Bondscongres van de Koninklijke Nederlandse Middenstandsbond De „man met het masker" overleden Italiaanse communistische leider naar Tito Lacoste over de Franse bedoelingen in Algerië Mijnheer Robert is teruggekomen» Zeeuws woordenboek gaat verschijnen ESSO EXTRA MOTOR OIL TWEEDE BLAD Woensdag 30 mei 1956 11e jsarqcrg no. 3777 De barometer staat op mooi weer met de nieuwe verdubbelt U de levensduur van Uw motor Met Esso bent U beter uit Verdrag aangaande Franse actorijen in India getekend Politiebewaking uit het Ambonnezenkamp Beenderribben terug getrokken JAPANSE HERSTEL BETALINGEN AAN INDONESIË 300 miljoen dollar nog „veel te laag" Het N.LV.E. contra „kleutersterfte" De kwestie Nieuw-Guinea SOEKARNO MOET NOG HET HUREN VAN EEN KLM-VLIEGTUIG GOEDKEUREN Voor hem en zijn gezelschap DEi VRIJE In de door de vice-voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Middenstandsbond, de heer J- Huis, dinsdagmorgen voorgelezen tekst van de jaarrede van de voorzitter, de heer L. de Groot, ter gelegenheid van de opening van het bondscongres, dat giste ren en vandaag in Deventer ge houden 'wordt, wordt geconsta teerd, dat ondanks het vele ver zet de automatisering voort zal schrijden. Het is duidelijk, aldus de rede, dat wij voor de komende tien en twintig jaar rekening moeten houden met diepgaande economi sche veranderingen, waarvan wij allen -- en de middenstand zeker niet op de laatste plaats de ge volgen zullen ondervinden. Dat kunnen, in het groot ge zien, zegenrijke gevolgen zijn, maar er kunnen zich daarbij ook, met name voor het midden- en kleinbedrijf, ernstige aanpas singsmoeilijkheden voordoen. Meer dan ooit is het dan ook nodig, meent de voorzitter, dat de middenstand midden in het maat schappelijk gebeuren staat, in welk verband het achterblijven van deze stand op organisato risch gebied wel bijzonder ge vaarlijk is. Als groep beschikt de midden stand over een belangrijk kleiner organisatiepotentieel dan het werknemende deel van de be roepsbevolking. De onderlinge verhouding van de aantallen ge- organiseerden der beide groepen is slechts 1 op 7. Met een grotere organisatie dichtheid in de middenstand al leen komt men er echter niet. Een grotere offervaardigheid der aangesloten leden zal moeten goedmaken wat de middenstand in aantal tekort komt. Met betrekking tot de huidige hoogconjunctuur meent de voor zitter dat, ofschoon de barometer ontegenzeggelijk op mooi weer staat, men over haar verdere ontwikkeling toch weinig met zekerheid kan zeggen. Dit noopt tot een bijzondere mate van voor zichtigheid maar of die voorzich tigheid ook werkelijk wordt be tracht betwijfelt de voorzitter. Met name het loonbeleid acht te de voorzitter een zorgelijk punt. Vanwege het schromelijk gebrek aan arbeidskrachten wil de ene werkgever niet bij de an dere ten achter blijven en dan komt er van de differentiatie niet veel terecht meent de voor zitter. Vervolgens wijdde de voorzit ter enige woorden aan het vraag stuk van de prijsvorming in de middenstand. Wat men zo af en toe over prijzen en winsten in de middenstand verneemt, zo zeide hij, doet iemand soms de haren ten berge rijzen. Het is alsof het onverstand zijn grenzen niet heeft. Maar het toppunt werd toch wel dezer dagen bereikt door een ambtenaar van het mi nisterie van Economische Zaken, die als zijn mening uitsprak, al dus de rede van de voorzitter, dat de slagers de hogere inkoopprij zen van het rundvlees maar voor hun eigen rekening moeten nemen. De minister van Land bouw heeft inmiddels het on houdbare van deze eis onomwon den erkend, maar het kwaad was toen reeds geschied. Bovendien heb ik zo het gevoel de tekst van de rede dat wat deze woordvoerder van het ministerie over slagers zeide, niet zo maar een „slip of the tongue" was. Men kan zich namelijk niet aan de indruk onttrekken, dat dit ge dachten zijn, die in departemen tale kring op ruimere schaal leven. Wij ontmoeten hier een miskenning van de middenstand, die een hardnekkig overblijfsel is van voorstellingen, die toch werkelijk hun tijd hebben gehad, constateert de heer De Groot in zijn jaarrede. Over de publiekrechtelijke or ganisatie in de middenstand, die belangrijke vorderingen heeft gemaakt, merkte de voorzitter op, dat een kind kan begrijpen, dat er, naast goed functionne- rende publiekrechtelijke organen, ook krachtig bloeiende vrije orga nisaties moeten zijn. Het laatste is een voorwaarde voor het eer ste meende hij. De toekomst ziet de voorzitter met vertrouwen tegemoet. Hoe wel men niet blind mag zijn voor de schaduwzijden van de ontwik keling der techniek, mag toch ook niet uit het oog worden ver loren, dat de techniek het moge lijk heeft gemaakt, dat de levens standaard onzer arbeiders zich in ruim honderd jaar heeft ver viervoudigd. Die middenstanders van de toekomst, aldus besloot de voor zitter zijn rede, zullen anders denken en handelen dan wij, zo als wij weer anders zijn ingesteld dan een vroegere generatie. Maar zij zullen die onvervreemd bare menselijke waardigheid in zich omdragen, die door de tijden heen een sieraad was van deze stand, waartoe het een voorrecht is te behoren. Het is deze zeker heid, die mij vertrouwen schenkt in de toekomst van de Neder landse middenstand en die mij het reCht geeft u aan te sporen om aan zijn welzijn uw beste krachten te wijden. £sso - ■-< In Brigton (Engeland) is op 80- jarige leeftijd overleden Harry Bensley, die zich in het begin van deze eeuw bekendheid verwierf door een vreemdsoortige wed denschap. De Amerikaanse miljonair Pier pont Morgan wedde in 1908 met lord Lonsdale, dat iemand niet onherkend rondom de wereld kon lopen. Bensley, die in die dagen een inkomen van 5000 pond uit Russische beleggingen genoot, nam op zich het te proberen. Als voorwaarde was gesteld dat hij de voetreis, die door 19 lan den ging, achter een kinderwa gen zou maken, met een ijzeren masker op om zijn identiteit ge heim te houden. Verder moest hij in zijn levensonderhoud voorzien door de verkoop van prentbrief kaarten en vóór het einde van de reis een echtgenote gevonden hebben. Door duizenden toegejuicht be gon hij van 't Trafalgar-Square in Londen. Bij de paardenrennen van Newmarket verkocht hij ko ning Edward VII een prentbrief kaart voor vijf pond. Hij moest de koning een handtekening weige ren. Er stond een beloning van dui zend pond op het onthullen van Bensley's identiteit. Zo kon het gebeuren dat ergens een kamer meisje zich onder zijn bed ver stopte in de hoop achter het mas ker te kunnen kijken, maar de opzet slaagde niet. In Dartford (Kent) werd hij aangehouden wegens het verko pen van prentbriefkaarten zon der vergunning, maar dit liep goed af omdat de politie en de rechter hem toestonden zijn mas ker op te houden. Tijdens zijn reis, die zes jaar heeft geduurd, verklaarden 200 vrouwen zich bereid met hem te trouwen. Hij had al zo'n kleine 50.000 km afgelegd en o.m. Ame rika, Canada en Australië be- Premier Nehroe en de Franse ambassadeur te New Delhi heb ben maandag een verdrag gete kend, waarbij de Franse facto rijen Pondicherry, Karikal, Yanaon en Mahe thans ook „de ure" aan India worden overge dragen. De overdracht „de facto" was reeds in 1954 geschied. De vijfde voormalige Franse nederzetting, Chandernagore, was Indisch geworden na een re ferendum. Het thans getekende verdrag moet nog door het Franse parle ment worden goedgekeurd. Het bevat waarborgen voor de Fran sen in de betrokken gebieden. Recht op een eigen woning voor de werkende vrouw zonder Waarom moeten vrijgezellen op het strafbankje? Maak een einde aan de onmatige belastingdruk op ongehuwden. af verschil tussen man en vrouw. Als ze hetzelfde werk doen, ook dezelfde beloning. Ook ongeveer 50 Ambonnezen uit het kamp Beenderribben heb ben maandag in Den Haag deel genomen aan de protestactie te gen de nieuwe menage- en uitke ringsregeling. Voor alle zeker heid was in de nacht van maan dag op dinsdag een vrij sterke po litiemacht naar de omgeving van het kamp gedirigeerd, in afwach ting van de terugkomst der Am bonnezen. Deze arriveerden dins dagochtend ongeveer half negen ordelijk in het kamp, zodat de politie zich in de loop van de och tend heeft teruggetrokken. De Ambonnezen weigeren intussen nog steeds de nieuwe regeling te aanvaarden. Zij krijgen derhalve geen uitkering en voeden zich met aardappelen van de boeren uit de omgeving en de vis die zelf vangen. Zij verzamelen planten, die als groenten worden genut tigd. zocht, toen de eerste wereldoor log uitbrak, met nog ruim 12.000 km voor de boeg. De weddenschap werd afgelast en Bensley keerde naar Londen terug, waar hij een troostprijs van 4000 pbnd in ontvangst kon nemen. De eigenlijke premie was 21.000 pond. Bensley gaf de prijs weg. In de oorlogsjaren echter verloor hij zijn gehele vermogen. Toen hij stierf bezat hij geen cent. Alleen zijn 80-jarige weduwe en twee vrienden woonden de crematie bij. Frankrijk zal zich, zo nodig met geweld, keren tegen inmen ging van Marokko, Tunesië of een ander land in het Algerijnse conflict, aldus de in Algiers resi derende Franse minister Lacosta in een rondschrijven aan de amb tenaren, officieren en onderoffi cieren in Algerië. In de circulaire, waarin het doel van de strijd wordt uiteen gezet, noemt de minister de op stand, die anderhalf jaar geleden begon „slechts een aspect van het reusachtige wereldconflict, waar in Frankrijk voor de Westelijke wereld en de vrijheid strijdt. Lacoste verklaart, dat de jong ste ontwikkelingen in Marokko en Tunesië, die van Frankrijk de onafhankelijkheid hebben gekre gen, een „aanzienlijke invloed' hebben op de toestand in Algerië, maar dat het voortbestaan van het gezag in deze twee gebieden afhankelijk is van de handhaving van het Franse gezag in Algerië. De minister is van oordeel, dat Frankrijk met het uitvoeren van een nieuwe politiek van hervor ming en ontwikkeling in Algerië niet moet wachten totdat de orde volledig is hersteld. Het Franse parlement erkent het bestaan van een zekere „Algerijnse per soonlijkheid" en het in 1947 af gekondigde statuut, dat de basis vormt voor de tegenwoordige status van het gebied, is volgens Lacoste „verouderd". Een nieuw statuut zal z.i. slechts kunne;» worden uitgewerkt met medewer king van gekozen vertegenwoor digers van de Mohammedaanse bevolking. De leider van de Italiaanse communisten, Palmiro, Togiatti, is maandag naar Zuid-Slavië ge gaan voor een bespreking met maarschalk Tito. Men verwacht dat Togliatti, die op eigen initiatief naar Belgrado reisde, Tito wil spreken voor diens vertrek naar Moskou. De reis van Togliatti komt als een volslagen verrassing. Togliatti verklaarde bij aan komst in Belgrado dat hij met instemming van het bestuur van de Zuidslavische communistische partij, gekomen is om besprekin gen te voeren over kwesties die de Italiaanse en de Zuidslavische partij aangaan. Hij zou echter, met het oog op de verkiezingen in Italië, zo spoedig mogelijk weer naar Italië moeten terug keren. Het bestuur van de Italiaanse communistische partij maakte maandagmiddag bekend, dat Tog liatti zal trachten de banden met de Zuidslavische communisten die in 1948 en 1949 als gevolg van verkeerde besluiten van de Co- minform waren afgebroken, weer aan te knopen. MEISJE OVERREDEN. Maandagavond is de 13-jarige H.B.S.-leerlinge B. Roorda uit Venlo, toen zij te Blerick de Pastoor Stassenstraat per rijwiel voorbijreed door een vrachtauto, die deze straat inreed, gegrepen en overreden. Het meisje was op slag dood. De auto is door de politie in beslag genomen. Indonesië wenst, dat de Japan se regering het bedrag opgeeft, dat zij bereid is te betalen als her stelbetaling voor oorlogsschade. De woordvoerder van het Indo nesische ministerie van Buiten landse Zaken, Suwito, heeft gis teren verklaard, dat de speciale afgezant van Japan in Indonesië, Etji Wajimo, is ingelicht over dit standpunt van de Indonesische regering. De Indonesische regering zal dan overwegen, of dit bedrag aan vaardbaar is. Tot dusver heeft de regering van Japan nog geen be drag genoemd, aldus Suwito, die hieraan toevoegde, dat het bedrag van 300 miljoen dollar, waarvan melding werd gemaakt in berich ten uit Tokio „veel te laag zou zijn". Het Nederlands instituut voor efficiëncy wil de strijd aanbin den tegen het grote personeels verloop onder het lagere perso neel bij de Nederlandse bedrij ven. Het verschijnsel, dat werk nemers binnen een jaar na in- dienstreding ontslag nemen, en dat in het bedrijfsleven „kleu tersterfte" genoemd wordt, be draagt bij sommige bedrijven meer dan 75 °/o, zoals uit een door het N.I.V.E. onlangs gehouden enquête is gebleken. Het perso neel dat binnen twee maanden weer opzegt, rangschikt men in de categorie „zuigelingensterfte". Op één der bijeenkomsten van de voorjaarsefficiëncy-dagen, die op 7 en 8 juni te Utrecht gehou den worden, zullen deze ver schijnselen aan de orde gesteld worden. Er zal dan worden ge sproken, hoe door een betere se lectie, goede instructie, zorg voor betere communicatie en het be vorderen van persoonlijke con tacten, een grote binding aan het bedrijf verkregen kan worden. Want op grond van praktijkstu dies is het N.I.V.E. tot de conclu sie gekomen dat het personeels verloop nog meer een gevolg is van de sfeer in het bedrijf dan van de mogelijkheid tot het el ders verkrijgen van hogere lonen. De Australische minister van Buitenlandse Zaken, Casey, heeft dinsdag aan het parlement mede gedeeld, dat Australië, Nederland en Indonesië een „periode van kalmte" nodig hebben in de kwestie Nederlands Nieuw-Gui nea. Casey weigerde de verkla ring van de Indonesische minis ter van Voorlichting. Sudibjo, te bespreken. Sudibjo heeft in een radio-uitzending van radio repu bliek Indonesia gezegd, dat de Indonesische regering gelooft, dat Australië zijn houding ten aanzien van de aanspraken van Indonesië op Nederlands Nieuw- Guinea zal veranderen. Het enige commentaar, dat Ca sey hierop gaf, was, dat hij de gematigde toon van de verkla ring van Subidjo toejuichte en dat hij hoopte, dat gelijke matig heid aan beide zijden voortduren. Het huren van een vliegtuig van de KLM om president Soe- karno en zijn gezelschap van Canada ifaar Europa te vervoe ren en vandaar weer terug naar Indonesië, moet nog door presi dent Soekarno worden goedge keurd, aldus is dinsdag in Dja karta bekendgemaakt. De Garuda Indonesian Air ways heeft onlangs met de KLM een contract gesloten, waarbij de Indonesische maatschappij van de KLM een Constellation huurt voor het vervoeren van de presi dent en zijn gezelschap. De Indonesische regering had eerst de Scandinavian Airlines Syste en de Trans Canada Airli nes benaderd, maar vonden deze maatschappijen niet bereid een van hun viermotorige vliegtuigen te verhuren. De overeenkomst met de KLM is inmiddels door de regering goedgekeurd en thans moet worden gewacht op de be slissing van Soekarno. Waarnemers in Djakarta vroe gen zich dinsdag af, of Soekarno het huren van een Nederlands vliegtuig zal goedkeuren, nu de betrekkingen tussen Indonesië en Nederland hun dieptepunt heb ben bereikt tengevolge van de eenzijdige opheffing van de Unie en het opzeggen van alle R.T.C.- overeenkomsten. 2) Door JOSEPH HOCKING Nadruk verboden. „Heb je ooit zulk weer meege maakt?" bromde hij. „Alle dui vels lijken wel losgebroken." „Voor het gewas is de regen anders een uitkomst!" zei de vrouw. „Ik zal wat eten halen." Even later zette ze hem een bord krachtige soep voor, waar aan hij traag begon. „Nu nog wat koud schapenvlees?" vroeg ze, toen het bord leeg was. „Neen, dank je wel, moeder, ik heb voorlopig genoeg. Ik voel me echt opgeknapt". „Ja, u ziet er beter uit", zei de vrouw. „Bent u soms een buiten lander?" „Waarom denk je dat?" „We zijn al wel dertig jaar hier, en we krijgen hier van al lerlei slag," antwoordde de vrouw. „U bent niet hier uit de streek. Bovendien...." ,„Jawat bovendien?" „Ochzie jeu bent an ders dan de anderen!" „Ja, daar heb je gelijk aan, moeder. Ik ben hier niet geboren. Ik ben uit... maar och, dat komt er ook minder op aan! Wat een weer is het! Ik ben blij, dat ik hier ben! Ik zou de nacht niet doorgekomen zijn, als ik buiten had moeten blijven". „Heb je soms whiskey in huis'" vroeg de vreemdeling rillend. „Whisky moet u nu niet heb ben", zei de vrouw. „U moet naar bed!" „Nog niet! Ik durf nog niet! Heus, moeder ik moet wat wisky hebben." „We hebben wel cognac in huis en genoeg ook", zei de man. „Cognac met heet water, dat zal je goed doen!" „Ja... best... cognacgroc dan, zoals ze thuis zeggen!" antwoord de de vreemde gretig. „Waar bent u vandaan?" vroeg de vrouw. „Uit... uit... och, komt er ook niet op aan! Maak je niet be zorgd, moederdat komt wel terechtgeld heb je in elk ge val, nietwaar. Kom, ouwe heer, maak voort. Ik zit te rillen van de kou!'» ,Zodat gaat beter. Richard is de oude weer!" „Richard?... Is dat uw naam?" „Waarom niet? Toch zeker een fatsoenl,ke naam?" „Richard.... en verder?" „Wat je wilt! Richard Jansen of Pietersenof Willemsen. Wie kan dat iets schelen?" „Kom vader, drink een glas met me mee. Alleen drinken is zo drommels ongezellig!" „Maar dan niet meer dan één glas, denk er om, Anton", waar schuwde zijn vrouw. „In orde, moeder... één glaasje maar! En ga jij nou naar bed, Marie. Er komt toch niemand meer!'' „Ik ga gelijk met jou naar bed", zei de vrouw. „Luister eens.het regent niet meer zo hard... en... Waarempel... daar komt nog iemand aan!" „Dat is de wind!" zei Anton. „Kom ga jij nou naar bed!" Bui ten riep een zware stem. „Goeie help, dat is net zo'n ar me drommel als ik", zei de vreemde. Nou, dan heb ik ten minste nog wat gezelligheid!" De drank scheen zijn invloed reeds op hem te doen gelden, want hij had een hoge kleur en sprak opgewonden. Anton deed open en zag een reiziger naast zijn paard voor de deur staan. ,Kan ik hier vannacht blij ven?" vroeg hij. „Ik kan in dit weer niet verder gaan en het is zo stikdonker, dat ik geen hand voor ogen meer zien kan. „Natuurlijk!" riep de eerstge- komen vreemdeling. „Zeg, waar kom je ergens -vandaan?" ,,'n Heel eind weg 12 km hier vandaan. Toen ik wegreed was het tamelijk goed weer. Maar nu is het geen doen!" Enige minuten later, nadat hij voor zijn paard gezorgd had, kwam ook de tweede vreemde ling binnen. De vrouw bleef als verstomd staan, zodra ze hem zag. Afgezien van het feit, dat hij er stoer en gezond uitzag, was hij het evenbeeld van de eerst- aangekomene. Hij scheen onge veer even oud en had hetzelfde postuur. Maar zijn gezicht droeg niet, zoals dat van de ander, de duidelijke sporen van uitspattin gen en verslaafdheid aan de drank. Het water droop in straaltjes uit zijn kleren. Hij droeg de ge wone kleding der boeren en toch was het hem aan te zien, dat hij tot de betere standen moest be horen. (Wordt vervolgd.) In de zaterdag gehouden bij eenkomst van de centrale com missie voor onderzoek van het Nederlands volkseigen te Am sterdam in samenwerking met de Zeeuwse vereniging voor dialect onderzoek heeft mej. dr. H. C. M. Ghijsen te Domburg, secretaresse van genoemde vereniging, mede gedeeld, dat het definitieve con tract voor het uitgeven van het Zeeuws woordenboek thans ge sloten is tussen een uitgevers maatschappij (Van Goor en Zo nen) en de Nederlandse organi satie voor zuiverwetenschappe- lijk onderzoek, die samen met de provincie Zeeland (en voor een kleiner deel de provincie Zuid- Holland) de uitgave financiert. Dit woordenboek omvat het ge hele Zeeuwse taalgebied, dat zich ook uitstrekt over Goeree en Overflakkee, terwijl het land van Hulst, dat niet tot dit taalgebied behoort, zijdelings in het woor denboek ter sprake komt. Het woordenboek zal in vijf delen in een tijdperiode van on geveer zes jaren (elk deel onge veer 200 bladzijden) verschijnen (en in totaal 36,- kosten). Alle woorden met beginletters a tot en met j zijn geheel voor de druk genummerd. Het zijn er in totaal 4535. De letters k tot en met o (3300 woorden) zijn geheel in kaart gebracht, maar nog niet genummerd. Thans wordt ge werkt aan de letter s, die naar schatting niet minder dan 2000 woorden zal tellen. Overal in de provincie wonen medewerkers, die vragenlijsten krijgen toege zonden en deze ingevuld terug zenden. De letters s tot en met z omvatten naar globale schatting 4300 woorden. Het gehele woor denboek zal tussen de 14.000 en 15.000 woorden bevatten. Sommige nemen maar enkele regels in beslag, maar andere woorden vragen meer dan een bladzijde. Met het verzamelen der gegevens is reeds meer dan 25 jaar geleden begonnen en in het begin had niemand enig idee van de omvang, die het woorden boek zou krijgen. Er bestonden toen slechts enkele woordenver zamelingen. Van meet af aan heeft men zich op het standpunt gesteld, dat ook het dialect van het laat ste kwart der vorige eeuw bin nen de gezichtskring getrokken diende te worden om de ontwik keling van het dialect te kunnen volgen. Zoveel mogelijk heeft men zich gehouden aan het „le vende materiaal", dus hetgeen via de dialectsprekers en -spreek sters bekend werd. Na rijp beraad is voorts beslo ten de literaire bronnen buiten beschouwing te laten. Mej. Ghij sen zei, dat het Zeeuws woorden boek heel wat meer wil zijn dan een woordenlijst, doordat ook tal van voorbeelden worden gegeven en uitdrukkingen worden be schreven. Zij erkende volmondig, dat de dialectweergave gebrekkig zal zijn. Slechts directe weergave op de geluidsband zou de oplossing betekenen. De verschillen in uit spraak van dezelfde woorden in vlak bij elkaar liggende gemeen ten zijn zó groot, dat deze niet fonetisch valt aan te geven. Er zullen nu z.g. klankkaartjes wor den uitgegeven om althans de grootste verschillen te kunnen overbruggen. Na mej. Ghijsen sprak dr. P. J. Meertens, directeur van de dia lect- en volkkunde- en naam kundebureaus van de Kon. Ned. akademie van wetenschappen te Amsterdam, over het werk van deze bureaus. O.m. vertelde hij van het belangrijke onderzoek, dat thans wordt ingesteld in de Noordoostpolder, waar men on der de uit alle delen van Neder land afkomstige bevolking wil nagaan welke factoren leiden tot het ontstaan van een nieuw dia lect. Dr. Meertens deelde voorts mede, dat het naamkundebureau beschikt over alle Nederlandse familienamen. Successievelijk zullen van alle provincies publikaties verschij nen over deze namen. Die over Zeeland verschijnt het eerst. Uit het voorlopig onderzoek is ge bleken, dat de meeste familiena men, die in Zeeland voorkomen, eindigen op „se", n.l. bijna 300 èn op Walcheren alleen al 185. Ne gen procent der Zeeuwse bevol king heeft een naam, die op „se" eindigt. De naam Janse staat voorolp, met een totaal van 854 keer.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1956 | | pagina 5