Bij het Gouden Regeringsjubileum
Koningin Wilhelmina
van
MAANDAG 30 AUGUSTUS 1948.
1
Frankeriii- bij A:>< u>>
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.
M.L te De Bilt, geldig tot
Maandagavond.
Droog weer.
Droog en tamelijk zonnig
weer, met op de meeste plaat
sen iets hogere temperatuur
dan gisteren. Weinig wind.
Onder Redacueheie ISWlng
van P. L. D. J. van Oeveren
ledactie-aorea:
Noordstr. 55-57, Terneuzen
Tel. 2510 - Na 6 uur 2078.
Hoofdagentschap voor
West Zeeuwsch-Vlaan d eren
vVillemsweg 83, Schoondijke
Telefoon 49.
DE VRIJE ZEEU
Advertentieprijs
per mm 10 ct.; minimum
per advertentie 1,50.
Inzending advertenties
tot des namiddags 4 uur
ZON EN MAAN
Rubriek kL advertenties:
5 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad
10 cent meer.
LHtgaVe stichting „De Vr«e Zeeuw» - Verschijnt dagelijks - Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande - Temeuzen - Abonnementsprijs ƒ3,25 per kwart**»-
4e Jaargang No- 897-
1948
Zon
Maan
Aug. Opk.
">Dnd.
Opk.
Ond.
30
5.48
19.33
-
17.54
31
5.49
19.30
0.47
18.39
Sept.
1
5.51
19.28
2.13
19.10
2
5.52
19.26
3.47
19.32
3
5.54
19.24
5.23
19.49
4
5.56
19.21
6.56
20.04
5
5.57
19.19
8.27
20.18
6
5.59
19.17
9.56
20.32
T
H. M. Koningin viert Maandag
6 September haar Gouden Rege
ringsjubileum. Vijftig jaren lang
heeft Zij toegerust met grote
gaven van hart en verstand
ons Volk bestuurd en het geleid
door tijdperken van welvaart en
door perioden van ongunst, im
mer daarbij gestuwd door de hoge
opvatting, welke Zij van Haar ver
heven taak had, in dienende lief
de, Zich bewust van het nauwe
vertoond, dat er is tussen Neder
land en Oranje.
Vijftig jaren. Dat is langer dan
een der Vorsten uit Haar Huis het
bewind over de lage landep bij de
zee heeft gevoerd. Want: Prins
Willem I regeerde 12 jaar; Prins
Maurits 40 jaren; Prins Frederik
Hendrik 22 jaren; Prins Willem
II 3 jaren; Prins Willem IH 30
jaren; Prins Willem IV 4 jaren;
Prins Willem V 29 jaren; koning
Willem I 27 jaren: Koning Willem
II 9 jaren en Koning Willem III
41 jaren.
Wilhelmina Helena Pauline Maria.
Koningin der Nederlanden, werd
geboren op 31 Augustus 1880 te
's-Gravenhage, als enig kind van
Koning Willem Hl en Koningin
Emma (Prinses Adelheid Emma
Wilhelmina Theresia van Waldeck-
Pyrmont), wier huwelijk op 7 Ja
nuari 1879 was gesloten.
Op 12 October 1880 hield Konin
gin Emma de Prinses ten doop
in de Willemskerk te 's-Graven
hage. Toen in 1884 Prins Alexan
der overleed werd Wilhelmina
Troonopvolgster. Op 23 Novem
ber 1890 overleed Haar Vader op
Het Doo. Het stoffelijk overschot
werd van Den Haag uit op 4 De
cember in de Koninklijke grafkel
der te Delft bijgezet. Op de kist
lag een tuil bloemen. Op het lint,
waarmee ze waren saamgebonden,
stonden de woorden: -„Aan Vader
van zijn lieve Kind."
Bij. het overlijden van Haar Va
der volgde Zij Hem op als Konin
gin. Aangezien Zij toen eerst tien
jaar oud was, kon Zij nog niet
voor de Regeringsverantwoorde
lijkheid worden geplaatst, zodat
Haar Moeder, Koningin Emma,
met het Regentschap werd belast,
hetwelk duurde tot het ogenblik,
waarop Wilhelmina de 18-jarige
leeftijd zou hebben bereikt.
Op 6 September 1898, toen Zij
18 jaar was geworden, werd Zij
te Amsterdam plechtig ingehul
digd. Op Haar achttiende verjaar
dag Sl Augustus 1898 de
Regering aanvaardende, vaardig
de H. M. een proclamatie uit,
waarin Zij o.a. zeide: „Mijn innig
geliefde Moeder, aan wie Ik on
uitsprekelijk veel verschuldigd
ben. gaf Mij het voorbeeld vac
een edele en verhevene opvatting
der plichten, die nu op Mij rusten.
Ik stel Mij tot levensdoel, dat
•voorbeeld na te volgen, te rege-,
ren, zoals van een Vorstin uit het
Huis van Oranje wordt verwacht."
Bij de inhuldiging op 6 Septem
ber d.a.v. in de Nieuwe Kerk te
Amsterdam hield Koningin Wil
helmina een toespraak, waarin Zij
o.m. het volgende zeide:
„Thans is de ure gekomen, waar
in Ik Mij, temidden van Mijn trou
we 'Staten-Generaal, onder aan
roeping van Gods Heiligen Naam,
zal verhinden aan het Nederland-
sche Volk, tot instandhouding van
zijn dierbaarste rechten en vrijhe
den. Zoo bevestig ik heden den
hechten band, die tusschen Mij en
Mijn Volk bestaat, en wordt het
aloude verbond tusschen Neder
land en Oranje opnieuw bezegel,
Hoog is Mijn roeping, schoon de
taak, die God op Mijn schouders
gelegd heeft. Ik ben gelukkig ei.
dankbaar, het Volk van Nedei-
land te mogen regeeren, een Volk
,klein in zielental, doch groot ia
deugden, krachtig door aard en
karakter Ik acht het een grool
voorrecht, dat het Mijn levens
taak en plicht- is, al mijn krachten
te wijden aan het welzijn en tien
bloei van Mijm dierbaar Vader
"land. De woorden van Mijnen be
minden Vader maak Ik tot de
Mijne: „Oranje kan nooit, ja nooit
genoeg voor Nederland doen."
Zij legde hierna de volgende
eed af:
„Ik zweer aan het Nederlandsche
Volk, dat Ik de Grondwet steeds
zal onderhouden en handhaven.
„Ik zweer, dat ik de onafhanke
lijkheid en het grondgebied des
Rijks met al mijn vermogen za1
verdedigen en bewaren; dat ik de
algemeene en bijzondere vrijheid
en de rechten van al mijn onder
danen zal beschermen en tot in
standhouding en bevordering van
de algemeene en bijzondere wel
vaart alle middelen zal aanwen
den, welke de wetten te mijner
beschikking stellen, zoals een goe
de Koning schuldig Is te doen.
„Zoo waarlijk helpe mij God Al
machtig."
Op 7 Februari 1901 trad Konin-
ging Wilhelmia te 's-Gravenhage
in het huweijk met Hertog Hen
drik van Mecklenburg-Schwerin,
nadat Zij op 16 October tevoren
in een proclamatie aan het Neder
landse Volk persoonlijk medede
ling van Haar verloving had ge
daan.
Het huwelijk werd plechtig vol
trokken ten Paleize door de Mi
nister van Justitie Mr. Cort van
der Linden en plechtig bevestigd
in de Grote Kerk te 's-Graven
hage door de Hofprediker Dr. Van
der Flier.
Uit dit huwelijk is op 30 April
1909 H. K. H. Prinses Juliana
straks Koningin Juliana gebo
ren, genoemd naar de Stammoe
der van het Huis Nassau. Op 5
Juni d a.v. heeft Koningin Wilhel
mina Haar Dochter ten Doop ge
houden.
Dit zijn enige belangrijke feiten
uit het leven van Haar, wier Gou
den Regeringsjubileum wij staan
te gedenken.
Treffend ,is het, dat H. M. aan
stonds toen Zij Zich tot Haar Volk
had te richten, gewaagde van
Haar plichten, plichten, die Haar
gehele leven zouden vullen; plich
ten, die Zij wel zeer diep voelde
en die Haar in de goede vervul
ling ook vreugde hebben geschon
ken. Zij heeft daarvan getuigd.
Zeide Zij niet, 35 jaren na Haar
inhuldiging, dus straks 15 jaar
geleden, bij de huidebetoging in
het Amsterdamse Stadion: „Pogen
Mijp plicht te vervullen tegenover
het Vaderland is Mij in donkere
dagen meer dan ooit een voor-
ïecht en bron van blijdschap, waar
ik mij gedragen weet door uw
treuw en medeleven. De nationale
cedachte bindt ons hier allen te
zamen. Wij willen ons zelf zijn en
blijven."
Hier sprak de geschiedenis van
Haar Geslacht. Een blik in de ge
schiedenis van Haar Huis en van
ons Vaderland en we zien oprij
zen de gestalte van die Willem
van Oranje, die de eretitel van
„Vader des Vaderlands" verwierf.
Wellicht de hoogste menselijke
lof, die Koningin Wilhelmina ge
bracht kon worden, is de titel,
waarmede Minster Treub Haar
vereerde, toen hij, zijn ervaringen
van de vier oorlogsjaren 1914
1918 te boek stellend, dit werk
opdroeg aan Haar, „die Zich in
moeilijke dagen heeft doen kennen'
als een ware MOEDER DES VA
DERLANDS."
Koningin Emma heeft Haar taak
als opvoedster wel op hijzonder
gelukkige wijze vervuld en Haar
Dochter een vrolijke jeugd be
zorgd. Zij besefte, dat, ook bij de
ontwikkeling- van een Konings
kind drie belangrijke factoren een
belangrijke rol spelen: natuurlijke
aanleg, milieu en opvoeding. De
natuurlijke aanleg was aanwezig,
het milieu schiep de nog jonge
Koningin, die geboren paeda-
goge als Zij bleek te zijn zelf
de opvoeding zoveel mogelijk in
de hand hield.
Wilhelmina hield, als alle kinde
ren, veel van Haar poppen. Op
Het Doo had Zij zelfs een heel
poppenhuis, waarvan nog een deel
intact is. Regelmatig zorgde Haar
Moeder voor prettigej middagen
met andere kinderen,, waarbij de
nodige spelletjes gedaan werden,
De jeugdige Franchise, mademoi
selle Liotard, -was aanvankelijk
Haar gouvernante, daarnaast was
zij tevens een uitstekend speel
makkertje voor de jonge Prinses.
Dater is zij vervangen door de
Engelse miss .Saxton Winter.
Reeds in Haar jeugd kwam de
liefde voor de natuur, voor bloe
men en planten en voor dieren tot
uiting. De Prinses had Haar eigen
paardje en Haar 1 eigen hond. En
verder kippen en duiven, die ze
zelf gaarne verzorgde. Voorts ook
geitjes.
In de jonge Prinses openbaarden
zich reeds de karaktereigenschap
pen der Oranjes: zelfbeheersing,
wilskracht, plichtsbesef, scherp
zinnigheid en concentratievermo
gen. Zij, die Haar les gaven, ge
tuigden van een meer dan gewo
ne intelligentie, grondigheid en
ordelijkheid bij hun Koninklijke
leerlinge.
Zij genoot privé-onderrichtbij
het middelbaar onderwijs had Prof.
Dr. J. J. Salverda de Grave de
algemene leiding.
Toen de Prinses veertien jaar
oud was, kwam het hoger onder
wijs reeds aan de beurt, dat even
eens in privé-lessen> gegeven werd.
Naast Prof. Dr. J. 6. Salverda de
Grave, waren daarmede belast
Prof. Dr. C. M. Kan, Prof. Dr. F.
J, D. Kramer en P*-of. Dr P J.
Blok. De leiding bij het Bijbels
onderricht hield Koningin Emma
zelf in de hand en Zij legde in
Haar Dochter die steeds weer blij
kende vroomheid en godsdienstzin.
Op 16-jarige leeftijd 24 Octo
ber 1896 deed de Prinses Haar
Belijdenis bij de Hofprediker Dr.
Van der Flier, die Haar op Haar
levensweg deze tekst meegaf:
„Wees getrouw tot in de dood. en
Ik zal u geven de Kroon des Le-
vens."
i
Toen Haar studiën, voltooid wa
ren en Koningin Wilhelmina de
Troon besteeg, werd Zij aanstonds
in beslag genomen door andere
bezigheden aan tot dusverre. De
Staatszaken vorderden veel van
Haar tijd. Want overeenkomstig
tiaar hoge plichtsopvatting wens
te Zij wat Zij deed, goed te doen.
Zo mag getuigd worden, dat Zij
Zich van stonde afaan met volko
men toewijding aan Haar taak
gegeven heeft. In een levensperio
de, welke voor de jonge vrouw,
of het nauwelijks volwassen meis
je, in het algemeen als de meest
ideale en onbezorgde mag gelden,
had Zij de druk der Regerings-
zorgen reeds op Zich moeten ne
men, daarbij vele plichten aan
vaardend, die aan Haar hoge
ambt grondwettelijk verbonden
waren. Zij heeft het met bewon
derenswaardige blijmoedigheid en
overgave gedaan. Zich steeds
streng houdend aan het parlemen
tair-constitut ioneiei stelsel, heeft
zij, zonder Haar eigen mening of
overtuiging- prijs te geven, gere
geerd zoals de staatkundige toe
stand, die veelal aan sterke wis
seling onderhevig is geweest, dat
medebracht. Naar het voorbeeld
van Koningin Victoria van Enge
land heeft Zij Zich onthouden van
directe invloed op de richting der
(Regeiringspolitiek.
Het is waarschijnlijk wel deze
sterke karaktereigenschap, die
zelfs op principiële tegenstanders
van het Koningschap grote indruk
heeft gemaakt en die Haar bij het
gehele Nederlandse Volk en ook
elders de hoogste achting deed
verwerven.
Over Haar regering zal slechts
met lof en dankbaarheid gespro
ken kunnen worden.
Dat Koningin Wilhelmina reeds
spoedig was uitgegroeid tot een
persoonlijkheid met een eigen oor
deel kwam vaak tot uiting. Slechts
behoeft herinnerd te worden aan
de Boerenoorlog, die uitbrak in
hetzelfde jaar, dat op het Huis
Ten Bosch (18 Mei29 Juli 1899)
de eerste Vredesconferentie was
gehouden. Het was in die periode,
dat Zij Haar kruiser „Gelderland"
uitzond om Paul Krugcr over te
brengen, een daad, welke de jonge
Koningin een geweldige populari
teit schonk, en welke Dr. Van
Broekhuizen later zou doen zeg
gen, dat Zij „de enige man op de
Troon" was.
En toen vele jaren later Clemen-
ceau in 1920 namens de Geallieer
den de uitlevering verzocht van
ex-Keizer Wilhelm II, die in ons
land asyl had gekregen, gaf onze
Koningin een weigerend antwoord,
even fier als de daad van de jonge
Koningin Wilhelmina ten opzichte
van „Oom Paul" was geweest.
Wanneer men de periode, welke
nu gaat afgesloten worden
een tijdsbestek van welhaast een
mensenleven overziet, most
men vaststellen, dat deze vijftig
jaren rijk zijn geweest aan geluk,
ook het eenvoudige menselijke
geluk eri aan zegen. Ook een
Vorstin is een mensenkind. Daar
om is ook Haar de zorg en de be
proeving niet gespaard gebleven.
Zo is het mensenleven goed
met de wisseling van geluk en
zorg. Het geluk en de beproeving
zijn het geweest, die Vorstin e-
Volk steeds nader tot elkander
brachten. Haar vreugde was
onze vreugde, Haar zorg was
onze zong. Zij verheugde Zich
om het geluk van Haar Volk en
leed onder zijn noden. Er was ge
luk in liet Koninklijk Gezin toen
Prinses Juliana werd geboren
toen Zij Zich verloofde en in het
huwelijk trad met Prins Bern-
hard. En niet minder toen hun
echt gezegend werd in de ge
boorte van Beatrix, Irene, Mar
griet en Marijke. Het Neder
landse volk heeft zich aan dat
geluk gekoesterd en er van harte
in gedeeld. Toen gr rouw viel over
het Koninklijk Huis bij het over
lijden op 20 Maart 1934 van 'Ko
ningin Emma en bij het verschei
den van Prins Hendrik op 3 Juli
1934, rouwde Nederland xpee Dan
bleek wel hoe nauw de band met
het volk is. Dat kwam verder
steeds tot uiting bij de vele ba-
zoeken welke Koningin Wilhel
mina in Haar lange Regerings
periode overal in de lande bracht
en waarbij tevens bleek welke
grote belangstelling Zij voor aller
en alles had.
Wordt men steeds getroffen
door de hoge opvatting, welke d?
Koningin van Haar taak had,
door Haar uitgebreide kennis en
Haar inzicht in wat zich afspeelt
in de loop der tijden, maar mede
leven met de noden van het volk,
ontroerde vaak. Wij denken aan
rampen, die ons land getroffen
hebben: Dan was de Koningin bij
de - slachtoffers. De afwisseling
van geluk en zorg tekende de af
gelopen vijftig jaren.
De regering van Koningin Wil
helmina is begonnen op een zeld
zaam gelukkig ogenblik, met een
verschiet van ongestoorde groef
der welvaart, van tevoren niet
gekende bloei van handel en nij
verheid. Deze periode van wel
vaart en vrede werd als het ware
afgesloten met de onafhankelijk
heidsfeesten in 1913 en de opening
var. het Vredespaleis in hetzelfde
jaar bij de tweede vredesconfe
rentie.'
Men droomde van wereldvrede,
maar het rommelde op de. Balkan
en 1914 moest het begin van een
wereldoorlog aanschouwen, een
wereldbrand, die vier jaar zou
blijven woeden. Voor ons land
bracht dat mee: mobilisatie, stil
legging van bedrijven, werkloos
heid, armoede en voedselnocd.
Daarnaast heeft ons land barm
hartigheid kunnen bewijzen aan
vele vluchtelingen, die hier onder
dak vonden. En dit werk van
naastenliefde kon na de oorlog in
deze zin worden voortgezet, dat
honderdduizenden ondervoede kin
deren uit Duitsland, Oostenrijk en
Hongarije hier liefderijk werden
verpleegd, terwijl voorts enorme
voedselvoorraden naar deze lan
den worden getransporteerd.
Ter bewaring onzer neutraliteit
en ter bescherming onzer onaf
hankelijkheid was op 1 Augustus
1914 de gehele Nederlandse weer
macht gemobiliseerd. Het was in
de eerste dagen van Augustus,
dat de troepen een défilé hielden
voor de Koningin. Toen de laat
ste afdeling was voorbijgetrokken
ging' de Koninign met de toen 5-
jarige Prinses aan de hand tot
dicht bij de menigte belangstel
lenden en riep spontaan: „Eeve
het Vaderland". Daarop barstte
een ovatie los zoals men maar
zelden gehoord zal hebben. Meer
malen werd Koningin Wilhelmina
In de oorlogsjaren voor moeilijke
beslissingen gesteld, waartoe de
strijdende partijen, nu eens aan
deze, dan weer aan gene zijde
aanleiding gaven. Doch nimmer
is de Koningin ook maar een
duimbreed afgeweken van Haar
onwrikbaar standpunt, dat Ne
derland onder opperbevel heb
berschap van Generaal C. J. Snij
ders door zijn leger en vloot be
schermd neutraal en dus bui
ten de feitelijke oorlog diende te
blijven. Koningin Wilhelmina
mocht tijdens deze eerste wereld
oorlog het middelpunt der natio
nale eenheid geacht worden.
Toen op 11 November 1918 d
wapenstilstand was gekomen,
dreigde er in ons land een ogen
blik het gevaar van een opstand,
In Duitsland was enkele dagen
tevoren revolutie ontstaan. De
toenmalige leider der S.D.A.P.,
Mr. P. J. Troelstra, wiens capaci
teiten als staatsman ook door zijn
tegenstanders overigens ten volle
werden erkend, beging op 12 No
vember in het parlement zijn
noodlottige „vergissing". In een
daar uigesproken rede had hij o.a.
gezegd, dat de regering niet meer
op de weermacht kon vertrouwen.
Later heeft Troelstra erkend, dat
h'j zich in de machtsverhoudi 'gc
had vergist. Inmiddels was ech
ter uit alle delen van ons Vader
land een krachtige aandrang ge
bleken 'om het bewijs te leveren
hoezeer het Nederlandse volk in
zijn verschillende geledingen, met
leger en vloot vooraan, trouw
was gebleven aan Vorstin en Va
derland. Op Maardag 18 Novem
ber 1918 kwam er, een massale,
indrukwekkende betoging op het
Malieveld te 's-Gravenhage Tien
duizenden militairen en burgers
waren hier samengestroomd om
aan Koningin Wilhelmina hulde
te betuigen en blijken van innige
verknochtheid te geven als wel
zelden in de geschiedenis van een
volk zijn voorgekomen. Temidden
van de enthousiaste menigte
stond daar de Koningin, verge
zeld door Prins Hendrik en Hun
Dochter, in Haar rijtuig om deze
hulde in ontvangst te nemen. Op
een zeker ogenblik was de geest
drift zo hoog gestegen, dat het
volk de paarden van het Konink
lijk rijtuig spande om dit daarna
zelf verder te rijden. Voor het
Koninklijk Paleis heeft de Konin
gin die dag de betogers toege
sproken, hiin dan]lend voor de on
vergetelijke uren, die Zij die mid
dag had doorleefd en Zij verze
kerdê, dat Zij deze middag inöoi
zou vergeten. Twee dag«n late>
heeft, de Koningin zich met een
proclamatie gericht tot het volk
Daarin zeide Zij o.a „Het is Mijn
veblangen de voorgenomen her
vormingen door te zetten en aan
te vullen met. de snelheid, die pas'
b'j de polsslag van deze tijd. Reac
tie zij uitgesloten; wij moe ter
vooruit. Het is Mijn wil om steeds
in nauwe aanraking te zijn met
de volksgeest en om te regeren in
overleig met de vetregenwoordi-
gers van het gehele volk. Ik heb
verstaan, dat gij Mij daarin
steunt en met liefde en vertrou
wen tegemoet treedt. Met 'liefde
en vertrouwen aanvaard ik die
steun."
Op 2 December d.a.v. heeft nog
een huidebetoging der Christelijke
sociale organisatie plaats gehad;
de Koningin heeft daarop het
woord gevoerd daarbij verzeke
rend „het is Mijn wens met Mijn
gehele Volk samen te werker
teneinde op te trekken het velt
waarvoor de hoeksteen thans ge
legd zal worden". Aan deze
woorden is gevolg gegeven, ver
schillende hervormingen op poli
tiek en maatschppelijk gebied zijn
tot stand gebracht.
Toen in 1938 het veertigjari
regeringsjubileum werd gevierd
waren er oorlogsgeruchten. Hi i
zouden geen geruchten blijve
Het duurde niet lang of een nieu
we wereldoorlog barstte los. Hij
ligt nog vers in het geheugen
Overal zijn de rampzalige gevol
gen ervan te zien en ook veel or
geweten leed, dat het barbaarse
optreden van het verdorven natio
naal-socialistische stelsel veroor
zaakte, schrijnt
Steeds is gebleken hoe diep in
het hart van. H. M. de Koningin
gegrift is de liefde voor het Va
derland en voor het Nederlandse
Volk. Bij herhaling heeft Zij
daaraan uiting: gegeven. Weder
kerig heeft het vólk herhaaldelijk
gelegenheid gehad te laten blij
ken, hoezeer het zich verbonden
gevoelde met Koningin Wilhel
mina. De grootste huidebetogin
gen bij gelegenheid van regerings
jubilea getuigden ervan. Maar wel
zeer duidelijk is gebleken welke
plaats Koningin Wilhelmina in de
harten der Nederlanders innam
toen de nacht der bezetting tijdens
de laatste oorlog over ons land
was gekomen. De vele redevoe
ringen, welke zij via radio Oranje
hield, getuigend van deernis met
het lot der Nederlanders, waren
voor hen evenzovele bemoedigin
gen om vol te houden. Zij getuig
den immer van vertrouwen in de
uiteindelijke overwinning en reeds
op 12 September 1940 besloot Zij
een dier radioredevoeringen met
een woord, dat Zij tot ten natio
nale spreuk maakte: „Nederland
zal herrijzen". Het was ook voor
radio Oranje, dat de Koningin
op 7 December 1942 hervormingen
voor het bestuur van Nederlands-
Indië aankondigde.
Het zijn donkere jaren geweest
voor H. M. de Koningin, toen Zij
van 1940 tot 1945 gescheiden van
Haar geliefd Volk moest leven.
De Vice-President van de Raad
van State, Jhr. Mr. F. Beelaerts
van Blokland, die gedurende de
gehele tijd, dat H. M. in Engeland
heeft vertoefd, in Haar onmiddel
lijke nabijheid was, heeft kort na
de bevrijding over dit verblijf een
en ander verteld. Op de ongeluk
kige dag van de 13e Mei, zo zeide
hij hij die'gelegenheid, ben ik op
verzoek van de Koningin met
Haar meegegaan naar Hoek van
Holland, waar een Engelse tor
pedojager, die uit Noorwegen was
gekomen, gereed lag. In gezel
schap van H. M. waren tevens Jhr.
Mr. G. C. W. van Tets van Gou-
diraanj directeur van het kabinet,
benevens een paar adjudanten en
mej. T. van Rijn van Alkemade,
lectrice. Het wak niet zo ge
makkelijk in Hoek van Holland te
komen. We moesten zo nu en dan
langs omwegen onze tocht ver
volgen, aangezien de Duitsers op
vele plaatsen in het Westland pa
rachutisten hadden neergelaten
De Koningin wilde zolang moge
lijk in Nederland blijven en had
als reisdoel Breskens. Daartoe
moest het schip eerst naar Vlis-
singen om vervolgens de Schelde
over te steken met behulp van
een loods, want de rivier lag vol
mijnen. Toen men een eind in
zee was, werden de radioberichten
zo onrustbarend, dat de Koningin
moest besluiten «koers te doen
zetten naar Engeland. Omstreeks
zes uur in de avond kwam het ge
zelschap in Londen aan bij het
Liverpoolstreetstation, waar de
Koning en de Koningin van Enge
land, Prinses Juliana en Prins
Bernhard onze Koningin opwacht
ten. Mede was daar aanwezig de
Nederlandse gezant te Londen,
Jhr. Mr. Michiels van Verduynen.
Koningin Wilhelmina werd uit
genodigd naar Buckingpalace te
komen, waaraan Zij gaarne ge
volg gaf. De Prins en de Prinses
logeerden met hun kinderen bij
onze vroegere gezant, Jhr. Mr.
Van Swinderen, die na zijn aftre
den in Londen was. blijven wonen.
De Koningin bleef in Bucking-
hampalace, totdat er een ge
schikte woongelegenheid was ge
vonden voor Haar en Haar ge
volg- H. M. is enige mijlen ver
huisd, o.a. naar een verblijf buiten
Londen, namelijk in Roshampton,
een buitenwijk Zij bleef daar een
paar maanden en ging vaak naar
Londen terug voor allerlei bespre
kingen. In November 1940 ver
huisde Zij naar Stubingshouse in
Maidenhead, dat ten Westen van
Londen aan de Thames ligt. te
midden van een bos.
Op 20 Maart 1945 betrad onze
Vorstin weer de Vaderlandse bo
dem te Eede, waar de Commissa
ris der Koningin in Zeeland Jhr.
Mr. Quarles van Ufford ter ver
welkoming aanwezig was en H. M.
op Haar triomftocht door Zeeland
vergezelde.
Uit de mededelingen van Jhr.
Mr. Beelaerts van Blokland bleek
verder, dat H. M. altijd vol be
langstelling was voor hetgeen er
gebeurde en dat Zij het zeer druk
had met besprekingen. Ook ont
ving zij geregeld personen, die uit
Nederland ontsnapt waren en die
dus van de toestanden in het
vaderland op de hoogte zouden
zijn. Ook de radiotoespraken
moest de Koningin voorbereiden.
Voor het uitspreken dier redevoe
ringen begaf H. M. Zich naar het
gebouw van de B.B.C.
Voor zover er tijd overbleef
ging H. M, wel schilderen, fietsen
en wandelen De Koningin is
twee keren naar Canada geweest
voor een bezoek aan President
Roosevelt. Deze prestatie om ge
durende ongeveer 20 uur over de
Oceaan te vliegen moet allerminst
onderschat worden. Met Haar
vlogen mee Jhr. Van Tets van
Goudriaan en op Haar verzoek
enige jongelui, die pas uit Neder
land waren gekomen en gaarne
in Canada contact wilden leggen
tussen beide volken.
Wij herinneren reeds aan de
vele radio-toespraken van H. M.
tijdens de bezetting, die voor ieder
aie ze hoorde of las bronnen van
moed en vertrouwen werden. De
Koningin heeft in de loop der
jaren bij velerlei gelegenheden 't
woord gevoerd; steeds was het
een voorrecht te luisteren naar
Haar redevoeringen, waarin Zij
de toehoorders altijd iets meegaf,
dat het overdenken waard was.
Bekend is Haar getuigenis een
zinspreuk, welke Zij al vroeg tot
de Hate had gemaakt „Christ
avant tout". Toen Zij op 27
Januari 1939 haar grote radio
rede over de geestelijke en morele
herbewapening uitsprak, beëindig-
oe zij deze aldus: „Ik hoop aan
die woorden „Christus voor alles"
tot aan mijn laatste ademtocht
trouw te blijven. Daartoe geve
Hij mij de kracht".
Nu Koningin Wilhelmina na een
zegenrijk bestuur van een halve
eeuw afstand gaat doen- van de
Troon, moge hier naast een uiting
van dankbaarheid en lof staan de
bede, dat Zij nog lang gespaard
blijve voor Haar kinderen en
kleinkinderen en voor ons land,
dat haar zoveel verplicht is.