AerJ
b
i
*88111
'D
Actie der Nederlandse troepen in
Indonesië begonnen
;pienwetf
e Mm
i
RADIOREDE Dr. BEEL
m
Djogja geheel door parachute-troepen bezet
Soekarno, Katta, Sjahrir en anderen
geïnterneerd
o vrj
Frankertng bQ Abonnement: Terneuzen
weersverwachting
Waarschuwing wan
Generaal Spoor
Censuur Ingesteld
Djogja geheel bezet
Soekarno, Hatta, Sjahrir en
anderen geïnterneerd
Hét verloop van defacties
si by:
otjRNEUzF
:h
IbHOENll
iAnspETi|
j |l Rossa
pop's.
EU
E
erfRNEUül
L>| hi i:i ut!
Jrijk bdl
m ,lMI f{
In g 1
w; uass';«
wirawraoaa 8?. ovupmu bi mm—mm*
medegedeeld door bet K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Maan
dagavond.
Aanhoudende vorst.
Droog weer met op de meeste
plaatsen veel bewolking. Mati
ge, tijdelijk vrij krachtige Oos
telijke wind. Ook overdag bijna
oveal lichte vorst.
dvertentieprfl*:
MAANDAG 20 DECEMBER 1048.
4e Jaargang No. 993.
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.Vj. Firma P. J. van de Sande Temeuzen
per mm 10 et.; minimum
per advertentie 1,50.
Inzendiirw advertenties
tot des namiddags S uur.
Rubriek kl. advertenties:
5 regels 60 cent: iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven ondec
nr. Bureau van dit Blad
10 cent meer.
Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
De Nederlandse Regering heeft
Zaterdagavond de volgende ver
klaring gepubliceerd:
Na de besprekingen in Indone
sië, eerst door Minister Stikker,
later door de Ministers Sassen en
Stikker en de gedelegeerden van 't
Opperbestuur en andere vertegen
woordigers der republiek gevoerd,
zag de Nederlandse Regering zich
verplicht vast te stellen, dat er
geen uitzicht was op afdoende
maatregelen vanwege de republiek
om een eind te maken aan de tal
rijke en steeds toenemende geweld
dadige bestandschenclingen, terwijl
evenmin kon worden verwacht,
dat de republiek tot een regeling-
op de grondslag der Renville-over-
eenkomst zou medewerken. Onder
die omstandigheden verwittigde de
Nederlandse Regering de Cammis-
lie van goede diensten ervan, dat
aij tot haar ernstig leedwezen tot
de conclusie moest komen, dat
verdere onderhandelingen en be
sprekingen, hetzij direct, of onder
de auspiciën van de Commissie van
goede (hensten, geen nut meer
konden hebben.
Gedurende enige jaren heeft «je
Nederlandse Regering bij voortdu
ring getracht tot 'n overeenkomst
t© geraken, waarbij de republiek
een integraal deel zou worden van
ie te vormen souvereine Verenig
de Staten van Indonesië. Onlangs
ju ook iin de Grondwet vastgesteld,
dat volgens deze beginselen zal
worden gehandeld. Het is echter
telkens weer onmogelijk gebleken
met de republiek tot werkelijke
uitvoering der gesloten overeen
komst te' komen.
Een regeling terzak^van de uit
voering der Linggadjati-overeen-
komst, aanvaard door Sjahrir,
werd indertijd door Djogja ver
worpen. Evenzeer kort daarop de
regeling, overeengekomen met
Siarifoeddin. Ook thans bleken
verwachtingen, gewekt door be
sprekingen tussen Minister Stik
ker en Drs. Hatta, te niet te wor
den gedaan, nadat oppositie in
Djok.ia was losgekomen.
Sedertdien werd een brief van
Drs. Hatta ontvangen, waarin de-
ae sprak van een misverstand en
over een aantal punten nader zijn
zienswijze weergaf. Gezwegen
werd echter over maatregelen te
gen de bestandsschendinigen, ter
wijl voorts te kennen werd gege
ven, dat de brief was persoonlijk,
onofficieel en vertrouwelijk. Bo
vendien werd op verschillends we
zenlijke punten een voorbehoud ge
maakt. dat de betekenis ervan
twijfelachtig deed zijn.
Terwijl de brief zonder meer
Generaal Spoor heeft via de ra
dio een waarschuwing gericht tot
allen, die „zich mochten schuldig
maken aan toepassing van de tac
tiek dier „verschroeide aarde".
Hij ze'de, dat het hem hekend
was dat hieromtrent plannen be
stonden in het republikeins gebied.
Ieder, die aan dergelijks plannen
uitvoering geeft, stelt z.ch bloot
•an de strengste strafmaatrege
len, aldus Generaal Spoor.
Voors is bericht, dat Darmate-
tfawan, de persoonlijke' vertegen
woordiger van Hatta te Batavia,
en enkele andere republikeinen
gearresteerd zijn.
Hoewel Batavia het aanzicht
•ood van een stadsbeeld op een
gewone Zondagochtend, was het
aanvangen van de -icbe hoornaar
geweest aan het gedreun van veld
geschut, dat bij het aanbreken van
ie dag verneembaar was.
Officieel is medegedeeld, dat
met ingang van Zondag n verhand
met de genomen maatregelen cen
suur is ingesteld onder meer op
alle perstelegrammen, krachtens
de verordening Militair Gezag 84.
Er is opdracht gegeven, het inge
stelde preventieve toezicht op
vlotte en soepele wijze te doen
uitoefenen.
geen uitgangspunt voor nieuwe be
sprekingen kon vormen, heeft de
Regering gemeend de republiek
gelegenheid te moeten geven de
brief alsnog aan te vullen door een
haar bindende verklaring omtrent
een aantal punten, in het bijzon
der:
a. De opneming van de repu
bliek in het federale bestel op de
zelfde voet als de andere delen der
federatie
b. De regeling van de positie
van de Hoge Vertegenwoordiger
van de Kroon in de overgangstijd,
zoals in het besluit inzake het be
wind in Indonesië in overgangstijd
opgenomen en
c. De voorzieningen betreffen
de de federale weermacht, de
staat van oorlog en beleg en de
toestand van onveil'gheid
d. Het onverwijld nemen van
maatregelen voor effectieve be
ëindiging van de bestandschendin
gen en de evacuatie van de infil
tranten.
Ware een dergelijke verklaring
verkegen, dan zou de Regering
bereid zijn geweest de besprekin
gen te heropenen.
Ben antwoord van de republiek
is niet binnen de gestelde termijn
binnengekomen,, terwijl om ver
lenging van die termijn niet is
gevraagd. Integendeel is geble
ken, dat de republikeinse rege
ring zich op dit critieke moment
in de onmogelijkheid heeft ge
plaatst om een definitief antwoord
te geven, doordat de president der
republiek, Soekarno, heeft aan
gekondigd met zes van zijn mi
nisters Djocja te zullen verlaten
met bestemming naar India, het
geen inmiddels Is geschied, ter
wijl de minister-president Hatta
van dit presidentiële kabinet zich
voor de duur van twee weken ziek
heeft gemeld. Onder deze omstan
digheden ontbrak dus elke moge
lijkheid, dat op korte termijn ver
betering zou worden verkregen in
de onhoudbaar geworden toestand
In Indonesië.
Hierbij moet er in het hij zonder
op worden gewezen, dat het aan
tal bestandsschendingen voortdu
rend stijgende is. Militaire com
mandanten op republikeins gebied
hebben duizenden republikeinse
soldaten doen filtreren in andere
gebieden, waar in het hijzonder
hij voortduring aanslagen worden
gepleegd op Indonesische bestuurs
ambtenaren. Sedert Augustus zijn
bijna 300 van deze Indonesiërs
vermoord, terwijl voorts velen ge
wond zijn of ontvoerd.
Daarnaast bleek, dat de repu
bliek, in verband met de voor
nemens tot het instellen ener fe
derale interim-regering tegen 1
Januari, voorbereidde het ontke
tenen van grote acties in alle niet
onder haar controle staande ge
bieden en dat hevige bedreigingen
werden geuit tegen degenen, die
tot samenwerking met Nederland
bereid waren.
Onder deze omstandigheden acht
de Nederlandse Regering het niet
mogelijk, zich opnieuw te hege
ven in besprekingen, die, naar de
ervaring geleerd heeft, zonder
uitzicht moeten worden geacht.
Zij kan niet werkloos toezien hij
het voortduren van de verwarring,
de bedreiging en de geweldig-
heden
De Nederlandse Regering is dan
ook niet bereid, waar de regering
der republiek in feite geen maat
regelen neemt tegen de bestands
schendingen, harerzijds het be-
bestand te handhaven en verder
te gedogen, dat van reovblikeins
gebied uit de acties in andere ge
bieden worden geleid.
De Regering heeft zich daarom
genoodzaakt gezien om, met ge
bruikmaking van de bevoegdheid
in artikel 10 van de bestands-
overeenkomst verleend,
deze op te zeggen en haar
vrijheid van handelen te
hernemen. s
Zij is overtuigd, dat èn onder de
republikeinse regering èn onder
de bevolking van het republikein
se gebied, zich velen bevinden, die
niets liever willen dan construc
tief mede te werken aan de op
houw van de federatie, aan welke
Nederland zo spoedig mogelijk de
souvereiniteit wil overdragen.
Tegen hen is de actie, waartoe
opdracht is gegeven, niet gericht.
Zij is wèl gericht tegen de ter
roristische en ongedisciplineerde
elementen ln de republiek, welke
iedere constructieve arbeid onmo
gelijk maken.
De toekomstige staatkundige
inpassing van het republikeins
gebied zal geschieden op de grond
slag van de beginselen van Ling-
gadjati- en de Aenville-overeen-
komst en van het overleg thans
ook in de Nederlandse Grondiwet
voorgeschreven.
Het besluit inzake het bewind
in Indonesië in overgangstijd, dat
heden wordt afgekondigd, laat
uitdrukkelijk de mogelijkheid
open tot zodanige inpassing op de
voet van het nader met vertegen
woordigers dier gebieden te ple
gen overleg. De Nederlandse Re
gering zal haar toezeggingen met
betrekking tot de staatkundige
hervormingen en de stichting va,n
een onafhankelijke souvereine
Verenigde Saten van Indonesië, in
een unie met Nederland op voet
van gelijkheid verhonden, volledig
nakomen
Nederland heeft getoond bereid
te zijn mede te werken tot het
openen van de weg naar de vrij
heid van Indonesië. Deze vrijheid
is echter alleen mogelijk met
waarborgen tegen overheersing
door de extremistische elementen
in de republiek, die de democra
tische rechtsordeonmogelijk zou-
den maken. De wereld moge dit
begrijpen.
In de ochtend van 19 December
te kwart vóór 7 zijn Nederlandse
parachutisten geland in de omge
ving van Djakja. Het vliegveld
Magoewo, 8 km ten Oosten, van
Djokja, Is onbeschadigd in hun
handen gevallen, waarna kon
worden aangevangen met het in
brengen van luchtlandingstroepen.
Nederlandse troepen, die van uit
Gombong, in Midden-Java, in Oos
telijke richting oprukken, hebben
Karanganjar bereikt, welke plaats
enkele km Oostelijk van de voor
malige bestandslijn ligt. Voorts
hebben Nederlandse troepen in
Mldden-Java op vele plaatsen de
voormalige bestandslijn overschre
den. Kort na middernacht zijn
Nederlandse mariniers, gesteund
door eenheden van de Kon. Ned.
marine geland op de Noordkust
van Qost-Java, welke landing vol
gens het plan verliep. Op Sumatia
hebben Nederlandse troepen de
voormalige bestandslijn overschre
den.
Reuter seint nog, dat de lan
ding der parachutisten op het
vliegveld bij Djokja de verdedi
gers van het vliegveld blijkbaar
volkomen heeft verrast, ofschoon
er reeds enige weken geruchten
over de op handen zijnde Neder
landse actie de ronde deden. Vol
gens waarnemers zou de aanval
op dit vliegveld, die door per
vliegtuig aangevoerde legereen
heden wordt ondersteund, het be
langrijkste object van de aanval
der Nederlanders zijn. Naar men
meent te weten, is de bedoeling
van de landing der mariniers op
de Noordkust tussen Soerabaja en
Semarang, bet uitvoeren van een
afleidingsmanoeuvre ten behoeve
van de opmars uit de richting
van Semarang.
Volgens een te Batavia uitgege
ven communiqué ls Djogja geheel
door Nederlandse parachute-troe
pen bezet.
Op verschillende luisterposten
te Batavia was radio-Djokja Zon
dagochtend na 10 uur niet meer
te vernemen.
Volgens een uitzending van de
dienst _L,egercontacten via radio-
Indonesië werd gistermiddag mee
gedeeld, dat kort na de bezetting
van Djogja, president Soekarno,
de vice-president Mah Hatta, de
oud-premier Soetan Sjahrir, air-
cohhodore Soeuadarpa, de minis
ter van buitenlandse zaken Hadji
Agoes Salim, en een twaalftal an
dere republikeinse autoriteiten ge
ïnterneerd werden. Zij zijn onder
gebracht in het paleis van de pre
sident of de ambtswoning van de
vice-pesident.
Van officiële zijde wordt aan dit
bericht toegevoegd, dat Soekarno
bet voornemen had dezer dagen in
gezelschap van enige minis! ers en
aviseurs naar India te gaan, het
geen op 16 dezer door hem in het
openhaar was aangekondigd in
een dagorder. Voorts was het de
Regering bekend, dat aan de re
publikeinse vertegenwoordiger van
New Delhi de komst van Soekar
no op 20 December aldaar aange
kondigd was. Soekarno zou 17
dezer vertrekken om via Fort De
Cock, waar hij de 18e 's avonds
een receptie zou houden, naar
Rangoon in India te vliegen. Aan
gezien geen tegengesteld bericht
meer werd ontvangen, werd ver
vracht, dat de els conform het op
gestelde programma zou worden
uitgevoerd, zodat de Regering in
haar communiqué van Zaterds.u
dit bericht als een vaststaand feit
naar voren heeft menen te kun
nen brengen. Blijkens Zondag ont
vangen persberichten is echter het
vliegtuig, dat Soekarno zou komen
halen, in Singapore onklaar ge
raakt Hieraan is het toe te schrij
ven, dat Soekarno niet uit Djogja
heeft kunnen vertrekken.
TpansDortvliegtuig landt op
het vliegveld van Djogja.
Van officiële zijde wordt gemeld,
dat in het Zuid-Westelijk deel van
Midden-Java Nederlandse troepen
in opmars Keboemen passeerden.
In Oosi-Jiava bezetten Neder
landse troepen Pepandjeng.
In Noord-Su.rnatra werden on,ge-
veer 100 km ten Zuiden van Tand
jongbalei de plaats Rantauprapat
bezet.
Na de bezetting van het vlieg
veld van Djogja landde aldaar een
Catalina-transportvliegtuig- met 7
passagiers. De piloot was 'n Ame
rikaan. De piloot en de passcgiers
zijn geïnterneerd voor een onder
zoek. In de officiële mededeling,
waarin melding werd gemaakt
van de Internering van republi
keinse autoriteiten, werd eveneens
staats-secretaris Pringgodigdo ge
noemd.
MARINIERS LANDDEN AAN
DE NOORDKUST VAN JAVA.
Volgens van militaire zijde ver
kregen berichten heeft de landing
van de mariniers gisternacht
plaats gehad te Toeban, 85 km
ten Westen van Soerabaja.
BIJZONDERE ZITTING VAN
DE VEILIGHEIDSRAAD
De Voorzitter van de Veiligheids
raad, de heer F. van Langenhove,
heeft te Parijs bekend gemaakt,
dat hedenochtend een bijzondere
zitting van de Veiligheidsraad
voor onderzoek naar de Indonesi
sche kwestie zal worden gehou
den.
Het verzoek tot het houden van
deze zitting is geschied door de
Amerikaanse afgevaardigde, Dr.
Jassup. De Australische gedele
geerde verenigde zich met dit
verzoek.
De Hoge vertegenwoordiger van
de Kroon, Dr. L. J. M. Beel, hield
Zondagochtend voor radio-Batavia
een redevoering waarin .hij o.m
verklaarde: „Nu ik neden voor de
eerste maal in mijn ambt als hoge
vertegenwoordiger van de Kroon
het woord richt tot u allen, die
hier in Indonesië leeft en werkt,
doet het mij leed dat dit woord 'n
hoogst ernstig woord moet zijn.
Enige weken geleden heb ik mijn
ambt aanvaard met de bedoeling
om geheel in overeenstemming
met de mij gegeven opdracht
binnen de kortst mogelijke termijn
voorbereidingen te treffen voor de
invoering van een nieuw bestel ln
Indonesië, op de grondslag van 't
gedurende de laatste maanden met -
zo gunstig resultaat gevoerde over
leg met de vertegenwoordigers van
de deelstaten.
Met het instellen van het ambt
van Hoge Vertegenwoordiger van
de Kroon heeft de Nederlandse Re
gering definitief een einde willen
maken aan de oude vormen van
gezagsverhoudingen en luidde zij
een nieuwe fase, een overgangs
fase naar het uiteindelijk gemeen
schappelijk nagestreefde doel: vor
ming van een vrij, onafhankelijk,
federaal Indonesië, in.
Dat de overgangsfase noodza
kelijk, ja onmisbaar is, zal duide
lijk zijn voor een ieder, die over
weegt welke omvangrijke en con
structieve arbeid in Indonesië nog
moet worden verricht, wil het vrije
en onafhankelijke federale Indone
sië op hechte grondslag zijn ge
fundeerd, en de voorwaarden in
houden waaraan een goed geor
dende rechtsstaat noodzakelijk be
hoort te voldoen.
Daarenboven dient ln gemeen
schappelijk overleg te worden ge
werkt aan de vormgeving van t
vrijwillig samengaan van Indone
sië en Nederland, verenigd met
Suriname en Curacao in de voor
genomen Nederlands-Indonesische
unie.
Het behoeft geen betoog dat bij
al deze overwegingen, zomede bij
het gevoerde federaal overleg
steeds nog hoop werd gekoesterd,
dat uiteindelijk ook de republiek de
haar toekomende plaats in het fe
deraal verhand zou willen inne
men en haar constructieve bijdra
ge zou willen leveren aan de op
bouw van het grote geheel.
Dit toch was geheel in overeen
stemming met datgene wat de re
gering van Djogja vrijwillig heeft
aanvaard, aanvankelijk bij het ac-
coord van Linggadjati, vervolgens
in de overeenkomst, welke ten
overstaan van de Commissie van
Goede Diensten werd gesloten
aan boord van de Renville.
Dat het de Nederlandse Rege
ring hoge ernst was, om dit doel
tot het uiterste na te streven, is
wel zonneklaar gebleken uit de 1b
de afgelopen weken door haar ge
volgde gedragslijn.
Nadat in maandenlange gevoer
de besprekingen vruchteloos was
gepoogd om tot een reële uitvoe
ring van de Renville-overeenkomst
te komen, heeft de Nederlandse
Regering in de loop van de maand
November van dit jaar tot twee
maal toe een ministeriële missie
naar Indonesië gezonden, daar
mede onomwonden tonende het
uiterste in het werk te stellen om
tot een vergelijk te komen
Tevergeefs. Het is helaas niet
mogelijk gebleken om voorwaar
den voor een reëel samengaan te
scheppen. De republikeinse rege
ring bleek hiertoe niet bereid, in
elk geval niet bij machte.
Voor een reëel samengaan dien
den enige preliminaire voorwaar
den te zijn vervuld. In de eerste
plaats deze, dat de veiligheid van
lijf en goed dient te zijn verzekerd
voor iedereen ln geheel Indonesië,
ongeacht ras, nationaliteit, gods
dienst of welke andere onderschei
ding ook. Dit houdt in, dat onver
wijld een einde dient te komen
aan Infiltraties van gewapende
benden uit republikeins gebied in
andere Deelstaten, aan talrijke
ontvoeringen, aan alle ondergronds
gewroet, aan alle ophitsing, ge
weldpleging, rampok, moord, aan
het onnoemlijk grote leed dat te
lang reeds werd en nog steeds
wordt veroorzaakt onder weer
loze onschuldige plattelandsbevol
king, aan alle vernielingen, welke
in economisch opzicht nog dage
lijks plaats vinden.
Het is voorts duidelijk, dat aan
toetreding tot federatief verband
vooraf moet gaan de verklaring
dat de republikeinse regering be
reid ls de daaruit voortspruitende
consequenties te aanvaarden en
met name niet door haar kan
worden opgeëist een positie, die
in we2en onderscheidend is van
die van de overige Deelstaten.
Er kan geen sprake zijn van een
domineren door een der Deelsta
ten over de andere. Hiermee toch
zou de gehele opzet van iedere
federatie teniet worden gedaan.
De voor de overgangsfase in ge
meenschappelijk overleg met de
vertegenwoordigers van de pre-
federale regering en de vertegen
woordigers der Deelstaten ont
worpen staatkundige regeling,
welke werd neergelegd in het ont
werp B.I.O. (bewindvoering Indo
nesië in overgangstijd), steunt op
het federale beginsel. Daarin zijn
de verhoudingen tussen de Deel
staten onderling bepaald. Tevens
zijn hierin vastgelegd de verhou
dingen tussen de Deelstaten en de
federale regering, alsmede tussen
deze en de hoge vertegenwoordi-
op bere
IA
CXH*
'eens inf
ider dal|
dichting
fce gevall
stellen|
of bel
ELEF. 13
Aai
machtig
feesia
jongen fil
de
ei
uo uagnr
aap /I
m
m
m
t uoa ta
i.3 j
IVI. UBA fill
jlSOf ltó]
N3AVB j
'S N'OSfit
rlS }OJ til
