r 1
jl
Grote brand in Fabriekslaboratorium
I Subtiele beledieinu
Schljnconcessies der Republiek?
DE STRIJD OM PEIPING
•ER
vrl
^fluweel
ilüfirj
(b
ntlm
VRIJDAG 17 DECEMBER 1948.
t)c 3nJtsclie ImvcsIic
Arbitrage enige [mogelijkheid volgens Republikeinse
Regering
De oorlogsvloot der
Scwjet-Unie
De Belgische grensarbeiders
De weeldebelasting op
automobielen
H M
Officieel communiqué over Indonesië
BakkersarËëid met Kerstmis
en Oudejaar^™
Bewindvoering Indonesië
in overgangstijd
Indonesische [kwestie niet
in Veiligheidsraad
Gratie verleend
feens inf
ider dall
'<r| JlHOEI
s ?js.
m "F
»ne«m
Hraawnjoaa övrtsmu 113 H ovavww
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Vrijdag
avond.
Weinig verandering.
Wisselende bewolking met,
voornamelijk in de kuststreken,
nog enkele buien. In bet bin
nenland overw. droog weer.
Zwakke tot matige Westel;]-
Ito wind. Overdag ongeveer de
zelfde temperatuur als gisteren
AbonnementTernenzen
VRIJE ZEEUW
4e Jaargang No- 991
Advertentieprijs:
per mm 10 ct.minimum
per advertentie 1,50.
Inzending advertenties
tot des namiddags S aar.
Rubriek kl. advertenties:
5 regels 60 cent; iedew»
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dtt Blad
10 cent meer.
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V*. Firma P. J. van de Sande Terneuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal-
In een officieel communiqué
van de Republikeinse regering
wordt gezegd, dat arbitrage de
enige weg is voor een vreedzame
oplossing van het Nederlands-
Indonesisch geschil, nn de on
derhandelingen zijn afgebroken.
Het communiqué van de Repu
blikeinse regering zegt verder,
dat wat betreft de situatie van de
strijdkrachten in overgangstijd,
de Republikeinse regering op het
Volgens „Marinkalendem", het
officiële Zweedse vlootblad, dat
vaak de zienswijze van de Zweed
se admiraliteit weergeeft, aldus
Reuter, bouwt de Sowjet-Unie
oorlogsschepen van 45.000 ton en
ook onderzeeboten, die uitgerust
zijn met het Schnoerkel-apparaat,
de nieuwe Nederlandse vinding,
die onderzeeboten langer verblijf
onder water mogelijk maakt.
Volgens het blad hebben de
nieuwe oorlogsschepen 40,6 centi
meter kanonnen als voornaamste
bewapening. „Deze plannen wor
den in de diepste geheimhouding
gehuld, doch één der nieuwe sche
pen is thans bijna voltooid," aldus
het blad, dat verder nog meedeelt,
dat de Sowjet-Unie veel onderzee
boten van het Duitse type bouwt
met een snelheid onderwater van
25 knopen.
Teneinde alsnog een oplossing
te bewerkstelligen met betrek
king tot de staking der Belgische
grensarbeiders, zal eerste-Minis-
ter en Minister van Buitenlandse
Zaken Spaak zich persoonlijk
naar Parijs hegeven.
Naar verluidt hebben de direc
ties van-verscheidene Franse tex
tielfabrieken, die door de staking
der Belgische arbeiders vrijiwel
stilgelegd zijn, voorgesteld 25 pro
cent der lonen uit eigen middelen
in Belgische valuta te betalen.
Tezamen met de 50 procent, die
de Franse regering voornemens is
uit te keren, zouden de Belgische
grensarbeiders dan 75 procent van
hun loon in Belgische deviezen
overgemaakt krijgen, terwijl zij 25
procent in Franse francs zouden
ontvangen, die in Frankrijk be
steed moeten worden.
Naar aanleiding van de aan
neming van het wetsontwerp tot
het plaatsen van personenauto-
mobielen op de tabel met 15 pro
cent beeft de K.N.A.C. er de aan
dacht van de Minister van Finan
ciën op gevestigd, dat door het
niet meer toewijzen van deviezen,
de door de Overheid te voren ge
dane hestellingen geaccepteerd op
de thans geldende prijs, wellicht
niet tijdig meer kunnen worden
gehonoreerd. Er doen zich in de
practijk als gevolg daarvan on
billijke gevallen voor. Iemand, die
voor aankoop van een personen
auto door de R.V.I. een bon is
toegewezen welke bonnen een
geldigheidsduur van 14 dagen
hebben en bij de importeur
zulk een bon heeft ingeleverd,
ontvangt nL de mededeling, dat
de vergunning tot invoer van het
merk zijner keuze, waarvan de
prijs reeds door de prjjsbeheersing
was vastgesteld, is ingetrokken,
zodat de koper zal moeten wach
ten tot de invoervergunning als
nog zal v/orden verleend. Het ge
volg van deze Overheidsmaat
regel Is, dat de koper tengevolge
van de hierboven genoemde wet
gedwongen zal zijn een bedrag
van 15 procent van de invoerprijs
meer te betalen, dan oorspronke
lijk door hem was voorzien.
Naar de mening der K.N.A.C.
zou dit bezwaar kunnen worden
opgevangen indien de inwerking
treding van de wet eventueel op
zodanig tijdstip zou geschieden,
dat leveranties, welke voor een
ben aaide datum lopende waren,
redeFkerwijze kunnen zijn afge
werkt.
standpunt staat, dat er federale
strijdkrachten moeten worden ge
vormd, waarvan in de eerste fase
de bestaande minderheden met
een nationaal karakter deel moe
ten uitmaken. De strijdkrachten
dienen tijdens de overgangsperio
de te worden gereduceerd. De
Nederlandse strijdkrachten staan
tijdens de overgangsperiode onder
bevel van de hoge vertegenwoor
diger van de Kroon (in het com
muniqué is sprake van „Commis
saris van de Kroon").
„Tijdens de overgangsperiode
moet er tussen het commando van
de Nederlandse strijdkrachten en
de federale strijdkrachten samen
werking bestaan", aldus het com
muniqué. De Republikeinse rege
ring verklaart verder, dat de Ne
derlandse conceptie van de be
voegdheden van de hoge vertegen
woordiger der Kroon in over
gangstijd neerkomt op het herstel
van het koloniale bewind onder
een andere naam, en voorts, dat
met het besluit tot stopzetting der
besprekingen en de instelling der
interimregering zonder de Repu
bliek, de Nederlandse regering
een schending pleegt van de Ren-
vile-overeenkomst, waarbij alle
stappen van de Veiligheidsraad
sedert Augustus 1947 en de door
de C. V. G. D. sedert 10 maanden
bewezen diensten in de wind wor
den geslagen.
(Het communiqué besluit; de er
varingen van het laatste jaar
hebben duidelijk bewezen, dat een
regeling, alleen met bemiddeling
van de C. V. G. D., geen hoop
geeft op een definitieve oplossing.
De Republikeinse regering is er
van overtuigd, dat de enige ma
nier om een definitieve oplossing
te bereiken en om een ramp voor
Indonesië te vermijden, is gelegen
in arbitrage, welke in feite door
de Republiek van den beginne af
is voorgesteld en die ook is opge
nomen in de resolutie van de Vei
ligheidsraad van 1 Augustus 1947.
Intussen blijft de Republikeinse,
regering hoopvol, dat de C. V. G.
D zal voortgaan, met de helde
partijen te helpen bij de uitvoe
ring der bestandsovereenkomst.
Personen uit Noord-China, die
te Nanking aankomen, onder wie
functionnarissen en journalisten,
verwachten, dat Peiping „elke
dag" kan vallen zonder ernstige
strijd. Men heeft weinig vertrou
wen in de regeringstroepen aldaar,
aldus deze reizigers.
Het hoofdkwartier van Noord-
China meldt, dat de tegenstander
tijdens de gemeenschappelijke aan
val van infanterie en luchtmacht
der regering, die eergisteren op
de Westelijke voorsteden van Pei
ping plaats had, 2.000 man verlo
ren heeft.
Volgens berichten uit de oude
keizersstad Peiping, die door de
communisten bedreigd wordt, vin
den er grote troepenbewegingen
plaats De troepen zouden goed
zijn uitgerust en in „uitstekende
conditie" verkeren. Communisti
sche artillerie van tamelijk groot
kaliber bevond zich thans op
schootsafstand van de Westelijke
voorsteden, aldus de berichten.
In Tientsin, een andere grote
stad in Noord-China, brengen re
geringstroepen in allerijl geschut
in stelling, daar het gebulder van
kanonnen steeds duidelijker wordt
vernomen. 60 Kilometer naar het
Oosten, te Tankoe zou een massa
uittocht begonnen zijn, terwijl re
geringstroepen in het havengebied
stellingen betrekken. De toestand
wordt „onzeker" genoemd.
Volgens een mededeling van de
Chinese communistische radio is
de legergroep van de regerings
strijdkrachten, welke onder hevel
staat van Generaal Hoeang Wei,
Woensdagnacht volledig vernie
tigd.
Een traject van 33 kilometer
van de belangrijke spoorlijn, die
Nanking met Pengpoe verbindt,
is door eenheden van de onder
communistische leiding staande
legers opgeblazen, Udus wordt uit
officieuze bron vernomen. Tussen
Tsjoehsien en Kwantien werd de
spoorlijn op ongeveer 20 plaatsen
opgeblazen. Alle spoorwegverkeer
op deze liin ligt thans stil.
Volgens een militair woordvoer
der van de Regering bevinden
zich nog 200.000 man van de
tegenstander ten Noord-Westen
van Soehsien, 100 kilometer ten
Noorden van Pengpoe, waar drie
legergroepen twee weken lang
omsingeld zijn. Een ander com
munistisch leger van ongeveer
100.000 man bevindt zich ten
Zuid-westen van Soehsien.
Dinsdagavond omstreeks half
elf werd brand ontdekt in het
grote laboratorium van de sajet-
en vijfschatenfabriek v.h. Wed.
D. S. van Schuppen en Zonen in
het Gelderse gedeelte van Veenen-
daal. Groot alarm werd gegeven
en de brandweercorpsen van Gel
ders en Utrechts Veenendaal ruk
ten onmiddellijk uit. In het
hoofdgebouw, waarin grote hoe
veelheden benzine en alcohol wa
ren opgeslagen, was de bovenver
dieping al spoedig één vuuzree.
Het vuur greep zó snel om zich
heen, dat aan direct blussen niet
te denken viel.
Ontploffingen ontstonden, ver
oorzaakt door de vaten benzine
en alcohol. De omliggende stra
ten werden afgezet, terwijl de be
woners van de dichtbij staande
woningen aan de Prins Bernhard-
laan, enz werd aangezegd deze te
verlaten. Een en ander veroor
zaakte een paniekstemming. Juist
dreef een geweldige hagelbui over
Veenendaal en in dit noodweer
moesten velen vluchten.
Onder leiding van de comman
dant der brandweer te Gelders-
Veenendaal, de heer Wagens-
veld, werd het vuur bestreden.
De brandweercorpsen van Ede,
Barneveld en Arnhem werden ge
waarschuwd, terwijl de eigen fa-
brieksbrandweer onmiddellijk ir,
de strijd geworpen werd. Ook de
brandweer van de Ritmeester
sigarenfabrieken rukte uit, terwijl
andere fabrieksbrandweren zich
gereed hielden, om bij het eerste
alarm hulp te bieden. Tegen elf
uur was het één vuurzee, waar
tegen de brandweer vocht. Met
tientallen stralen werd het vuur
aangetast, terwijl de bijgebouwen
waarin ook grote hoeveelheden
De vrouw van een slager
te Hannover heeft bij een J|
H verzoek tot echtscheiding
aangevoerd, dat haar man
H het kunstgebit van zijn
H schoonmoeder van haar
nachtkastje had weggeno-
'Jij men en er het kaakbeen
van 'n koe voor in de plaats m
had gelegd.
m r»>j»>
Van officiële zijde wordt het
volgende medegedeeld:
„Naar aanleiding van medede
lingen uit Republikeinse bron als
zou de Republikeinse Regering
zich bereid hebben verklaard de
onderhandelingen met de Neder
landse Regering te hervatten op
basis ener erkenning van de Ne
derlandse souvereiniteit gedurende
de interim-periode, vernemen wij
van bevoegde zijde:
Vooreerst is van een verklaring
der Republikeinse Regering niets
bekend. Aan de Nederlandse de
legatie te Batavia is door het lid
van de commissie van goede dien
sten, Merle Cochran, 'n brief over
handigd, die de heer Hatta, Mi
nister-President van de Republiek,
tot de heer Cochran richtte. In
deze brief ontvouwde de heer Hat
ta enige gedachten over de moge
lijkheden om tot een oplossing
vah het hangende geschil te gera
ken. Zulks geschiedt echter on
der niet minder dan drie reserves:
De heer Hatta stimuleert uitdruk
kelijk dat hij zijn beschouwingen
geeft
le. In zeer ruwe vorm; 2e.
informeel en 3e zoa!s hij het ziet.
Deze drievoudige reserve stem
pelt het gehele schrijven tot een
persoonlijke daad vande heer Hatta
ta, waaraan de Republikeinse Re
gering zich, conform haar In het
jongste verleden nog meermalen
aangenomen houding, in genen
dele gebonden behoeft te achten
en waarvan zelfs de heer Hatta,
krachtens de eerste reserve, altijd
terug kan komen.
Als basis voor een hervatting
der besprekingen komt 'n derge
lijk schrijven dan ook niet zonder
meer in aanmerking.
In de tweede plaats wordt ont
kend, dat van de zijde der Repu
bliek opheldering (naar de woor
den van de'heer Soemitro op een
persconferentie te Washington)
zou z(jn gegeven „omtrent zekere
factoren, die bij enige Nederland
se autoriteiten misschien misver
stand hebben veroorzaakt".
Bij de onderhandelingen, die
kort geleden op zeer hoog niveau
werden gevoerd zijn van Neder
landse zijde enige concrete, voor
geen tweeërlei uitleg vatbare
essentiële voorwaarden gesteld.
Had de heer Hatta, in plaats
van zich tot het ontvouwen van
een aantal persoonlijke gedachten
te bepalen, in concreto de bereid
willigheid van de Repubikeinse
Regering uitgesproken om de Re
publiek als doelgebied naast de
andere deelgebieden in het fede
rale bestel in te passen, in de
vorm, zoals deze in breed overleg
met de federale deelstaten van
Indonesië is ontwikkeld; had hij
blijk gegeven van een ernstig be
sluit der Republikeinse Regering
om de noodzakelijke maatregelen
te treffen tot het beëindigen der
bestandsschendingen en het doen
terugvoeren der infiltranten, dan
ware een basis tot voortzetting
aer besprekingen wellicht nog te
vinden geweest.
Van een dergelijke onvoorwaar
delijke en bindende instemming
echter ontbreekt in het schrijven
van de heer Hatta ieder spoor.
De heer Hatta bepaalt zich tot
algemene zinswendingen, gelijkend
op reeds meermalen van dezelfde
zijde gegeven en getekende ver
klaringen, waaruit de Republi
keinse autoriteiten echter nim
mer de concrete consequenties
hebben getrokken.
Slechts een onverwijlde binden
de verklaring van de Republikein
se regering dat zij met de gestelde
voorwaarden instemt zou tot een
heropening der onderhandelingen
kunnen leiden.
In deze geest werd van Neder
landse zijde een antwoord aan de
heer Cochran gezonden.
Een politieke medewerker van
het A.N.P. merkt naar aanleidmg
van bovenstaande officiële verkla
ring nog het volgende op:
De brief van Mohammed Hatta
aan Merle Cochran wekt, naar
men ons in politieke kringen te
verstaan gaf, slechts de schijn
van concessies van Republikeinse
zijde, omdat hij de mogelijkheid
biedt, dat weer onmiddellijk wordt
vervallen in de oude procedure.
Bovendien ziet men de uitlatingen
van Dr. Soemitro te Washington
en van Mohammed Roem in Djog-
ja, en bovenal de officiële Repu
blikeinse regeringsverklaring van
gisterenmorgen als volkomen in
strijd met deze personlijke brief
van Hatta. Immers, arbitrage, die
in genoemde Republikeinse Rege
ringsverklaring de „enige uitweg"
wordt genoemd, acht men volko
men in strijd met de „onvoorwaar
delijke erkenning der Nederlandse
souvereiniteit." Bovenstaand com
muniqué spreekt voorts over
„enige concrete voor geen tweeër
lei uitleg vatbare essentiële voor
waarden". Over deze voorwaar
den wordt in de brief van Hatta
met geen woord gerept.
Bovengenoemd communiqué
benzine opgeslagen lagen, voort
durend natgehouden werden.
Eerst tegen bet middernachte
lijk uur was men de brand vol
komen meester en was gevaar
voor uitbreiding naar andere ge
bouwen geweken. Tegen half één
konden de brandweerkorpsen in
rukken, terwijl de brandweer van
Gelders-Veenendaal met één
straal op de waterleiding de
brandwacht betrok.
Op het terrein van de brand
waren de burgemeesters van Ede
en Veenendaal aanwezig.
Tot nu toe is qe oorzaak van de
brand onbekend. De schade zal
vermoedelijk enige honderdduizen
den guldens bedragen.
De Minister van Sociale Zaken
heeft goedgevonden aan hoofden
of bestuurders van broocLbakkerij-
en, waarin tevens koek, banket,
chocolade of suikerwerken worden
vervaardigd, te vergunnen, dat op
Donderdag 23 December 1948 en
op Donderdag 30 December 1948
de werktijd van de in hun onder
neming werk^pne bakkersgezellen
per dag met ten hoogste 2 uren
wordt verlengd.
AFKONDIGING BESLUIT
Naar wij vernemen is de afkon
diging van het besluit „bewind
voering Indonesië in overgangs
tijd" (B.I.O.) zeer binnenkort te
verwachten. Aanvankelijk heeft
het in de bedoeling gelegen dit
besluit reeds eerder deze week af
te kondigen. Dat dit toen niet
geschied is, wordt in politieke
kringen in verband gebracht met
de complicaties, welke zich in de
loop van deze week hebben voor
gedaan, zoals b.v. de brief van
Hatta aan Merle Cochran, de
persconferentie van Dr. Soemitro
in Washington, het laatste rap
port van de Commissie van goede
diensten aan de Veiligheidsraad,
de Republikeinse poging om het
Indonesische geschil in de Veilig
heidsraad ter sprake te brengen
en de Republikeinse regeringsver
klaring van Donderdagmorgen.
Dat deze afkondiging ook thans
nog niet is geschied brengt men
in genoemde kringen in verband
met de laatste zinsneden van het
gistermiddag uitgegeven Neder
landse communiqué, waarin ge
zegd wordt, dat alleen een „on
verwijlde bindende verklaring van
de Republikeinseregering dat zij
instemt met de door Nederland
gestelde voorwaarden, tot herope
ning der onderhandelingen zou
kunnen leiden." Wellicht zo meent
men, geeft de Nederlandse rege
ring hiermede aan de Republiek
nog een laatste gelegenheid om
door middel van de Commissie
van goede diensten of rechtstreeks
deze „onverwijlde bindende ver
klaring" te geven.
De bijzondere oorrespondent van
het A.N.P. te Parijs seint, dat een
officiëel Amerikaans woordvoer
der Donderdagavond tegenover
hem bevest'gd heeft, dat de ver
tegenwoordiger van de Verenigde
Staten in de Veiligheidsraad naar
alle waarschijnlijkheid de Indone
sische kwestie in de z'tting van
heden aan de orde zal brengen.
Na verdere besprekingen tus
sen Dr. Jessup en zijn adviseurs
over de Indonesische kwestie
heeft de Amerikaanse delegatie
gisteravond zijn oorspronkelijk
plan, de kwestie heden voor de
Veiligheidsraad te brengen, ge
wijzigd.
De Amerikaanse delegatie be
sloot in dit stadium inzake deze
kwestie niet tot actie over te
vraagt derhalve een „onverwijlde"
bindend verklaring van de Repu-
blikeinse Regering, dat zii met de &aan> aldus verneemt de speciale
gestelde voorwaarden instemt. Op - correspondent van het A.N.P of
't woord „onverwijld" wenste van
in politieke kringen alhier zeer
grote nadruk te leggen.
Bij Kon. Besluit is gratie ver
leend aan L. G. de Noo, tot de
doodstraf veroordeeld bij senten
tie van het Bijzonder Hof te Am-
hem. De doodstraf is veranderd
in levenslange gevangenisstraf.
ficieel.
Twee uur tevoren, toen de be-
snrekingen in de Amerikaanse
delegatie nog gaande waren, werd
officieel medegedeeld, dat actie
van Amerikaansche zijde zeer
waarschijnlijk was, en werd ver
nomen, dat Dr. Jessup en zijn ad
viseurs het volledig eens waren
over dit besluit.
Tegelijk werd uit officiële bron
vernomen, dat de Australische
delegatie eveneens besloten heeft
zich van actie te onthouden.
rd in
jop bere
IiNEUZÏ
nlichtind
e geval!
stellen!
oo+vté*
I
n r
lerttiilffliiiiiiiiy
•av
ir, I
-SOf.
rachtifc
naiEl1ueA
fiTI apul
XOO
njtS }Oj Lr;
mz ub
n .1W« miiiï
