De staatsgreep in de Republiek
MAATREGELEN
tegen communistische actie
KONINKLIJKE FAMILIE
DONDERDAG 23 SEPTEMBER 1948.
mmmmn
Deens schip op mijn
gelopen
Geweldige smokkelaffaire
Muiterij
op Grieks stoomschip
bezoekt havenfeest te Scheveningen
Koningin Juliana
tijdens het voorlezen
van de Troonrede.
Optreden van de Republiek tegen staatsgreep
Times over het communisme
in Zuid-Oost-Azië^,
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Donder
dagavond.
Aanhoudend koel weer.
Wisselend bewolkt met plaat
selijke enkele buien. In het N.
van het land tijdelijk krachtige,
overigerus matige wind tussen
W. en N. Ongeveer dezelfde
temperatuur als gisteren.
Frankering by Abonnement: Terneuzen
DE VRIJE ZEEUW
Verschijnt dagelijks
4e Jaargang No. 918
Drukker!) N.V. Firma P. .1- van de Sande Terneuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
Ad vertentteprQa]
per mm 10 ct.minimum
per advertentie l.GOi
Inzending advertenties
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertenties:
5 regels 60 ct.; Iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding; Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad'
10 cent moer.
Umuiden-radio deelt mede dat
bij routeboei ET. 10 (ter hoogte
van Terschelling) het Deense
stoomschip „Maria Toft" op een
mijn is gelopen. Het schip heeft
sleepboothulp gevraagd.
Het m.s. „Maria Toft' ligt ten
anker bij boei E.T. 10. De machine
is onklaar. Het schip maakt geen
water en er zijn geen slachtoffers
De sleepboot Oceaan bevindt zich
in de nabijheid.
Behalve de arrestatie van com-
munistenleiders in verschillende
plaatsen van het republikeinse
gebied,' de instelling van een
avondklok in gTotere plaatsen,
het onder bewaking stellen van
regeringskantoren, het instellen
van censuur en het verbod van
bepaalde linkse bladen, komen
thans berichten binnen over ont
wapening van strijdorganisaties
die onder invloed staan van bij de
communisten aangesloten linkse
groeperingen. Radio Djokja ver
nam uit Oost-Java, dat de ont
wapening dezer organisaties, die
gepaard ging met arrestatie on
der «Ie leden, aldaar voltooir is.
Ter waarde van millioenen is
uit Euid-Celebes naar Singapore
gesmokkeld en wel over een vrij
lange periode.
Door ontdekking van de ver
dwijning van een kleine partij
damar, kwam de douane op het
spoor van deze omvangrijke smok-
kelcomplotten, waarna de justitie
werd ingeschakeld en geleidelijk
een beeld werd verkregen van de
uitgebreide smokkelhandel.
Samenwerking werd vastgesteld
tussen geldschieters, handelaren
en prauwvoerders en corruptie
van ambtenaren van wie een
groot gedeelte reeds in hechtenis
is genomen.
Gebleken is ook, dat hier en el
ders de gebruikelijke driehoeks-
smokkel werd toegepast, waarbij
uit Singapore deviezenvrije im
port plaats had waardoor een
schuld ontstond. De ontvangers
van de importgoederen smokkel
den foelie, nootmuskaat, copra
e.d., via tussenpersonen naar
Karlmoen. Van dit eiland, dat
onder de rook van Singapore ligt,
werden de smokkelgoederen in
Singapore op de markt gebracht.
De reusachtige winsten van dit
lucratieve bedrijf kunnen worden
afgemeten naar de betaalde
vrachtprijzen aan de prauwvoer
ders, die vaak twee a drie hon
derd gulden per ton bedroegen,
hetgeen het tienvoudige is van
wat er normaal wordt betaald.
De handelaren maakten winsten
van honderd procent. De kong
sies beschikten vaak over dertig
prauwen. Zaterdag zal een begin
worden gemaakt met de berech
ting van een van de grootste
smokkelaars en de volgende week
zal een tiental anderen in Pare
Pare worden berecht. Er zijn Chi
nese geldschieters bij déze smok
kelarijen betrokken. Er zijn er
zelfs in Soerabaja, Semarang,
Batavia en Medan achterhaald.
De ambtenaren^ die bij de smok
kel valse verklaringen afgaven,
werden, soms met acht duizend
gulden per prauwlading beloond.
Teneinde thans scherpere con
trole op de kust van Celebes mo
gelijk te maken, kreeg de douane
de beschikking over meer trans
port.
Dezelfde zender berichtje voorts,
dat eenheden Van het republikein
se leger in Madioen (waarschijn
lijk is bedoeld de residentie Ma
dioen) haar aanhankelijkheid aan
de republikeinse regering onder
loding Van Soekamo en Hatta
bevestigden.
iHet vliegveld nabij de stad Ma
dioen is nog in republikeinse
handen.
Gisteren berichtte Antara o m„
dat. de onderwijzersbond besloten
heeft uit de Sobis (het aan de
communisten steun verlenende
verbond van vakverenigingen) te
treden en dat Sjahrirs Parti So
dalis (Sjharir zelf bevindt zien
te Batavia) de regeringsacties
tegen de rebellen onderschreef.
Twee verenigingen in Solo, de
Volksunie" en de Chinese Arbei-
oersunie" hebben telegrafisch
haar trouw aan de regering te
Djokja betuigd. De jeugdorgani
satie B.K.R.I. heeft verklaard
niet verantwoordelijk te zijn voor
de activiteiten van de jeugdorga
nisaties te Madioen, noch voor het
aandeel van het voormalige be
stuurslid van de organisatie, Mr.
Soemarsono, die betrokken was
bij de staatsgreep.
Tal van organisaties en groe
peringen betuigden de laatste da
gen haar trouw aan de republi
keinse regering, aldus berichten
van Antara en radjp Djokja in
achtereenvolgende 'uitzendingen.
Enkele duizenden hielden een
massameting in Sragen, ongeveer
6 km ten Westen van Madioen,
waarop een resolutie werd aan
genomen om de regering-Hatta te
steunen.
De Katholieke republikeinse
partij (welker voorzitter Kasimo
Minister is van het kabinet van
Hatta) heef een verklaring uitge
geven, waarin alle leden worden
opgewekt tot steun aan de rege
ring.
Voorbereidingen voor ontzet
ting van Madioen voltooid.
De voorbereidingen voor het
ontzetten van Madioen door de
troepen van de republikeinse
regering zijn voltooid, zo meldt
radio Djokja.
Naar verluidt is op het 7176
ton mètende Griekse stoomschip
„Nicolas", dat op weg is van
Rotterdam naar de Pireaus, te
Oran (Algerië), waar het zich
sinds Zondag bevindt, muiterij
uitgebroken.
Volgens een woordvoerder van
„Lyros and Lemos Ltd", waar
het schip toe behoort, is hier geen
sprake van muiterij, doch slechts
van „moeilijkheden onder de be
manning".
De vuurtoren van Schevenin
gen vertelde Dinsdagavond reeds,
dat de Koningin op bezoek zou
komen: naar de landzijde was een
der ramen met oranjedoek bedekt
zodat steeds oranjekleurige flit
sen over het vissersdorp schoten.
Dit was slechts de inleiding tot
een havenfeest vol licht en kleur,
dat aan de oude haven werd ge
geven. De Koningin, de Prins en
de oudste drie Prinsesjes woon
den dit feest bij. Zij maakten hun
entrée langs een ere-boog van
n ttenboetsters naar de met Per
zische tapijten en oranjedoek ver
sierde tribune. Jonge meisjes in
Scheveningse klederdracht boden
Koningin Juliana een bouquet or
chideeën en roze anjers aan. De
Prinsesjes kreigen elk een bou
quet berberas.
Het feest had plaats op een
koude avond. De regen bleef ge
lukkig vrijwel absent, doch plaids,
bont- en winterjassen deden goe
de diensten tegen de koude wind.
Zelden zal echter 4an het Noord
zeestrand zo'n donderend gejuich
weerklonken hebben uit vele tien
duizenden kelen, als op deze
avond. Oranjelievend Schevenin
gen en tal van „vreemdelingen"
demonstreerden hier hun aanhan
kelijkheid aan het Vorstenhuis.
Het Wilhelmus en andere liede
ren schalden over het water,
waarin tal van vissersschepen ge-
pavoiseerd in het felle licht van
schijnwerpers lagen. De Koningin
en Haar familie, de Haagse bur
gemeester, de Commissaris van
de Koningin, vele andere hoog
waardigheidsbekleders en de tien
duizenden toeschouwers kregen
een lichtsohouwspel te zien, dat
velen lang in herinnering zal
blijven.
Terwijl tientallen vuurpijlen
opschoten en een regen van kleu
rige sterren over hat water
spreidden, terwijl een groot stuk
vuurwerk „Scheveningen de Ko
ningin begroette", wierpen vlieg
tuigen oranjekleurige lichtfakkels
uit. Van de Binnenhaven uit voer
vervolgens een logger, geheel
met witte lampjes rond boorden
en tuigage gesierd door de Oude
Haven. Lichten en» schijnwerpers,
alsook de duizenden fakkels, die
ter begroeting van de Koninklijke
Familie rond de haven ontstok an
werden, waren toen gedoofd. Op
kleine rondvarende schepen wer
den drijvende toortsen ontstoken.
Dit spel van licht en donker
maakte een grootse indruk.
Opnieuw zag men toen fontei
nen en cascaden van veelkleurig
vuur in de lucht en weerspiegeld
in het zwarte water. Voor de tri
bunes filtsten schijnwerpers aan.
Kinderen dansten in elfenkleding
het sprookje „een vissertje in
sprookjesland". En natuurlijk was
dat vissertje een „vestzakmodel"
Soheveninger; was zijn partnerin
een miniatuur Schevenings vis
sersmeisje.
Het blad noemt de huidige on
lusten in Indonesië een deel van
een „communistische opstandige
beweging". „Nederland zou er
goed aan doen, een nieuwe poging
te verrichten om tot overeen
stemming te komen met de Re
publiek, die door deze jongste
manifestatie van het gehele duis
tere communistische plan tot re
volutie in Zuid-Oost-Azië nu ver
plicht is zich te' scharen aan de
zijde van ordelijke vooruitgang."
Batavia deelden aan Aneta mede,
dat de sterkte der communisti
sche troepen onder bevel van de
kolonel Djokosoejono wordt ge
schat op 3 a 4000 goed bewapen
de manschappen. Deze waar
nemers verklaren, van mening te
zijn, dat de strijdmacht van Djo
kosoejono thans in een nauwe
kring rondom de stad Madioen is
geïsoleerd. Zij adhten de loyaal
gebleven Republikeinse troepen
in staat, de toestand zonder hulp
van buiten af weer onder contröüe
te krijgen.
Antara vervolgt in het over
zicht: Vele diensthoofden te Ma
dioen zijn gevangen -genomen. Zij,
die hun positie wisten te bewa
ren, staan nu onder controle van
een raad, die de werkzaamheden
moet regelen en hierop moet toe
zien.
Na ontbinding van de gehele
politie, is men begonnen krachten
aan te werven voor een nieuw
politiecorps. De organisatie van
vele dessaraden is in overeen
stemming gebracht met de nieuwe
situatie. Over het aanzien van
de stad Madioen meldt Antara,
dat de scholen, bestuurskantoren
en passars, zijn heropend.
Dei brigade van majoor Dahlan,
die tnans gevechtscommandant is
in Madioen, werd volgens Antara
ontwapend.
In het algemeen kan gezegd-
worden, aldus Antara, dat de
toestand rustig is en dat de ge
westelijke besturen de situatie
onder controle hebben. Op ver
scheidene plaatsen deden zich bij
de uitvoering van de regerings
maatregelen kleine incidenten
voor. Vergaderingen van meer
dan tien personen zijn verboden.
Radio Djogja meldt nog, dat de
communisten bij Madioen de
spoorbrug hebben opgeblazen.
Voorts is de brigade commandant
majopr Dahlan, door de Repu
blikeinse regering ontslagen. Af
delingen van zijn brigade in Bli-
tar en Kediri zijn ontwapend.
Volgens de „Times" hebben A
Westelijke democratieën 'n duide
lijke aanleiding tot gezamenlijke
actie tegen de pogingen, waar
Moskou toe aanzet, de nationalis
tische aspiraties van de bevolking
van Zuid-Oost-Azië in kanalen te
leiden, die rechtstreeks tot anar
chie voeren. Indien deze actie
wil slagen in Malakka en in In
donesië, moet men er zorg voor
dragen, dat - een onderscheid ge
maakt wordt tussen communis
me ener- en nationalisme ander
zijds.
De communisten danken veel
van hun invloed aan de bedreven
heid, waarmee zij hun eigen plan,
de macht in handen te nemen,
hebben laten samenvallen met de
ware verlangens naar zelfbestuur,
die nu in zo ruime kring gevoed
worden door de volken, waaronder
zij werken. Het is immers van
belang, dat de Westelijke demo
cratieën de nieuwe nationale be
wegingen, die opgekomen zijn,
helpen en niet tegenwerken, al
dus de „Times".
Antara meldt in een overzicht
van de toestand te Madioen, welk
overzicht door dit Republikeinse
persbureau wordt gegeven onder
het opschrift „Madioen", dat op de
hoofdwegen van de stad Madioen
thans vrachtauto's, voorzien van
rode vlaggen, af en aan rijden.
De Republikeinse legereenheden
in de stad zijn ontwapend, de ge
hele politie is ontbonden en vele
diensthoofden zijn vervangen.
Het voormalige F. D. R. (de
bij de communisten aangesloten
linkse partijen, welke verenigd
waren onder de naam „Democra
tisch Vblksfronf'j heeft na de
staatsgreep te Madioen een nieuw
gewestelijk bestuur gevormd, dat
als naam kreeg „regering van het
Nationale Front".
Sedert Dinsdag is tot militair
gouverneur benoemd Soemarjono
Soerjono,, die wordt bijgestaan
door Soepardi, voorheen vice-
burgemeester van Madioen. Bei
de zijn, naar Antara hieraan toe
voegt. leden van de Pesindo, de
Republikeinse jeugdorganisatie,
die zich als laatste der vier in
hei Dem. Volksfront verenigde
partijen heeft aangesloten bij de
communisten.
Antara meldt voorts, dat Djo
kosoejono is belast met het mi
litaire commando.
In alle vorige berichten van de
Republikeinse zenders, ook die
ever de communistische zender
radio Gelora Pemoeda, werd Djo-
kosoeiono genoemd als „militair
gouverneur".
Tot assistent-resident in het
nieuwe bestuur werd benoemd
Abdoel Moetali, eveneens van de
Pesindo, die vroeger Republikeins
assistent-resident te Soerabaja
was en wiens zetel te Djombang
was gevestigd.
Volgens Republ. kringen
Batavia: opstand Ingedamd.
Uit Batavia meldt Reuter nog,
dat volgens berichten uit Repu
blikeinse bron te Batavia, de T.
N. I. de communistische weer
stand heeft geneutraliseerd in
Tjejoe, in Bodjonegoro en in Bii-
tar en dat de opstandelingen zijn
teruggedreven in het gebied in en
rond Madioen.
Geschatte sterkte der op
standelingen.
Republikeinse waarnemers te
Voordat Zij in hun auto stap
ten hebben de Koningin, Prins
Berrahard en de Prinsesjes de
Scheveningertjes voor hun blij en
charmant spel persoonlijk be
dankt. Daarover was heel Sche
veningen opgetogen en toen de
baan vrij was begon een hospar-
tij, waarbii de Marinierskapel, die
deze avond voor de muziek zorg
de, danig in de knel kwam. Voor
al de „grote trom" kreeg het
zwaar te verantwoorden. Hij
moest zich op het laatst met
groot geraas een weg banen om
weer bij zijn onderdeel te komen.