Nieuwe meningsverschillen met Moskou?
Officieel communiqué 7' Interimregering
Ontwerp grondwet «««r '/'.-Duitsland
Oertoestand te Berlijn
WOENSDAG 25 AUGUSTUS 1948.
De besprekingen in het Kremlin
De strijd in GrieVeniand
BEGROTING V. N.
De toestand in Palestina
2 Amerikaanse vliegtuigen
in Duitsland neergestort
,Dr Van Mooie hersteld
De strijd in China
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Woens
dagavond.
Wisselende bewolking.
Zwakke tot matige wind uit
Westelijke richtingen. Wisse
lende bewolking, droog weer,
maar in de middag in het Zuid-
Westen vin het land plaatsel.
enige regen of motregen. Wei
nig verandering in tempera
tuur.
Frankering by Abonnement: Temeuzen
E VRIJ.
4e Jaargang No- 893-
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.Vi. Firma P. J. van de Sande Temeuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
Advertentieprijs
per mm 10 ct.; minimum
per advertentie 1,60,
Inzending advertenties
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertenties:
5 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad
10 cent meer.
iDe bespreking van de Westerse
afgezanten met Stalin en Molo-
tof op Maandagavond heeft 4 uur
en veertig minuten geduurd en
werd des nachts te ruim half twee
beëindigd. Bij het verlaten van
het Kremlin verklaarde Bedell
Smith, de Amerikaanse ambas
sadeur te Moskou, niet te gelo
ven, dat dit de laatste bijeen
komst was geweest.
.Op de vraag van de journalis
ten, of deze bespreking de laatste
was geweest, antwoordde Smith
letterlijk: „Men weet het nooit,
doch ik denk van niet". Hij liet
hiermede verstaan, dat misschien
verdere instructies uit de Wes
terse hoofdstedën te verwachten
waren nadat van deze jongste be
spreking verslag zou zijn uitge
bracht.
De drie Westerse afgezanten
schenen, aldus meldt Reuter's cor
respondent Don Dallas, tevrede-
ner te zijn over deze laatste be
spreking dan over de overige.
Gevraagd, of er vorderingen
waren gemaakt, zeide Smith: „Ik
denk, dat we een weinig vooruit
zijn gekomen, Dat doen we meest
al. Mien hoopt altijd het beste en
verwacht het slechtste."
De Britse en de Franse afge
zanten, Roberts en Clhataigneau,
wilden over hun zevende verga
dering op het Kremlin geen com
mentaar geven.
Smith vertelde, dat hij en zijn
collega's kort na hun aankomst
in het Kremlin onthaald waren op
thee en koek.
Na het Kremlin verlaten te
hebben hielden zij een korte och
tendvergadering op de Ameri
kaanse ambassade. De drie afge
vaardigden zouden, naar ver
wacht werd, Dinsdagmorgen
vroeg hun rapporten naar hun
respectieve regeringen sturen en
verdere instructies afwachten.
Volgens bronnen, die in nauw
contact staan met de Westerse
afgezanten, moeten nieuwe me
ningsverschillen gerezen zijn,
waardoor de besprekingen met
het Kremlin een ander aspect
gekregen zouden hebben. Men had
vast geloofd, dat de bespreking
van Maandagavond de laatste zou
zijn en dat een bijeenkomst van
de Ministers van Buitenlandse
Slaken in zicht was.
Maandagavond, voor de bijeen
komst in het Kremlin, woonde
Frank Roberts, de afgezant van
Bevin, een ter ere van hem ge
geven cooktail-party bij, die beti
teld werd als' „afscheidsfuifje"
Volgens Radio Athene is het
laatste georganiseerde verzet van
de guerilla's in het Grammos-ge
bied gebroken. De laatste groe
pen opstandelingen zouden zich
op Albanees grondgebied hebben
teruggetrokken.
De .militaire situatie.
In betrouwbare kringen te At
hene verklaart rtien, dat de
Griekse regering besloten heeft,
nog 30.000 mannen voor het leger
op te roepen op voorstel van de
Amerikaanse militaire missie in
Athene. Na hun opleiding zullen
zij aan de gevechtseenheden wor
den toegevoegd en oudere solda
ten aflossen, die reeds twee jaar
tegen de guerillastrijders ge
vochten hebben. De bedoeling
zou zijn met de nieuwe lichting
de sterkte van de buitenposten
langs de 80 km lange grens met
Albanië op te voeren en garnizoe
nen in de bevrijde gebieden te
vestigen of weer in te richten.
Na de nederlaag van de gue
rilla's in het Grammos-gebergte
is het zwaartepunt van de veld
tocht in Griekenland thans ver
plaatst naar het Oosten, in de
richting van West-Macedonië,
teneinde de guerillastrijders te
beletten een inhaerent te schep
pen in het gebied van het Vitsi-
gebergte. Ongeveer 1500 gueril
lastrijders zouden daar in de
buurt uit Albanië weer in Grie
kenland gekomen zijn en zich ge
voegd hebben bij de 800 man, die
daar al waren. Terwijl eenheden
van het Griekse leger de Albane
se grens ten Noorden van Nesto-
ria probeerden af te sluiten, bom
bardeerden de verzetslieden op
Maandagavond Kastoria vanaf
de Vitsei-toppen. Saboteurs blie
zen de waterinstallatie in een na
burige plaats op.
bij zijn, binnenkort verwacht, ver
trek naar Groot-Brittannië.
Volgens een bericht van A.F.P.
heeft Roberts verklaard, dat het
onderhoud van Maandagavond in
het Kremlin niet het laatste was
geweest en dat belangrijke vor
deringen waren, gemaakt.
Reuters diplomatieke corres
pondent seint uit Londen:
Naar in welingelichte kringen
alhier wordt aangenomen, vormde
de geldkwestie te Berlijn het
moeilüke punt bij de bespreking
van Maandagavond. Men is van
mening, dat onenigheid op dit
punt de fundamentele oorzaak
zou zijn van een eventueel falen
der pogingen van de Westerse
mogendheden om een basis te
scheppen voor verdere viermo-
gendheden-besprekingen over
Duitsland.
In Juni j.l. hebben de Westerse
mogendheden zich bereid ver
klaard, de Sowjet-mark las enig
betaalmiddel in Berlijn te erken
nen, mits dit onder controle zou
staan van de vier mogendheden.
De Sowjets wezen deze voorwaar
de echter van de hand en stonden
er op, dat de gelduitgifte alleen
onder hun controle zou staan.
Volgens Westerse waarnemers
zouden de Sowjets zich op dit
standpunt gesteld hebben, wijl zij
meenden, dat uitsluiting van de
Westerse mogendheden van de
Berlijnse geldregeling de eerste
wezenlijke stap zou betekenen
naar hun algehele uitsluiting uit
Berlijn, mogelijk onder behoud
van zuiver decoratieve „militaire
missies" zonder enige bevoegd
heid.
Om verschillende redenen vol
hardde de Westerse mogendhe
den echter in hun houding. Zij
wilden, zoals Bevin op 25 Juni in
het Lagerhuis verklaarde, hun
rechten in Berlijn niet prijsgeven.
Verder moest rekening worden
gehouden met de publieke opinie
in Berlijn. Men wilde ook een be
trekkelijke vrijheid van handel
tussen Berlijn en de rest van de
wereld buiten de Sowjetzóne la
ten bestaan.
Reuters diplomatieks corres
pondent meldt nader uit Londen:
Volgens de opvatting in diploma
tieke kringen alhier bevinden de
besprekingen te Moskou zich, na
het langdurige onderhoud yan
Maandagavond op het Kremlin!
nog steeds in een critiek stadium.
Volgens een woordvoerder van
het Britse departement van Bui
tenlandse Zaken zal Bevin's per
soonlijke afgezant, Frank Ro
berts, voorlopig nog te Moskou
blijven.
De mogelijkheid van voortzetting
der besprekingen, waarvan men
Maandagavond een definitief
vastlopen schijnt te hebben kun
nen voorkomen, schijnt thans af
te hangen van de mening der
Westerse regeringen over de
voorstellen ter overkoming van
de impasse betreffende Berlijn,
welke, naar men aanneemt, eer
gisteren door Stalin zijn gedaan.
Deze nieuwe denkbeelden zou
den hierin bestaan, dat de Sow-
jet-Unie „de rechten van de Wes
telijke mogendheden om Berlijn
mede te besturen op ondubbelzin
nige wijze zou erkennen". De
Westelijke gealieerden zouden hun
„recht om de straten en wegen
naar Berlijn te gebruiken" erkend
zien. Eveneens zou zijn komen
vast te staan, dat de Westelijke
mogendheden het recht hebben
mede-toezicht te oefenen op elke
valuta, die tot valuta van Berlijn
wordt gekozen.
Het Officieel rapport van de
besprekingen van Maandagavond
is per draadloze telefoon meege
deeld aan President Truman, die
zicll op een jacht nabij Amerika's
Oost-kust bevindt.
Officieel wordt medegedeeld:
De Nederlandse regering heeft
aan de federale conferentie te
Bardoen,g medegedeeld, hoe zij
zich de verdere staatkundige ont
wikkeling in Indonesië zou kun
nen voorstellen.
Met zeer vergaande toepassing
van de te Bandoeng aangenomen
resoluties bereidt de regering een
wetsontwerp voor betreffende het
bestuur in Indonesië in overgangs
tijd, dus in afwachting van de tot-
standk mung der Verenigde Sta
ten van Indonesië en van de Ne
derlands-Indonesische Unie.
Behoudens in overgangstijd
noodzakelijke besprekingen wordt
de uitoefening van alle bevoegd
heden niet betrekking tot Indo
nesië, die volgens de bestaande
wetgeving aan de Kroon, de Sta-
ten-Generaal of de Gouverneur-
Generaal toekomen, overgedragen
aan een federale regering, die uit
sluitend uit Indonesiërs zal be
staan.
De leden dezer federale rege
ring worden aangewezen door een
federale raad, samengesteld uit
vertegenwoordigers van alle aan
de federatie deelnemende gebie
den.
De federale regering, in over
eenstemming met de federale
raad, zorgt zo spoedig mogelijk
voor de instelling van een ver
tegenwoordigend lichaam, een fe
derale vertegenwoordiging van
het Indonesische volk, waarin ook
afgevaardigden van minderheids
groepen zijn op te nemen.
Voorts wordt een kabinetsraad
ingesteld, bestaande uit de fede
rale regering en de gezamelijke
secretarissen van staat, die als
regel departementshoofden zullen
zijn.
Naast de federale regering, die
uitsluitend uit Indonesiërs be
staat, benoemt de Kroon een hoge
vertegenwoordiger, aan wie ge
durende de overgangstijd bepaalde
bevoegdheden met betrekking tot
het bestuur in Indonesië zijn toe
gekend. Hij kan in bepaalde ge
vallen zelfstandig voorzieningen
treffen en oefent enkele bevoegd
heden uit, die in overgangstijd
noodzakelijk voorbehouden moe
ten blijven, teneinde het de Kroon
mogelijk te maken de verantwoor
delijkheid voor de gang van zaken
in Indonesië te blijden dragen.
Overeenkomstig vroeger gedane
toezeggingen is een daartoe strek- j
kend voorlopig voorontwerp van
I wet door de Nederlandse regering
om advies gezonden naar Indone
sië. waar het o.m door de voor
lopige federale regering te Bata
via en door de conferentie te
Bandoeng wordt bestudeerd. De
regering hoopt, de suggestie uit
Indonesië spoedig te harer be
schikking te hebben teneinde op
korte termijn de instelling van
een federale regering in Indone
sië voor de interim-periode mo
gelijk te maken. Uiteraard zullen
daartoe echter eerst de thans aan
hangige grondwetswijzigingen, die
met grote meerderheid in tweede
lezing alreeds door de Tweede
Kamer werden aanvaard, kracht
van wet moeten hebben verkre
gen. Immers, de instelling van
zulk een federale regering moet
geschieden hij de wet, krachtens
het nieuwe artikel 209 der g-rond-
wet.
De voorbereiding van een en
ander heeft de regering echter
reeds ter hand doen nemen, om
ook in Indonesië duidelijk te ma
ken, dat, als eenmaal de grond
wetsherzieningen zouden zijn aan
vaard, zij deze zaak ook dezerzijds
met kracht aan kan vatten.
Volgens het door de secretaris
generaal van de V. N„ Trygve
Lie, opgemaakte budget worden
de uitgaven van de V N. voor
1949 begroot op 33.469.587 dollar,
dit is ongeveer 1.500.000 dollar
minder dan de voor 1948 toege
wezen som. Dit houdt verband
niet het feit, dat de uitgaven
voor verschillende missies, zoals
die voor de Balkan, Korea en In
donesië niet in de begroting 1949
zijn opgenomen, daar voor haar
voortbestaan in 1949 een nieuw
besluit van de algemene vergade
ring nodig is.
Twee-derde gedeelte van het
totaal begrote bedrag betreft uit
rusting en salariëring van het
secretariaat te New York. Voor
het Europees burau te Genève is
ruim drie millioen dollar begroot.
Het eerste ontwerp van een
grondwet voor een federatie van
Duitse staten (Bund Deutscher
Laender) is Maandag voltooid
door een commissie van deskun
digen uit de elf West-Duitse re
geringen. Het ontwerp, dat 300
pagina's beslaat, zal aan de West
Duitse constituërende vergaderin g:
werden voorgelegd wanneer zij
begin September te Bonn bijeen
komt.
In het ontwerp wordt nergens
de nm „West-Duitsland" ge-
noemif Het noemt de elf West-
Duitste staten bij de namen. Er
wordt in bepaald, dat vertegen
woordigers uit Berlijn zitting die
nen te hebben in beide kamers en
dat zij volledige stembevoegdheid
moeten hebben, ook al zijn de
Functionnaris Amerikaanse
Consulaat in Jeruzalem
word ontvoerd.
Het Amerikaanse consulaat te
Jeruzalem heeft gisteren mede
gedeeld, dat een geheimschrijver
van 'het consulaat, George Paro,
door leden van de Stern-groep
werd ontvoerd, omdat hij veel ge
lijkenis vertoonde met een voor
malige Britse inspecteur vah po
rtie. De Amerikaanse consul-
generaal^ John MacDonald. heeft
naar aanleiding hiervan een pro
test ingediend bij Dr. Bernard
Joseph, de militaire gouverneur
van Jeruzalem. Hij zond teven
een volledig rapport'over de kwes
tie naar het Amerikaanse Minis
terie van Buitenlandse Zaken.
Para werd na 16 uur te zijn vast
gehouden, vrijgelaten. Zijn ont
voerders hadden hem na een ver
hoor overgeleverd aan de Israëli
tische militaire politie, die hem
wederom ondervroeg. Paro werd
tenslotte in een auto naar het
consulaat gebracht.
De New Yorkse radio heeft be
kend gemaakt, dat de Minister
van Buitenlandse Zaken van Is-
ïaël, Mosje Sjertok, zou hebben
meegedeeld, dat er voorlopige vre
desonderhandelingen plaats heb
ben tussen de Arabieren en Is
raël. Volgens de radio heeft Sjer
tok te kennen gegeven, dat^ de
besprekingen in een niet nader te
noemen hoofdstad worden gehou-
den. t
De New Yorkse radio meldt
verder, dat Sjertok aan de Zionis
ten-organisatie te Jeruzalem zou
hebben meegedeeld, dat van
eigenlijke oncierhandelinges neit
gesproken mag worden. Het be
trof een „voorlopige gedachten-
wisseling".
Ook het Israëlische ministerie
van buitenlandse Zaken te Tel
Aviv zou het plaats hebben der
besprekingen bevestigd hebben.
Vrijdag j.l. zijn te Bratis
lava gedurende anti-semietische
en anti-regeringsmanifestaties 67
personen aangehouden.
42 hunner zijn onmiddellijk
voor de duur van 1 maand tot 2
jaar naar arbeidskampen overge
bracht. v
Het hoofdkwartier van de Ame
rikaanse luchtmacht te Wiesba
den heeft hekend gemaakt, dat 2
Amerikaanse Skymasters giste
lenmorgen ongeveer lö km van
Hanau (Hessen-Nassau) zijn neer
gestort.
Naar verluidt zouden de beide
toestellen van het type Skyrnas-
ter, die gewoonlijk een bemanning
van zes koppen heeft, in de lucht
met elkaar in botsing gekomen
zijn in de buurt van het plaatsje
Rapolzhausen. Men weet nog niet
of er overlevenden zijn. Het Ame
rikaanse hoofdkwartier van de
luchtmacht heeft onmiddellijk
ploegen uitgezonden naar de
plaats waar het ongeluk zou zijn
geschied, ongeveer 30 km ten O
van Frankfort op de luchtbrug
route van het Rhein-Main vlieg
veld naar Berlijn.
Nader wordt gemeld, dat twee
Dakota's en geen Skymasters
tegen elkaar zijn gevlogen in de
buurt van Rapolzhausen. De toe
stellen waren op weg van Tem
pelhof van het Rhein-Main vlieg
veld te Wiesbaden,
De reddingsploegen konden nog
niet zeggen hoe groot het aantal
personen is, dat om het leven is
gekomen, daar zij de smeulende
wrakstukken niet dicht genoeg
kunnen benaderen tengevolge var.
de enorme hitte.
Volgens het hoofdkwartier van
ae Amerikaanse luchtmacht te
Wiesbaden zou ieder vliegtuig*
vermoedelijk slechs een beman
ning van twee koppen hebben ge
had.
wetten nog niet van kracht voor
Berlijn.
Het ontwerp laat de deur open
voor eventuële deelneming door
Oost-Duitse staten. De nieuwe
instellingen, zoals zij in het ont
werp worden genoemd, moeten
worden beschouwd als een voor
lopige basis voor de overdracht
der bevoegdheid aan het Duitse
volk. In een slot-artikel wordt
bepaald, dat de „basiswet" haar
geldigheid zal verliezen zodra i et
Duitse volk in staat zal zijn „in
vrije zelfbeschikking" een grond
wet te aanvaarden.
Het ontwerp voorziet in een
twee-kamerstelsel. Het recht
streeks gekozen parlement zal
400 leden hebben plus 30 ver
tegenwoordigers voor Berlijn. De
federale raad zal worden samen
gesteld uit afgevaardigden van
de regeringen der staten. De
grootte van de delegaties varieert
van één tot drie leden, al naar ge-
lng de grootte van de staat. Ber
lijn zal twee leden kunnen afvaar
digen.
SOWJETVLIEGTUIGEN IN
FORMATIE BOVEN BER
LIJN.
Naar Reuter meldt, hebben 7
Yak-vliegtuigen (Sowjet-Unie) op
een hoogte van 1600 meter boven
de Amerikaanse zóne van Berlijn
gevlogen. Volgens het veilig
heidsreglement is het verboden in
formatie boven Berlijn te vliegen.
DE ZWARTE MARKT.
De correspondent van Reuter,
John Post, deelt o.m. mee, dat op
het Sowjet-gedeelte van de Potz-
damer Platz te Berlijn „althans
tijdelijk" de zwarte handel ver
dwenen is. In de Westelijke sec
toren, zo vervolgt hij, bloeit de
zwarte handel nog.
Een tocht langs de overige cen
tra van zwarte handel in de Sow-
jet-sector en de Westelijke sec
toren leverde volgens Post het
volgende op: Qp de Alexander-
platz (Sowjet-sector)vroeger
een van de voornaamste centra,
hadden de politie-overvallen veel
succes gehad.
In de Friedrichstrasse (even
eens Sowjet-sector) „gingen de
zaken iets beter". Geen der zwar
te handelaars aldaar wilde Wes
telijke marken ruilen tegen Oos-
teliike, uit vrees voor gevangenis
straf. In de Westelijke sectoren,
zo gaat Post voort, was de toe
stand geheel anders. Nabij het
station bii de Dierentuin bewogen
de geldhandelaars zioh door de
menigte, luid roepend: „Ik ver-
koon Oost" of „ik verkoop West".
Aldaar werden Westelijke mar
ken verkocht tegen een koers van
mark vijftig, Oostelijke valuta.
Chocolade en sigaretten werden
eveneens te koop aangeboden.
De dienstdoende politiemannen
schatten het aantal zwarte han
delaren in deze buurt op 400. De
andere zwarte markten in de
Britse en Amerikaanse zóne flo
reerden iets minder, maar er
ging geregeld veel om.
Hoofd van de jubileum-
delegatie naar Neder
land vertrokken.
Dr. Van Mook is Maandag
teruggekeerd van een korte rust
kuur te Tjipanas bij Bandoeng.
'Gistermorgen heiblben Dr Van
Mook en de heer Neher en de
meeste staatssecretarissen enkele
leden van. de jubileumdelegatie,
die naar Nederland vertrekken ter
ibijwoning van de jubileumfeesten,
op het vliegveld Kemajoran uit
geleide gedaan. De leiding van
deze delegatie heeft Prof. Hoes
sein Djajadiningrat, staatssecre
taris voor het onderwijs, die gis
termorgen met Sultan Hamid, Dr.
Mansoer, alsmede enkele anderen
is vertrokken
Volgens berichten van de Chi
nese regering zouden de nationa
listische troepen met een omtrek
kende beweging de buitenwijken
van Tentsjens, 125 km ten Noord-
Oosten van Siami, de hoofdstad
van Centraal Sjansi, bereikt heb
ben. In nationalistische kringen
vertrouwt men erop, dat Tents
jens, de Westelijke toegangs
poort tot Zuid-Sjansi, binnen en
kele dagen zal zijn veroverd.