenkomst een toetssteen zal zijn voor dc goede trouw waarmee beide landen de verplichtingen, die deze overeen komst hun oplegt, zullen nako men. DE ONDERTEKENING Dr Soebandrio ondertekende het eerst, daarna mr Schürmann en tenslotte dr Van Roijen. Zij tekenden ieder drie exempla ren van de overeenkomst, zodat elk daarvan de handtekening kreeg van alle drie onderteke naren. De plechtigheid werd opgenomen in televisie-camera's. Het was de eerste keer, dat een dergelijke plechtigheid in de zaal van de Veiligheidsraad geschiedde. In de tussen Nederland en In donesië gesloten overeenkomst over Westelijk Nieuw-Guinea, is bepaald dat het staken der vijandelijkheden in dit gebied za) ingaan op zaterdag a.s., 18 aug. te 01.01 uur Nederlandse tijd. Nederland en Indonesië kwa men voorts overeen hun troe pen in Westelijk Nieuw-Guinea niet te versterken of opnieuw te bevoorraden. De tweede spreker was minis ter Soebandrio, die deze dag een zeer belangrijke dag noemde, om dat daarop zoals hij zich uit drukte de Indonesische éénheid was hersteld. Hij zeide Oe Thant dank voor diens initiatie! om beide partijen bijeen te brengen en verklaarde dat het aan zijn leiding is te dan ken geweest dat de onderhande lingen succes hebben opgeleverd. Minister Soebandrio bracht ook dank aan de heer Bunker en wenste de heren Van Roijen en Schürmann geluk met het succes dat de onderhandelingen hebben opgeleverd. Beide Nederlanders hebben aldus Soebandrio bij voortduring blijk gegeven van grote ernst in de wijze waarop zij het probleem hebben aange pakt en tenslotte een oplossing hebben weten te bereiken. Hij uitte de hoop. dat de traditionele vriendschap tussen Nederland en Indonesië zal worden hersteld. REDE VAN Dr VAN ROIJEN Als laatste spreker vóór de on dertekening zeide de heer Van Roijen. dat de verhouding tussen Nederland en Indonesië een be slissende keer had genomen. Hij verzekerde, dat de Nederlandse delegatie zich gedurende de on derhandelingen diep bewust is geweest van de grote betekenis der problemen, die moesten wor den opgelost. De Nederlandse delegatie, aldus dr Van Roijen, heeft het welzijn ^an de 700.000 Papoea's nooit uit het oog verloren. Daarom had Nederland er op gestaan dat in de overeenkomst werd opgeno- Gisteravond heeft minister president prof. dr. J. E. dc Quay, ter gelegenheid van de onder tekening van liet akkoord tussen Nederland en Indonesië, over dc beide Nederlandse zenders en over de televisie een radio-toe- spraak gehouden. De tekst van deze toespraak was als volgt: „U hebt zojuist vernomen, dat i» het akkoord tussen de Indone sische en de Nederlandse dele gaties inzake Nieuw-Guinea is getekend. Indien de Staten-Gc- neraal aan dit akkoord hun goedkeuring hechten en de al gemene vergadering van de Ver enigde Naties hun desbetreffen de resolutie hebben aangeno men, zal Nederland het bestuur over Nieuw-Guinea met ingang van 1 oktober overdragen aan een tijdelijk uitvoerend orgaan van de Verenigde Naties. Dit orgaan zal na 1 mei 1963 het bestuur overdragen aan Indone- U zult begrijpen, dat dit voor de Nederlandse regering een moeilijke beslissing is geweest. Bij het handhaven van de band met Nieuw-Guinea stonden geen Nederlandse belangen op het spel. Het ging om de toekomst van een volk, waarvoor Neder land zich verantwoordelijk nad gesteld. Wij hebben onze roeping in Nieuw-Guinea zó verstaan, dat wij de Papoea's tot ontwik- keling zouden brengen, zodat zij zelf hun toekomstig lot zou den kunnen bepalen. In deze gang van zaken paste volko men een moment, waarop de autochthone bevolking van Nw- Guinea zijn eigen weg zou gaan en de staatkundige band met Ne derland zou verbreken. He werd steeds duidelijker, dat :n tie stroomversnelling der Jijde., na de iweede wereldoor log Nederland niet de gelegen heid^ zou krijgen dit program voor Nieuw-Guinea rustig tot uitvoer te brengen. Vandaar dat de legering reeds enkele jaren bedacht is geweest op interna tionalisering van dit probleem. Onder leiding van de minister van Buitenlandse Zaken, mr. Luns, heeft de Nederlandse dele gatie bii de Verenigde Naties nog in 1961 getracht deze taak over te dragen aan een interna tionaal bestuurslichaam onder de Verenigde Naties. Dit voor stel vermocht niet de steun van do tweederde meerderheid van t algemene vergadering van de V. N. te verkrijgen. Het feit dat wél de gewone meerderheid ach ter het Nederlandse voorstel stond, mocht wel waarde hebben als een moreel oordeel met name omdat daarmee voor ieder duidelijk kwam vast te staan, dat Nederland geen koloniale ambities had een politieke grondslag voor een verwerke lijking van dc Nederlandse plan nen bood het niet." Minister-president De Ouay vervolgde zijn toespraak aldus: „Ik zal niet trachten op deze plaats een chronologisch over. zicht te geven van de gebeurte nissen na deze uitsnreak van de algemene vergadering van de Verenigde Naties, evenmin zou ik daarover oen oordeel willen uitspreken. Ik wil eraan herinne ren, dat de Nederlandse rege ring daarna gemeend heeft de weg van onderhandelingen met Indonesië te moeten gaan met gebruikmaking van de diensten van de waarnemend Secretaris- Generaal der V. N. Toen Indo nesië tot daden van agressie overging, heeft Nederland zich ter verdediging van lijf en goed van zijn onderdanen op Nieuw- Guinea, alsmede ter handhaving van de internationale rechtsorde, te weer gesteld en daartoe ver sterkingen naar Nieuw-Guinea gezonden. De Nederlandse rege ring was zich haar verantwoor delijkheid bewust alles te vermij den wat de weg naar een vreed zame oplossing zou kunnen ver sperren. Zij heeft daarom onze krijgsmacht in Nieuw-Guinea opdracht gegeven zich te beper ken tot het afweren van geweld. Met grote zelfbeheersing hebben onze militairen zich van deze uiterst moeilijke taak gekweten. Met deernis gedenk ik de jonge mannen, Nederlanders zowel als Papoea's, die bij het volbrengen van deze taak zijn gevallen. Niettegenstaande grote terug houdendheid aan Nederlandse zijde, spitste door voortdurende acties in woord en daad van In donesië het conflict zich toe en dreigde in een werkelijke oorlog over te gaan. Gesteld voor deze verantwoordelijkheid en consta terende, dat Nederland daarbij niet meer op steun van bondge noten zou kunnen rekenen, heelt de regering gemeend het op basis van de Bunker-voorstel len) gesloten akkoord te moe ten aanvaarden. In het bijzonder zag zij zich tot deze beslissing gebracht op grond van de over weging, dat bij een gewapend conflict geen sprake meer zou kunnen zijn van welke garantie dan ook ten behoeve van het zelfbeschikkingsrecht van de autochthone bevolking. De rege ring is ervan overtuigd, dat zon der steun, voortzetting van cle strijd nooit in het belang kan zijn van de Papoeabevolking noch in dat van Nederland. Bij de onderhandelingen heeft de Nederlandse delegatie er boven al naar gestreefd de garantie van de Verenigde Naties te verkrij gen voor de uitoefening van het zelfbeschikkingsrecht der Pa poea's." In het slot van zijn toespraak richtte de minister-president zich tot die Nederlanders, die thans nog hun waardevolle werk in Nieuw-Guinea verrichten. „Ik behoef u niet uit te leg gen welke gevoelens mij beheer sen, nu Nederland in de naaste toekomst het bestuur over West- Papoea zal moeten overdragen. Onder de administratie van de organisatie der Verenigde Na ties blijft echter de verantwoor delijkheid voor het welzijn van de Papoea's ook nog voor een deel op ons rusten. In het bij zonder op dat deel van het Ne derlandse volk, dat in Nieuw- Guinea nog werkzaam is bij de instandhouding der administra tie en bestuursvoering. Op deze Nederlanders moge ik een ern stig beroep doen om, waar zulks mogelijk is, op hun posten te blijven. Wij hier in Nederland hebben oprecht meegeleefd met u allen in de beproevingen, die gij het laatste jaar hebt door staan. Thans staat gij voor de nog moeilijker taak om mee te werken aan de loyale uitvoering van dit akkoord, loyaal tegen over de autoriteiten van de V. N. en loyaal tegenover de ambtena- naren van Indonesië, die deze taak zullen overnemen. De rege ring deelt de gevoelens, welke u allen zullen bezielen in dit uur. Wat er op het spel staat is de toekomst van een volk, de toe komst van het volk der Papoea's." Tot de Papoea's richtte de mi- nister-president in het bijzonder het woord. „Ik betreur liet, dat het ons niet is gegeven om met u samen het begonnen werk te voleindi gen. Ik wil u, Papoea's in Nw-Guinea, met alle overtuiging die in mij is, toerooepen:: Ziet de toekomst te gemoet met liet volle vertrou wen in de rechtvaardigheid van uw zaak. De ogen van de hele wereld zijn op u gericht en de ogen van de Verenigde Naties blijven op u gericht. Gij zult, met alle waardigheid welke uw volk eigen is, dit vertrouwen tot uiting kunnen brengen door rus tig op uw post te blijven. Wie trouw zijn werk in het belang van eigen land en volk blijft ver richten, behoeft niet te vrezen. Blijft gezamenlijk aan het wel zijn van uw volk bouwen. De ge dachten en de beste wensen van het Nederlandse volk zullen u hierbij blijven vergezellen." Met dc bede „Moge God u be waren", besloot minister-presi dent De Quay zijn toespraak. Deze rede werd ook uitgezon den door de wereldomroep. In overeenstemming met het vluchtprograninia voor 15 augus tus 1862 zijn de ruimteschepen ,.Wostok 3" met ruimtevaarder Andrian Nikolajev aan boord en „Wostok 4" met ruimtevaarder Pavel Popovitsj aan boord gis teren in het vastgestelde gebied geland. De landing verliep nor maal. Nikolajev landde om 9 uur 55 (Ned. tijd 7 uur 55) en Popovitsj om 10 uur 1 (8 uur 1 Ned. tijd). Beide ruimtevaarders voelden zich na de ruimtevaart en dc lan ding goed. Het programma voor beide ruimteschepen is volledig uitgevoerd. Nikolajev is langer dan vier da gen in de ruimte geweest en Po povitsj meer dan drie dagen. Ni kolajev heeft in 94 uur 25 min. met de Wostok III 63 ol 64 om wentelingen om de aarde vol bracht en meer dan 2,4 miljoen km afgelegd; Popowitsj is bijna 70 uur in de lucht geweest en heelt meer dan 2 miljoen km af gelegd. Nadat 't persbureau „Tass" de gelijktijdige landing van de beide Wostoks om half negen in een ijlboodschap wereldkundig had gemaakt, gaf radio-Moskou het nieuws pas om 8 uur 48 (Ned. tijd). De radio onderbrak het pro gramma, na aangekondigd te heb ben dat er zeer belangrijk nieuws ophanden was. Nadat enige mi nuten lang het roepteke» was uit gezonden las een omroeper het bericht van de landing voor. Het Japanse radiostation van de nosterijen heeft om 05.00 uur Ned. tijd de landingsinstructies, die aan de beide ruimteschepen werden gegeven, opgevangen. De vertaling hiervan luidt: „De tem peratuur in Wostok IV is zeer laag. U heeft uw taak volledig uitgevoerd. Bereid U voor op een landing tijdens de 49ste omwen teling. De windsnelheid bij de lan dingsplaats is zeven tot negen meter per seconde. Controleer uw veiligheidsgordel". Nikolajev zou op de hem gege ven instructies gezegd hebben: „Hier Havik. Het is 17 uur 11 (03.11 Ned. tijd). Ik zal tijdens de 65ste omwenteling landen. De windsnelheid aan dc grond is vijf tot zes meter per seconde, niet waar? Hoort U mij?" De beide ruimteschepen waren volgens het Japanse radiostation op dat ogenblik ongeveer 2880 km van elkaar verwijderd. „Tass" meldde in de nacht dat beide mannen om half twee in de nacht van dinsdag op woens dag (Ned. tijd) wakker waren ge worden en hun vluchtprogram- ma voortzetten. Br de lancering van Nikolajev, vorige zaterdag, zei „Tass" dat het de bedoeling was het bestu ringsmechanisme, landingsme chanisme en do verbindingsmid delen te verbeteren. Ook stond een onderzoek van de gewicht loosheid en besturing van de ge volgen van een ruimtevlucht voor het menselijk lichaam op het programma. Popowitsj werd 24 uur later, op zondag, in de ruimte gebracht. Volgens „Tass" was de gezamen lijke vlucht een poging tot het verkrijgen van gegevens over ge zamenlijke actie van twee ruim tevaarders. Het nieuws van de landing werd door alle Sowjetrussische radio stations bekendgemaakt. Tijdens hun vlucht hebben de mannen met elkaar en met hun grondstation gesproken en zich vrij in hun cabines bewogen. De Russische televisiekijkers hebben verscheidene directe uitzendin gen uit de ruimteschepen kun nen volgen. Nikolajev heelt filmopnamen NEDERLANDS MEEST GEBRUIKTE WASMIDDEL WEERCIRCLLATIE. Tussen een depressie ten zui den van IJsland, die een uitloper heeft tot over de Noordzee en het Azorengebied staat op de Oceaan een krachtige stroming uit rich tingen tussen zuidwest en west. Deze stroming zet zich tot onze omgeving voort, waardoor kleine storingen ook Nederland kunnen bereiken. Het weer blijft de eerstkomen de da een dan ook veranderlijk, waarbij perioden met zonneschijn afgt isseld zullen orden deer plaatselijk enkele buien. In het temperatuurverloop komt weinig verandering. medegedeeld door het K. N. M. I.. geldig tot hedenavond. Dezelfde temperaturen. Wisselend bewolkt niet plaat selijk enkele buien. Matige tot vrij krachtige zuidwestelijke wind; reinig verandering in tempera tuur. MONT BLANC TUNNEL OPEN Dinsdagochtend om kwart voor twaalf is de doorboring van de Mont Blane tussen Frankrijk en Italië een feit geworden. Beide landen worden hierdoor verbon den door de langste tunnel ter wereld. Foto: In Chamonix aan de Franse kant van het Mont Blane- massief ledigden Franse en Ita liaanse arbeiders een glas wijn op de goede afloop. DONDERDAG 16 AUGUSTUS v.m. n.m. Breskens 1.48 2.08 Terneuzen 2.23 2.43 Hansweert 3.03 3.23 Walsoorden 3.13 3.33 VRIJDAG 17 AUGUSTUS v.m. n.m. Breskens 2.37 2.54 Terneuzen 3.12 3.29 Hansweert 3.52 4.09 Walsoorden 4.02 4.19 ZON MAAN op onder op onder 16 5.24 20.04 20.41 5.53 17 5.26 20.02 21.09 7.16 18 5.27 20.00 21.35 8.40 19 5.29 19.58 22,00 10.02 20 5.30 1955 22.26 11.23 van de maan gemaakt terwijl hij op 160 km boven de aarde vloog. „Tass" meldde steeds dat beide mannen zich goed voelden en in een best humeur waren. De luidsprekers aan bomen en openbare gebouwen werden bij de aankondiging van de landing ingeschakeld. De mensen op de straat stonden stil om naar het nieuws te luisteren. Winkelmeis jes holden naar buiten om te luis teren, auto's en vrachtwagens stopten langs de straatkant. Nikolajev en Popowitsj hebben de titel „sportmeester van de Sowjet-Unie", de hoogste onder scheiding op sportgebied, gekre gen. De vader van Popowitsj ver klaarde enkele minuten na de ge slaagde landing van zijn zoon: „Ik ben gelukkig en trots op mijn zoon en ik zou hem willen zien en omhelzen. Ik zal niet verhelen dat wij zeer ongerust waren, hoe wel wij wisten dat c'e Sowjet- ruimteschepen niet kunnen fa len. Zij zijn onovertroffen". DE LANDINGSPLAATS VAN DE KOSMONAUTEN De kosmonauten Nikolajev en Popowitsj zijn geland in het te voren vastgestelde gebied ten zui den van de stad Karaganda in de Sowjet-republiek Kazachstan. Zij kwamen terecht in de directe om geving van de tevoren bepaalde landingspunten, aldus het Russi sche persbureau „Tass". De twee ruimteschepen Wostok III en Wostok IV landden vrijwel gelijktijdig. Nikolajev en Popo witsj werden begroet door een groep artsen, vrienden, journa listen en sportfunctionarissen. De ruimtevaarders gevoelden zich wel en hun fysieke toestand was goed. Karaganda ligt ongeveer 560 km ten noordoosten van het Bai- konoermeer, in welk gebied Ni kolajev en Popowitsj hun ruim tereis waren begonnen. Het gebied rondom Karangan- da. dat een industrieplaats is. be staat grotendeels uit woestijn. NA DE LANDING VAN NIKOLAJEV EN POPOVITSJ Langs de straten, waardoor de twee ruimtevaarders van het vliegveld van de landingsplaats Karanganda naar het huis moes ten rijden, stonden de mensen rijen dik. Zij juichten geestdrif tig. „Hoera". „Leve de ruimte helden". Nikolajev en Popovitsj zagen er zeer gezond en opgewekt uit. Zij maakten grapjes, lachten en be antwoordden vrijwillig alle vra gen. Het was warm in de kamer van het huis, waarin zij dc vra genstellers te woord stonden. Po povitsj merkte op: „Op mijn woord, het was m de ruimte veel geriefelijker." En Nikolajev viel hem bij: „Ja, daar waren minder mensen en er was ook minder lawaai." Inwoners van Karaganda, die hun waardering voor de ruimte vaarders wilden uiten, zorgden ervoor dat beiden weldra een reusachtige watermeloen aan het eten waren. President Kennedy heeft pre mier Chroesjtsjov woensdag ren gelukwensboodschap gezonden in verband met de geslaagd" landing van de twee Russische ruimtevaarders. De inhoud van de boodschap zal eerst worden bekend ge maakt nadat Chroesjtsjov deze heeft ontvangen. De Britse eerste minister, Mac- Millan, heeft zijn Sowjetrussi sche ambtgenoot. Chroesjtsjov de volgende boodschap gezon den: „Ik zend u mijn bijzonder hartelijke gelukwensen met de ze grote verrichting en met de behouden terugkeer van dc twe,: ruimtevaarders". Radio Moskou heeft in een officieel communiqué gezegd dat de Wostok 3 meer dan 64 omwentelingen heeft gemaakt en de Wostok 4 meer dan 48. Het centrale comité van dc Sowjetrussische communistische partij, het presidium van de opperste Sowjet en de Sowjet- Russische regering nodigen in een gezamenlijke oproep „alle regeringen en alle volkeren ter wereld" uit gezamenlijk hun krachten in te spannen om ver bod van kernproeven en ontwa pening te bereiken. „De tijd nadert waarin de gro te kosmische ruimteschepen vluchten naar de planeten in ons zonnestelsel zullen onderne men", zo wordt in de boodschap gezegd.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1962 | | pagina 1