iuwen 58 ct Stilte in Nederland I Kongolees offensief in Katanga De kabinetsformatie West-Duitsland in Nieuw-Guinea-raad over plan-Luns h u! H00GWATER WEERBERICHT ZON- en MAANSTANDEN iderdag 2 november slechts bonnen m- ze VRIJDAG 3 NOVEMBER 1961 17e Jaargang Nr 5438 NOBELPRIJS VOOR SCHEIKUNDE NOBELPRIJS VOOR NATUURKUNDE De sjeik van Bahrein overleden GOA EN PORTUGAL Gasontploffing in Parijs VOORBEREIDINGEN VOOR EVENTUELE AMERIKAANSE KERNPROEVEN Het vliegtuigongeluk bij Recife W EERÜ V ERZIC HT S' frankering b« abonnement: Terneuzen Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande Redactie-adres: Noordstraat 55—57 Administratie-adresSmidswal Telefoon 2073 Gironummer 38150 Abonnementsprijs: ƒ6,— per kwartaal; per maand 2,—: per week 4S ct. Losse nrs 9 ct. Verschijnt dagelijks Uitgeefster N.V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen Advertentieprii? per mm 16 ct; minimum per advertentie ƒ2,40. Rubriek Kleine Advertenties géén handels advertenties): 5 regels ƒ1,10. Iedere regel meer 22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres Bureau van dit Blad, 20 cent meer. Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur. Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur. Kongolese troepen zijn in Ka- tanga een offensief begonnen, aldus heeft de bevelhebber van het Kongolese leger, generaal Moboetoe, donderdag' op een persconferentie in Leopoldstad meegedeeld. De generaal zei liat troepen van het nationale Kongolese le ger de noordwestgrens niet Ka- tanga op verscheidene punten hebben overschreden. Oe Nobelprijs voor scheikunde Is dit jaar toegekend aan de Amerikaanse hoogleraar VIclvin Calvin. Oczr is verbonden aan de (alifornische universiteit van Berkeley. Dc prijs is hem toegekend voor zijn onderzoek naar de assimila tie van kooldioxide in planton. Calvin werd in 1911 te St. Paul in Minnesota geboren. In 1935 deed hij in de/e iad zijn docto raal examen scheikunde. Na twee jaar met een beurs van de Roeke- feller-stichting in Manchester tc hebben gewerkt, werd hij ver bonden aan dc universiteit van Berkeley De priis bedt aagt dit Jaar 230.239 Zweedse kronen (ruim 1S2.3C0 gulden'. De uitreiking zal op 10 december in Stockholm geschieden, als de sterfdag van Nobel wordt herdacht. Ttr Nobelprijs voor natuur kunde iv toegekend aan de Ame rikaan Robert Hofstadtor en de Westduitscr Rudolf Mössbauer. De prijs ter waarde van 250.232 Zweedse kronen ruim 182.500 gulden! zal gelijkelijk tussen de twee geleerd"» worden verdeeld. Hofstadter. die in de Ameri kaanse stad Stanford woont, is onderscheiden wegens zijn „baanbrekende onderzoekingen op het gebied van het verbrijze len van elektronen in atoomker non en zijn daarbij gedane ont dekkingen betreffende structuur van de nuelconen". Mösbauer. die in München woont, krijgt de prijs voor zijn onderzoekingen betreffende „de vesonantie-absorptie van gam mastraling en ziin ontdekking in verband met het effect dat zijn naam draagt". De orijs is toegekend door de «odso academie van weten- sr'haonen. Dc uitreiking z.al op 10 december te Stockholm gc- si'hieden. Op die dag wordt de sterfdag van Alfred Nobel her dacht. Mössbauer deed zijn ontdek king toen hij voor ziin promotie werkte in bet instituut voor tech nologie te Mi'mehen. Tn i<iö8 werd iiet resultaat van zijn onderzoc- k'ugon gepubliceerd. De ei.gen- l"ke metingen verrichtte hij te Heidelberg, waar hii 0ver betere hMnmiddelen beschikte voor zhn onderzoekingen on het gebied der radio-activiteit In de periode 1060-1 %1 zette Mössbauer zijn werk voort als gast van het Ca- lifornische instituut voor teciv nologic te Pasadena. Hofstadter word in 1913 te New York geboren. Hii ontvini daar en te Princeton zijn weten- schappeliike onleiding. In 10.38 promoveerde hii in Princeton'rot doctor in de natuurkunde. Later heeft lui ook gewerkt aan de universiteit van Pennsylvania. In 1946 werd hii hoogleraar in Prin ceton. Vier iaar later ging hij naar Stanford. Moboetoe verklaarde dat hij thans het bevel tot de aanval heeft gegeven na vorige week donderdag in Loeloeaburg ver nomen to hebben, dat Katan- gaanse vliegtuigen Kongolees ge bied hadden gebombardeerd. Vol gens Moboetoe worden de Kon golese troepen in Katanga met vreugde ontvangen en wappert do Kongolese vlag reeds in ver scheidene Katangaansc dorpen. Moeboetoc zei dat de Kongo lese soldaten onder' leiding staan van Afrikaanse officieren, doch hij wilde geen inlichtingen over de sterkte van dc troepen geven. Het doel van de aanval is een einde tc maken aan de afschei ding van Katanga, .zo zei dc be-' velhebber. Hij verklaarde voorts dat in Zuid-Kasai een Katangaans vliegtuig was neergehaald waar in zich vijf Europeanen in Mo hammedaanse kleding bevonden. Twee van hen werden gedood toen het vliegtuig de grond raak te en de overigen werden door Kongolese militairen terechtge steld. Volgens Moboetoe ontmoeten de Kongolezen slechts geringe weerstand. Zij hebben nog geen krijgsgevangenen gemaakt, doch wel de hand gelegd op belang rijke voorraden wapens cn muni tie. Van Katangaansc zijde wordt de aanval beantwoord mot mor tiervuur en luchtaanvallen. Tot dusver zijn twee Kongolese mili tairen gesneuveld en vijftien ge wond. Hij zei dat Kongolese eenheden van Stanloystad naar Kindoe, in de provincie Kivoe, zijn gevlogen, van waaruit zij onder bevel van generaal Loendoela Katanga bin nenrukten. Moboetoe deelde nog mee. dat zondag een vliegtuig met ken tekenen van dc Verenigde Na ties bommen heeft geworpen óp Kongolese stellingen. Na een on derzoek bij dc Verenigde Naties is gebleken dat het een Katan gaans toestel is geweest, zo zei hij. De voorzitter van de Westduit- sc vrije democraten. Mende, heeft donderdag na afloop van een gesprek van een half uur met vertegenwoordigers van de christen-democratische partij van bondskanselier Adenauer verklaard, dat „vérstrekkend, overeenstemming" is bereikt over de vorming van een coali tieregering. Ook dc minister van Defensie Strauss verklaarde, dat or reële kansen bestonden om do onder handelingen donderdag nog af tc sluiten. Strauss verwachtte ove rigens dat dc bijeenkomst van de fractie van ck'/vhlisten-demo cratische en de cnristelijk-socia- le unie „lichtelijk bewogen'' zou zijn. Hij verklaarde dat. zijn C.S.U. geen bezwaar heeft tegen de tot dusver genoemde kandidaten voor dc portefeuille van Buiten landse Zaken. Zelf zei hij de post niet tc ambiëren. Zijns inziens was het onder de huidige om standigheden ongewenst veran De vorst van Bahrein, sjeik Soelman Bin Hamad al Chalifa, is in de nacht van woensdag op donderdag in zijn paleis Terifaa op 67-jarige leeftijd overleden. Hij regeerde sedert 6 april 1942 over zijn rijk d.at bestaat uit een aantal eilanden met een opper vlakte van nog geen 60.000 hec tare in de Perzische Golf. Aangenomen wordt dat. sjeik Isa Bin Soelman al Chalifa. die in 1933 is geboren, de overleden vorst zal opvolgen. De jaarlijkse inkomsten van de sjeik zijn geschat op bijna 40 miljoen gulden, waarvan het grootste deel uit oliewinning. DEMONSTRATIE IN LONDEN Leden van het „Comité van 100" (de Britse anti-kernbom organisatie) hebben woensdag avond in Londen wederom ge demonstreerd tegen de Russi sche megaton-bomproeven. Woensdagavond trok een stoet demonstranten Jangs Kensing ton Palace Gardens, waar de Russische ambassade is geves tigd. Vele demonstranten plaat sten een flesje melk op de grond, waarop strookjes „Ge vaar radioactief" waren ge plakt om zo te betogen tegen de jodine 131 bedreiging voor de melk tengevolge van de kernproeven. Ile toegang tot de Russische ambassade werd dc demonstranten echter ge weigerd. A dering te brengen in de leiding van het ministerie van Defensie. Strauss deelde mee dat nog geen beslissing was gevallen omtrent de toewijzing van de portefeuilles van Binnenlandse Zaken, Financiën. Verkeer en Vluchtelingenzaken. Over de eventuele benoeming van een minister van Staat in liet ministerie van Buitenlandse Zaken en andere belangrijke de partementen zou pas na dc ka binetsformatie worden gespro ken. Over de volgende punten is overeenstemming bereikt: 1. Adenauer is kandidaat voor het bondskanselierschap. De laatste dagen was hierover twijfel ontstaan na de moei lijkheden een sterke meerder heid van zijn fractie achter zich te krijgen. 2. Gerhard Schroder zou minis ter van Buitenlandse Zaken worden. Dc bezwaren van de -Boilijnse C.D.U.-afgevaardig de tegen hem zijn uit d eweg geruimd nadat Schroder zich duidelijk achter de tot dusver gevoerde politiek inzake Ber lijn had gesteld. 3. Dc bezwaren van het minis terie van Economische Zaken tegen een minister voor Ont wikkelingshulp zijn uit de weg ruimd. Hiermee is aan een cis van dc F.D.P. tegemoet gekomen, waarhij voor Wal ler Scheel een vijfde minister post verlangd werd. De CP.U. zal negen, de C.S.U. vier en de F.D.P. vijf ministers posten bezetten. Wanneer de C.D.U.-fractie geen veto tegen dc verkiezing van Schroder tot mi nister van Buitenlandse Zaken uitspreekt, kan Adenauer vol gende week in het parlement voor do vierde maal tot bonds kanselier gekozen worden. Adenauer heeft verklaard vóór het beëindigen van de vier jaar lange periode tc zullen aftreden. Alleen het gieren van de wes tenwind was gistermiddag te horen tijdens de twee minuten stilte, die het Nederlandse volk gistermiddag in acht heeft ge nomen als een zwijgend protest tegen de uitzonderlijk grote kernexplosies, die in cfe afgelo pen dagen door de Sowjet-Unic zijn veroorzaakt. De treinen op alle baanvakken in Nederland stonden van één uur tot twee minuten over één stil met gedoofde lichten. De elektrische treinen trokken hun stroomafnemers in, zodat ook het geraas van ventilatoren en dergelijke verstomde. De N. S. veroorzaakten gedu rende deze twee „stille" minuten ongewild hier en daar toch nog extra lawaai. Daar waar de trei nen tot stilstand kwamen in het z-g. „aankondigingstrajekt" van een beveiligde overweg, zakten namelijk de bomen en bleven de waarschuwingsbellen rinke len tot de trein was gepasseerd. In de stad Utrecht werd op alle gemeentelijke bedrijven het werk neergelegd, evenals in vele fabrieken. waaronder Werk spoor en de Demka. In dc hele provincie werd het atuobusver- keer twee minuten gestaakt. Over bet algemeen heeft dc Haagse burgerij aan de oproep tot stilte vrijwel in haar geheel De Indische vertegenwoordi ger in de beheerschapscommis- sie van de algemene vergadering der Verenigde Naties, Sahini, heeft daarin woensdag verklaard dat, niet kan worden toege staan dat de Portugezen langer in Goa blijven, ongeacht wat India en de Goanezen zullen moeten doen. om hun vertrek te bewerkstelligen". Sahni sprak gedurende het aeoat dat de commissie hield over de weigering van Portugal "IMfc V. N. inlichtingen te ver effen over de ontwikkelingen P politiek, economisch en itoLnlënaPPelijk geb'ed 'n zijn Indische vertegenwoordi ger wees erop da; Portugal het nog koloniën bezittende ana is, dat deze gegevens niet enst te verschaffen. Hij meen- ue dat Portugal hierdoor „uit de 'oon valt bij de rest van de be schaafde wereld". Zestien sprekers hebben don derdag op de bijeenkomst van de Nieuw-Guinea-raad hun mening gegeven over het plan-Luns. De heer Burwos en zeven andere raadsleden dienden een ontwerp- motie in. Hierin bepaalt de raad als zijn standpunt, dat a. liet zelfbeschikkingsrecht door ieder moet worden geëerbie digd en b. dc raad zich volledig achter de ontwerp-resolutie inzake Nieuw-Guinea schaart. Met uitzondering van dc heer Van Zeeland verklaarden alle sprekers zich akkoord met het voorstel van minister Luns en de bij de Verenigde Naties inge diende resolutie. Eveneens met uilzondering van de heer Van Zeeland juichten alle leden de komst van een V. N.-commissie naar Nieuw-Guinea toe. De heer Van Zeeland zei: Aan gezien mij niet alle internationa le aspecten van het vraagstuk- Nieuw-Guinea en de voorstellen van minister Luns bekend zijn, acht ik onvoldoende grond aan wezig mij een oordeel te vellen over de al of niet wenselijkheid van steunverlening aan dc voor stellen van minister Luns. Hij waarschuwde tegen wat inj noemde het juichend inhalen van een V. N.-commissie. Hij wees op vroegere ervaringen met de U.N.C.I. (United Nations Com mission for Indonesia). De heer Dc Rijke leverde hier op scherpe kritiek op de heer Van Zeeland. Hij vroeg zich onder meer af of de heer Van Zeeland zich tegenover zijn kiezers kon verantwoorden door tegen de ontwerp-motie te stemmen die eerbiediging van het zelfbeschik kingsrecht vooropstelt. De heer Bonay verklaarde zich wel achter het voorstel-Luns hoewel hij daarin enige „mense lijke tekortkomingen" meende te bespeuren. „Aangezien de voor stellen echter gericht zijn op het verkrijgen van een eigen plaats van het Papoea-volk" kon hij de Nederlandse resolutie steunen De heer Bonay richtte een waar schuwing „tót die Nederlanders en Fapoea's die belangen in In donesië menen te hebben of op eigen voordeel uit zijn en die er dc oorzaak van zijn dat de rech ten van de Papoea's niet tot gel- dnig kunnen worden gebracht". Sprekend over de motie-Burwos zei de heer Bonay de formulering van het tweede deel hiervan enigszins te betreuren; daarin schaart de raad zich volledig ach ter de ontwerp-resolutie. Hij had liever gezien dat dc raad een formulering had gevonden waar in op positieve wijze uiting werd gegeven aan de eigen opvattin gen. Nadat dc vergadering voor en kele ogenblikken was geschorst, deelde voorzitter Sollewijn Gclp- ke mee, dat initiatiefnemer Bur- wos zijn ontwerp-motie voorlopig had ingetrokken. Tengevolge van het ontplof fen van een gasverwarmingsap- paraat is donderdagochtend in een snackbar in de omgevin: van de Parijse Champs Elysées een grote verwoesting aange richt. Negen mensen werden ge wond. De toestand van drie van hen is ernstig. Ook de drie bo ven de snackbar gelegen verdie pingen liepen schade op. Aanvankelijk was gemeld dat de explosie veroorzaakt was door een kneedbom. In de Noordparijse voorstad Villemonble deed zich wél een bomontploffing voor. Hierdoor werd een niet-gebruikte politie post ernstig beschadigd. Eén der gewonden is later aan zijn verwondingen bezweken. gevolg gegeven. Vooral in de binnenstad stopten dc trams op plaatsen waar geen halte is, automobilisten stuurden hun wagens naar de kant, fietsers stapten af en wandelaars ston den stil. Een enkeling, die de oproep vergeten was, liep nog door, maar de afkeurende blik ken van dc zwijgende Hage naars brachten hem spoedig tot staan. In de Haagse buitenwijken lag het openbare vervoer niet ge heel stil. Bussen, maar ook par ticuliere auto's, reden door alsof de bestuurders nimmer van een oproep tot twee minuten stilte hadden gehoord. In Rotterdam werden de twee minuten stilte niet alleen inge luid door het gebeier van kerk klokken. maar ook door de si renes van dc fabrieken in het havengebied. Bij de Maastunnel stopte de drukke verkeersstroom maar elder.s in de stad waren er toch nog heel wat automobilis ten en zelfs enkele trams, die doorreden. Indien do straatver lichting ontstoken zou zijn zou waarschijnlijk meer effect zijn bereikt. In het hart van Nederland op de Dam en op andere drukke punten in Amsterdam viel om klokslag één uur het drukke stadsleven stil. Roerloos ston den vele honderden Amsterdam mers op trottoirs en op de bor dessen voor het nationaal mo nument. Direct nadat de straat verlichting uitging, hernam het normale leven zijn gang. Ook elders in de stad en in de havens bleek men, op weinige uitzonde ringen na, gehoor te hebben ge geven aan de oproep tot dit zwijgend protest tegen dc Sow- jetrussische kernexplosies. Vóór de Russische handels legatie op het Museumplein had den zich een aantal volwasse nen en vele honderden school kinderen verzameld, die zich allen rustig gedroegen. De twee minuten stilte zijn op Schiphol slechts ten dele in acht genomen, n.l. in de aan komst- en vertrekhallen. Buiten op dc verkeerspleinen echter kon de aandachtige toeschouwer alleen aan de brandende straat verlichting en aan enkele andere toeschouwers die twee minuten roerloos bleven staan, zien, dat er iets bijzonders aan de hand was. Het autoverkeer ging vrij wel normaal door. Ook hoorde men ergens ver op het vliegveld de gierende mo toren van een K.L.M.-Viscount razen. Dit toestel was om 12.58 uur uit Zü'rich geland en kreeg van de verkeerstoren opdracht twee minuten op de naderings- baan te blijven staan, doch het kon daarbij de motoren niet af zetten, omdat die niet zonder aparte installaties weer kunnen worden aangeslagen. Vijf minuten vóór één werd over de omroepinstallatie van Schiphol in 4 talen omgeroepen: „Om 1 uur zullen 2 minuten stilte in acht worden genomen als zwijgend protest tegen de door de Sowjet-Unie onderno men kernproeven". Kennelijk is het winderige verkeersplein van de luchthaven in het algemene lawaai verloren gegaan. Op het Leidseplein, waar het verkeer in beide richtingen was stopgezet, was een automobilist, die tijdens de twee minuten stilte is gaan claxoneren. Deze man was van mening, dat de politie niet het recht heeft om het verkeer stil te zetten en hij achtte dit een onrechtmatige daad. Bovendien was hij het niet eens met deze twee minuten stilte-actie. De man kreeg een bekeuring wegens het onnodig claxoneren. Ook de omroepverenigingen hebben de stilte in acht geno men. Van één uur tot twee mi nuten over één liet de radio niet de stem van de nieuwslezer horen. De radio nieuwsdienst van het A.N.P. begon de uitzending precies twee minuten na één uur. De telexmachines van het A-N.P. hebben eveneens zwij gend geprotesteerd. Twee minu ten lang hebben deze anders voortdurend ratelende machines gezwegen. (Advertentie). President Kennedy heeft gis teren gezegd, dat de Verenigde Staten de nodige voorbereidin gen zullen tretfen voor kern proeven in de dampkring „0111 klaar te zijn als het nodig wordt de proeven te verrichten". De president zei dit nadat hij in het Witte Huis een conferen tie had gehouden met de natio nale Veiligheidsraad over de kwestie van de kernwapenproe ven. Volgens Kennedy zullen geen Amerikaanse kernproeven in de dampkring gedaan worden zoals de Sowjet-Unie had gedaan om zogenaamde psychologische of politieke redenen. Maar moch ten dergelijke proeven nodig ge acht worden om de Amerikaan se verantwoordelijkheid voor de veiligheid der vrije wereld te handhaven, in het licht van een beoordeling vah de Russische proeven in do dampkring, dan zouden zij slechts verricht wor den. inzoverre een doelmatige vooruitgang op het gebied der ontwikkeling van kernwapens op een andere manier niet mogelijk is. De Amerikaanse president be loofde ook plechtig, dat even tuele later te verrichten Ameri kaanse proeven in de damp kring binnen zodanige perken zullen blijven, dat de radioactie ve neerslag „tot een absoluut minimum'' beperkt blijft. Kennedy zei verder, dat de Verenigde Staten ook dc nodige voorbereidingen zullen treffen voor kernproeven „uit voorzich tigheid". met het oog op de ver antwoordelijkheid van de V. S. voor hun bondgenoten en voor zichzelf. De V. S. hadden de jongste Russische kernproeven, dis wa ren genomen met volkomen ver onachtzaming van het welzijn der mensheid, zorgvuldig ge taxeerd. Kennedy zei, dat hij het niet wilde doen voorkomen, dat de proeven afgedaan konden worden als louter bluf. maar wat de Sowjet-Unie. ook had be reikt, in termen van totale mi litaire kracht zouden dc Ver enigde Staten met geen enkel land Ier wereld willen „over steken". Kennedy zei: „Wij hebben in de afgelopen maanden belang rijke maatregelen genomen om onze leiding te behouden en wij zijn niet van plan deze af te staan". De Amerikaanse president zei nog, dat de V. S. vastbesloten blijven een wereld tot stand te brengen, vrij van vrees voor kernproeven en kernoorlogen. Hij deed opnieuw een beroep op de Sowjet-Unie, akkoord te gaan met het ontwerp-verdrag voor toezicht op het naleven van een verbod op kernproeven, dat Engeland en dc V. S. op de laatste Geneefse conferentie over het staken van kernproe ven hadden ingediend. De Braziliaanse luchtvaartmaat schappij „Panair do Brazil" heeft woensdagavond te Rio de Janeiro meegedeeld dal 45 van de 85 inzittenden van haar Douglas DC-7, die woensdag bij Recife verongelukte, zijn omgekomen. Van de 40 overlevenden 38 passagiers en 2 bemannings leden zijn er 8 zwaar ge wond. TAMELIJK GUUR Een regenfront van een de pressie bij Schotland bracht gis teren in ons land ongeveer 4 tot 10 mm regen. De depressie zelve trekt over Zuid-Noorwegen ver der naar het oosten. Zij gaat vergezeld van een trogvormige uitloper die zich in de avond over de Noordzee naar het oos ten verplaatste. Na het passeren van deze uitloper ruimt de wind in ons land naar noordwestelijke richtingen. Dan wordt er lucht aangevoerd die rechtstreeks af- VRIJDAG 3 NOVEMBER v.m. n.m. Breskens 10.24 11.02 Terneuzen 10.59 11.37 Hansweert 11.39 12.17 Walzoorden 11.49 12.27 ZATERDAG 4 NOVEMBER v.m. n.m. Breskens 11.23 11.27 Terneuzen 12.02 deze aankondiging in de hallen i Hansweert 0.40 12.42 0.50 12.52 goed verstaan, doch buiten op Walzoorden komstig is uit de Poolstreken. Door haar lange weg overzee wordt deze lucht echter aanzien lijk verwarmd, maar daardoor ontstaan tegelijkertijd ook tal rijke buien. Omdat bovendien een krachtige tot harde wind wordt verwacht krijgt het weer een tamelijk guur karakter. medegedeeld door het K. N. M. I„ geldig tot vrijdagavond. Noordwestelijke wind Half tot zwaar bewolkt met buien, vooral aan de kust. Mati ge tot krachtige en aan de kust harde tot stormachtige noord westelijke wind. Kouder dan gisteren. Nov. 3 7.37 4 7.39 5 7.41 6 7.43 ZON op onder MAAN op onder 17.09 17.07 17.06 17.04 1.49 2.53 3.59 5.05 15.3S 16.00 16.21 16.44

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1961 | | pagina 1