Een Noord-Atlantisch pact
Md
PP
De besprekingen van Montgomery
AKKERTJES
De toestand in
De Berlijnse burger ademt ruimer...
over het dode punt heen"
ZATERDAG 13 NOVEMBER 1948.
Politiek beleid der Regering
goedgekeurd
Senator Vandenberg
over buitenlandse politiek
te 's-GRAVENKAGE
GRATIEVERLENING
Het communiqué van
NATSIR
Last van zenuwen
Incident in Brits Lagerhuis
De huidige situatie in de stad
®e iocslonJ Sn Salcsltna
De woningbouw in Zeeuwsch-Vlaanderen
Sinterklaas, banketbakker
en de Minister
Staking van havenarbeiders
in Amerika
Onderhoud tussen Follick
en Franco
Frankering bij Abonnement: Terneuzcn
LEESVERWACHTING
medegedeeld door het K. N.
M. I. te De Bilt, geldig tot
Zaterdagavond.
Tamelijk koud.
Zwakke tot matige wind tus
sen Oost en Zuid. Half tot
zwaar bewolkt, droog en ta
melijk koud weer.
DE VRIJE
Onder Redactionele leiding
van P. L. D. J. van Oeveren
Redactie-adres:
Noordstr. 55-57, Temeuzen
Tel. 2510 - Na 6 uur 2073.
Hoofdagentschap voor
West Zeeuwsch-Vlaanderen
Willemsweg 83, Schoondyke
Telefoon 49.
Uitgave Stichting „De Vrije Zeeuw" Verschijnt dagelijks
4e Jaargang No- 962.
Drukkery N.V. Firma P. J. van de Sande Terneuzen
Advertentieprijs:
per mm 10 ct.; minimum
per advertentie 1,50.
Inzending advertenties
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertenties:
5 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad
10 cent meer.
Abonnementsprijs ƒ3,25 per kwartaal.
ZON EN
MAAN
3 948
Zon
Maas
Nov.
Opk.
Ond.
Opk.
Oud.
13
7.56
16.52
15 46
3.55
14
7.58
16.51
15.57
5.07
15
7.59
16.49
16.10
6.22
16
8.01
16.48
16.27
7.40
17
8.03
16.47
16 50
9.01
18
8.05
16.45
17.24
10.21
19
8.06
16.44
18.13
11.34
20
8.08
16.43
19.19
12.32
21
8.10
16.42
20 39
13.15
22
8.11
16.40
22.06
13.44
23
8.13
16.39
23.34
14.05
Indien Gij de vrede wilt, bereidt
U dan voor ten oorlog. Deze spreuk
heeft nog niets van de oude waar
de verloren. Het tegendeel is veel
eer waar. Want de huidige mecha
nisatie van de wapens brengt
steeds meer mede, dat het land,
dat zich niet behoorlijk voorbe
reid heeft tegenover een tegen
stander, die dit wèl deed, een be
langrijk^ nadeel in te halen heeft.
En in afgelopen wereldoorlog
in wel gebleken, dat een achter
stand in bewapening dikwijls niet
meer in te halën is, dank zij de
snelheden, waarmede vijandelijke
gemotoriseerde, en door sterke
vliegtuigformaties gesteunde, le
gers oprukken. Op een dergelijke
manier werden immers grote lan
den als Polen en Fankrijk versla
gen en bezet vóór zij gereg- nheid
hadden hun bewapening op peil
te brengen en aan" te passen aan
de nieuwe ©isen des tijds. Door nu
eigen bewapening te verwaarlo
zen lokt men als het ware de
aanval van een agressieve mo
gendheid uit.
In een dergelijke toestand be
vindt zich West-Europa opnieuw.
Natuurlijk ware het te verkiezen,
indien men alle bewapening kon
afschaffen en door toepassing en
naleving van door alle Staten op
gestelde en onderstreepte inter
nationale rechtsregels de vrede,
de orde en rust in de wereld zou
kunnen handhaven. En hoewel de
mens naar dit ideaal met alle
kracht moet blijven streven, is
het een ieder, die met beide benen
op de aarde staat, duidelijk, dat
de mensheid nog verre van een
dergelijke toestand af Is.
De gang van zaken in de U.N.O..
io de Veiligheidsraad en in alle
vergaderingen en commissies,
wkartn Oostelijke en Westelijke
afgevaardigden steeds weer vol
komen tegengestelde standpunten
innemen, en daarnaast de ver
schillende brandhaarden, waar de
tegenstelling Oost -West tot
uiting komt, bewijzen dagelijks
hoe gespannen de internationale
situatie is.
Dat West-Europa zich onder
deze omstandigheden op het eng
ste voorbereidt, is niet meer dan
haar plicht. Ingezien werd hierbij,
dat de West-Europese landen al
len alleen te zwak zouden zijn om
een eventuele aanval te weer
staan Dit was derhalve de oor
zaak van bet Pact van Brussel
waarbij Engeland, Frankrijk en
dc 'Benelux landen een homdge-
nootschap sloten. Economische en
militaire samenwerking tussen de
vHf landen was het doel van deze
West-Europese Unie. Gehoopt
werd, datnog meerdere landen
zich hierbij zouden aansluiten.
Sedert het afsluiten van dit ook
voor ons land zo hoogst belang
rijke verdrag waar in de Neder
landse Pers zeker te weinig aan
dacht aan is besteed, daar ons
lot nu verbonden Is met het lot
van onze buurvolkeren, hebben de
vjjf partners niet stil gezeten. De
Ministers van Buitenlandse Zaken,
van Oorlog en hoge militaire
OOST-INDONESHt.
Nagenoeg de voltallige volks
vertegenwoordiging van Oost-In-
donesië beeft met algemene stem
men het politiek beleid van 't ka-
hinet-Anak Agoeng Gde Agoeng
goedgekeurd, nadat tevoren de
voorzitter van de nationale frac-
Me, de voorzitter van de progres
sieve fractie (Monoimutu) de
Oemboe Toengo Billi van Soem-
ba dit beleid steunden. Vervol
gen» werden twee moties inge
diend. De premier vroeg na
voorlezing der moties nadrukke-
Ijjk of deze in verband stonden
met het politieke beleed, hetgeen
door de indieners ontkend werd.
De eerste motie stelt vast, dat
de rondetafelconferentie te Den
Haag met de Nederlandse Rege
ring slechts een karakter van
overleg en dus niet bindend is
voor Oost-Indoneslë. Deze motie
zegt verder: Deelneming van de
Republiek aan de federale inte
rimregering wordt door Oost-In
donesië beschouwd als belangrijke
voorwaarde voor het verzekeren
van rust en orde in Indonesië en
voorts voor de eenheid van Indo
nesië bij de Stichting van de Ver
enigde Staten van Indonesië.
De tweede motie overweegt de
wenselijkheid, dat bij bet aanwe
zen van candidaten voor de fede
rale-interim-regering overleg ge
pleegd wordt tussen de regering
en het parlement, aangezien het
regeringsbeleid in Indonesië in
overgangstijd afhankelijk is van
personen, die in de federale-inte
rim-regering zitting zullen ne
men. Behandeling van de moties
geschiedt over enkele dagen.
Senator Arthur Vandenberg, de
republikeinse voorzitter van de
Seraatcommissie voor Buitenland
se betrekkingen, heeft verklaard,
«tat de Sowjet-Unie niet moest
denken, dat de verkiezingsover
winning van President Truman
een verzachting- van de Ameri
kaanse buitenlandse politiek be
tekende. „Het volk", aldus Van
denberg, „heeft zich met onge
veer 47 millioen tegen 1 millioen
Uitgesproken voor een door twee
B&rtijen geleide buitenlandse po
litiek. Molotof heeft zich kenne-
Hjk verrekend met de invloed van
#e verkiezingsuitslag op die poli
tiek".
autoriteiten, voerden besprekin
gen om de bepalingen van hst
verdrag uit te werken en uit te
voeren.
Hoewel velen de vooruitgang,
die er gemaakt is om tot Weste
lijke eenheid te komen, niet zul
len bespeuren, en vinden, dat het
met het oog op het dreigende ge
vaar, veel te langzaam gaat, mag
h'er toch wel eens gewezen wor
den op het verbazingwekkende
feit, dat, terwijl er verleden jaar
i.og niets was, er thans een Mar
shall-hulpplan functionneert, een
permanente commissie van de
zestien Europese landen, die deze
hulp ontvangen, en een West-
Europese Unie, die binnenkort uit
gebreid zal worden tot een defen
sief Noord-Atlantisch Verhond.
Het Russische systeem van het
traineren der onderhandelingen
de politiek van onwil om met her
Westen tot overeenstemming te
komen en het steun geven aan
onrustzaaiers, die het herstel var
Europa moeten trachten tegen te
houden, heeft de stoot tot deze
samenbundeling van Westerse
krachten gegeven. Tegenover de
Russische houding past slechts
't spreekwoord „Eendracht maakt
macht."
Het militaire gedeelte van het
Pact van Brussel zou moeilijk op
dit ogenblik te verwezenlijken
zijn, indien niet, evenals bij het
economische deel, Amerikaanse
hulp verkregen kon worden.
Wat schiet men tenslotte op
met het benoemen van een ge
meenschappelijke militaire staf,
wat heeft men aan een ge
zamenlijke Opperbevelhebber en
aan coördinatie van de vijf legers,
vloten en luchtstrijdkrachten, in
dien deze legers, vloten en lucht
machten er zelve nauwelijks zijn
en zij zonder behoorlijk materiaal
zitten?
Doch ook Amerika heeft mili
tair belang- bij een goede verdedi
ging van West-Europa. De econo
mische hulp zou immers niets
baten, als het gebied, dat op de
been wordt geholpen, als een rijpe
appel ln de Russische schoot zou
vallen.
Nog onlangs schreef een toon
aangevend Amerikaans blad dat
Amerika's grens ln midden-Duits-
land ligt. In de Verenigde Staten
was er dan ook reeds een sterke
stroming, die veel voelde voor een
verdedigingsblok voor de gehele
Noord-Atlantische ruimte. Van
daar dat het uiterst belangrijk
Is, dat de vijf Ministers van Bui
tenlandse Zaken der vijf Unie-
landen, die op 25 en 26 October
tc- Parijs bijeen waren, volledige
overeenstemming hebben bereikt
over het beginsel van een derge
lijk Noord-Atlantisch defensief
verbond, waar dan, naast de ge
noemde vijf landen, ook de Ver
enigde Staten en Canada toe zou
den gaan behoren. Reeds waren
er ln Washington Informele be
sprekingen gevoerd, doch thans
zullen de vijf tezamen een ont
werp opstellen vooi een zodanig
Verdrag. Dat hierbij genoegmoei-
liikheden overwonnen moeten wor
den, zal uiteindelijk geen bezwaar
opleveren, daar de huidige ont
wikkeling door een natuurlijke
drang tot zelfbehoud wordt voor
geschreven, die sterk genoeg is
om oplossingen te vinden.
Reeds besloot Amerika de legers
der West-Európese landen opnieuw
uit te rusten en voorts de be
staande wapen-industrieën in En
geland en Frankrijk krachtig te
steunen De herkiezing van Tru
man kan een en ander slechts
verhaasten, hoewel ook Dewev
een voorstander van de bestaande
plannen was.
Dat zich hij het Noord-Atlanti
sche Pact nog meerdere landen
zullen aansluiten, ligt eveneens
von-r de hand Gedacht kan dan
worden aan Portugal. Spanje en
de Scandinavische Staten.
Daar deze maal speciaal de mili
taire zijde van de verschillende
Verdragen is toegelicht, is de eco
nomische en culturele ziWe van
b.v. het Pact van Brussel verwaar
loosd. doch ook hier wordt ge
streefd naar een grotere eenheid
ln het zo bedreigde West-Europa.
Wilt Gij de vrede, bereidt U dan
ten oorlog! De Westerse bescha
ving, de drang naar vrijheid en
de waarden van het Christendom
kunnen slechts gered worden, als
men de waarheid van dit gezegde
erkent. West-Europa heeft het be
grepen. Van de snelheid, waar
mede de éénwording tot stand
komt, zal afhangen of de vrede
gered wordt.
Na afloop van de besprekingen
die L/ord Montgomery te 's-Gra-
venhage heeft gevoerd, werd var.
officiële zijde het volgende com
muniqué verstrekt:
„Gedurende het driedaagse be
zoek, dat Veldmaarschalk Lord
Montgomery of Alamein, voor
zitter van het comité van opper
bevelhebbers van de permanente
verdedigingsraad der West-Euro
pese Unie, aan Nederland heeft
gebracht, zijn besprekingen ge
voerd betreffende de problemen,
die betrekking hebben op de mili
taire aspecten, van het pact van
Brussel.
Veldmaarschalk Montgomery
heeft een bezoek gebracht aan
Minister-President Dr. W. Drees
en aan de Minister van Oorlog en
Marine ad interim, Mr. W F.
Schokking. Verder zyn bespre
kingen gevoerd met de Neder
landse chefs van staven, waarbij
de inspecteur-generaal der Ko
ninklijke Marine en der Koninkl.
Landmacht. Z. K. H. de Prins der
Nederlanden aanwezig was. De
veldmaarschalk werd vergezeld
door Major-Gene ral Belchem en
Lieut.-Colonel Tweedie.
Bij K. B. is gratie verleend aan
J. H. Loesberg, tot de doodstraf
veroordeeld bij sententie van het
Bijzonder Gerechtshof te 's Her
togenbosch. De doodstraf is ver
anderd in levenslange gevange
nisstraf.
L. nam op 4 October 1944 deel
aan de overval op illegale wer
kers, die zich met radiozenders
in een boswachterswoning bij
Rijsbergen (N.-B.) verscholen
hielden.
Deze actie staat bekend als „de
overval op de Vloeiweide".
Naar aanleiding van de aan
kondiging van Mohammed Natsir
volgens de republikeinse radio
„Voice of free Indonesia" van
Donderdagavond, dat beidie par
tijen in principe een overeenstem
ming hebben bereikt om de poli
tieke besprekingen te hervatten,
deelt men ons van bevoegde zijde
mede, dat hiervan in Den Haag
niets bekend is. Het bericht lijkt
ook daarom niet waarschijnlijk
wijl ook blijkens de mededeling
Donderdag door Minister Drees
in de Tweede Kamer gedaan
de Nederlandse regering het
standpunt blijft Innemen, dat
geen politieke besprekingen kun
nen worden hervat, vooraleer de
nakoming van het bestand en; een
spoedige hervatting van het goe
derenverkeer bewerkstelligd zijn.
Het trekt de aandacht, dat Mo
hammed Natsir over deze twee
essentiële punten niet heeft ge
rept.
Overigens wordt er nog op ge
wezen, dat blijkens de mededelin
gen van de heer Stikker zelf by
zyn vertrek uit Batavia alleen
spraké is van enige mogelijkheden
tot overeenstemming, die nader
ernstig overleg met het Neder
landse kabinet vereisen.
Na de bijeenkomst van de Mi
nisters van Oorlog der yijf landen
en naast de regelmatige bijeen
komsten van het comité van chefs
van staven en de arbeid van het
permanente comité te Londen,
zullen ook wederzijdse bezoeken
der militaire autoriteiten in de
toekomst meer voorkomen. Lord
Montgomery bezoekt na Neder
land thans België, Luxemburg en
Frankrijk.
De besprekingen in Den Haag
werden gehouden in de aange
name en openhartige sfeer, die
kenmerkend is voor de groeiende
militaire samenwerking in West-
Europa. Speciale aandacht werd
geschonken aan het aandeel, dat
Nederland zou moeten en kunnen
bijdragen in de West-Europese
paraatheid.
Tijdens zijn verblijf in ons land
Is Veldmaarschalk Montgomery
of Alamein ontvangen door H. M.
de Koringin en Z. K. H. de Prins
der Nederlanden en heeft met
Lt.-Generaal Mr. H. J. Kruis en
Major-General Blechem de lunch
gebruikt op Paleis Soestdijk.
Volgens een bericht in de New-
York Times, afkomstig van de
Haagse correspondent van dit
blad, zou tijdens het overleg tus
sen Montgomery en de Nederland
se militaire autoriteiten gespro
ken zijn over de mogelijkheid, dat
de Nederlandse Minister voor
m 0
duldeloze kwelling!
Wanneer het is alsof Uw hoofd in een
stalen band geklemd wordt, wanneer het
bónst van de pi)n, wanneer migraine Uw
leven vergalt,... Neem dan één of twee
..AKKERTJES"' en U voelt binnen een kwar
tier de pijn van U afglijden. „AKKERTJES*"
bestrifaen
ólle
pijnen snel
II.
en tekeri
helpen direct!
(Ingez. Med.)
Oorlog om aanvullende credieten
zal verzoeken ter dekking van de
extra militaire uitgaven, die no
dig zullen zijn om de Nederlandse
verplichtingen aan de gezamen
lijke defensies der vijf yerbonden
West-Europese landen te kunnen
nakomen.
Volgens de correspondentie zou
het grootste deel van deze extra
credieten worden bestemd voor de
aankoop van Britse militaire
vliegtuigen. Verder zegt het be
richt, dat de Nederlandse mili
taire autoriteiten Montgomery
zouden hebben laten weten, dat
vóór 1952 geen Nederlandse troe
pen beschikbaar kunnen worden
gesteld voor de gecombineerde
strijdkrachten der Westerse Unie.
De legervoorlichtingsdienst te
's-Gravenhage heeft tegenover het
A.N.P. de juistheid van dit be
richt van de Haagse correspon
dent ln de New-Yok Times ont
kend.
Mijnhardt's Zenuwtabletten
helpen U er overheen.
(Ingez. Med.)
„Bereidt U 12 December a.s.
op een invasie voor", zo luidde 'n
waarschuwing, die de leden van
het Lagerhuis Donderdagavond
tijdens de debatten hebben ont
vangen.
Deze vlugschriften, in rode en
zwarte hoofdletters met de hand
geschreven, werden van de pu
blieke tribune o ïlaag geworpen.
Ir. verband met dit incident
hebben een deurwaarder en een
politieman een oude dame naar de
dichtst bijgelegen politiepost ge
bracht. Toen zij langs de pers
tribune ging riep zij: ,,U zult aan
mij denken, heren. Ik heb al mijn
moed nodig gehad om dit te doen,
maar ik houd van mijn land".
Machtig troepeneenheden van
de centrale Chinese regering wor
den in .allerijl naar het Noorden
van Nanking gedirigeerd voor een
veldslag aan het grote kanaal
met 80 000 mar; communistische
troepen. Volgens een officiële
woordvoerder te Nanking zouden
deze versterkingen de opmars
naar de hoofdstad tot staan kun
nen brengen. Hel front van het
grote kanaal ligt 110 km ten G.
van Hhoctsjow.
Lt.-generaal Teng Wen Ji de
militaire woordvoerder der rege
ring heeft toegegeven, dat onge
veer 500.000 man communisten in
het Noorden staan tegenover nu
meriek zwakkere regeringsstrijd-
I-rechten. Er zouden echter ver-
sterkingen uit het Westen en
Noorden op komst zijn en de re
gering was overtuigd van de
overwinning.
Volgens neutrale berichten is
de strijd aan het grote kanaal op
het ogenblik het belangrijkst. Vier
communistische legers van in
totaal 80.000 man, die aan de Oos
telijke oevers staan opgesteld
trachten het kanaal over te ste
ken. Daartegenover staan rege-
ringsstrijdkrachtep onder gene
raal Noeang Pai-Tsjao. Eén van
zijn divisies zou in een omtrek
kende beweging het kanaal zijn
over gestoken en r'.e communisten
in Je rug bedreigen. In militaire
kringen te Nanking gelooft men,
dat indien de slag om het grote
kanaal voor de regering succes
oplevert, het huidige communis
tische offensief in centraal Chira
tot staan zal zijn gebracht en een
onmiddellijke bedreiging van
Pangpoe en Nanking afgewend.
Volgens generaal Teng Wen-Jl
hebben de regeringstroepen in de
eerste drie dagen van de slag om
Hsoetsjow 30.000 man communis
tische troepen buiten gevecht ge
steld. Berichten van het front ge
wagen van de nederlaag van
10.000 man communistische troe
pen in het steenkoolgebied Tang
sjan ten Westen van Hsoetsjow,
terwijl in het Noorden de commu
nisten nog steeds in de buurt van
Tsjingantsji, 15 km van Hsoet
sjow, zouden worden tegengehou
den.
In Sjanghai bespoedigen consu
laire ambtenaren plannen voor de
evacuatie van Engelsen. Ameri
kanen in Noord-China werden ge
waarschuwd dat indien zij niet
wensten te blijven, zij terstond
voorbereidingen moesten treffen
om per schip uit Tientsin te ver
trekken. In een circulaire van de
Amerikaanse consul-generaal in»
Tientsin werd medegedeeld, dat
het volgende Amerikaanse schip
op 19 November uit Tientsin zou
vertrekken.
Uit doorgaans goed inge
lichte bron wordt vernomen, dat
Canada en de Verenigde Staten
aanstaande week besprekingen
zullen voeren over de coördinatie
van hun oorlogsindustrieën en
over de uitwisseling van militair
materieel.
(Van de Berlijnse correspondent van het A.N.P.)
Terwijl het kwik in de thermometer van Berlijn op bedenkelijke
wijze het nulpunt nadert en een gure wind het laatste herfstloof
van de bomen blaast, is er thans in de algemene stemming der
bevolking een verbetering te bespeuren, die weliswaar nog niet
met het woord optimisme kan karakteriseren, maar die als
reactie op het wereldgebeuren wel de aandacht verdient.
Het zijn voornamelijk drie rede
nen, waarom de Berlijnse burger,
ondanks de voorboden van de win
ter, ruimer ademt. In de eerste
plaats is zij het ook ln de vorm
van oncontroleerbare geruchten
iets doorgesijpeld van wat in
de geheime vergaderingen van
S.E.D.-functionarissen is bespro
ken. De gedeeltelijk bekend ge
worden politieke richtlijnen, welke
de leiding» der S.E.D. op bevel van
het Sowjet-Russische hoofdkwar
tier aan haar functionarissen heeft
doorgegeven, wijzen er op, dat een
actie der Berlijnse communisten
bij de gemeenteraadsverkiezingen
van 5 December niet is te ver
wachten.
Naar wij in kringen der S.E.D.
vernemen, zal de partij z'ch in de
komende vier weken beperken tol
het gebruik van legale middelen.
Daartoe behoort o.a. een aanzien
lijke verscherping van de bewa-
Volgens een woordvoerder van
het Egyptische Ministerie van
Oorlog hebben Egyptische troe
pen een tegenaanval ondernomen
op Joodse strijdkrachten, die hen
belegeren in het dorp Faloeja ten
Noorden van Gaza, in Zuid-Pale-
stina. Het aantal belegerde
Bgyptenaren wordt door de Jo
den op 1000 geschat.
Volgens Arabische radioberich
ten trekken duizenden Arabische
vluchtelingen van Ramallah naar
Jericho, op zoek naar voedsel en
warmte. Deze plotselinge inva
sie zou een ernstige overbevol
king van Jericho veroorzaakt
hebben. De vluchtelingen bidden
en smeken het Arabische legioen
om meer tenten.
In welingelichte kringen te Tel
Aviv acht men de te Amman
de Transjordaanse hoofdstad
geuite voorspelling, dat in Pales
tina een vrede op handen is als
„beslist voorbarig", zo meldt
Reuter.
In kringen van het Israëlische
Minister e van Buitenlandse Za
ken ontkent men, dat vredeson
derhandelingen gaande zijn. Wel
„Wij raken met het bouwen
over het dode punt heen", aldus
een opmerking van een der bur
gemeesters uit Zeeuws-Vlaande
ren, welk gebied wij tijdens de
wederopbouw-persexcursie ook
even doorkruisten.
Ook hier is overal meer teke
ning te zien in het herstel van de
beschadigde huizen en in de
nieuwbouw. Maar het zal nog
veel tijd en krachtsinspanningen
vragen.
Problemen? Er zijn er nog
vele. Klachten? Ook deze ont
breken niet. Een der burgemees
ters uit West Zeeuws-Vlaanderen
vatte deze laatste als volgt sa
men: De schattingen van de
Rijksbijdrage voor de verwoeste
panden is in het algemeen veel te
laag; de vergoeding voor de sa
nering van panden geeft niet de
werkelijke vervangingswaarde,
maar alleen een geschatte Rijks
bijdrage, die daar ver bij ten ach
ter blijft; voor de particulieren is
de bouw in Zeeuws-Vlaanderen
zeer bezwaarlijk, daar de bouw
prijs hier hoger ligt dan in andere
streken.
In Breskens waren er 126 wo
ningen in aanbouw. In totaal
werden hier 527r Woningen ver
woest. Het weggaan van arbei
ders naar elders, die dus hier niet
zijn ingeschreven, heeft een on
gunstige invloed op het beschik
baar gestelde woningvolume.
Groede's burgemeester toonde
ons enige vriendelijke nieuwe wo
ningen. In deze gemeente werden
er 69 geheel vernield. Daarvan
zyn er thans 39 herbouwd.
Hij toonde ons nog iets anders:
12 onder zand bedolven bunkers.
Men heeft er heesters op geplant,
een hertenkamp ingericht en men
wil dit nieuw geschapen recrea
tie-oord n<ig uitbreiden door er
andere dieren onder te brengen.
Ook een klein hotel hoopt men er
te bouwen.
„Kijk eens", zo druikte de bur
gemeester zich uit, „het opruimen
van deze 12 bunkers zou een uit
gave van f 325.000 gevraagd heb
ben. Thans hebben we een her
tenkamp, enz. waarmee slechts
25.000,gemoeid waren, zodat
wij 300.000,voor het Rijk ver
diend hebben
In de Gemeente Sluis ligt de
wijze van herstel en nieuwbouw
weer anders dan elders. In dit
oude stadje werd ongeveer 60
verwoest. De bij een bombarde
ment uitgebroken brand vernielde
zeer veel. Men tracht thans bij
her- en nieuwbouw de eigen sfeer
van het stadje te behouden. Van
daar, dat de nieuwe woningen
zich zoveel mogelijk bij de oude
trant moeten aanpassen. Men
heeft dat gezocht in de vorm
geving, in tal van details, zonder
daarmee de woningbouw te ver
kleinen of de prijzen op te voeren.
Het gebrek aan hotels doet zich
ook hier voelen. Sluis ligt kort
bii de Belgische kust en trok al
tijd veel Belgische bezoekers. Aan
dat hotelprobleeim zal men aan
dacht moeten besteden.
Er zijn plannen het stadhuis te
herbouwen. De reeds aangevan
gen werden werden stopgezet in
verband met het financierings
probleem.
Met de bouw van de Hervorm
de Kerk wordt dezer dagen be
gonnen. De bouwprijzen liggen
hier ongeveer 45,tot 50,
in verband waardoor de rege
ringstaxatie door de burgemees
ter te laag wordt geoordeeld.
Het zijn enige problemen en
enige klachten, die wij ook in an
dere plaatsen min of meer hoor
den. Maar er komt tekening in.
Vooral ook in Zeeuws-Vlaande
ren ligt het niet in de bedoeling
dat de woningwetwoningen als
zodanig blijven geëxploiteerd. Het
dragen aan de oorlogsgetroffe
nen. In verband hiermee verdient
één punt de aandacht, dat in het
bijzonder op Zeeuws-Vlaanderen
betrekking heeft.
Van ouds bestond hier een zeer
klein woningtype. De volkshuis
vesting lag hier bij veel andere
streken ten achter. Men had er
kleine woningen met een bedste
de. Als men nu gaat bouwen vol
gens de bouwverordening, dan
komt men boven het vroegere
kleine type. Die verbetering is
noodzakelijk, maar zij brengt van
zelfsprekend aparte moeilijkhe
den. De mogelijkheid bestaat,
dat het Rijk zich zal interesseren
voor verbetering van het bestaan
de type.
De toestand In Zeeland.
Hoe is thans de toestand van
de wederopbouw en volkshuisves
ting in Zeeland in enkele cijfers?
In de laatste categorie had men
33.000 gevallen van gedeeltelijke
of gehele verwoesting. Daarvan
zijn nu 20.000 woningen totaal
hersteld dat betekent, dat men
hier practisch klaar is in deze zin,
dat de bewoonbaarheid er geen
schade ondervindt.
In de tweede categorie had men
6000 gevallen. Hier werden 230
woningen hersteld of zijn in aan
bouw.
In de hoogste categorie telde
men 5400 gevallen, daarvan zijn
900 woningen gereed of in aan
bouw.
Wat de nieuwbouw betreft zijn
er sinds begin 1946 rond 1600
geeft men toe, dat „voelhorens
zijn uitgestoken".
Niettegenstaande dit meent
men te Tel Avlv, dat een Israë
lisch expert op gebied van Arabi
sche aangelegenheden, Ellas Sas-
soenen, te Genève in contact staat
met afgezanten van Egypte,
Transjordanië en mogelijk van de
Libanon. De Israëlische Minister
van Buitenlandse Zaken, Mosjé
Sjertok, heeft Zondag, Genève
aangedaan op weg naar Parijs.
De Minister van Sociale Zaken
heeft in een beschikking het vol
gende bepaald:
In banketbakkerijen niet te
vens zijnde broodbakkeryen
mogen in het tijdvak van 15 tot
er met 27 November 3 948 manne
lijke arbeiders van 18 jaar en ou
der gedurende 11 uur per dag en
ien hoogste 60 uren per week ar
beid verrichten, zodanig, dat:
a. Met uitzondering van de Za
terdag, de arbeidstyd in zijn ge
heel is gelegen tussen 7 en 20 uur;
b Op Zaterdag de arbeidstijd in
zijn geheel is gelegen tussen 7 en
22 uur, onder voorwaarde, dat in
dien een arbeider op Zaterdag na
1? uur arbeid verricht, hij in de
zelfde week hetzij op ten minste
een andere werkdag na 13 uur,
hetzij op Maandag voor 12.30 uur
geen arbeid verricht.
Op de dagen, waarop ingevolge
deze vergunning langer dan 8V2
uur per dag arbeid wordt verricht,
behoeft de arbeidstijd van een ar
beider niet na ten hoogste 4Vi uur
te worden afgewisseld door een
onafgebroken rusttijd van, ten
hoogste een half uur, onder voor
waarde, dat zijn arbeidstijd tel
kens na ten hoogste 5 uren wordt
afgewisseld door een onafgebro-
half uur.
Zowel Amerikaanse als buiten
landse schepen zijn betrokken bij
de havenstaking, die de bedrijvig
heid in de haven van New York
heeft stilgelegd en zich dreigt uit
te breiden naar andere havens
van Portland (Maine) tot Hamp
ton Roads (Virginia). De belang
rijke havens Philadelphia en Bos
ton, waar duizenden havenarbei
ders zich bij de 10.000 stakende
havenarbeiders van New Yorlr
hgtTin6de1bedoefü^Fdeze"^^l5jjf^^j>^^1 .S'°^en' *veneens
Uit San Francisco komen be
richten, dat de eerste rechtstreek
se onderhandelingen sedert het
uitbreken van de zeeliedenstaking
aan de Westkust op 2 September
thans aan de gong zijn en er hoop
bestaat op een spoedige overeen
komst. De havenarbeiders in dat
gebied verlangen een loonsverho
ging van 15 cent per uur. De
werkgevers hadden 10 cent per
uur voorgesteld.
woningen klaargekomen. Men
verwacht, dat eind 1948 in totaal
2100 nieuwe woningen gereed zul
len zijn.
Voorts zijn er vele nieuwe wo
ningen in uitvoering. In 577 ge
vallen wordt die bouw door parti
culieren gefinancierd. Men kent
bi Zeeland twee types; woningen
met een skelet van betonhouw en
holle betonvloeren. De betonbouw
wordt aan het oog onttrokken
door baksteen. Voorts woningen
volgens de elementbouiw. Ten be
hoeve daarvan is er in Vlissingen
pen fabriek, waar sintelbeton ge
bruikt wordt, zodat de wanden
kunnen „ademen".
Wat de boerderijen in Zeeland
betreft kan opgemerkt worden,
dat er 800 werden verwoest Men
kampt nu met moeilijkheden door
het ontbreken van een financie
ringsregeling. Begin Januari zul
len er 125 gereed zyn. In 50 ge
vallen zal men niet tot herbouw
overgaan, daar de gedupeerden
zulks niet wensen.
king van de grens tussen Sowjet-
Russlsch Berlijn en de Westelijke
sectoren, waartoe ln de loop van
Woensdag werd overgegaan, en
waardoor het practisch niet meer
mogelijk is zonder een speciale
vergunning goederen van enige
omvang uit de Oostelijke sector
naar het Westen te brengen. Op
meer dan 70 punten van de grens
zijn controleposten gestationneerd,
die de inhoud van passerende
auto's en vrachtwagens en bagage
van voetgangers onderzoeken.
Transporten, waarvoor een uit
voervergunning is verstrekt, moe
ten langs een van de vijf hoofd
straten worden geleid, waar even
eens politie uit de Oostelijke sec
tor een strenge controle uitoefent.
Het hoofdbureau van politie heeft
deze maatregel afgekondigd, om
vooral elke aanvoer van brand
stoffen naar West-Berlijn te ver
hinderen. Zelfs geringe hoeveel
heden kolen en briketten worden
in beslag genomen. Voorts kon
digde de S.E.D. een reeks massa-
vergaderingen aan, die in de ko
mende weken zullen worden ge
houden. De demonstraties en pro
testbetogingen, die aanvankelijk
waren beoogd, zullen daartegen
achterwege blijven. Vooral deze
verandering in het program van
actie der S.E.D. heeft de bezorgd
heid der West-Berlijnse bevolking
voor een communistische staats
greep aanzienlijk verminderd.
De tweede reden waarom de
Berlijnse burgerij zich rustiger
voelt moet worden gezocht in de
nieuwe pogingen van de Argen
tijnse Minister van Buitenlandse
Zaken, Bramuglia, die na bespre
kingen te Londen een nieuw plan
zou hebben uitgewerkt om de Ber
lijnse crisis op te lossen. Uit de
verklaring van Bramuglia, dat hij
zijn bemoeiingen „uitgaande van
een nieuw gezichtspunt" wil her
vatten, meent men te Berlijn te
mogen concluderen, dat kwesties
van de valuta en de blokkade niet
als een geheel zullen worden be
handeld, hetgeen Moskou gelegen
heid zou bieden zonder verlies van
prestige zrjn ontoegeeflijke hou
ding te herzien. De verwachtin
gen, die op deze overwegingen zijn
gebaseerd, worden nog versterkt
door het bericht, dat Triegve Lie,
de secretaris-generaal der Ver
enigde Naties zich speciaal met
het vraagstuk der Berlijnse valu
ta heeft bezig gehouden en van
plan zou zrjn zich naar Berlijn te
begeven om ter plaatse deze aan
gelegenheid te bestuderen.
In de derde plaats wint de
mening, dat een ontspanning op
til is, veld door het bezoek van
v;er andere belangrijke interna
tionale persoonlijkheden aan Ber
lijn. De Britse Minister voor de
luchtvaart Arthur Henderson en
de Nieuw-Zeelandse premier Peter
Fraser zrjn reeds aangekomen, de
Amerikaanse Minister van Ver
dediging James Forres tal en de
Amerikaanse ambassadeur te
Moskou Bedell Smith worden ver
wacht. De uit deze reizen blijken
de belangstelling voor Berlijn
draagt er eveneens toe bii, dat de
bewoners der Westelijke sectoren,
ondanks de huidige ontberingen
nieuwe moed in de toekomst
zien.
Tjjdens zijn bezoek aan Spanje
heeft Dr. Follick, Brits Labour-
pnrlementslid en gewezen profee-
sor aan de universiteit te Madrid,
een onderhoud van anderhalf uur
gehad met Generaal Franco. Tij
dens dit onderhoud, zo heeft Fol
lick tegenover Reuter verklaard,
had hy de verhouding tussen
Spanje en West-Europa en, een
eventueel herstel van de Spaanse
monarchie besproken.
„Tijdens mijn onderhoud", zo
verklaarde Follick, „zeide ik, dat
de gehele wereld met verlangen
uitzag naar de terugkeer van
Spanje tot normale tijden. Op de
vraag van Franco wat lk hier
onder verstond, antwoordde ik:
de terugkeer tot de monarchie.
Franco antwoordde hierop van
plan te zyn de monarchie weder
ln te voeren. Op de vraag wan
neer antwoordde hij,, dat zijn ver
houding tot de monarchie „zeer
goed was".
Follick had Franco voorgesteld
een „symbolisch gebaar" tegen
over de West-Europese mogend
heden te maken waaruit zijn be
doeling Spanje tot normale om
standigheden te brengen zou
blijken.
Franco antwoordde hierop, dat
niet hij de diplomatieke betrek
kingen verbroken had, en dat het
daarom niet aan hem was een
dergelijk gebaar te maken. Zij,
die de betrekkingen verbroken
hadden, moesten dit gebaar ma
ken. Follick had Franco gezegd
een tamelijk lange samenwerking
tussen hen, Franco en Don Juan
te hebben waargenomen ter we
derinvoering van een constitutio-
r-eel stelsel in Spanje. Franco zou
echter kunnen komen te overlij
den voordat dit stelsel Ingevoerd
was. Hierop had de caucilllo ge
antwoord, dat regelingen getrof
fen waren voor het geval hem
iets zou overkomen.