Nieuw onderhoud op Kremlin aangevraagd
Veelvuldiger botsingen in Oost-Java
MAANDAG 13 SEPTEMBER 1948.
Prinses Wilhelmina
nam afscheid van het
personeel van Het Loo
Vonnissen te Praag
Nog 8 a 9 duizend
Europeanen in Republiek
De zuiveringsgolf in
Hongarije
DE TOESTAND IN BERLIJN.
Dr Friedenburg doet
beroep op de burgers
Plechtigheid te Rome
Loopt Tito Stalin na?
Brief van Gen-Majoor j
Baay
Verspreide stakingen
in Frankrijk
Belgisch Minister op
doorreis te Amsterdam
Dr. Beel naar Indonesië
vertrokker
De Gaulle te Toulont.
Geruchten over Sovjet-
commandant te Wenen
De wederopbouw van
West Duitsland
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Maan
dagavond.
Regen, later opklarend.
Aanv. nog zwaar bewolkt met
regen, later van het W. uit
brekende bewolking met plaats,
enkele buien. Matige tot krach
tige, in de kuststreken tijdelijk
harde wind aanvank. Z., later
draaiend naar W. of N.-W. Iets
lagere tempertuur dan Zondag.
Frankering by Abonnement: Temeuzen
DE VRIJE
4e Jaargang No- 909-
Advert entieprön:
per mm 10 ct.minimum
per advertentie l,B0i
Inzending advertentie!
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertenties.
5 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad
10 cent meer.
Verschtynt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Temeuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal-
De drie Westelijke afgezanten
hebben om een nieuw onderhoud
op het Kremlin verzocht om de
kwestie-Duitsland te bespreken op
instructie van hun regeringen, zo
wordt in gewoonlijk welingelichte
Westelijke kringen te Moskou
meegedeeld. Men gelooft, dat het
volgende onderhoud vermoedelijk
reeds heden zal plaats vinden.
Tevoren meldde Reuters cores
pondent William Hardcastle uit
Washington, dat belangerijke be
sluiten betreffende de politiek der
Westelijke Geallieerden ten aan
zien van de Berlijnse crisis in de
maak schijnen te zijn. Te Wa
shington is Zondag een serie con
ferenties gehouden tussen de Brit
se Ambassadeur, Sir Oliver
Franks, senator Vandenberg en
,,Een halve eeuw Slotvrouwe van
Het Loo,," dat was eigenlijk het
thema van de hulde, welke Zater
dagmiddag aan H. K. H. Prinses
Wilhelmina op de bassecour van
het Koninklijk Paleis „Het Loo"
werd gebracht door allen, die daar
op enigerlei wijze aan verbonden
zijn. Een kleurige landelijke stoet
met verscheidene fraai opgetuigde
wagens, bestaande uit het voltal
lige personeel van de intendance
de concergerie, de Koninklijke
boerderijen, de bloemmisterij de
moestuin en de houtvesterijen Gor-
tel en Hoog Soeren, alsmede tal
rijke kinderen van personeels
leden en een groot aantal gepen-
sionneerden, trok gedurende een
half uur langs de Prinses, die ge
zeten was op de bordes van het
Paleis, in gezelschap van Haar
Dame du Palais, mevr. L. <je Beau
fort, en de opperhoutvester, de
beer Brantsma.
Twee muziekcorpsen zorgden
voor de muzikale opluistering. Een
detachement van de Paleiswacht
besloot de stoet.
Een stortbui, welke tijdens het
défilé neerkwam, was niet in staat
tot ernstige storing. Prinses Wil
helmina en Haar gevolg bleven
rustig toekijken en het défilé werd
voortgezet. Duizenden toeschou
wers sloegen het schouwspel gade
en juichte H. K. H. bij herhaling
toe. In de bioscoopzaal van het
Paleis werd na het défilé een
toepasselijk spel voor H. K.H. op-
gévoerd door de kinderen van de
school te Hoog Soeren. Het hoofd
der school, de heer Ten Broeke,
had dit spel geschreven en leidde
het.
Deze bijeenkomst had meer nog
dan het défilé een huiselijk karak
ter en toonde hoe groot de gene
genheid var, Haar personeel voor
Koningin Wilhelmina was. Een
gevolg van de bijna moederlijke
wijze, waarop Koningin Wilhelmi
na steeds in woorden en daden
medeleven heeft getoond en van
de wijze waarop Haar de sociale
verzorging steeds ter harte ging.
Dit manifesteerde zich in het
bijzonder toen Prinses Wilhelmina
na afloop van het spel op het podi
um verscheen en allen dankte,
daarbij de hoop uitsprekend nog
vele jaren temidden van de ge
hele Loo-bevolking te mogen door
brengen.
Een onvergetelijk ogenblik was
het voor de vele ouderen toen H.
K. H. hen ten afscheid persoonlijk
de hand drukte.
Door een Praags militair ge
rechtshof zijn vonnissen uitgespro
ken over drie TsjecluwSlowaakse
hoofdofficieren, die door het hof
schuldig zijn bevonden van het
doorgeven van militaire geheimen
als functionnarissen van de Tsje-
cho-Slowaakse nationale socialis
tische partij. Zij hadden geheime
inlichtingen verstrekt aan leden
der partij omtrent plannen van de
veiligheidsdienst.
Het zijn Divisie-Generaal Mllus
Zak, die veroordeeld werd tot een
iaar militaire gevangenisstraf
met eens per maand een dag een
zame opsluiting, de Staf-Kapiteins
Nemecek en Tjchman, die tot acht
jaar gevangenisstraf met dwang
arbeid en verlies van rang en bur
gerlijke rechten werden veroor
deeld. De beschuldigden hadden
bewust de veiligheid der republiek
in gevaar gebracht, aldus het Hof.
de Amerikaanse Minister van
Buitenlandse Zaken, George Mar
shall, en diens adviseurs inizake
Sowjet-aangelegenheden.
Men gelooft hier in vele welin
gelichte kringen aldus de corres
pondent, dat de volgende bijeen
komst op het Kremlin er een zal
zijn van „de kaarten op tafel".
Naar verluidt zullen de afge
zanten te Moskou worden geïn
strueerd Stalin te verzoeken een
geheel bevredigende verklaring te
geven, niet alleen voor de klaar
blijkelijke verschillen tussen de
door het Kremlin gegeven verze
keringen en het optreden van
Maarschalk Sokolofsky te Berlijn,
maar ook voor andere ontwikke
lingen te Berlijn, die, zo meent
men te Washington, de pogingen
der militaire gouverneurs om tot
een vergelijk te komen „hopeloos
in de war hebben gestuurd".
Volgens persberichten te Wa
shington zou Maarschalk Stalin
verzocht worden hevel te geven
tot opheffing van de blokkade. Zo
niet, dan zouden de Westelijke Ge
allieerden de onderhandelingen
geheel afbreken.
Er was geen officiële bevesti
ging van deze berichten, maar er
waren aanwijzigingen die het ge
loof steunden, dat een duidelijk
antwoord van Stalin het enige is,
dat de besprekingen gaande kan
houden.
In een onderhoud van Aneta
met de heer S. van Schie, hoofd
van het informatiebureau van 't
Nederlandse Rode Kruis in Indo
nesië, schatte deze het aantal
Europeanen en Indo-Europeaneim
in de republiek thans nog op acht
tot negen duizend. Tussen 28
April en 20 Augustus van dit jaar,
werdemi nog in totaal 5681 perso
nen geëvacueerd. De evacuatie
van kinderen is niet geworden
wat men zich daarvan voorstelde,
daar de meeste opgegeven adres
sen onjuist bleken, terwijl de
pleegouders van vele alleenstaan
de kinderen weigerden om deze
kinderen af te staan.
De zuiveringsgolf, die over de
verschillende- organisaties van het
land gaat, van de arbeiderspartij
tot aan de Evangelische of Her
vormde Kerk toe, breidt zich
thans uit tot de boerenverenigin-
gen. De boeren vereniging van de
partij der kleine eigenaars, is Vrij
dag ontbonden. Bijgevolg heeft
de voorzitter van de partij der
kleine eigenaars, de Minister van
landbouw, de „democratische leden
der vereniging" uitgenodigd toe te
treden tot de nieuwe communis-
tisch-gezinde eenheidsfederatie
van landbouwers, die pas is opge
richt.
INDONESIË.
De plaatsvervangende burge
meester van Berljjn, Dr. Ferdinand
Friedensburg, heeft een beroep
gedaan op de burgers om geen
personeel of eigendommen der be
zettende mogendheden nadeel of
schade toe te brengen. Ook zei
hij, dat zij de politie van de Oos
telijke sector niet mochten aan
vallen, daar deze politie door een
der bezettende mogendheden was
ingesteld. De vooruitzichten
voor het herstel van de stad, zo
zei hij, hangen voor een groot
deel van deze mogendheden af.
Een communiqué van het Britse
militaire bestuur in Duitsland be
schuldigt Sovjet-soldaten van
..provocerend optreden" gedurende
de demonstraties, die Donderdag
op de grens van de Britse en de
Oostelijke sector hebben plaats
gehad. Dit zou tot tweemaal toe
zijn voorgekomen en Britse mili
taire politie had de Sovjet-solda
ten bijstand moeten bieden.
Voorts wijst het Britse militaire
bestuur de beschuldiging van de
hand, dat zij niet verhinderd zou
hebben, dat troepen Duitsers de
Oostelijke sector binnentrokken.
De Britten menen, dat de onge
regeldheden in de Sovjet-sector
veroorzaakt zouden kunnen zijn
door „communistische agenten" of
door verkeerd optreden van de
politie in de Oostelijke sector.
Toen eenmaal op de menigte
gevuurd was, had de Britse poli
tie grote moeite de menigte te
verhinderen de Sovjetsector bin
nen te dringen" om soldaten en
politie in die sector aan te vallen.
Volgens onbevestigde berichten
in Westelijke politieke kringen zou
het militaire Sovjet-bestuur de
politie der Oostelijke sector van
Berlijn gaan bewapenen met tom-
m'yguns, dit naar aanleiding van
de incidenten van Donderdag. Van
Sovjet-zijde is geen bevestiging
van deze berichten verkregen.
Vijftien sociaal-democraten
gearresteerd.
Volgens het te Weimar ver
schijnende blad „Abenpost" (Sov-
pet-Licentie) zijn vijftien leden
der Westelijke sociaal-democra
tische partij gearresteerd, die
spionnage bedreven zouden heb
ben. Zij zijn aan een militair
Sovjet-tribunaal overgeleverd.
De „Telegraph", het onder En
gelse controle verschijnende Ber
lijnse dagblad, meldt, dat in het
doorgangskamp ,Fuerstenwald'
voorbereidingen worden getroffen
om een transport van 5000 uit
Rusland terugkerende krijgsge
vangenen voorlopig op te nemen.
De bijzondere aard der voorberei
dingen wijst er op, dat ditmaal
een bijzondere categorie Duitsers
wordt verwacht. Het blad weet
mede te delen, dat op 13 Septem
ber 5000 leden van het comité
„Freies Deutschland" die in de
zogenaamde „Paulus-Armee" en in
propagandascholen der Sovjet-
Unie hun opleiding hebben geno
ten, in het kamp zullen aankomen.
De 5000 man zullen in hun geheel
in de volkspolitie van de Oostelij
ke zone worden ingeschakeld. De
politie-uniformen zijn voor een
deel reeds geleverd, terwijl in het
land Brandenburg in verschillende
plaatsen kazernen in orde zijn
gebracht om de nieuwe politie-
troepen. onde dak te brengen.
Zij zullen volgens de „Tele
graph" worden uitgerust met
machinegeweren en granaatwer
pers. In zijn toelichting op dit
bericht zegt het blad, dat deze
aanvulling van de politie in de
Oostelijke zone nodig is in ver
band met de zuiveringsactie, die
in de laatste maanden door de
Russische bezettingsautoriteiten
is uitgevoerd en op grond waar
van duizenden politie-ambtenaren,
wier politiek verleden geen vol
doende waarborg scheen te bie
den, werden ontslagen. Vólgens
de „Telegraph"'zijn bijna 75 pet.
van alle agenten en politie-ambte
naren in het kader van deze zui-"
vering uit hun functie gezet.
BESPREKINGEN TE BERLIJN
Men verwacht dat de vierlah-
denbesprekingen volgende week
worden hervat. De Britse opper
bevelhebber Generaal Robertson,
die thans een inspectiereis in zijn
zone maakt, zou Zondag in zijn
hoofdkwartier terugkeren. Gene-,
raai Clay en Generaal Koenig zijn
te Berlijn gebleven met hun poli
tieke, economische en financiële
adviseurs. De twee punten waar
over het grootste meningsverschil
bestaat zijn het muntsysteem en
de economische- en handelsbetrek
kingen tussen Berlijn en de Sov
jetzone, Berlijn en de Westelijke
zones, de Sovjetzone en de Wes
telijke zones.
De 250.000 Jonge Katholieken,
die thans in de Italiaanse hoofd
stad zijn bijeengekomen,, hebben
Vrijdagavond bij toortslicht een
plechtige Kruisweg afgelegd.
Radio Belgrado heeft hekend
gemaakt, dat Maarschalk Tito,
Joego-Slavisch premier, in een
artikel ter gelegenheid van de
Joego-Slavische vlootdag, aan-
faande Maarschalk Stalin der
owjet-Unie heeft verklaard, dat
deze „de grootste strijder van
het mensdom" is. Tito schreef
voorts, dat de Joego-Slavische
vloot „geprofiteerd heeft van de
waardevolle ervaring en schitte
rende traditie van de Rode vloot."
Verder was Tito van mening,
dat Belgrado niet bevrijd zou zijn
als Stalingrad het niet uitgehou
den had.
Volgens door Antara uit Kediri
ontvangen berichten worden de
botsingen op Nederlands gebied
in Oost-Java veelvuldiger., Ver
scheidene ^plaatsen, o.m. Bagii,
Probolinigo, Klakah, Djember en
Rampiboedji zijn door de Neder
landse autoriteiten "gesloten"
verklaard en onder sterke mili
taire bewaking geplaatst, terwijl
strenge verordeningen zijn afge
kondigd onder bedreiging van
straffen.
De dienst Legercontacten heeft
de brief van generaal-majooi
Baay, commandant der Neder
landse troepen in Oost-Java, aan
de Republikeinse commandanten
aan de andere zijde van de status
quo-lijn, gepubliceerd. Deze briei
werd Vnjdag door Antara een
„ultimatum" genoemd. De teksi.
van deze brief luidt:
„Aangezien vijandelijke benden
uit Republikeins geóied tegen
woordig regelmatig in Neder
lands gebied optreden, hetwelk
heeft geleid o.a. tot de dood van
sergeant-majoor Brum, wor^
majoor Pullen verzocht zijn tus
senkomst te verlenen en de Re
publikeinse autoriteiten nogmaais
dringend te instrueren binnen 48
uur een einde te maken aan deze
misdadige activiteifen.
Ingeval de Republikeinse auto
riteiten geen gevolg geven of
kunnen geven aan dit verzoek,
zal ik onmiddellijk de legercom
mandant vergunning vragen om
alle noodzakelijke maatregelen
te nemen om een einde te maken
aan deze vijandelijkheden." De
brief was op 8 September aan
majoor Pullen doorgegeven.
De Legervoorlichtingsdienst
zegt voorts, dat deze brief geheel
in overeenstemming is met deze
verklaring van de stafchef Gene-
raal-majoor Buurman van Vrede
op 7 Augustus j.l., waarin hij ge
zegd had, dat in verband met de
toenemende belangrijke inciden
ten in de Nederlandse militaire
zones, veroorzaakt door benden
Overal in Frankrijk doen zich
verspreide stakingen voor. In het
merendeel der gevallen dienen
deze bewegingen om de eisen tot
aanpassing der lonen te steunen.
Gemeld wordt, dat het gemeente-
personeel van Ivry en Votry en
dat van de autobusmaatschap
pijen in het Oosten van' het land
het werk hebben hervat, terwijl de
^metaalarbeiders te La Rochelle
met grote meerderheid besloten
hebben de staking voort te zetten,
tiet personeel van de bedrijven te
Issoire heeft eveneens het werk
neergelegd.
Te Toulouse heeft de OGT een
meeting op touw gezet, waaraan
2000 manifestanten deelnamen.
Te Calais is een duizendtal
werklozen .naar het stadhuis ge
trokken, waar zij de burgemees
ter een lijst met hun eisen over
handigden. Het werk is geduren
de een uur neergelegd in de mees
te bedrijven van het „Departement
Ducher".
Door een staking, die Zaterdag
L in de „Messageries Hachette" is
j'uigebroken, ondervond de distri-
fcutie der Parijse kranten' vertra-
ging. Volgens een communiqué
van de „Messageries Hchette,"
eisen de stakers de uitbetaling
van de buitengewone premie van
2500 frank benevens de premie
van 4000 frank, die reeds einde
Augustus aan het personeel was
uitbetaald en waarover »de werk
gevers- en arbeidersvakbonden
het eens waren in afwachting van
een herziening der lonen.
Op doorreis naar Argentinië
heeft de Belgische Minister van
Economische Zaken J. P. Duvieu-
sart met de heer Everaerts te
Velp van zijn ministerie de nacht
in het Amstelhotel te Amsterdam
door gebracht. Zondagochtend zijn
de heren per K.L.M.-D.C. 6, de
„Prinses Marijke" om 9.12 uur
naar Zuid-Amerika vertrokken.
De Minister zal in Argentinië be
sprekingen voeren in het kader
van het Benelux-programma.
uit Republikeins gebied, de Ne
derlandse autoriteiten gedwongen
zouden worden aan hun militaire
commandanten orders te geven
om de noodzakelijke maatregelen
te nemen, indien door het optre
den van deze benden ernstig ge
vaar zou ontstaan.
Zondagochtend om 6 uur ia j_.r
L. J. M. Beel met het K.L.M.-lijn-
toestel, de FH-PQH (Holland)
naar Batavia vertrokken om daar
als gedelegeerde van het opper
bestuur zijn nieuwe taak te aan
vaarden. Er was zeer veel belang
stelling op het vliegveld. Behalve
talrijke familieleden en de Minis
ters Mr J. R. H. van Schaik, Mr
J H. Maarseveen en L. Götzen
waren vele hoge ambtenaren van
het ministerie van Overzeese Ge
biedsdelen bij het afscheid van de
cud-Minister President aanwezig.
Generaal De Gaulle, heeft te
Toulon tegenover 'n menigte van
ongeveer 8.000 personen critiek
uitgebracht op de „opeenvolgende
ministeriële cliques, die de verkie
zing van een nieuwe nationale ver
gadering wensen uit te stellen. De
ze cliques zullen Frankrijk ner
gens heen leiden". Tegelijk met
zijn rede.werd te Toulon 'n com
munistische tegendemonstratie ge
houden, waaraan ongeveer 1.000
personen deel namen.
Volgens deGeneraal was het
systeem verkeerd. Het volk moest
zijn wil kenbaar maken1, dan zou
hij met zijn volgenlingen het land
naar herstel leiden.
Als het volk besloten had door
welke mannen en door welke re
gering het geleid wenste te wor
den zou er een sfeer van vertrou
wen ontstaan en zou er geen
plaats zijn voor dubbelzinnigheid.
„Daar onze bestemming zeker
is, moet Frankrijk spreken. Men
kan de stem van een grote natie
niet smoren. Wij wensen het land
vooruit te helpen en maken, dat
Frankrijk hier, in de Franse Unie
en elders gerespecteerd wordt", zo
besloot De Gaulle. Hij was ervan
overtuigd, dat Frankrijk een beter
lot wachtte.
Van welingelichte Oostenrijkse
zijde wordt verklaard, dat Majoor
Landa-Darlew, de plaatsvervan
gende Sowjet-commandant van
Wenen, op mysterieuze wijze is
verdwenen, nadat hij op 1 Septem
ber zijn flatwoning' verlaten had
om zich naar zijn "kantoor te be
geven. Sindsdien zou men hem
niet meer hebben gezien, zo wordt
verklaard. Twee uur nadat hij zijn
flat verlaten had, zouden twee
Russische officieren zijn vrouw
naar het station Oost hebben ver
gezeld en zou later zijn Oosten
rijkse bediende gearresteerd zijn.
De bediende zou 9 dagen onder
vraagd zijn over de betrekkingen,
die Majoor Landa-Darlew onder
hield met Oostenrijkers en buiten
landers, aldus wordt gezegd.
Volgens de diplomatieke corres
pondent van het Engelse Zondags
blad „The People" heeft Sir Staf
ford Cripps zijn instemming be
tuigd met een Amerikaans ver
zoek. dat West-Duitsland in het
kader van het plan-Marshall we-
deropgericht wordt als belangrijk
industrieland.
Dit besluit is genomen tijdens 't
jongste bezoek aan Londen van de
Amerikaanse ambassadeur voor 't
plan-iMarshall, Harriman.
Volgens de correspondent heeft
Cripps aan de Amerikaanse voor
stellen toegegeven, „omdat men
er niet op kan rekenen, dat de
Franse industrie, nu de eerste
maanden geen soliede Franse re
gering te wachten en haar begro
ting hopeloos onevenwichtig is, de
extra middelen en uitrusting zal
kunnen verschaffen, die nodig
zouden zijn, indien de eisen van
Duitsland werden afgewezen".
