Verzet tegen Oostelijk stadsbestuur
De Ned. delegatie naar vijflanden-studiecommissie
Van het strijdtoneel in China
De Ministers uit Indonesië teruggekeerd
■5J
I
Jtjlj
WOENSDAG 8 DECEMBER 1948.
Officiële tegenspraak
Kamerleden naar Nederland
vertrekken
Het bestand in Palestina
Crltchley had Onderhoud
met Moh. Hatta
De heer P. A. Kerstens neemt ontslag
Doodvonnis In Hongarije
Commissie
voor Goede Diensten
volgende week naar Djogja
De positie
van de Japanse Keizer
Marshall ondergaat een
nleroparatle
De werkzaamheden der
Verenigde Naties
De Franse begroting
Ce herziening van bet
vonnis van Tokio
h
s* jpENq
fllPETtl
ie
ai M-M
Frankerlng bQ Abonnement: Terneazen
WEBBS VERWACHTING
Medegedeeld door het K.N3LA
te De Bilt, geldig tot Woens
dagavond.
Veel wind.
Meest krachtige, langs de kust
tijdelijk harde wind tussen Z.
en Zuid-West. Toenemende be
wolking en op de meeste plaat
sen enige regen. Weinig ver
andering in temperatuur.
DE VRIJE ZEEUW
4e Jaargang No. 983
A.dvertentlepr®«: H
per mm 10 ct.minimin
per advertentie 1,50.
Inzending advertentie»
tot' des namiddags 8 uur.
Rubriek kl. advertentie»:
5 regels 60 cent; iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad
10 cent meer.
Drukkerij N.V, Firma P. van de Sande Temeuzen Abonnemeotepry» 5,25 per kwartaal-
DE TOESTAND IN BERLIJN
Het eerste georganiseerde ver
zet tegen het nieuwe stadsbestuur
voor Oost-Berlijn kwam gisteren
toen enkele honderden klerken
van het centrale administratieve
hoofdkwartier voor de electrici-
teitsvoorziening, dat in de Sovjet-
Russische sector ligt, in een nieuw
kastoor in de Britse sector hun
intrek hebben genomen.
Zijn zijn hiertoe overgegaan na
dat het Oostelijk stadsbestuur
geen gevolg had gegeven aan hun
ultimatum, waarin zij de terug
trekking der politiebewaknig van
alle installaties der BEWAG in
de Oostelijke sector en de vrijla
ting van zes gearresteerde BE-
WAG-arbeiders eisten
De BEWAG is het grootste
Berlijnse electricitletsbedrijf, die
practisch de gehele Sovjet-sector
en het daarin gelegen reusachtige
Van officiële zijde werd het A.
N. P. medegedeeld, dat het be
richt, als zou H. M. Koningin
Juliana aan Generaal Franco op
z#n 56e verjaardag een volbloed
paard ten geschenke hebben ge
geven, volkomen uit de lucht ge
grepen is.
Gieterenochtend zijn de Kamer
leden Korthals en Tilanus per
vliegtuig naar Nederland vertrok
ken. Heden vertrekken de heren
Van der Goes van Naters
Meyerink. De adviseurs van de
kabinetsdelegatie, die uit Neder
land wa,ren meegekomen, vertrok
ken eveneens dezer dagen naar
Nederland.
In de uit zeven leden bestaan
de „sanctie"-commissie voor Pa
lestina van de Veiligheidsraad
heeft de Egyptenaar Makmoed
Bey Fawzi verklaard, dat vorde
ringen op de weg naar een vre
dige regeling niet mogelijk zou
den zijn zolang alle voorwaarden
van het bestand van 4 November
niet waren vervuld. Volgens de
desbetreffende resolutie van de
Veiligheidsraad moesten de strijd
krachten van Israël uit bepaalde
delen van de Negef worden terug
getrokken en moest Beersjeba
worden ontruimd. Spreker achtte
het onmogelijk, dat een tweede
wapenstilstandsvoorstel van 16
November werd uitgevoerd zolang
aan de bepalingen van het eerste
nog niet was voldaan.
De Israëlische vertegenwoordi
ger Aubrey Eban kon het daar
mede niet eens zijn. Naar zijn
mening moesten beide resoluties
gelijktijdig worden uitgevoerd
Klingenberg energiebedrijf van
stroom voorziet.
De verhuizing van het admini
stratief personeel zou echter geen
invloed hebben op de electriciteits-
voorziening van Berlijn.
Zowel de Westelijke als de Oos
telijke autoriteiten zouden be
vreesd zijn voor een volledige
splitsing in de electriciteitsvoor-
ziening. daar de grenzen der elec-
trische netten niet samenvallen
met de sectorgrenzen en er aan
zienlijke uitwisseling van elec-
trische energie bestaat tussen de
Westelijke en Oostelijke sectoren.
Het met Amerikaanse licentie
verschijnende Berlijnse blad „Td-
gesspiegel" heeft gisteren hekend
gemaakt, dat het niet langer ad
vertenties zal opnemen van onder
communistische controle staande
schouwburgen of uitgevers. Ook
zal het blad geen besprekingen
meer publiceren van door deze
schouwburgen vertoonde stukken
of door deze uitgevers gepubli
ceerde boeken.
Het blad heeft de Berlijners
opgeroepen schouwburgen en uit
gevers in de Sovjet-Russische
sector te boycotten en alle con
tact met het Oostelijke stadsbe
stuur te vermijden.
De belangrijkste schouwburgen,
waaronder de staatsopera, liggen
in de Sovjet-sector.
Antara meldt, dat het Austra
lische lid van de Commissie voor
goede diensten, de heer Critchley,
Dinsdagochtend per vliegtuig
naar Djogja is vertrokken. In het
zelfde toestel reisden mee de con
sul-generaal van India te Bata
via. de heer Algappen, en de ad
viseur van de C. G. D., de heer
Scott. Onmiddellijk na. aankomst
te Djogja had de heer Critchley
bespreking met Moh. Hatta. De
heer Scott bracht een afscheids
bezoek aan Hatta, daar hij bin
nenkort naar de Verenigde Sta
ten terugkeert. De consul-gene
raal van India, werd door Soe-
kamo ontvangen.
Victor Gsornoky, de 29-jarige
vroegere gezant van Hongarije te
Cairo en schoonzoon van de ge
wezen president van Hongarije,
Zoltan Tildy, zou gisteren worden
opgehangen, daar zijn beroep
tegen de over hem uitgesproken
doodstraf door het opperste Hon
gaarse gerechtshof, dat tevens
de gratie-verzoeken behandelt, is
afgewezen.
Csornoky is vorige maand door
een volksgerechtshof te Boeda
pest op beschuldiging van hoog-
verraad ter dood veroordeeld. Hij
heeft toegegeven schuldig te zijn.
Van officiële zijde deelt men
ons mede, dat de heer P. A.
Kerstens, die met de heren Allbar-
da en Bruins Slot deel uitmaakt
van de Nederlandse delegatie naar
de Vijf-Landen-Studiecommissie,
welke te Parijs een studie maakt
van het vraagstuk der Europese
eenheid, heeft te kennen gegeven
niet langer als Nederlands verte
genwoordiger te zullen optreden.
In ziin plaats zal de heer P. J.
S. Serrarens, lid der Tweede Ka
mer en secretaris-generaal van
het Internationaal Christelijke
Vakverbond, worden aangezocht.
Voorts is Prof. Mr. R. Kranen
burg, oud-hoogleraar te Leiden en
voorzitter der Eerste Kamer der
Staten-Generaal, benoemd tot
plaatsvervangend lid der Neder
landse delegatie. Prof. Kranen
burg zal Donderdag 9 December
a s. naar Parijs vertrekken.
De heer Kerstens verklaarde
ons naar aanleiding van het bo
venstaande desgevraagd, dat de
Nederlandse delegatie zich de vo
rige week naar Parijs had bege-
Antara verneemt uit kringen
van de republikeinse delegatie,
dat de commissie voor goede dien
sten in de loop van de volgende
week per trein naar Djogja zal
reizen. Het bezoek van het
Australische lid der commissie,
Critchley, aan Djogja geschiedt,
aldus Antara, op verzoek van de
republikeinse delegatie. Het is
nog niet bekend, wie het republi
keinse delegatielid Tjoa Sikkian,
die vorige week door Soekamo
va» het lidmaatschap is ontheven,
ml vervangen.
De Japanse rijksdag heeft gis
teren een motie aangenomen om
ee» onderzoek in te stellen, of de
Keizer het recht heeft zich met
andere staatshoofden in verbin
ding te stellen, terwijl Japan zijn
diplomatieke betrekkingen met
andere landen niet mag hervat
ten.
Aanleiding tot deze motie was
een boodschap, die Keizer Hiro-
hito zonder voorkennis van de
rijksdag via Keenan, de openbare
aanklager bij het gerechtshof voor
oorlogsmisdaden te Tokio, aan
President Truman heeft toen toe
komen. Naar verluidt, handelde
deze boodschap over politieke
aangelegenheden.
Naar generaal Tsjen Tsjang-
Tsjieh, commandant van de Chi
nese regeringstroepen te Tient
sin, Maandag tegenover verslag
gevers verklaarde, zouden ge
vechtshandelingen op grote schaal
in Oost-Hopei, het strijdtoneel in
Noord-Chlna, waarschijnlijk niet
vóór eind Januari of Februari
plaats vinden. Volgens hem was
de militaire situatie in Noord-
China ernstig", maar niet hope
loos en zou door een beslissende
slag kunnen worden opgelost.
Met dit doel had de regering
haar troepen uit Tsjengten, Pao-
ting en Tsjinwangtao terugge
trokken en zodoende de verdedi
ging van geïsoleerde plaatsen
opgegeven en het front en de
aanvoerwegen verkort. Generaal
Tsjen schatte de sterkte van de
troepen van de communistische
generaal Lin Piao op 400.000 a
600,000 man. Van deze man
schappen zou generaal Lin Piao
misschien 300.000 man gebruiken
voor operaties binnen de grote
muur en de rest voor de bezet
ting van Mandsjoerije.
Van niet officiële zijde ver
neemt Reuter, dat een eerste con
tingent Van enkele honderden
Amerikaanse mariniers van de
imarinebasis Tsimg'tao heden te
Sjanhai aan wal zal gaan. De
bedoeling hiervan zou zün de on-
gerustheid onder de plaatselijke
buitenlandse kolonies over moge
lijke ongeregeldheden te vermin
deren. Het gros van de Ameri
kaanse mariniers te Tsingtao,
5000 man, zou voorlopig daar
blijven en pas naar Sjanghai over
gebracht worden als de omstan
digheden zulks vereisen.
Van Chinese regeringszijde
wordt gemeld, dat de regerings
strijdkrachten, die uit Soetsjou
zijn weggetrokken, in een veld
slag tussen Joengtsjeng en Sjias-
jien, in het grensgebied van Ho-
nananhwei en Kiangsoe de com
munistische troepen een verlies
van 20.000 man aan doden en
gewonden hebtoen toegebracht.
Regeringsberichten geven toe,
dat de door communisten geleide
legers de stad Kiangjen, de sleu
tel tot de Noord-Oostelijke verde
diging van Nanking, hebben om
singeld. Volgens deze berichten
zrjn versterkingen van het garni
zoen onder weg. Zware gevech
ten duurden voort bij Joeng
tsjeng, ten Noord-Wesiten van het
strijdtoneel hij Pengoe.
De regeringstroepen zouden
hier de omsingeling doorbroken
hebben en Westwaarts oprukken
ter versterking van de troepen
bij Joengtsjeng. Het terrein is
ongunstig voor de regeringstroe
pen en de vijandelijke druk om
een vereniging tussen de twee
regeringsgroepen te voorkomen
is sterk. Van het strijdtoneel bij
Pengpoe rukken ook door com
munisten geleide troepen op naar
Joengtsjeng.
Regeringsberichten melden, dat
de regeringstroepen Djengtsjiao
ingenomen hebben in een opmars
naar het Noorden van Pengpoe
uit. Vol/gens militaire waarne
mers tracht men de regerings
groepen ten Noorden van de
Jangtse te verzwakken alvorens
over te gaan tot een beslissende
strijd om Nanking, dat aan de
Zuidelijke oever gelegen is.
Het militaire nieuwsbureau van
de regerinsr meldt, dat guerilla-
strijders, die poogden de spoor
lijn tussen Pengpoe en Poekou te
verbreken, verjaagd zijn.
Twee steden, respectievelijk 50
en 60 km ten Noorden van Pei-
ping gelegen, zijn voor de rege
ringstroepen verloren gegaan.
Vluchtelingen uit Tientsin heb
ben verklaard, dat er paniek en
verwarring in de stad heerst.
De Amerikaaanse Minister
van Buitenlandse Zaken, George
Marshall, heeft Dinsdag in het
WalterReed-ziekenhuis te Was
hington een nieroperatie onder
gaan.
Marshall is in het ziekenhuis
sedert zijn terugkeer van de ver
gadering der V. N. op 22 Novem
ber. In de afgelopen zomer is
door de doktoren reeds tot ope
ratie besloten, maar deze werd
uitgesteld, in verband met de
conferentie van de V. N.
De autoriteiten van het Walter-
Reed-ziekenhuis melden dat de
operatie geslaagd is.
Uit niet-officiële bron wordt
vernomen, dat een van de nieren
•v an de Minister is weggenomen.
Indien dit bericht juist is, zou
het betekenen, dat de Minister ge
durende tenminste verscheidene
weken zijn werkzaamheden niet
zou kunnen verrichten.
Gisteravond om even voor negen
uur, landde op Schiphol de Con
stellation „Franeker" uit Batavia,
aan boord waarvan zich bevon
den de Ministers Sassen en Stik
ker, alsmede de heren Neher en
Dr. Blom, die uit Indonesië te
rugkeerden, na hun besprekingen
met de Republikeinse gedelegeer
den. Ook mevrouw Stikker is met
het vliegtuig meegekomen.
Direct na aankomst hebben de
Ministers Sassen en Stikker aan
een groot aantal journalisten een
beknopt vraaggesprek toegestaan,
waaraan wij het volgende ontle
nen;
Minister Sassen opende zijn ver
klaringen met mede te delen, dat
de Nederlandse delegatie meent,
dat de besprekingen op een punt
gekomen waren, welk het wense-
iiiik maakte, een rapport aan de
Nederlandse Regering uit te bren
gen.
,Wij geloven, (lat het bijzonder
belangrijk is, dat tijdig in
leder geval vóór 1 Januan 1949
de wet „Bewind Indonesië in
overgangstijd" tot stand komt.
Het voornaamste geschilpunt,
dat aan het licht is gekomen tij
dens de besprekingen, betreft de
gezagsverhouding tijdens de inte
rim-regering, aldus Minister Sas-
S0T1,
Minister Stikker vulde deze
laatste mededeling aan met op te
merken: .„Dit is bepaaldelijk in
afwijking met wat wij hadden
mogen verwachten. Toen ik de
vorige keer Batavia verliet, werd
mij door de heer Hatta een aide-
mémoire overhandigd over deze
kwestie. Wij hebben de indruk,
dat nu allerlei tegenwerkende
krachten het Hatta onmogelijk
maken de essentiële punten van
zijn standpunt inzake de gezags
verhouding te handhaven."
Minister Stikker vervolgde met
te zeggen: „Wij zijn gedrieën naar
Indonesië gegaan en denken be
paaldelijk over verscheidene feiten
en gegevens verschillend. Ik meen
echter te mogen zeggen, dat wij
het thans, wat betreft ons rap
port aan de Nederlandse Rege-
ven zonder instructies van de
Regering. De delegatie wist niet,
wat de Regering wèl of niet
wilde. De Regering stelde zich
daarbij vermoedelijk op het stand
punt, dat niet de delegatie in
haar geheel, maar wel de leden
ervan individueel hun standpunt
kenbaar konden maken, waarbij
het zou kunnen gebeuren, dat er
tegengestelde meningen door de
leden werden geuit.
De Nederlandse delegatie kwam
te Parijs tegenover een ptraJeke
frontlijn van volkomen ot> delega
tievoet uitgezonden delegaties.
De heer Kerstens, die voorzit
ter is van de Nederlandse raad
voor de Europese beweging, lid
van het „International Joint Com-
mjütee of the European Move
ment", organisator was van het
Haags congres en die derhalve
mede verantwoordelijk is voor het
memorandum met voorstellen
voor een Europese Assemblee,
welk memorandum door de stu
diecommissie als leidraad is aan
vaard, heeft Maandag met zijn
beide medeleden der delegatie met
Minister-President Drees een on
derhoud gehad naar aanleiding
van de te Parijs gebleken situatie.
Het is de heer Kerstens tijdens
dat onderhoud duidelijk geworden,
dat de Nederlandse regering op
zijn minst zeer terughoudend
staat tegenover de voorsteilen
van de Europese beweging. De
Nederlandse regering is van oor
deel, zo deelde de heer Kerstens
ens mede, dat de Nederlandse
delegatie op verscheidene punten
een grote terughoudendheid zou
dienen te betrachten.
Dit standpunt was voor de heer
Kersteris, een der grondleggers
der beweging, aanleiding zijn
mandaat ter beschikking te stel
len. De heer Kersten^ achtte het
n.l. onmogelijk terughoudend te
zfln als lid der delegatie en tege
lijkertijd enthousiast voorstander
der Europese beweging te zijn.
Zijn prestige in 't buitenland on-
aoor een dergelijke houding on
herstelbaar worden geschaad en
deze dubbele houding zou hem in
een onaanvaardbaar scheve posi
tie hebben geperst. Daarom gaf
hjj er de voorkeur aan zijn man
daat ter beschikking te stellen.
ring, volkomen met elkander eens
zijn."
Minister Sassen onderstreepte
dit met te zeggen: ,,Ik onder
schrijf dit volkomen."
Minister Sassen verklaarde ver
der, dat tijdens het verblijf in In
donesië verscheidene malen over
leg is gepleegd met de federalis
ten. Het Kabinet zal beslissen of
deze delegatie zich op een latei-
tijdstip wederom naar Indonesië
zal begeven.
Sprekende over zijn verklaring,
afgelegd In Karachi, zeide Minis
ter Sassen: „Men vroeg mij, of de
onderhandelingen een „break
down" hebben. Ik heb hierop ont
kennend geantwoord."
Tenslotte verklaarde de Minis
ter nog: „Het zal nuttig zijn, als
de wet „Bewind Indonesië in over
gangstijd" wordt Ingevoerd, deze
'n overgangsbepaling bevat, waar
door het mogelijk wordt de ,,im-
passing" van de Republiek in het
interim-bestel te vergemakkelij
ken en te bevorderen."
De Ministers werden op het
vliegveld begroet door de Minis
ter-President, Dr. W. Drees, Mi
nister Götzen, de Secretaris-Gene
raal van het Ministerie van Bui
tenlandse Zaken, Mr. J. Lovink,
mevrouw Sassen en Dr. J. Banier,
gecomitteerde van Overzeese Ge
biedsdelen.
In kringen die in contact stagn
met het secretariaat van de V. N.,
verneemt men. dat de Veiligheids
raad tot 17 December te Parijs
geregeld zal bijeenkomen. Na die
datum zal een deel van het secre
tariaat van de Raad naar New-
York verhuizen, zodat de verga
deringen dan zullen worden stop
gezet. De eerstvolgende verga
dering zal niet plaats hebben voor
begin Januari. Indien echter een
internationale gebeurtenis een
spoedbijeenkomst mocht vergen,
zal de raad nog tot einde Decem
ber te Parijs bijeenkomen.
Frangois Mitterand, de Franse
Minister van Voorlichting, heeft
na afloop van een bijeenkomst van
het Franse kabinet, bekend ge
maakt, dat de militaire uitgaven
in Frankrijk verlaagd zullen wor
den met ongeveer 120 milliard
franc. „De begroting zal in even
wicht gebracht worden, dank zjj
een aantal verlagingen van de
civiele uitgaven", zo voegde hpj
eraan toe. Verder deelde hij mede,
dat het kabinet in principe over
eenstemming had bereikt inzake
de kwestie van financiering van
de wederopbouw in Frankrijk. Er
zouden echter geen bijzonder
heden hierover worden gepubli
ceerd voordat de kwestie in een
vergadering van de Ministerraad
opnieuw was besproken.
De Nederlandse rechter btf het
tribunaal voor oorlogsmisdaden te
Tokio, Prof, B. V. A. Röling heeft,
evenals zijn Chinese collega, Joea-
moei, scherpe critiek geleverd op
de beslissing van het Amerikaan
se opperste gerechtshof het von
nis van het tribunaal over de Ja
panse oorlogsleiders te herzien.
.Toeamoei noemde deze beslis
sing „een dwaling en een gevaar
lijk precedent."
De Chinese rechter verklaarde,
aldus meldt Reuter nader, dat het
internationaal tribunaal zijn be
voegdheid ontleende aan de elf
betrokken landen en niet alleen
aan de Verenigde Staten.
Rechter Röling zeide, het ,.ln de
verste verte niet waarschijnlijk
geacht" te hebben, dat het opper
ste gerechtshof aan het beroep
gehoor zou geven.
Het nieuws over de beslissing
van het hof heeft in Tokio in
brede kringen verrassing gewekt.
Tn welingelichte kringen verklaar
de men, dat zelfs de veroordeel
den zelf niet in ernst verwachtten,
dat het hof hun beroep zou aan
vaarden.
vlc
bere
IMÜIIIU
Mfiiiiiii iiii
en t
dJGLFVilJLlU OO JVU-
