Nederland
vierde Koninginnefeest
H. M. Koningin Wilhelmina
radiorede
van de M1NISTER-PKESIDEMT
WOENSDAG 1 SEPTEMBER 1948.
zal zelf de Troonswisseling
aankondigen
DOODVONNIS VOLTROKKEN
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Woens
dagavond.
Daling van temperatuur.
Zwaar bewolkt met plaatselijk
enige regen. Later hier en daar
weer opklarend. Meest matige
wind uit richtingen tussen Z.
en W. Vooral in de namiddag
lagere temperatuur dan giste
ren. I
Frankeriiig hij Abonnement: Terneuzen
E VRIJE ZEEUW
4e Jaargang No- 899-
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.Vj. Firma P- I- van de Bande Terneuzen
Advertentieprfl»
per mm 10 et.; mi ui mum
per advertentie 1,50.
Inzending advertentie*
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertenties
6 regels 60 ct.; Iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad
10 oent meer.
Abonnementsprijs ƒ3,25 per kwartaal
Op" Zaterdag 4 September a.s.
te 11-30 uur op het Koninklijk
Paleis te Amsterdam zal H- M.
de Koningin, in het bijzijn van
H.H. K.K. H.H. Prinses Juliana
en Prins Bernhard, afstand doen
van de Kroon.
De eenige aanwezigen bij deze
plechtigheid zullen zijn de voor
zitters van de beide Kamers der
Staten-Generaal, de Ministers, de
Vice-President van, den Raad van
State, de leiders en leden van de
deputaties uit Indonesië, Surina
me en de Nederlandsche Antil
len, de Commissaris der Koningin
in de provincie Noord-Holland,
de Burgemeester van Amster
dam en de Directeur van het Ka
binet der Koningin, die de acte
van afstand mede zullen onder
teekenen.
Klokslag 12 00 uur verschijnen
Koningin Juliana en H-K.H- Prin
ses Wilhelmina met den Prins
der Nederlanden op het balkon
van het Paleis, waar Prinses Wil-
helinina en Koningin Juliana
eenige woorden zullen spreken-
LAATSTE BEZOEK VAN II- M. KONINGIN WILHELMINA
ALS REGEREND VORSTIN AAN DE RESIDENTIE EN DE
HOOFDSTAD.
Alom grootse manifestoes van trouw aan Oranje.
Op onvergetelijke en spontane wijze, als nooit 'te voren, heeft
heel Nederland gisteren de laatste verjaardag gevierd die H. M.
Koningin Wilhelmina als regerend Vorstin temidden van Haar
volk doorbracht.
Hoe diep de liefde voor de Landsvrouwe in de harten Har er
onderdanen verankerd is, bleek hij deze gelegenheid eens te
meer en de laatste dagen zijn geworden tot een grootse mani
festatie van trouw aan het geliefde Huis van Oranje.
En dat deze liefde en aanhankelijkheid bij de as. troonswisse
ling ook op H. M. Koningin Juliana zal overgaan, daaraan twij
felt niemand, al zal dan ook de herinnering aan de regerings
periode van H.M. Koningin Wilhelmina en aan Haar Persoon
onuitwisbaar in de harten der Nederlandse bevolking staan ge
schreven.
Moge God geven, dat Koningin Juliana in de voetsporen van
Hare Doorluchtige Moeder mag treden en ons land op eenzelfde
wijze besturen, zulks in en voor het belang van het gehele
Nederladse volk, dat zich zo onverbrekelijk aan Oranje verbon
den gevoelt.
Eerbiedig voegen wij onze gelukwensen toe aan de talloze,
die H M op deze verjaardag mochten hereiken, daarop de
vurige wens uitsprekend, dat-Zij nog vele, vele jaren temidden
van ons volk mag verblijven.
w i.j«4- Unor CTocjDfinriPn
De Minister-President, de heer
r. Drees, heeft Dinsdagmiddag
W. L/1CT70, - .,roT
ln het nationale programma over
beide Nederlandse zenders de vo,
gen.de rede uitgesproken:
Deze 3te Augustus, de vijftigste
sinds H. M. de Koningin Wilhel-
to de Regering aanvaardde, de
dag waarop Nederland zich op-
vriakt om een in ons land uniek
Jubileum feestelijk en luuste^rpk
te gedenken, is tevens ten dele
eer afscheid, omdat het °okde
laatste verjaardag zal,zl^'r'vaacfle?
Koningin Wilhelmina de Draagster
Het jubileum en het komende
tijdperk van Haar Regering, maar
leerln het hijzonder over db late
re jaren, waarin Koningin en Volk
zo zwaar werden beproefd.
Toen aan de aanvang der halve
eeuw waarop wij l f_
ö-in Wilhelmina op 18-jange lee
tiid plechtig werd ingehuldigd, kon
hit schijnen alsof een weg van
wiecXe ontwikkeling, m het
vooruitzicht was voor Haur
voor het Koninkrijk der Neclerian
den Europa doorleefde een peno
hp van vrede, waarvan in onze da
gen ^oor een geschiedschrijver
werd geconstateerd, dat bet de
- „erste is geweest, die dit wereld-
dSPotft heeft gekend. In eigen
land ontbraken politieke
■Tellingen en sociale spanningen
niet, maar zij kondenopnormale
mvHw toi uiting komen en de weg
naar dringend nodige veranderin
gen in de maatschappelijke ver
houdingen was in voldoende mate
begaanbaar om ook de binnenland
se ontwikkeling met een zeker
vertrouwen te beschouwen.
Wii weten nu voor welk een gans
Konten Wljh»
gesteld is geweest dan ach toen
voor de nog jonge Vorstin liet
voorzien Wereldoorlogen, crisis
sen en revoluties hebben tijdens
Haar bewind Europa, ja de wereld
uit haar voegen gelicht, btaten
zhn weggevaagd. Volkeren van
hun vrijheid beroofd, machtige
Pvnastiën te gronde gegaan:Ne
derland zelf was 5 jaar lang m de
macht van vreemde overweldigers.
En in de Overzese gebiedsdelen
iet de oorlog een nasleep van
moeilijkheden achter als waarvoor
het Koninkrijk nooit tevoren heeft
gCN^' ons Staatsrecht is voor
alles wat vanwege de Kroon ge
schiedt een Minister, niet de Vorpt
of Vorstin verantwoordeü^^maar
o-een staatsrechtelijke bepaling,
hSTjutet en hoe waardevol ook,
kan de Draagster der Kroon ont-
heffen van het gevoel van verant
woordelijkheid in bogere
staatrechtelijke zin yoor het lot
van Haar Volk. Abe™ ust ee
Vorstin als Koningin Wilhelmina
is En zo heeft Zij in de halve
eeuw van Haar bewind, dat m den
beginne door de zon- van voorsnoed
we?d ^schenen, tenslotte een ver
antwoordelijkheid te dragen g
had, voor menselijk vermogen bijna
te zwaar.
Wij weten, dat Haar gespannen
medeleven met het lijden van ons
Volk en daarna met zijn moeiza
me worsteling omhoog, diepe spo
ren heeft achtergelaten, die! de
wens1 verklaarbaar maken aan het
einde van deze halve eeuw. na
de door heel het Volk gewenste
viering van Haar Jubileum, de
periode van Haar bewind af te
sluiten en Zich terug te trekken
in een rust, die aan Vorsten pleegt
te zijn ontzegd. Maar wij weten
ook, dat Zij in deze stormachtig
bewogen tijd Zich getoond heeft
een van de grote Oranje Vorsten,
die, wanneer alles in gevaar was
of verloren scheen, moed en ver
trouwen in de toekomst wisten te
doen herleven en die in de strijd
voor Land en vrijheid, vrees noch
weifeling kenden.
Koningin Wilhelmina is langer
aan het bewind geweest dan eni
ge Koning of Stadhouder uit het
Oranje Huis. In dat bewind, waar
onder het Nederlandse Volk lange
tijd geleidelijke en verheugende
vooruitgang heeft gekend en ten
slotte, hoe zwaar ook geteisterd,
de grootste zegen, de vrijheid,
heeft herwonnen, is ook de ver
bondenheid sterker geworden dan
ooit.
Het Stamhuis, dat in de 16e eeuw
onder Willem de Zwijger, de Vader
des Vaderlands, tegenover de
Spaanse overheerser de vrijheid
van de Nederlandse Staat vestig-
de. dat onder Stadhouder Willem
III de dreiging van een Franse
overheersing wist af te weren, dat
na de Napoleontische tijd met Ko
ping Willem I werd geroepen tot
de Kroon van de vernieuwde Staav,
heeft een waardige nazaat van zijn
grootste Zonen gevonden in de
eerste Vrouw, die tot de Regering
van het Koninkrijk geroepen werd,
Koningin 'Wilhelmina, Moeder des
Lands, Moeder van het Verzet. Zij
vertegenwoordigde) tegenover de
Duitse geweldenaar de éénheid van
ons Volk en wist de besten te be
zielen tot weerstand tot het uiter
ste. Zij heeft overeenkomstig de
eed 50 jaar geleden afgelegd, de
onafhankelijkheid en het grondge
bied van de Staat met al Haar
vermogen verdedigd en bewaard
en de algemene bijzondere vrijheid
en de rechten van alle Hare on
derdanen beschermd. Zo is de
tfonstitutionele Monarchie onder
het Huig van Oranje ook in deze
grote worsteling een waarborg
der volksvrijheid geweest.
De Kroon, die nieuwe glans heeft
gewonnen in de wijze waarop zj
door Koningin Wilhelmina werd
gedragen, zal bij de wording vac
nieuwe verhoudingen tussen de
delen van het Koninkrijk, Neder
land Indonesië, Suriname en de
Nederlandse Antillen, nieuwe ver
houdingen, waarin een synthese
zal moeten worden gevonden van
zelfstandigheid en samenwerking
op voet van gelijkheid, een binding
van zeer bijzondere betekenis blij-
ken ^0
Straks gaat Koningin Wilhelmi
na de Kroon overdragen aan Haar
Dochter, dan Koningin Juliana.
Aankomst van Hare Majesteit
te 's-Gravenhage-
Maandagmorgen 10.51 uur ar
riveerde Hare Majesteit de Ko
ningin met de Koninklijke trein
aan het Staatsspoor te 's-Gra
venhage, om als Koningin der
Nederlanden Haar laatste bezoek
aan de residentie te brengen.
Reeds lang voor het tijdstip
van aankomst had een talrijke
menigte zich voor het station
en langs de route, die de Koningin
in een open auto door de stad zou
volgen, opgesteld. Een extra po
litiemacht was op de been geroe
pen om de enthousiaste mensen
langs het afgebakende wegge
deelte in bedwang te houden.
Tot het perron hadden velen
zich via een perronkaartje toe
gang verschaft. Een luid „hoera'
weerklonk toen de trein stopte en
Hare Majesteit vergezeld van
Haar Dame du Palais, Mevrouw
De Beaufort, geboren Baronnesse
Van Hardenbroek uitstapte.
Hare Majesteit was gekleed in
een paars gewaad en een parel
grijze hoed. Zij werd welkom ge
heten door de hoofdinspecteur
van de Nederlandse Spoorwegen
uit Rotterdam, de heer M. H.
Claringbould en door de chef van
het Staatsspoorstation de heer
W. Lutgert.
Daarna begaf de korte stoet
zich naar de uitgang, waar dui
zenden mensen juichend en
zwaaiend met oranjevlaggetjes
de Vorstin hartelijk welkom heet
ten. Hierop begaf Hare Majes
teit zich met Mevrouw De Beau
fort in de gereedstaande open
Bij Kon. Besluit is afwijzend
beschikt op het gratieverzoek van
Maarten Kuiper, tot de doodstraf
veroordeeld bij sententie van het
Bijz. Gerechtshof te Amsterdam
Het doodvonnis is Maandagmor
gen voltrokken. Kuiper was tij
dens die oorlog agent van politie
en arresteerde talloze Joden en
onderduikers.
Deze gedachte werkt in op de ge
voelens van deze dag.
En terwijl wij thans allereerst
het Jubileum vieren in een een
heid, die voor deze dag alle ver
schillen terugdringt, die ons vrije
Volk kenmerken, en aan de Ko
ningin de gelukwensen aanbieden
van heel het Volk, moge ook reeds
gezegd worden, het oog gericht
op de 4de September, die wij' zien
I komen, dat als straks Koningin
Wilhelmina, na een halve eeuw
een lichtend voorbeeld te zijn ge
weest tan onbegrensde toewijding
en hoge plichtsvervulling, naar
eigen wens terugtreedt en weer
als Prinses der Nederlanden wil
worden beschouwd, de heilwensen
en zegebeden van tallozen Haar
zullen vergezellen, beden, dat nog
een rijk gezegende levensavond1
moge volgen, waarin Zij Land en
Volk.' ja, gezegd mag worden de
Landen en Volkeren, die onder
Haar Kroon waren verenigd en
die Haar zo lief zijn, tezamen mag
zien opbloeien in een eindelijk
weer werkelijk tot vrede weder
kerende wereld.
auto en zij reden langzaam weg
in de richting van de Rijnstraat.
De Hagenaars die te voet de
route door de stad toch niet kon
den volgen kozen de kortste weg
naar het Malieveld, waar dl
aubade gehouden werd. De politie
had handen vol werk om het ver
keer te regelen en voetje voor
voetje vorderde men naar het
Malieveld.
Koortsachtig was Maandag
morgen nog gewerkt om de laat
ste versieringen aan te brengen.
Spéciaal waar deze uit leveride
bloemen bestond had men tot de
laatste dag gewacht. Zo lag Den
Haag, met alle vlaggen uit of in
top, versierd met bloemen en
guirlandes onder de stralende
hemel en juichte de Landsvrouwe
toe.
Koningin onverwacht uit-
gereden.
Na de aubade, tijdens het ver
blijf van de Koningin in het Pa
leis aan de Voorhout heeft een
grote menigte Hagenaars staan
roepen, zingen en juichen. Liedjes
als „Oranje boven" deden opgeld.
Kort na twee uur verscheen H. M.
voor één der vensters en wuifde
demenigte toe.
Enige minuten voor half drie
kwam onverwacht de Koninklijke
auto voorrijden. De Koningin
stapte in en liet Haar wagen door
de menigte langzaam naar de
Denneweg rijden. De politie, dié
•.net deze route geen rekening had
gehouden, zag geen kans de men
senmassa onder controle te krij
gen. Omstuwd door duizenden
juichende mensen konden de auto's
van de Koningin en Haar gevolg
slechts langzaam vorderen door
de nauwe straten, welke de stoet
op haar tocht naar het Pompsta
tion Wittebrug waar vandaan de
Koninklijke trein om half vier
naar Amsterdam vertrok.
De aankomst van H. M- in
Amsterdam.
Een wolkenloze hemel, waarin
een stralende zon, overkoepelde
Maandagmiddag' de hoofdstad
toen de Koninklijke trein 't Am-
stelstation binnenreed. Het grote
moment was aangebroken, waar
op H. M. Koningin Wilhelmina
voor de laatste maal als Koningin
Haar intrede deed in de hoofdstad
des lands, die Haar zo lief is en
die Haar zo lie.f heeft. Amster
dam had des morgens de aller
laatste hand gelegd aan de ver
sieringen en er was schier geen
huis in de hoofdstad dat niet op
enigerlei wijze, al was het maar
met een simpel vlaggetje, of een
paar bloemetjes voor de ramen,
aan de feestelijke versiering deel
nam.
Al om twee uur des middags
waren de straten, waarlangs H.
M. de Koningin zich naar hec
Palcis zou begeven, door rijen
mensen omzoomd.
Er zal wel niemand zijn, die
ooit een zo spontane en overwel
digende hulde aan een lid van ons
Vorstenhuis gebracht, zal hebben
bijgewoond.
Het Amstelstation in
feestdos gestoken.
Het Amstelstation was geheel
in feestdos gestoken.
Om half vijf stonden de Mari-
nierskapel der Kon. Marine en de
erewacht van matrozen op het
perron aangetreden. Om precies
twee minuten over vijf reed de
Koninklijke trein versierd met
een dubbele Koninklijke standaard,
de overkapping van het Amstel
station binnen. Terwijl de Mari
nierskapel de eerste strophen van
het Wilhelmus speelde, verliet
Hare Majesteit met Haar gevolg,
het Koninklijke rijtuig.
Het dochtertje van Burgemees
ter, Olga d'Ailly, kwam naar vo
ren' en bood de Landsvrouwe een
bouquet lila orchideeën aan.
Hare Majesteit inspecteerde,
terwijl de Marinekapel het Wil
helmus speeld, de erewacht van
matrozen en begaf zich daarna
naar de hal, waar Burgemeester
d'Ailly, die de Koningin reeds op
het perron had begoet, de wethou
ders van de stad Amsterdam en
het Comité Kroningstad aan haar
voorstelde.
Staande in de hal voor de rij
aldaar opgestelde stoelen, luister
de onze Vorstin vervolgens naar
een begroetingsrede, die Burge
meester d'Ailly uitsprak.
Nadat H. M de Koningin Bur
gemeester d'Ailly beantwoord
had, schreed Zij door de hal van
het station gevolgd door de
aanwezige gasten langzaam Wet
oranje-zonnetje, de kronimgsstad
en de juichende duizenden tege
moet.
Op het Julianaplein.
Toen H. M. de Koningin naar
buiten kwam klonk onmiddellijk
het Wilhelmus uit 300 kelen, ge
zongen door de gemengde koren
onder leiding van de dirigent
Fred J. Roeske. Hare Majesteit
hoorde geroerd deze zanghulde
aan.
Bij het inzetten van het tweede
lied, „Wiit heden nu treden",
overhandigde de voorzitter van
het koor Apollo, de heer A. Renes,
de Vorstin een tekstboekje en met
in Haar linkerhand de lila orchi
deeën en haar schildpadleren tas
bladerde de Koningin in het boek
je en zong af en toe enige woor
den mede. Bij de eerste maten
van het vrolijke: „Wij leven vrij.
wij leven blij" schudde Zij op de
maat van de muziek heel even
Haar hoofd mede. Drie couplet
ten van dit laatste lied werden
gezongen. Toen klapte de Ko
ningin in Haar handen en riep:
„de heer Roeske".
Ontroerd stapte de grijze diri
gent van zijn rode dirigenten-
stoel en terwijl 'hij zij.n manchet
ten nog even in orde bracht, liep
hij op de Vorstin toe, Die hem
hartelijk de hand drukte en hem
vroeg alle leden van het koor te
willen bedanken. Dit beloofde
de heer Roeske en hij zei tevens:
„Ook vijftig jaar geleden heb ik
voor gedirigeerd, Majesteit".
En de Koningin antwoordde, niet
minder bewogen: „Dat ben Ik
niet vergeten". Onze Vorstin liep
naar Haar gereedstaande Cadil
lac, waarvan de achterkap was
opengeslagen en onmiddellijk
sloegen de motoren van het bege
leidende escorte in met een ge
weldig geronk en de rit kan be
ginnen. Voor de auto van de
Koningin strooien duizend kleine
ouderloze kinderen de bloemen, die
zij urenlang in hun mandjes had
den bewaard voor dit zo grote
ogenblik.
Op de Dam-
Op de Dam hadden zich reeds
vroeg in de middag dikke hagen
van belangstellenden gevormd en
bij het naderen van het uur,
waarop H.M. zou aankomen,
dreigde de menigte zo groot te
worden, dat de politie een deel
van het plein moest afzetten. In
middels was het Prinselijk gezin
incognito op het Koninklijk Pa
leis gearriveerd en omstreeks
half zes vertoonden de kleine
Prinsesjes zich voor de ramen,
luide toegejuicht door de grote
menigte, niet alleen op het plein
zelf, maar in alle omliggende ge
bouwen, tot zelfs in de dakgoten
verzameld. Precies tien minuten
voor zes kondigde het luide ge
juich op het Rokin de nadering
van de Koninklijke stoet aan.
Het gejubel dat de stoet had om
geven bereikte zijn hoogtepunt
toen H.M.'s auto voorreed.
H.M. verliet Haar auto en be
gaf Zich na een korte inspectie
van de erewacht der Studenten-
weerbaarheid, in het Paleis. Even
later gingen de deuren van het
balcon open en versohenen Hare
Majesteit Koningin Wilhelmina
in gezelschap van het gehele
Kroonprinselijk gezin op het bal
con. Pimses Juliana droeg de
kleinê Marijke op Haar arm en
dit was het sein voor een donde
rende ovatie van de voor het Pa
leis verzamelde menigte.
Kort daarop begaf het gezel
schap Zich naar binnen en de in
middels gehesen Koninklijke
standaard toonde, dat de jubile
rende Vorstin "Haar Paleis in de
hoofdstad had betrokken.
Amsterdam op Koninginnedag.
Amsterdam ontwaakte gisteren
morgen al vroeg, onder de tonen
van talrijke muziekkorpsen, die
taptoes en fanfares blazend de be
volking-, voor zover dat nog nodig
was, aan het heuglijk feest herin
nerden.
Omstreeks half tien, anderhalf
uur voor de aubade een aanvang
zou nemen, waren de trottoirs
langs de Dam al door dikke rijen
mensen bezet, en was de hele om
geving van het plein opgepropt
met jeugdige zangertjes, die in 'n
uitbundige stemming verkeerden.
Axelse estafettelopers boden
oorkonde aan.
Om kwart voor tien boden de
estafettelopers uit Axel hun oor
konde aan het Paleis aan. Deze
stoere groep van Zeeuwse athle-
ten was Maandagmiddag om 2
uur uit Axel vertrokken en had
20 uur gelopen met him oorkon
de, die een groet van de Axelse
bevolking aan Koningin Wilhel-
mina inhoudt-
Gisterenmorgen omstreeks 6
