tussen NEDERUNS in He REPUBLIEK
Ondertiandelings-voelhorens
Persconferentie van Minister Stinker te Bcu&via
Na de val van Moekden
DINSDAG 2 NOVEMBER 1948.
DE ONDERHANDELINGEN
De toestand in Frankrijk
De toestand in Palestina
DE STRIJD IN CHINA
Geen Handelsverdrag f met
Bulgarije
Prins Berrhord naar Eire
Arrestanten te Stuttgart
vrijgelaten
Verbod van doorberekening
loonbijslag
Politieke crisis in
Griekenland
Radiotoespraak van de Paus
Congres Oekrainers Ir
Belgte
Frankering by Abonnement: Temeuzen
WEEKS VERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.L
te De Bilt, geldig tot Dinsdag-
Tijdclijk enige regen-
Meeat matige wind tussen Z.
en Z.-West. Zwaar bewolkt
met hier en daar nevel of mist
en tijdelijk enige regen of mot
regen. Geleidelijk stijging van
temperatuur.
VRIJE ZEEUW
4e Jaargang No- 952-
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P- J- van de Sande Ternei;zen
A dvertentieprttn j mS
per m-rn 10 ct.; minimum
per advertentie 1,50,
Inzending a d v ertenttKi
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertent!*»:
5 regels 60 ct-, iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brleve.1, onder
nr. Bureau van dit Blatf
10 cent meer.
Abonnementsprijs 8,25 per kwart*-*»
De correspondent van Aneta
verklaarde Zondagavond uit door
gaans betrouwbare bron verno
men te hebben, dat de Neder
landse regering het antwoord der
Republiek Indonesië op voorstel
len aangaande een hervatting der
politieke onderhandelingen onbe
vredigend acht. Uit dezelfde bron
wordt vernomen, dat Cochran
Minister-President Hatta te Dog-
ja op de hoogte heeft gebracht.
Van Republikeinse zijde wordt
vernemen, dat Hatta thans „de
Nederlandse uitnodiging" over
weegt en de uitnodiging der voor
lopige federale regering om naar
Batavia te komen voor een „be
langrijke bespreking in verband
met de kwestie oorlog of vrede".
De bespreking zou gevoerd wor
den met Minister Stikker, die
Zondagavond per vliegtuig te Ba-
via arriveerde.
De wapenstilstand wordt, zo
gaat Reuter's correspondent
voort, in West-Java steeds veel-
vuküger geschonden en als gevolg
daarvan aldus zou van welinge
lichte zijde te Batavia zrjn ver
nomen zou Minister Stikker
Minister Hatta meedelen, dat hij
bereid is tot onderhandelen doch
er tegelijkertijd op aandringen,
dat de Republiek het bewijs levert
in staat te zijn de wapenstil-
standsovereenkamst na te komen,
alvorens hij (Stikker) zou con
cluderen, dat de onderhandelingen
een gunstig resultaat zouden kun
nen opleveren.
Een vooraanstaande Republikein
heeft verder Zondag tegenover
Reuter verklaard, dat, indien Mi
nister Stikker tot de slotsom zou
Allerheiligen, een algemene
fe-estdag in Frankrijk, bracht een
gespannen wapenstilstand na een
rumoerig weekeinde in de steen-
koolgebieden.
In Noord-Frankrijk, te Douai,
werd een bom geplaatst bij het
huls van een niet-staker. Tenge
volge van de ontploffing werd
diens vrouw gewond. Er werden
aanvallen gedaan op 15 huizen
van werkwilligen. Een mijn
ingenieur en zijn vrouw werden
gewond, doorat een zelfgemaakte
bom naar hun woning werd ge
worpen.
Deze incidenten, aldus Reuter,
weerspiegelen een toenemende
kracht van de stroming om naar
het werk terug te keren Men
verwacht, dat na Allerheiligen
nog meer naar hun werk terug
zullen keren. Als gevolg vreest
men verdere geweldplegingen.
Het Ministerie voor Openbare
werken en vervoer heeft medege
deeld, dat troepen gebruikt wor
den bij het lossen van kolen te
Rouen en Loriënt. Troepen zullen
heden eveneens kolen lossen te Le
Havre, Bordeaux, Da Palisse,
Nantes en St. Nazaire.
geraken, dat de Republiek het
bestandsverdrag niet kan nako
men, men waarschijnlijk het op
rukken van het Nederlandse leger
naar Djogja zou mogen verwach
ten.
Antara maakt toekend, zo meldt
Reuter nader, dat Hatta er in
toegestemd heeft de Nederlandse
Minister van Buitenlandse Zaken,
Stikker, te ontmoeten „teneinde
een gunstige atmosfeer te schep
pen voor de heropening van de
doodgelopen onderhandelingen met
Indonesië."
Abdoel Kadir geen voor
zitter Nederl. delegatie.
De heer Raden Abdoelkadir
Widjojoatmodjo vertrok gisteren
avond te 20.00 uur van Schiphol
wederom naar Indonesië.
Aan een vertegenwoordiger van
het A.N.P. deelde hij desgevraagd
mede, dat de besprekingen, door
hem in Den Haag gevoerd met de
betrokken autoriteiten, niet heb
ben geleid tot nieuwe gezichts
punten, die hem zouden hebben
kunnen brengen tot het terug
komen op zijn verzoek om onthef
fing van het voorzitterschap van
de Nederlandse delegatie voor de
onderhandelingen met de Repu
bliek.
De beer Abdoelkadir is bij zijn
verzoek om ontslag mede geleid
door de overweging, dat hij als
ambteloos burger niet meer in
staat zal zijn, van minuut tot
minuut te beschikken over offi
ciële gegevens met betrekking
tot de politieke, militaire en eco
nomische aspecten, die nodig zijn
om een juist beeld te verkrijgen
van de stand van zaken, teneinde
aan de hand daarvan de bespre
kingen te kunnen leiden. Een
benoeming in een andere functie
is tijdens het overleg in Den Haag
niet ter sprake gekomen.
MOESO GEDOOD?
De. voorlichtingsdienst in het
gebied van Madioen meldde gis
teren:
Tijdens een botsing tussen Re
publikeinse troepen en een bende
opstandelingen werd Zondagoch
tend in het dorp Soemanding, in
liet regentschap Ponogoro, een op
standeling gedood, die herkend
werd als Moeso. Hij werd als zo
danig geïdentificeerd door perso
nen, die hem goed kenden, onder
meer door de resident van Ma
dioen.
Naar Antara gisteren op gezag
vaït welingelichte kringen te
Djokja mededeelde, is Moh. Hatta
gereed voor een onderhoud met
Minister Stikker, teneinde een
gunstige atmosfeer te scheppen
voor een hervatting der onder
handelingen. Na dit onderhoud
waarvpor de heer Hatta naar Ba
tavia zal komen, zal hij doorreizen
naar Sumatra. Een definitieve
Te Damascus wordt gemeld,
dat het „Arabische bevrijdings
leger" bevel heeft gegeven tot
„verkorting van zijn lijnen" in
Noord-Palestina, na een hevige
Joodse aanval, welke gesteund
werd door vliegtuigen, tanks en
pantserwagens.
In berichten van het „Arabische
bevrijdingsleger" wordt verklaard,
dat de Joden in het gebied van
Nazareth in Galilea van het Wes
ten, Zuiden en Oosten aanvielen
en dat Joodse vliegtuigen wacht
posten en „vreedzame dorpen"
bombardeerden. Waarnemers van
de V. N. waren getuige van de
Joodse aanval, aldus deze berich
ten.
„De komende weken zijn zeer
belangrijk, opdat zij de zo zeer
gewenste resultaten opleveren",
aldus zeide Minister Stikker op
een persconferentie, welke gehou
den werd in het Paleis Rijswijk te
Batavia, in tegenwoordigheid van
Nederlandse, buitenlandse en Re
publikeinse correspondenten. Mi
nister Stikker legde er de nadruk
op, dat zijn zending een vredes-
zending is en dat hij naar Batavia
is gekomen „om uitgesproken
vredelievende' redenen". Desge
vraagd zeide hij zeer verlangend
te zrjn, Moh. Hatta te ontmoeten.
„Wanneer deze ontmoeting in de
komende dagen plaats vindt, zal
de bespreking zo openhartig zijn
als maar mogelijk is".
Minister Stikker, die gisteren
morgen de leden van de commis
sie voor goede diensten heeft ont
moet, verklaarde, van mening te
zijn, dat de komende ontmoeting
met Hatta van groot (belang is.
„Ik wil niet zeggen, dat zij beslis
send zal zijn, zowel Hatta als ik
zullne verslag uitbrengen aan onze
regeringen. Maar in de komende
weken moeten zij een oplossing-
vinden. Alle kwesties, die zich
voordoen zullen op deze bespre
kingen worden aangeroerd".
In antwoord op de talrijke vra
gen antwoordde Minister Stikker,
dat de commissie voor goede
diensten op de hoogte gesteld zal
worden van het resultaat der be
sprekingen en dat „de bestand-
schendingen een der eerste pun
ten ter bespreking zullen uitma
ken. De Nederlandse regering
acht de situatie momenteel ern-
De bezetting van Moekden ver
sohaft de communisten practisch
de algehele controle ov»r Mand-
sjoerije.
De Chinese regering te Nan
king heeft tot nog toe het ver-
liee van Moekden nog niet offi
cieel toegegeven, doch de rege-
rings-radio-omroep van de stad
verdween kort na middernacht
uit de aether.
Volgens berichten uit Peipirg
in Generaal Wei Li-Hoeang, de
opperbevelhebber der regerings-
stjdkrachteu in Mandsjoerpe, die
uit Moekden zou zijn gevlucht, op
bevel van Tsjang-Kai-Sjek aan
gehouden. Men zou disciplinaire
maatregelen tegen hem willen
mennen.
Tsjang-Kai-Sjek heeft te Nan
king toegegeven, dat zijn rege
ring In Mandsjoerije een neder
laag had geleden doch hij ver
klaarde, dat de communistische
troepen „nog niet in staat waren
Noord-China te bedreigen".
De Amerikaanse legerauitori-
teiten te Nanking hebben mede
deling gedaan van de Instelling
van een gemeenschappelijk Ame
rikaans militair adviesbureau te
Nanking, waarin deskundigen van
leger, luchtmacht, vloot en ge
combineerde diensten zitting heb
ben. Dit bureau vervangt het
voormalige adviesbureau, dat uit
leger- en vlootvertegenwoordigers
was samengesteld.
De Britse en Amerikaanse
consulaire autoriteiten te Tient
sin hebben hun landslieden, die
geen posten van essentieel belang
bezetten aangeraden te evaeuëren.
Een gelijk advies is gegeven
aan de Amerikanen te Peipdng.
De Franse onderdanen op pos
ten van niet-essentieel belang zul
len advies krijgen het Brits
Amerikaanse voorbeeld te volgen.
Tientsin en Peiping liggen op
ongeveer zeshonderd kilometer
ten Zuidwesten van Moekden.
In Tientsin vertoeven op het
ogenblik ongeveer vijfhonderd
Britten, honderd en tachtig Ame
rikanen en tweehonderd Franse-
Volgens waarnemers met gezag
zouden de ontwikkelingen in
Mandsjoerije de regering van
Tsjang-Kai-Sjek dichter dan ooit
in de loop van haar twintigjarig
bestaan bij de ineenstorting heb
ben gebracht. Deze waarnemers
verwachten ingrijpende verande
ringen op het Chinese toneel bin
nen de komende zes maanden.
Veel zal er van afhangen, of de
stig", aldus Minister Stikker.
Minister Stikker vervolgde:
Daarvoor ben ik hierheeri ge
komen, de regering wenst een
oplossing van het probleem langs
de weg van onderhandelingen.
Het ligt niet in mijn bedoeling,
details te vergaren met betrek
king tot de onveiligheid en de in
filtraties. Wat mij interesseert is
het feit, dat deze dingen gebeu
ren, dat de curve der bestands
schendingen stijgend is en dat zij
omlaag moet.
Minister Stikker zeide verder,
dat de interimregering zeker
voor de le Januari moet zijn in
gesteld. Naar de mening der re
gering zou het onjuist zijn daar
toe over te gaan, zonder het sta
tuut der interim-regering met de
Republiek te hebben besproken.
Indien de noodzakelijkheid mocht
blijken, het voorlopig bereikte re
sultaat te wijzigen, zouden alle
betrokkenen wederom om de con
ferentietafel dienen plaats te
nemen.
Op een vraag, in hoeverre de
onrust door de communisten
wordt veroorzaakt, zeide de heer
Stikker dat, naar uit de debatten
ir de Tweede Kamer is gebleken,
de hand van Moskou in het pro
bleem is waar te nemen.
In een verklaring, welke Minis
ter Stikker verder tijdens de pers
conferentie aflegde zeide hij, spre
kend over de Republiek:
„Met haar is generlei voortgang
gemaakt. Het vroeger gevoerde
overleg op basis van de Renville-
beginselen heeft geen resultaat
opgeleverd en overleg op politiek
terrein heeft er sedert maanden
niet plaats gehad; inmiddels
wordt er geklaagd over schen
dingen van de op de Renville ge
sloten bestandsovereenkomst.
Van Nederlandse zijde worden
die schendingen hepaald onrust-
barned geacht. Deze situatie be
rokkent onberekenbare schade
aan de economische reconstruc
tie en aan de belangen van de
bevolking.
De Nederlandse regering heeft
er steeds naar gestreefd om ook
met de Republiek tot overeenstem
ming te komen over de opbouw
van de nieuwe rechtsorde en met
haar overleg te plegen over de
organisatie en de bevoegdheid
communisten thans terstond naar
Peiping en Tientsin kunnen door
stoten, hetgeen wel als een reëele
mogelijkheid wordt beschouwd.
Volgens de opvatting in welin
gelichte kringen zou een vrede
door onderhandelingen slechts
mogelijk zrjn wanneer Tsjang-
Kai-Sjek zich terugtrekt om de
weg open te laten voor een coali
tieregering.
Men neer^t echter aan, dat
Tsjang-Kai-Sjek vertrouwt op
doeltreffende Amerikaanse mili
taire hulp. Te Nanking verwacht
men de voormalige Amerikaanse
ambassadeur in Frankrijk, Wil
liam Bullitt, uit Washington voor
het instellen van een onderzoek
naar de militaire behoeften van
de regering van Tsjang-Kai-Sjek.
van de interim-regering. Zij heeft
mij afgevaardigd om te onderzoe
ken of de mogelijkheid daartoe
bestaat. Ik wil mij allereerst ter
plaatse op de hoogte stellen van
de ernst van de toestand (onvei
ligheid, aanslagen en infiltraties)
en in openhartige gesprekken
trachten, een spoedige hervatting
der onderhandelingen te bewer
ken, in een sfeer, die nodig is om
op korte termijn overeenstemming
te bereiken.
Van mijn kant zal niets worden
nagelaten om hiertoe mede te
werken. Uiteraard kan de Com
missie voor goede diensten hierbij
een grote rol spelen. Op de mede
werking van dit orgaan om te
komen tot een oplossing blijft de
regering prijs stellen. Het is niet
de bedoeling, dat ik rechtstreeks
de leiding van de Nederlandse de
legatie bij de onderhandelingen op
mii neem. Mijn bezoek zal van
korte duur zijn. Ik stel mij voor,
spoedig naar Nederland terug te
reizen om aan de regering ver
slag uit te brengen."
Minister Stikker zeide nog, dat
hij ongeveer met 15 Ministers van
Buitenlandse Zaken het Indonesi
sche probleem besproken had.
Tussen Nederland en Bulgarije
l« een handelsverdrag gesloten,
dat voorziet in een uitwisseling
van producten ter waarde van
veertien millioen guldien. Op
grond van dit verdrag, dat geldig
is tot eind 1949, zal Bulgarije ta
bak en landbouwproducten leve
ren en Nederland chemische pro
ducten, machines en rubber.
Geen nieuw handelsverdrag
met Bulgarije.
Naar aanleiding van een A.F.P.-
bericht, waarin sprake is yan een
nieuw handelsverdrag met Bulga
rije, deelt men van officiële zijde
mede, dat het hier geen nieuw
verdrag betreft, maar het resul
taat van een bijeenkomst van de
gemengde commissie, welke
krachtens het bestaande handels
verdrag was ingesteld.
datum voor het onderhoud 3 nog
niet bekend. Moh Hatta ont
kende het bericht, dat hij op
verzoek van Partai Sarekat Islam
Indonesia een ronde tafelconfe
rentie met de politieke partijen
zou beleggen alvorens de onder
handelingen met de Nederlanders
zullen worden hervat, aangezien
dit, naar hij zeide, zou neerkomen
op'een op zij zetten van de com
petenties van het werkcomité uit
het KNIP. Wel heeft hij een „in
formatieve bijeenkomst" toege
zegd met de politieke leiders.
Prins Bernhard is Zondag met
zijn eigen DC-3 oP het vliegveld
Shannon (Eire) geland Hij was
gekleed in rgcostuum en had een
zadel bij zich. De Prins vertrok
onmiddellijk naar het Graafschap
Limerick, waamhrj in de voormid
dag een rit maakte op een Ierse
schoonspringer, die hij van plan is
te kopen.
Prins Bernhard werd bij aan
komst begroet door Mr. W. va.n
Tets, de Nederlandse zaakgelas
tigde te Dublin, Conor Cruise
O'Brien, de vertegenwoordiger
van de Minister van Buitenlandse
Zaken van Eire, en kapitein D. A.
Gale, aan wiens paardenfokkerij
de Prins een bezoek bracht.
Des middags vertrok het gezel
schap naar Londen. Men keert
héden naar Nederland teruig.
Alle personen die in verband
met de demonstraties van j.l.
Donderdga te Stuttgart waren
gearresteerd, zijn Zondagavond
vrijgelaten.
Volgens radio-Stuttjgart heeft
het Amerikaanse militaire be
stuur bepaald, dat alle café's,
restaurants, theaters en dergelijke
vermakelijkheden te Stuttgart
om 20 uur moeten sluiten. Er
geldt reeds een uitgaansverbod
van 21 tot 4 uur.
Zoals in de Regeringsipuiblicatie
over lonen en prijzen van 27 Oc
tober is medegedeeld, zal de loon
bijslag van 1,per week in het
algemeen niet tot prijsverhoging
mogen leiden.
In verband hiermede hebben de
Ministers van Economische Zaken
en van Landbouw, Visserij en
Voedselvoorziening de „Prijzenbe-
schikking niet doorberekening
loonbijslagen 1948"' afgekondigd,
waarbij de doorberekening van de
extra loonkosten in de prijzen
zonder voorafgaande goedkeuring
wordt verboden.
De politieke crisis, die de Griek
se regering Zaterdag bedreigde,
schijnt tijdelijk te zijn afgewend.
Sophocles Venizelos, de plaatsver
vangende leider van de liberalen,
heeft Zondagavond meegedeeld,
dat vóór het volgende weekeinde
geen poging zou worden gedaan
om het huidige coalitie-kabinet
van liberalen en populisten omver
te werpen.
Ter gelegenheid van de sluiting
van het vijfde Eucharistische con
gres te Porto Alegro (Brazilië)
heeft de Paus in een radiobood
schap verklaard, dat door betrach
ting van de christelijke naasten
liefde het rassen- en klassen
onderscheid moet verdwijnen.
Sociale crises kunnen dan worden
geweerd.
Te Brussel is Zondag het eer
ste congres gehouden van de in
België verblijvende Oekrainers.
Telegrammen werden gezonden
aan de Paus, de Prins-Regent,
Kardinaal Van Roey, en de Belgi
sche eerste-Minister en Minister
van Buitenlandse Zaken, Spaak.
De voorzitter van het Oekrainse
comité, Kisjka, schetste tijdens
een rede „de dertigjarige strijd
van zijn volk om onafhankelijk
heid" en toelichtte „de gevaren
van het bolsjewisme, waarvan de
Oekrainers het slachtoffer zjn".
„Wij hebben", zo verklaarde hij
tenslotte, „de wapens voor het
opdringende Russische imperia
lisme niet neergelegd".
De heer Andrew Overby is
benoemd tot adjunct-directeur
van de Wereldbank. In deze func
tie zal hij de directeur van de
Wereldbank, Camille Gutt, ver
vangen wanneer deze verhinderd
of afwezig is. De heer Overby was
tot dusverre vertegenwoordiger
van de Ver. Staten in de Raad van
beheer van de Wereldbank.
