DE DONAU-CONFERENTIE
Communiqué van C.V.G.D
Besprekingen te Londen
Nicuwe Min. beëdigd
MAANDAG 9 AUGUSTUS 1948.
DE TOESTAND IN BERLIJN.
DE BESPREK1NGTE MOSKOU
RUSSISCH .PROTEST
Nieuwe vinding
op Oranje Nassau I
Frankering by Abonnement: Terneuzcn
WEERS VERWACHTEN G
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Maan
dagavond.
Afnemende wind-
Geleidelijk afnemende wind uit
Westelijke richtingen Wisse
lende bewolking met enkele
verspreid optredende buien.
Vrij koel.
DE VRIJE ZEEUW
4e Jaargang No- 879-
Advertentiepry»:
per mm 10 ct.minimum
per advertentie 1,50.
Inzending advertentie#
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertenties:
5 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad
10 cent meer.
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.Vj. Firma P- J. van de Sande Temeuzen Abonnementsprijs ƒ3,25 per kwartaal
Bij de stemming over het Joego-
SiaVische voorstel het Sovjet-
ontwerp als basis te aanvaarden,
onthielden Engeland en Amerika
zich. Frankrijk stemde tegen.
Cavendish Cannon (Amerika)
verklaarde, dat Amerika ook de
status van een oeverstaat droeg.
Tot de souvereiniteit van Duits
land nog niet tot stand was ge
komen vertegenwoordigde Ame
rika de Duitse belangen als oever-
staat. Hij verzocht ook om vol
ledige deelneming van Oostenrijk.
Indien men de opvattingen van
deze belangrijke oeverstaat niet
in overweging zou nemen en Oos
tenrijk geen lid van de commissie
zou worden en niet deel zou ne
men aan de conventie, zou de
rivier in tweeën verdeeld blijven.
H,qt bestuur van de Donau zou
niet in werking kunnen treden
noch zoals voorgesteld in de Sov-
Prinses-Regentes n,aar Het Loo.
Onbewust van de vele moeilijk
heden, die de formatie van het
Kabinet heeft gebaard, keek Prin
ses Beatrix Zaterdagmorgen uit
het raam van een der bovenver
diepingen van het Paleis Soest-
dijk, waar vanaf kwart voor tien
de ene auto na de andere voor
reed. „Wat is er vandaag weer
aan de hand?", riep Trix tot een
voorbijganger.
De formateur, Mr. J. R. H. van
Schaik, was de eerste die Zater
dagochtend op 't Paleis arriveer
de. Hij was vergezeld van de di
rectrice van 't kabinet van H. M.
de Koningin, mej. Mr. M. A. Tel-
iegen. De heren Sassen en Wijers,
die tezamen waren gekomen en
voor de beëdiging nog een kopje
koffie in Hotel Trier hadden ge
dronken, waren de volgende be
zoekers. Daarna arriveerden de
héren Joekes, Stikker, Prof. Rut
ten, vergezeld van zijn twee doch
ters en om precies tien uur betrad
nis laatste het Paleis de Amster
damse wethouder Mr. W. F.
Schokking. De nieuwe Ministers
begaven zich naar de grote Stuc-
zaal aan de achterzijde van het
Paleis, waar de Prinses Regentes
hun de eed afnam. Om kwart voor
elf dus na drie kwartier, traden
de' Ministers, met uitzondering
van de heer Van Schaik, die nog
enige tijd met de Prinses op het
Paleis vertoefde, naar buiten en
poseerden op het bordes 'n ogen
blik voor filmoperateurs en foto
grafen. De Prinses-Regentes en
de heer Van Schaik keken hierbij
lachend toe vanuit een raam bo
ven het bordes.
Zaterdagmiddag vertrok de
Prinses-Regentes met de Prinses-
ies naar Het L#oo, waar zij tot het
einde van deze maand zal ver
toeven. Ook Prins Bemhard, die
half Augustus uit Londen wordt
terugverwacht, zal zijn intrek op
Het Loo nemen.
jetconventie noch in de Ameri
kaanse conventie.
Op de beschuldiging van Wy
sjinsky dat het Amerikaanse ont
werp niet strookte met de begin
selen der souvereiniteit, zeide
Cavendish Cannon, dat volgens
het Sovjet-ontwerp twee landen
de contröüe zouden hebben over
de Delta en twee over de ijzeren
poort. Hij vroeg zich af wat met
de rechten der andere landen zou
gebeuren en herhaalde de be
schuldiging, dat de Sovjet-Unie
de nationale souvereiniteit schond
door middel van de scheepvaart
maatschappijen in Hongarije, Roe
menië en Joego-Slavië.
Wysjinsky had verklaard, dat
de souvereiniteit van deze landen
verzekerd was, doordat de presi
denten van deze maatschappijen
onderdanen van de betrokken
landen waren. Dit was echter
niet het belangrijke feit, zo ver-
vervolgde de Amerikaanse afge
vaardigde. Dit bestond hierin,
dat de algemene bedrijfsleiders
in Hongarije en Roemenië Sovjet-
Russen waren Indien Wysjinsky
op het standpunt bleef, dat de
Amerikaanse ontwerp-conventie
niet aanvaardbaar was behalve
waar z;ij niet verschilde van het
Sovjet-ontwerp, dan was het on
nodig de voorgestelde moties te
bespreken.
Nader wordt gemeld, dat de
conferentie de Sovjet-ontwerp-
conventie aanvaard heeft als ba
sis voor een nieuwe conventie
voor de Donau. Volgens dit ont
werp verliezen Engel, en Frank
rijk hun medezeggenschap in de
controle over de grootste water
weg van Europa. De belangrijk
ste punten der Sovjet-ontwerp-
conventie zijn:
1. De handelsscheepvaart zal
open staan voor ieder.
2. Slechts marinevaartuigen
der Donaulanden mogen op de
rivier varen.
3. De contróile zal in de han
den der Donaulanden rust. Aan.
de controle zullen deelnemen: de
Sovjet-Unie, Bulgarije, Honga
rije, Roemenië, Joego-Slavië,
Tsjecho-Slowakije en later Oos
tenrijk. Volgens de oude conven
tie hadden Engeland, Frankrijk,
Italië,. Duitsland en Roemenië de
contrcfle in handen.
Het Joego-tSIavisch nieuwsbu
reau deelt, mede dat eenstemmig
een Joegoslavisch voorstel is aan
vaard tefr instelling van een com-
missie, die het Sowjet-ontwerp
zal bestuderen. Amendementen
op de Sowjetontwerpconventie
moeten schriftelijk ingediend wor
den voor heden 10 uur.
Mr. F. S. Voorhees, assistent
secretaris van het Amerikaanse
leger, is met zeven militaire ad
viseurs Vrijdagmiddag te Berlijn
aangekomen om besprekingen
met Generaal Clay te voeren. Uit
de Russische zöne blijven berich
ten over militair vertoon binnen
komen. Een door het Russische
bestuur gegeven bevel voor het
versterken van de bruggen in de
zóne tot een draagkracht van 62
ton wordt met de militaire bewe
gingen in verband gebracht. Men
wacht hier in spanning doch met
een zekere gelatenheid op het
nieuws uit Moskou. Het gereser
veerde optimisme ten aanzien van
de mogelijkheid van een nieuwe
conferentie der Grote Vier wordt
ten zeerste beïnvloed door de we
tenschap, dat de steunpunten in
zake het Duitse probleem zo ver
uiteenlopen, dat nauwelijks een
andere oplossing is te zien dan
een die het probleem ngLar een
iets verdere toekomst verschuift
Dit is Vrijdag hier opnieuw ge
bleken, toen de communist Cro-
tewohl, een der woordvoerders
namens de Russen, opnieuw als
i minimumeisen alle Russische aan-
spraken opsomde, die tot misluk
king der vroegere conferenties
hebben geleid. De Russische ui
tingen hier bleven uiterst slecht
passen bij het gematigde optimis
me der berichten uit Moskou.
Vrijdag heeft het officiële blad
van het militaire Sovjet-bestuur
de heftigheid van zijn vroegere
aanvallen overtroffen. In een
Een communiqué van de C.V.
G.D. meldt, dat Luitenant-Gene
raal Buurman van Vreeden Za
terdagmorgen in de vergadering
van de veiligheidscommissie ver
klaard heeft, dat Nederlandse
autoriteiten wegens de ernst van
de huidige toestand ten aanzien
van de bestandsovertredingen ge
noodzaakt zouden zijn aan de
plaatselijke commandanten order
te geven om „de noodzakelijke
militaire maatregelen" te nemen,
indien vuur ontvangen werd, of
idien botsingen voorkomen waar
bij ernstig gevaar voor troepen of
burgers wordt veroorzaakt.
Ingevolge de bestandsovereen
komst zou dan aan militaire
waarnemers van de C.V.G.D. ver
zocht worden de toestand in ogen
schouw te nemen. De Generaal
deed een beroep op de republi
keinse delegatie om de republi
keinse autoriteiten te verzoeken
haar uiterste best te doen een
einde te maken aan de incidenten
en hij verzocht aan de C.VG.D.
krachtige stappen te doen bij de
republikeinse regering.
Het communiqué van de C.V.
G.D, meldt voorts, dat Dr. Leime-
na die lid is van de republikeinse
delegatie verklaard had de indruk
te hebben, dat vele van de recente
incidenten in de gedemilitariseer
de z»ine te wijten zijn aan misver
stand, volgend uit republikeinse
actie om kwaadwillige elementen
op te ruimen.
Dr. Leimena verzekerde de
Nederlandse delegatie, dat de
republiek geen incidenten wilde
provoceren. Het schijnt, zo zeide
hij, dat Nederland de status quo
als ijzeren gordijn wil beschou
wen. De incidenten in de Neder
landse gebieden nabij de status
quolijn versterkten, naar hij
voorts verklaarde, de achterdocht
van de republikeinse bevolking,
dat Nederland het geschil met
geweld wil oplossen. Hij stelde
voor in de gedemilitariseerde zo
nes de militairen door burgers te
vervangen, regelmatig bijeenkom
sten van de plaatselijke comman
danten van beide partijen te hou
den, tezamen met militaire waar
nemers bezoeken te doen organi
seren van de C.V.G.D. of van mi
litaire teams aan de zones en, ten
slotte, transportmiddelen ter be
schikking voor militaire waar
nemers om te helpen ernstige
incidenten, waar mogelijk, op te
lossen.
Namens de C.V.G.D. verklaarde
Glen Abbey, dat de C.V.G.D., de
berichten over toenemende span
ning met groeiende ogerustheid
had gadegeslagen en dat zij het
als een dringende aangelegenheid
beschouwde om eer oplossing te
vinden in deze toestand, waartoe
een beroep werd gedaan op beide
partijen.
Tenslotte deelde de Generaal
Buurman van Vreden mede, dat
de Nederlandse autoriteiten be
sloten hebben onmiddellijk 18
jeeps ter beschikking van mili
taire waarnemers te stellen.
artikel, waarin de tegenstanders
worden aangeduid als „beroeps-
progromhelden," „koloniale uit
buiters", „menseneters der Ku-
Klux-Klan", is men beschuldigd
van een ,,hottentotten"moraal."
Het Russische blad betrekt ook
Nederland in deze beschuldigin
gen in verband met de politiek in
Indonesië. Het schrijft: „Enige
maanden reeds blokkeren de Hol
landse koloniale 'heren met onder
steuning van Engelsen en Ameri
kanen de millioenenbevolking van
de Indonesische republiek.
Hollandsq troepen en oorlogssche
pen hebben niet slechts de handel
tussen Indonesië en andere lan
den, doch ook de handel tussen
de afzonderlijke delen van Indone
sië onmogelijk gemaakt, de repu
bliek van de buitenwereld afge
sneden en millioen. en millioenen
Indonesiërs tot de kwellingen van
honger gedoemd. Tegen deze
blokkade van millioenen mensen
protesteert géén der nieuwbakken
humanisten".
De financiële verwikkelingen
blijven ook na de Russische toe
zeggingen van Donderdag grote
zorgen baren. De Russen hebben
de bereikte tijdelijke overeen-
korfist anders uitgelegd dan het
stadsbestuur en de deblokkering
van de banktegoeden niet uitge
breid tot particuliere bedrijven.
Teneinde in de behoeften aan
middelen tot het uitbetalen van
ltmen te voorzien hebben de Wes
telijke besturen Vrijdag besloten
voor dit doel credieten in West
mark. te openen. Overigens blijft
de financiële situatie onoverzich
telijk.
Meer opheldering komt er in de
positie van het politiecorps, dat
als volkomen gesplitst kan wor
den beschouwd. 'De wethouder
Friedensburg, onder wiens toe
zicht de politie staat, heeft Vrij
dagavond onder stormachtige toe
juichingen van een groot gehoor
verklaard, dat hij de communist
Markgraf ontslagen heeft om „te
stormram tegen de democratie
verhinderen, dat de politie als een
gebruikt zal worden". Daarente
gen heeft Markgraf, die ondanks
zijn ontslag onder de Russische
bescherming in Oost-Berlijn
voortgaat de politie te leiden, een
oproep aan de bevolking gericht,
waarin hij een dreigende toon
aanslaat. Zij, die de politie van
het Westen als wettig erkennen,
moeten er volgens hem aan den
ken „dat zij straks in Berlijn zul
len moeten blijven als de Weste
lijke mogendheden daaruit ver
dwenen zijn".
De splitsing der stad blijft zich
ook in andere gebieden stelsel
matig voltrekken. Zelfs de sport
wereld werd niet ongemoeid ge
laten. In het stadsbestuur heb
ben de Russen met energieke
maatregelen ingegrepen. Zij heb
ben de helft van het personeel der
voedselbureaux bevolen te werken
onder de communist Letsch, die
door hen is aangesteld als leider
van de verdeling der door de Rus
sen aangevoerde voedselvoorra
den. In hetzelfde bureau werkt
thans de ene helft van het perso
neel aan de distributie van de
Airliftvoediiig, de andere aan de
verdeling van de Russische aan
voer Een protest der Westelijke
Geallieerden heeft aan deze maat
regel der Russen niets kunnen
veranderen.
Het Franse bestuur heeft Rus
sische beweringen tegengespro
ken, als zou een groot deel der
Franse bezetting Berlijn reeds
verlaten hebben. Slechts een deel
der Franse beambten vertrekt in
verband met administratieve
reorganisaties en ook een aantal
families zijn teruggezonden in
verband met de moeilijkheden van
voedselaanvoer.
Het Franse garnizoen is op ge
lijke sterkte gebleven.
De geldkwestie in Berlijn.
De Berlijnse gemeenteraad heeft
Zaterdag in een speciale bijeen
komst opnieuw 'het Sowjetvocr-
stel van de hand gewezen betref
fende vrijgeven van de geblok
keerde rekeningen der West-Ber-
lijnse ondernemingen op voor
waarde, dat deze ondernemingen
voortaan alleen met Oostmarken
zouden werken.
Griswold niet tevreden-
Dwight Griswold, de leider van
de Amerikaanse hulpmissie in
Griekenland, heeft na beëindiging
van een zakenreis op een pers
conferentie te Berlijn verklaard,
dat hij „niet tevreden was over
de van de Griekse regering on
dervonden medewerking.
De regering, aldus zeide hij,
wilde niet de doortastende eco
nomische beslissingen nemen,
welke vereist waren en die een
versobering voor het Griekse volk
zouden betekenen.
Wel was de situatie in Grieken
land, zowel in economisch als ir.
militair opzicht, thans veel beter.
Volgens generaal James van
Fleet, de militaire leider van de
missie, had de Griekse guerilla-
leider Markos „het spel verloren".
Niet-officieel is vernomen, dat
er geen communiqué zal worden
uitgegeven over de bespreking
met Molotof op het Kremlin.
Hieruit leidt men af, dat de ver
gadering van Zaterdag niet de
laatste is geweest -en dat men
geen overeenstemming heeft kun
nen bereiken over een viermo-
gendhedenconferentie.
Reacties op besprekingen.
De „Telegraaf", die te Berlijn
met Britse licentie verschijnt,
verklaart, dat de berichten
Moskou „de vrees doet rijzen, dï
een tweede Muenchen het resu -
taat zou kunnen zijn van de vier-
mogendhedenbesp rekingen
„Het lijkt alsof, alle ervarin
gen ten spijt, de democratische
landen weer geloof zullen hech
ten aan de verzekeringen van eer.
totalitaire staat. Voor de Beriij-
ners zijn de te Moskou te nemen
besluiten over de toekomst van
de stad een kwestie van leven en
dood", zo besluit het blad.
Het Farijse blad „Aurore"
keurt de geheimhouding rond de
besprekingen af. „Reeds gedu
rende vijf dagen is ons lot bij een
pokerspel, waarvan wij de gevol
gen zuilen moeten dragen, de in
zet geweest", aldus dé „Aurore".
Volgens d? communistische „Hu-
manté" trekt de Amerikaanse
ambassadeur Bedell Smith aan
de touwtjes. Dit was de vrucht
van de politiek van Bidault, wel
ke na diens roemloze aftocht
dobr Schuman voortgezet werd.
Algemeen koestert men te Lon
den optimisme op korte termijn,
doch pessimisme op lange ter
mijn, zó seint Reuters diplomatie
ke correspondent. Men acht het
zo goed als zeker, dat een vier-
mogendheden bespreknig het re
sultaat van de bemoeienissen -te
Moskou zal zijn.
De Westelijke mogendheden
wensen in Duitsland niet de in
vloed van een communistische
gezinde partij, gesteund door
Moskou, en de Sovjet-Unie zien
niet gaarpe, dat West-Duitsland
het Ruhrgebied inbegrepen, door
Amerikaans kapitaal tot ontwik
keling wordt gebracht. Zolang
geen basis gevonden wordt voor
onderhandelingen omtrent deze
zaak, ziet het er naar uit, dat de
impasse zal blijven, zo besluit de
correspondent.
De Sovjet-autoriteiten te Ber
lijn hebben bij het Britse militaire
bestuur geprotesteerd tegen de
opening van wisselkantoren in de
Britse sector, waar Oost- tegen
Westmarken kunnen worden in
gewisseld tegen een on-officiële
koers, die afhankelijk is van
vraag en aanbod. Aangedrongen
wordt op onmiddellijke sluiting
der kantoren, „daar zij slechts
financiële desorganisatie teweeg
brengen in Groot-Berlijn, dat een
deel van de Sovjetzóhe is".
De ambassadeurs van Frank
rijk en de Ver. Staten, Lewis
Douglas en René Massigli, hebben
op het Britse Ministerie van Bui
tenlandse Zaken een bezoek ge
bracht aan Sir William Strang,
hoofd van de afdeling Duitse
zaken.
Algemeen neemt men aan, dat
zij ee,n interim-rapport hebben be
sproken van Frank Roberts over
de ontmoeting van Vrijdag op,
het Kremlin. Bevin zal thans het
rapport bestuderen.
Hoewel nog steeds strikte ge
heimhouding wordt betracht,
heeft in diplomatieke kringen van
Londen de mening overhand, dat
de besprekingen van Vrijdag geen
volledig succes zijn geweest en
dat er op zijn minst nog een ont
moeting zal moeten plaats heb
ben, voordat men een vier-mo-
gendhedenverklariing, dat onder
handelingen over de Duitse crisis
gevoerd zullen worden, kan ver
wachten.
Naar men meent, hebben de-
Westelijke afgezanten voorgesteld
dat de Berlijnse blokkade opgehe
ven zou worden in ruil voor de
toelating van de Oostelijke mark
in geheel Berlijn. In gewoonlijk
welingelichte kringen meent men,
BOERiD'ERIJBRAND
Zaterdag omstreeks half 12
werd brand ontdekt in de schuur
toebehorend aan de Maatschappij
van Welstand, welke door de
wed. S. dimmers bewoond werd.
Het vuur vond gretig voedsel in
het opgeslagen hooi en in de rog
ge. De brandweer kon slechts een
gedeelte van het woonhuis red
den. Schuren en stallen brandden
totaal uit. Ongeveer 15 wagens
hooi en de hele roggeoogst gingen
verloren.
dat de Sowjet-Unie echter het be
wijs verlangt, dat overeenkomst
op lange termijn mogelijk is,
voordat zij er in toe zou stemmen
de blokkade op te heffen. Ook
zou de Sowjet-Unie de herziening
der belangrijkste besluiten van de
zes-mogendhedenconferentie te
Londen verlangen waarbij tot de
oprichting van een West-Duitse
regering werd besloten en de
Sowjet-Unie uitgesloten werd van
internationale controle over het
Ruhrgebied.
Het s.s „Cockerel", ongeveer
ten Zuidwesten van Brest, meld-
j de, dat het „zwaar lekkend" was.
i Onmiddellijke assistentie werd
I verzocht.
In het ondergrondse mijnbedrijf
worden omkeerbare, met lucht
druk werkende motoren gebruikt
voor het aandrijven van trans
portbanden, roof- en sleperslieren
Doordat de toegevoerde druklucht
verontreinigd is en de motor her
haaldelijk moet worden gedemon
teerd voor verplaatsing en reini
ging, raken talrijke vaste stof
deeltjes tussen de rotoren en in
in het rotorhuis, waardoor de
capaciteit van de motor zeer snel
daalt. Aan de heer Pellegrom,
werkzaam op de Oranje-Nassau I-,
is het gelukt deze slijtage tot een
minimum te beperken. Voorts
heeft hij een middel gevonden om
een motor, die door verontreini
ging in vermogen terugliep, met
geringe kosten en in korte tijd
weer op volle capaciteit te bren
gen. Inmiddels is bij de Neder
landse octrooiraad op deze uit
vinding octrooi aangevraagd.
JONGEN VERDRONKEN
Vrijdagmiddag geraakten drie
jongens, die bij het baden in zee
verrast werden door het opko
mende water, in nood. Twee
ervan konden gered worden, maar
de derde, een zestienjarige jon
gen uit Leiden verdronk.