D» laatste ontwikkelingen [in indonesie De VERKIEZINGEN te Berlijn DE TOESTAND IN BERLIJN MAANDAG 6 DECEMBER 1948 Onderhandelingen wederom mislukt De strijd in China De Politieke Commissie ifrankurttii? ftfj AbomuemeulTerneHzen WEEKS VER WACHTIN G medegedeeld dcor het K.N.M.I. te De Bilt, geldig tot Maan dagavond. Meer wind- Aanvank. droog weer, maar in de loop van de dag toenemende bewolking en in het Z.W. van het land plaatsel. enige regen. Geleidelijk tot vrij krachtig aanwakkerende wind tussen O. en Zuid. Weinig verandering van temperatuur. 4e Jaargang No. 981 Advertentieprijs: per mm 10 ct.minimum per advertentie 1,50. Inzending advertenties tot des namiddags 3 uur. Rubriek kl. advertenties; 5 regels 60 cent; iedere regel meer 12 cent. Ver melding Brieven onder nr. Bureau van dit Blad 10 cent meer. Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de San de Temeuzeii A bonnementsprys 3,25 per kwartaal* Zaterdagmiddag arriveerde in Batavia met het vliegtuig van de Commissie voor goede diensten de heer Cochran, in gezelschap van de Republikeinen Hatta, Natsir en Roem. De drie laatstgenoem den zullen de besprekingen met de Nederlandse Ministers voort zetten. Hatta verklaarde aan de pers, dat hij Zondag naar Djogja zou terugkeren Van Nederlandse zijde kon nog niet worden medegedeeld, of het vertrek van de Ministers naar Nederland zal worden uitgesteld. De komst van Hatta te Batavia was een complete verrassing voor de meeste autoriteiten te Batavia, van wie velen zelfs een uur na zfln aankomst nog niets daarvan hadden gehoord en door journa listen, die opbelden om commen taar, moesten worden ingelicht. Moh. Hatta heeft een bespre king met de Nederlandse Minis ters gehad, welke te 18.00 uur Batavia-tijd begon. Het officiële afscheidsdiner ving om 19.00 uur aan. Tevoren heeft de Republi keinse premier waarschijnlijk geen andere bijeenkomsten gehad. Merle Cochran, Amerikaans lid van de commissie voor' goede diensten, is Zaterdag naar Djokja karta gevlogen en heeft bespre kingen gevoerd met Dr. Moham med Hatta, de republikeinse pre mier, aldus meldt het republikein se nieuwsbureau Antara. Volgens gewoonlijk betrouwbare bron te Batavia doet Cochran die reeds verscheidene voorstellen heeft gedaan om het geschil in Indonesië tot een oplossing te brengen, ter elfder ure een poging licht te brengen in de geschillen tussen Nederland en de republiek, voordat de Nederlandse delegatie naar Nederland terugkeert. Over bet vertrek van Merle Cochran naar Djogja meldt AFP nog, dat zijn bezoek aan de repu blikeinse hoofdstad geschiedt op verzoek van Moh. Hatta. Hij is vergezeld van de vertegenwoordi ger van Hatta te Batavia, Dr. Darmasetia. Volgens bevoegde bron heeft Dr. Darmasetia Vrijdagavond een persoonlijke brief van Hatta aan Cochran overhandigd. De inhoud daarvan is niet bekend, doch men meent, dat deze de ongerustheid weergeeft van Hatta na de veron derstelde mislukking der onder handelingen te Kalioerang en het vertrek Zondagochtend van de Nederlandse Ministers naar Ne derland. Volgens het republikeinse pers bureau Antara heeft Cochran di rect na zijn aankomst te Djogja een ontmoeting met de republi keinse premier gehad. Aneta meldt ten aanzien van het bezoek van Merle Cochran aan Djogja nog, dat hij 'eveneens vergezeld was van Dr. Leimena. Cochran zou Zaterdagmiddag naar Batavia vertrekken. De Republikeinse Minister van Voorlichting, Mohamed Natsir, verklaarde gisteren, dat de pogin gen, welke op het laatste ogen blik werden ondernomen, tenein de NederlandsRepublikeinse on derhandelingen over het dode punt heen te helpen, vóórdat <je Neder landse delegatie Zondag naar Ne derland zou terugkeren, zijn mis lukt. Dit werd door de Minister op liet vliegveld te Batavia bekend gemaakt, juist vóórdat de Indo nesische premier, Mohamed Hat ta, naar de Republikeinse hoofd stad terugkeerde. Hatta was Zaterdag in een Ame rikaans vliegtuig, vergezeld ♦m het Amerikaanse lid van de com missie van goede diensten. Merle Oochran, naar Batavia gevlogen, teneinde te trachten de situatie tijdens een laatste bijeenkomst met de Nederlandse delegatie over het dode punt heen te helpen Kort nadat Hatta uit Batavia was vertrokken vingen de Neder landse Ministers de terugreis naar Nederland aan, waar zij aan het Kabinet verslag over de laat st,; ontwikelingen van de situatie sullen uitbrengen. De leider van de Nederlandse delegatie, de "Minister van Over zeese Gebiedsdelen E. M. J. Sas sen, vertelde de verslaggevers, dat er nog de „mogelijkheid" bestond, dat de delegatie naar Indonesië zou terugkeren. Hij voegde hier aan toe „altijd optimistisch" - te zjjn. Toen hem in veTband met Hat- ta's bezoek gevraagd werd of hij optimistischer gestemd was dan gisteren, zeide de Minister: „Dat hangt niet van mooi of lelijk weer af." De Republikeinse Minister-Pre sident Hatta, en de Ministers Lei mena, Natsir en Roem, zijn Zon dagochtend met het vliegtuig van de commissie van goede diensten naar Djokja vertrokken. Hatta weigerde commentaar te geven, doch Minister Natsir zei- de: „Het is dezelfde impasse als in Juni; niet beter, maar ook niet In hetzelfde vliegtuig is ook de slechter." Amerikaanse senator George W. Malone vertrokken. Hij zou echter Zondagmiddag weer te Batavia terugkeren. Dr. Darma Setiawan, de persoon lijke vertegenwoordiger van Hat ta, Is te Batavia gebleven. De Nederlandse eisen betreffen de de bevoegdheden van de hoge v ertegenwoordiger van de Kroon in Indonesië zouden voor een groot deel de oorzaak vormen van de „plotselinge mislukking" van de laatste Indonesische besprekingen, aldus luidt de conclusie, die vol gens het persbureau A. F. P poli tieke waarnemers uit de jongste gebeurtenissen en de schaarse in lichtingen trekken, die „door het ijzeren gordijn konden doorsijpelen achter hetwelk de onderhandelin gen tussen Hatta enerzijds en dtikker en Stassen anderzijds te Kalioerang en Batavia plaats had den. Als gevolg van de mislukking van deze besprekingen, zo vervolgt A.F.P., wordt er thans opnieuw over de hervatting van de „poli- tie-actie" gesproken. Volgens poli tieke waarnemers hangt de her vatting van de volgende punten af: 1. De houding van het Ameri kaanse Ministerie van Buitenland se Zaken; 2. De reacties van sommige niet- Repubükeinse leiders, die toch veel sympathie hebben voor de Republiek 3. De houding der commissie van goede diensten, waarin de Republikeinen vertrouwen blijven stellen, en die van de Veiligheids raad ingeval van hervatting der besprekingen, meer bevoegdheden zouden krijgen. De hoop, die gerezen was, zo ver volgt Agence France Presse, is veranderd in zwart pessimisme, toen bleek, dat de Nederlanders er op stonden, dat de hoge ver tegenwoordiger van de Kroon het recht van veto zou behouden en de bevoegdheid de gewapende macht te gebruiken zonder de goedkeuring van de federale Re gering. De Republikeinen hadden te verstaan gegeven, dat de in sluiting van deze clausule niets minder en niets meer zouden be tekenen dan de terugkeer tot de koloniale staat. De belangrijke concessies, die Hatta in zijn aide mémoire aan Minister Stikker tijdens diens eer ste bezoek aan Djokja had ge daan, waren, ondanks het ingrij pen van Cochran, de Amerikaanse gedelegeerde bij de commissie vair goede diensten, niet voldoende ge weest „om de Nederlandse onder handelaars zachter te stemmen." De door Hatta in November ge dane concessies waren de volgen de: het verder terugtrekken der Republikeinse strijdkrachten ach ter de linies volgens de status quo; de guerillastrijders te gelas ten hun activiteit op het Neder landse territoir te beëindigen; het overdragen der verantwoordelijk heid voor de buitenlandse politiek aan de interim-Regering en ver der het toestaan, dat de interim- Regering zou worden gevormd •vóór de verkieizing van een con stituerende vergadering. De Indonesische leiders, die de Republiek welgezind zijn, zijn, zo vervolgt A. F. P„ Anak A>7oecg, Premier van Oost-Indonesië, en Adil Poeradiredja. Beiden zijn van oordeel, dat een Indonesische fe deratie niet tot stand kan komen zonder deelneming der Republiek. DE NEDERLANDSE MINISTERS UIT INDONESIË VERTROKKEN De Ministers Stikker en Sassen, de heer Neher en de adviseur, de heer Blom. die Zondagochtend 9 i.ur per Constellation „Franeker" uit Batavia naar, Nederland zijn vertrokken, werden uitgeleide ge daan door vele autoriteiten, on der wie Vice-Admiraal Pinke, Luitenant-Generaal Spoor, leden van de commissie voor goede diensten de Minister-President van Oost-Indonesië, Anak Agoeng, de Wali-Negara van Oost-Suma- tra Dr. Mansoer, verschillende Staatssecretarissen en de Neder landse KameiTeden Tegenover de pers verklaarde Minister Sassen: „Wij gaan te rug om rapport uit te brengen aan de Nederlandse Regering en voor nadere beraadslaging." De mogelijkheid van terugkeer naar Indonesië achtte de Minister af hankelijk van de Kabinetsbeslis sing.. Vóór het vertrek inspecteer de Minister Sassen een gecombi neerde wacht van leger en vloot, waarna het Wilhelmus werd ge speeld. Naar vernomen wordt zul len de andere adviseurs de eerst volgende dagen naar Nederland vertrekken. SJORIFOEDDIN C. S. TE DJOKJA AANGEKOMEN Het Persbureau Antara meldt, dat Sjarifoeddln, Hardjono en Soeripno Zaterdag per trein te Djokja z|jn aangekomen en daac onmiddellijk werden overgebracht naar de gevangenis. Op 'net sta tion Toegoe te Djokja had zich een belangstellende menigte ver zameld, doch er deden zich geen incidenten voor. Berijnse Universiteit ook „gesplitst." De Berlijnse 140 jaar oude Uni versiteit wordt thans "ook „ge splitst." In het Kaiser Wilhelm-In stituut, in de Amerikaanse sector van de stad gelegen, is Zaterdag officieel de „vrije Universiteit" ge opend in verband met de Sow- jet-controle op de oude Universi teit," die in de Russische sector ligt. Friedrich Ebert, de burgemees ter van Oost-Berlijn heeft de bur gemeesters van 20 arrondisse menten der stad bijeengeroepen om met hen de dringende maat regelen te bespreken ter verbete ring van de voedseltoestand van de gehele stad. Geen enkele burgemeester van de Westelijke sectoren is op die uitnodiging ingegaan. In de Oostelijke sector hebben de burgemeesters, die lid zijn van de sociaal-democratische partij Vrijdag hun ontslag ingediend. Volgens het met Sovjet-licentie werkende nieuwsbureau overwe gen de Sovjet-Russische autoritei ten geheel Berlijn van stroom te voorzien. Reuter tekent hierbij dat de toevoer van stroom met het stopgezet instellen der blokkade werd. Volgens het Zondagochtend 8 uur plaatse lijke tijd werden in West-Berlijn de stembureaux geopend. Onder de eerste kiezers waren 10.000 man politie, die reeds ge wapend waren en onmiddelijk na dat zij gestemd hadden de wacht betrokken yoor de 1600 stemloka len in de Amerikaanse, Britse en Franse sector van de stad. Na hen kwamen honderden straatvegers, die de vroege och tend hadden doorgebracht met 't opruimen van verkiezingsaffiches, die gedurende de nacht van de muren waren gescheurd. Verschillende burgers maakten bij het verlaten van het stemlo kaal anti-Sowjetrussische opmer kingen. Iets later in de ochtend kwam 'n zware mist opzetten en al spoe dig werd het weer 2P slecht, dat de vrouwen, die in de Sowjetseetor bezig waren met puinruimen, het werk moesten staken. Intussen kwamen meer en meer Berlijners naar de stemlokalen om dan vlug weer, stampvoetend van de koude, naar huis terug te keren. Slechts een klein aantal politie agenten van de Oostelijke sector stond aan de Sowjetrussische kant van de zonegrenzen op post. Britse en Amerikaanse politie viel niet te bekennen. Het officiële Sowjetrussische blad „Taeglische Rundschau" kwam met een groot opgemaakte voorpagina uit, waarop een inter view stond, dat Generaal Clay aan de Berlijnse correspondent van de „Manchester Guardian" zou heb ben toegestaan. In dit interview zou Clay hebben gezegd, dat het „nog mogelijk is. dat de Westelijke mogendheden de nieuwe Oostelijke magistratuur zullen erkennen." Andere met Sowjetlicentie ver schijnende bladen schreven, dat de Westelijke mogendheden reeds plannen hadden gemaakt om Ber lijn te verlaten. Kort na 10 uur deden zich de eerste incidenten voor, toen een groen leden van de onder commu nistische leiding staande socialis tische eenheidspartij de Westelijke sectoren binnenkwam en trachtte de stemming in een nabij de Ame- rikaans-Sowjetrussische grens ge legen stembureau te verhinderen. Op andere punten langs de sec torgrens, hield de politie 'n groep fietsers aan, die het met Sowjet licentie verschijnende blad „Berli ner Zeitung" in de Britse en Ame rikaanse sectoren wilden versprei den. Een man werd gearresteerd, de anderen vluchtten met achter lating van kranten en fietsen. Na 10 uur zijn de tram- en on dergrondse diensten in de Weste lijke sectoren hervat. De mist was °chter zó dik geworden, dat de luchtbrugoperaties tijdelijk stop gezet werden. Het drukst werd gestemd in het stadskwartier Wedding in deFran- se sector, dat in de dagen vóór Hitier hekend was als een com munistisch bolwerk. Kort na 12 uur betraden drie Sowjet-Russische soldaten, die met nieuwsbureau kon de desbetref fende correspondenten geen be vestiging of ontkenning van dit bericht bij officiële Sovjet-kringen verkrijgen. In Westerse politieke kringen, aldus Reuter, beschouwt men het bericht als een onderdeel van een verkiezingscampagne, waarmede men de kiezers vertrouwen in het gemeentebestuur in Oost-Berlijn wil Inboezemen om hen ertoe te brengen Zondag niet ter stem ming te gaan. De burgemeester in Oost-Ber lijn, Ebert, beloofde de inwoners van West-Berlijn evenveel voedsel en brandstof als de bewoners van de Oostelijke sector ontvingen. Hieraan waren geen „strikken" verbonden. machinegeweren gewapend wa ren, en twee burgers de Franse sector, waar zij in de Flotten- strasse voor een stembureau gin gen staan. Een Franse militaire patrouille, die door de politie was gewaar schuwd, was snel ter plaatse en laadde haar geweren terwijl zij zich tegenover de Sowjet-Russen stelden, die, evenals de twee bur gers, naar de Sowjet-Russische sector terugkeerden. Het Franse militaire bestuur deelde het centraal stembureau mede, dat een honderdtal met stokken gewapende jonge mannen uit Oraniënburg (Sowjet-Russi sche zone) per trein door de Fran se sector naar de Sowjet sector v/aren gereisd. Volgens de laatste cijfers heeft 84 van de 150.000 stemgerech tigden de stemlokalen bezocht. Naar gemeld wordt zouden in de wjjk Neukoelln (Amerik. sector) communistische kiezers gepoogd hebben de inhoud der stembussen te vernietigen door er in phosphor gedrenkte enveloppen in te wer pen Kort na het begin der verkiezing trachtten twee Sowjet-Russische soldaten, nadat zij een stemlokaal te Staaken bij de Sowjet-Russi scheBritse zonegrens waren bin nengetreden, de papieren mede te nemen. Inwoners verwijderden hen echter. v In Westerse kringen beschouwt men de grote opkomst als een de finitieve verwerping van de com munistische politiek in West Ber lijn. Volgens de eerste officieuss tellingen bij één enkel stemlokaal heeft de sociaal-democratische partij de leiding met een behoor lijke meerderheid. Zij wordt ge volgd door de christen-democra tische partij. Men neemt aan, dat de sociaal-democraten meer stem men zullen krijgen dan in 1946, toen zij ongeveer 49 procent der stemmen behaalden. Volgens de correspondent van het A. N. P. stonden bij elk stem lokaal twee politie-agenten. De geallieerde politie stond gereed, doch behoefde nergens handelend op te treden. In grote trekken verliepen de verkiezingen rustig. In de Britse en de Franse sector elk werden 13 personen gearres teerd. In de Amerikaanse sector werden 43 personen gearresteerd. Twee derde van het aantal kie zers bestond uit vrouwen. Deze kwamen hoofdzakelijk in de na middag, vanwege de huishoudelij ke bezigheden, die zij in de och tend moesten verrichten. Sommi ge kiezers wachtten de duisternis af om te voorkomen, dat hun ge zichten door buiten de stemloka len v/achtenden zouden worden herkend. Z$ vreesden voor even tuele moeilijkheden. Volgens een officieuse telling over 50 stembureaux in alle delen van de stad verkregen de sociaal democraten 20.366 stemmen, de christen-democraten 6 191 en de liberaal-democraten 4.855. Blijkens de officiële elnd-resul- Reiz'gers uit Tongsjan delen mede, dat op de spoorweg ten Oosten van Tientsin de intensi teit van militair vervoer toe neemt. De normale dienst wordt slechts tot Tongsjan onderhouden en ondervindt nadelige invloed van het vervoer van militairen. De Chinese regeringstroepen hebben Hweiying, 1T5 k'lometer ten Noord-Oosten van Naniking, ontruimd en het garnizoen terug getrokken op een nieuwe verde digingslinie, die haar centrum te Yan Gtsjou en Taihsien heeft, reap. 65 en 100 kilometer van Nanking. De eerste verdedigingslinie van de Chinese hoofdstad is thans verlegd tot op een afstand van 32 kilometer van de Yangtse, de Laatste grote natuurlijke hinder nis tussen het optrekkende com munistische leger en Nanking, dat on de Zuidelijke oever ligt. Volgens alle regeringsberichten verloopt de voornaamste strijd aan beide zijden van de spoorlijn Pengpoe Soèhsien gunstig voor de regeringsstrijdkrachten. Volgens „Central News" bevin den zich binnen een straal van 22 kilometer van Pengoe geen communistische strijdkrachten. In welingelichte officieuze krin gen vreest men, dat tenminste enkele der regeringseanheden die in het gebied van Soet3jou door de communisten gepasseerd zijn, overgelopen of verslagen zijn. Naar verluidt heeft generaal Foetsoyi, bevelhebber der rege ringstroepen, 8 kilometer ten Zuid-Oosten en 24 kilometer ten Westen van Kalgan nieuwe stel lingen betrokken. Kalgan, het voornaamste bolwerk in het ver dedigingsstelsel van Noord-Ohina is de doorgangspoort van Pei ping- naar Mongolië. De politieke commissie der V. N. heeft een beroep gedaan op de vijf grote mogendheden, een ver zoeningscommissie van drie per sonen te benoemen ten einde te trachten de vrede in Palestina te bewerkstelligen. De commissie nam met 24 tegen 21 stemmen bij 8 onthoudingen deze werkwijze aan voor het kie zen van de commissie, die de ver antwoordelijkheid zal dragen voor het vinden van een oplossing van het Palestijnse geschil. Het door Canada ingediende voorstel werd toegevoegd aan de Vrijdag para graaf na paragraaf aangenomen resolutie. De gehele resolutie werd met 25 tegen 21 stemmen bij 9 ont houdingen aangenomen. Bij de stemming over paragraaf na paragraaf is deze oorspronke lijk Britse, doch door de V. S., Australië, Canada, Frankrijk en verschillende andere landen ge amendeerde resolutie van haar kracht beroofd, aldus Reuter. Zij betekent practisch het ineenstor ten van alle pogingen, een duide lijk omschreven politiek der V. N. voor Palestina vast te stellen. taten heeft 84.7 van de kiezers gestemd. De Amerikaanse bevelhebber in Berlijn zeide Zondagavond, dat de hoge opkomst „een bewijs voor 1 de wereld vormt, dat de Berlijners zich waardig getoond hebben van de Westelijke geallieerden de kans te ontvangen op democratische Wijze over hun lot te beslissen. Het is een groots vertrouwensvo tum in het wettige stadsbestuur, da de communisten door middel van geweld en propaganda in dis- crediet hebben trachten te bren gen."

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1948 | | pagina 1