Wat wil de Republiek?
België en het plan Marshall
De stakingen in FRANKRIJK
De toestand te Palestina
VRIJDAG 3 SEPTEMBER 1948.
De toestand in Malakka
Arrestatïes in Wamhi u
Wa fI
Vloot op^het V
geïllumineerd
Een persoonlijk advies van
Minister Rutten
Kesselring vraagt rev'sie
De plannen tot uitgifte
van obligaties
Dreigende Havenstaking in
de Ver. Staten
Drie jongens bij brand
omgekomen
Samenwerking in het
hotelbedrijf in West-Europa
Frankering by Abonnement: Xemeuzen
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Vrijdag
avond:
Tijdelijk krachtige wind.
Wisselende bewolking met en
kele plaatselijke buien, voorn,
in het N.W.. Matige, in de
kuststreken tijd. krachtige of
harde wind tussen Z. en Z.W.
draaiend naar W. tot N.W.
Koel weer.
DE VRIJE
Verschijnt dagelijks
4e Jaargang No- 901.
Drukkerij N.Vj. Firma P- J. van de Sande Temeuzen
Ad ver tenUepr®»
per mm 10 ct.minimum
per advertentie 1,50.
Inzending advertentie#
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertenties:
5 regels 60 ct.iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad
10 cent meer.
Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal
Verklaring van Mohammed
Hatta.
Volgens het Republikeinse
nieuwsagentschap „Antana" heeft
de Republikeinse premier, Moh.
Hatta, gisteren voor het werk
comité van het K.N.I.P. (Repu
blikeinse parlement) een verkla
ring afgelegd, waarin hij een be
roep deed op de leden om het re
geringsstandpunt, n.l. dat er mo
menteel geen behoefte aanwezig is
\oor kabinetshervorming en dat
het huidige kabinet wordt toege
staan aan te blijven, tot de ko
mende algemene verkiezingen te
ondersteunen
Hatta verklaarde, dat het kabi
net de laatste zeven maanden
door verschillende psychologische
factoren belemmerd is in de uit
voering van het nationalisatie- en
opbouwprogramma.
Ten aanzien van de buitenland
se politiek verklaarde Hatta, dat
het ftandpunt van de regering is,
dat de republiek geen onderwerp
mag zijn van een internationaal
politiek conflict. Zij dient vastbe
sloten te zijn en is gerechtigd te
vechten voor de verwezenlijking
van haar eigen ideaal: onafhan
kelijkheid van geheel Indonesië.
Hatta sprak anderhalf uur in
een geheel gevulde conferentie-,
zaal, die door een sterke politie
macht werd bewaakt. Na de
speech van Hatta werd de zitting
tot Maandag verdaagd, wanneer
over de verklaring' van Hatta ge-
debateerd zal worden.
Ten. aanzien van de onderhan-
Hatta naar de verklaring, die
delingen met Nederland verwees
Mohammed Roem voor het parle
ment heeft afgelegd en naar de
verklaring van Soekamo op de
derde verjaardag van de Repu
bliek. Hatta zette uiteen, waar
om de Republikeinse delegatie de
voorstellen van Critchley-Dubois
heeft aanvaard; het plan is geba
seerd op brede democratische
idealen en stelt voor de vorming
van een constituerend orgaan op
democratische wijze gekozen door
het gehele Indonesische volk. Het
constituerend orgaan zou een
voorlopige president kiezen, die
een premier zou benoemen om een
regering te formeren, die verant
woordelijk Is aan het constitue
rend orgaan. Hoewel volgens
Hatta het Australisch-Amerikaan-
se voorstel on verschillende pun
ten ongunstig is voor de Republi
keinen, werd het voorstel toch
aanvaard als basis voor de onder
handelingen.
Naar aanleiding van de eis der
Nederlanders om eerst de interim
regering te vestigen, zeide Hatta,
dat de Republiek bereid was in
dit opzicht mee te werken, indien
de interim-regering een nationaal
karakter zal dragen.
Over het incident van Pegan-
saaR-Oost te Batavia zeide Hatta:
„Wij krijgen de indruk, dat de
Nederlanders opzettelijk trachten
de politieke onderhandelingen te
dwarsbomen, omdat zij zeiven
reeds buiten de Republiek om een
plan voor .de instelling van een
interim bestuur hebben ontworpen.
Het incident kan niet als een klei
nigheid bescbowd worden, omdat
de 'bezetting van het pand Pe-
gangsaan-Oost 56, niet slechts
een schending van de immuniteit
betekent, doch ook een inbreuk op
iets, dat voor de Oosterlingen hei
lig is. In dit pand vond n.l. de on
afhankelijkheidsverklaring plaats
en het was de eerste officiële re
sidentie van de president.
Hatta zeide, dat de Nederlan
ders hiermede hebben getoond,
dat zij hun „rijksverband" idealer
wr-er hebben opgevat.
Sprekende over de huidige pre-
federale regering wees Hatta er
op, dat deze mogelijk door de Ne
derlanders zal worden gebruikt
om de „Indonesische Republiek te
vermorzelen" en voegde hieraan
Uit Koeala Loempoer wordt
vernomen, dat een gecombineerde
militaire- en politiemacht Woens
dag hij een aanval op het dorp
Pertang 54 Chinezen heeft gear
resteerd. Tijdens en gelijktijdige
aanval in het gebied van Kenoboi
werd een Chinees doorgeschoten
tijdens een ontsnappingspoging en
werden 11 anderen gearresteerd.
Buiten Koeala Loemoer zijn 118
personen voor ondervrag ng aan
gehouden.
toe „onze broeders in de Malino-
gebieden en de andere bezette ge
bieden zullen ertoe gebracht wor
den de Nederlandse wil aan de
Republiek op te dringen. De Ne
derlanders voeren een verdeel en
heers-politiek in optima forma.
Hatta merkte voorts op, dat „de
sterke positie van de Republiek
in het buitenland ondermijnd
wordt door de interne chaos;
welke veroorzaakt wordt door
toenemende controversen op poli
tiek gebied".
Ten aanzien van de politieke
omzwaai van het democratisch
front zeide hij: „van voorstander
werd dit een tegenstander van
Linggadjati en de Renville-over-
eenkomst".
Tot hen, die thans overlopen tot
het communisme, zeide Hatta,
dat in het huidige stadium de In
donesische vrijheidsstrijd dient te
worden verwezenlijkt van natio
nalistisch standpunt uit, hoewel
de structuur van de gemeenschap
dient te worden opgebouwd vol
gens socialistische richtlijnen.
Ten aanzien van de elementen,
die zich te huiten gaan aan wette
loosheid, verklaarde Hatta, dat de
democratie in haar kinderjaren
aan kinderziekten lijdt. Zolang de
kinderziekten van het radicalisme
blijven, zal de regering geduldig
zijn, ofschoon haar houding hier
door zwak schijnt. Indien zich
echter uitwassen voordoen, zoals
anarchie, intimidatie en bedrei
ging van de openbare veiligheid,
zal de regering streng optreden
en corrigeren met ijzeren hand.
DEMONSTRATIE BIJ
AANKOMST C. V. G. D.
TE DJOGJA.
De perschef der Commissie van
goede diensten te Batavia ontving
onderstaand telegram van de zij
de der Commissie uit Djogja-
karta:
„De Commissie van goede dien
sten arriveerde Woensdagavond
in Djogja zonder dat zich onder
weg incidenten hadden voorge
daan. Aan het station te Djogja
was zij echter getuige van een
luidruchtige demonstratie van de
jeugd. De demonstranten, die
spandoeken droegen met anti-
Nederlandse opschriften, overhan
digden aan de voorzitter der Com
missie, Crichley, een resolutie,
waarin er bij de Republikeinse
regering op werd aangedrongen
de onderhandelingen uitsluitend
te hervatten op basis van vol
ledige souvereiniteit van de Repu
bliek en algeheel terugtrekken
van alle vreemde troepen van In
donesische bodem".
Het Franse persbureau meldt
omtrent de demonstratie te
Djogja nader, dat door de C. V
G. D. een rapport over het ge
beurde telegrafisch naar Lake
Success is gezonden.
Donderdagochtend werden in
Frankrijk nieuwe stakingen ge
meld.
Zo schijnt het voor gisteren
door de C.G.T. gegeven parool in
de textielindustrie van JRoubaix
ruimschoots te worden opgevolgd.
Te Roubaix zelf telt men 15.600
stakers oo 16 000 arbeiders, daar
entegen wordt te Tourcoing geen
enkele staking gemeld. Er werd
besloten 24 uur té staken.
Voorts hebben zich nog stakin
gen in het steenkolenbekken van
het Noorden voorgedaan.
In de Haute Garonne verzoeken
de vakverenigingen de arbeiders
van het departement heden te 17
uur het werk neer te leggen om
aan protestmetings deel te nemen.
De te Marseille door het alge
meen vakverbond bevolen staking,
schijnt een zekere omvang te heb
ben. De aangesloten leden hebben
te 11 uur het werk gestaakt en
zullen eerst heden te 11 uur het
werk hervatten. Heden zal tussen
13 en 16 uur geen enkel schip uit
varen. In het centrum van de
stad is het verkeer echter nor
maal en de winkels zijn open.
In de streek van Compiègne
staken duizend arbeiders van de
glasfabriek Chantereine te Tou-
rotte. Te Clermont wordt ge
staakt in de autobandenfabriek.
Tenslotte staken op Corsiica se
dert Zaterdag 180 arbeiders van
de nationale spoorwegmaatschap
pij te Propiano.
De Franse Socialistische Partij
heeft Donderdag besloten, niet
deel te nemen aan de regering,
die Schumann zal vormen.
Op de laatste dag van de
Vlaamse sociale week te Leuven
heeft de Belgische Minister van
Buitenlandse Handel Van der
StraetenWaillet vA-klaard. dat
zowel inzake het dollartekort ais
betreffende het herstel van het
traditionele Europese handelsver
keer de Amerikaanse hulp een rol
moet spelen. De Belgische deel
neming aan het plan-Marshall is
noodzakelijk om de Euopese een
heid te bewerkstelligen. Tenslotte
wees de Minister er op, dat de in
voer in het kader van het Mars
hallplan, in tegenstelling met het
geen velen beweren, langs de par
ticuliere handelswegen zal ge
schieden.
Volgens „La Nation Beige" zou
de Belgische regering hebben aan-
De Poolse politie heeft een
overval uitgevoerd op de kantoren
van het Rooms-Kathqlieke week
blad „Tygodnik Warszawski" en
heeft andere Katholieke instellin
gen in hetzelfde gebouw aan een
inspectie onderworpen. Na de
overval zijn de bureaux van het
blad verzegeld. Het is niet
bekend, wanneer het blad opnieuw
zal verschijnen.
Het hoofd van de sectie buiten
landse pers, Generaal Wiktor
Grosz, heeft meegedeeld, dat een
aantal personen .gearresteerd zijn
na de inhechtenisneming van Mgr.
Kaczynski. Ook Pawel Jasze-
nicki van de redactiestaf van het
blad zou gearresteerd zijn. Grosz
meende, dat de arrestatie van
Mgr. Kaszynski, die eveneens tot
de redactie van „Tyigodnik Wars
zawski" behoort, samenhangt met
de uitgave van het blad, dat „cri-
tiek heeft geoefend op de houding
der Poolse regering tegenover de
Rdoms-Katholieke kerk".
Volgens het Tsjecho-Slo-
waaks Nieuwsbureau is de toe
stand van Benes, die sinds Woens
dag bewuteloos ligt, verergerd.
Er is nog geen nieuw bulletin uit
gegeven.
Overeenstemming bereikt.
Door de bemiddeling van ver
tegenwoordigers der V. N. zijn
Arabieren en Joden het eens ge
worden over een uiteindelijk
staakt-het-vuren te Jeruzalem,
aldus is officieel bekend gemaakt.
Dezelfde vertegenwoordigers
zullen heden over een uitbreiding
van de neutrale zone in het ge
bied van Jeruzalem onderhande
len.
Een groot aantal
oorlogsschepen heeft
voor de duur van de
feestelijkheden in
Amsterdam lig
plaats gekozen in
het Y, waar hun
contouren 's avonds
in het licht van tal
loze gloeilampen en
schijnwerpers tegen
het donkere water
afsteken. Ook de
etablissementen en
schepen van de gro
te rederijen zijn ge-
illumineerd
Een overzicht van
het Binnem-Y met
links op de voor
grond» de „Karei
Doorman".
De Minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen! ves
tigt de aandacht op het volgende:
Door de grote toeloop naar de
Rijksuniversiteiten zijn de meeste
colleges en practisch overvuld ge
raakt. In het bijzonder in de fa
culteiten der geneeskunde is' dat
het geval. Door verschillende om
standigheden is het niet mogelijk
op korte termijn de nodige voor
zieningen voor een regelmatig on
derwijs te treffen.
Er wordt daarom met nadruk
op gewezen, dat er rekening mee
moet worden gehouden, dat de
medische studie dientengevolge
vertraging kan ondervinden.
In de practijik is gebleken, dat
een groot percentage studenten na
verloop van één of twee jaren de
universiteit moet verlaten omdat
zij niet in staat zijn om hoger on
derwijs behoorlijk te volgen.
IJet is raadzaam, dat slechts zij,
die zich na kennisneming van de
eisen, welke aan de medische stu
denten worden gesteld volkomen
in staat achten de universitaire
opleiding te volgen en die hoven-
dien de bijzondere roeping tot de
uitoefening der geneeskunst ge
voelen, zich voor de studie in een
der faculteiten van geneeskunde
laten inschrijven
De gewezen Luftwaffe-maar-
Echalk Albert Kesselring, die ver
leden jaar wegens zijn, deelneming
aan de moord op 32Ó Italiaanse
gijzelaars tot levenslange hechte
nis wag veroordeeld, heeft om de
herziening van zijn proces ver
zocht.
De gewezen maarschalk, die als
getuige a décharge op het proces
van de gewezen ambassadeur bij
het Vaticaan, Ernst von Weiz-
sacker, is verschenen, heeft be
vestigd dat bij de uitspraak van
zijn vonnis door een Brits militair
gerechtshof te Venetië in Mei
1947 er zich een meningsverschil
heeft voorgedaan in de jury. An
derzijds beweert hij, dat „de
strengheid van de hechtenisstraf,
waartoe hij veroordeeld is zelfs in
geallieerde kringen op critiek is
gestuit. Hij gaat er prat op Rome,
ondanks alle militaire noodzaak te
hebben gespaard.
vaard in het fonds voor inter-
Europese betalingen 200 millioen
van de 250 millioen dollar te stor
ten, die krachtens het plan-Mars
hall voor 1948 aan België zijn toe
gekend. Het blad voegt er aan
toe dat de resterende 50 millioen
als rechtstreekse hulp aan België
zullen worden geschonken.
Met betrekking tot de recente
berichten omtrent onderhandelin
gen, die door de Wereldbank ge
voerd worden over de uitgifte van
obligaties tot een bedrag van 10
millioen dollars in Nederland,
heeft de Wereldbank Woensdag
een communiqué gepubliceerd,
dat de volgende verklaring van
de directeur der Bank voor de
emissies, Dunstan, bevat:
„De Wereldbank houdt zich se
dert enige maanden bezig met de
mogelijkheid van het verkopen
van obligaties in Europa, waartoe
in verschillende Europese landen
een onderzoek is ingesteld. Tijdens
het bezoek dat ik onlangs aan
Europa heb gebracht, zijn over
deze kwestie enigè besprekingen
gevoerd met enigszins bemoedi
gende resultaten. Het is nog niet
mogelijk op dit tijdstip concrete
mededelingen te doen, daar de
voorbereidingen nog niet voldoen
de gevorderd zijn om een derge
lijke verklaring te rechtvaardi
gen".
In het communiqué wordt voorts
medegedeeld, dat Dunstan op 16
Juli j.l. naar Europa was vertrok
ken om in verschillende landen,
zoals Engeland, Frankrijk, Polen
en België, de monetaire situatie
en de beleggingsmogeïijkhedeh te
onderzoeken.
Voorlopige beëindiging van alle
zeeverkeer langs de Westkust van
de V. S. schijnt vrijwel zeker, nu
de bond van havenarbeiders
(Longshoremen's Union), aange
sloten bij het vakverbond C. I. O.,
heeft bekend gemaakt, dat de on
derhandelingen ter regeling van
een Ioongeschil mislukt zijn.
Ten gevolge van een uitspraak
van een federale rechtbank heb
ben de arbeiders tachtig dagen
lang niet mogen staken. De uit
spraak, die tot 2 September gold,
was gedaan op grond van de wet
van Taft-Hartley.
Dinsdagavond om ongeveer 8
uur is tijdens afwezigheid van de
oders, die naar de feestverlichting
waren gaan kijken, door nog niét
opgehelderde oorzaak brand ont
staan in de woning van het gezin
Dekker aan de Veenweg te Apel
doorn. Toen de brandweer, door
de buren gewaarschuwd, tot de
brandhaard was doorgedrongen,
vond zij 3 jongens, een vijfjarige
tweeLing en een jongen van 8 jaar,
zodat hier geen hulp meer kon
baten. De inboedel werd gro.ten-
depls door hec vuur vernield
Op Donderdag 30 September zal
te Namen in het „Hotel des Com-
tes d'Harscamp" een voorberei
dende vergadering worden gehou
den in verband met de oprichting
van een unie van hotel-, café-
en restauranthouders van de Be-
neluxlanden Hocarest). Aan deze
vergadering zullen de vakgroepen
van het hotelbedrijf in Nederland,
Frankrijk, Luxemburg,. Zwitser
land, de Scandinavische landen en
België deelnemen, terwijl Groot -
Brittannië de besprekingen waar
schijnlijk eveneens zal bijwonen.
Hoewel de Hocarest in zijn oor
spronkelijke opzet slechts in een
unie van hotelbedrijven in België,
Nederland en Luxemburg voorzag,
blijkt er thans naar gestreefd te
worden deze uit te breiden tot
alle landen van West-Europa
