pE INHULDIGING
VAN KONINGIN JULIANA
DE DONAUCONFERENTIE.
MAANDAG 2 AUGUSTUS 1948.
Na Dr. Besl Mr. Van Schalk
Kabinetsformateur
DE TOESTAND IN BERLIJN.
HET burgemeesterschap
Toespraak
van Truman en Oeweij.
Togiiatti ontslagen.
Frank Roberts bij Zorin
Frankering by Abonnement: Terneuzen
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door be K.N.M I.
te De Bilt, geldig tot Maan
dagavond.
Weinig verandering-
Hier en daar ochtendmist.
Lacht tot half bewolkt met en
kele verspreid optredende on
weersbuien. Zwakke tot mati
ge wind uit N.-Oostelijke rich
tingen. Weinig verandering in
temperatuur.
DE VRIJE
4e Jaargang No- 873-
V erschijnt dagelijks Drukkerij N.V). Firma P. J. van de Sande Terneuzen
Advertentieprijs:
per mm 10 ct.minimum
per advertentie 1,50.
Inzending advertenties
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertenties:!
5 regels 60 ct.iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad
10 cent meer.
Abonnementsprijs ƒ3,25 per kwartaal-
Over de plechtigheden in ver
band met de inhuldiging van
Koningin Juliana op 6 September
a.s. in de Rijkshoofdstad kan
thans het volgende worden mede
gedeeld.
Rijtoer op 4 Septeipber.
Na de troonsafstand van H. M.
Koningin Wilhelmina zal de nieu
we Vorstin in de middag van de
4e September Haar eerste offi
ciële tocht door Amsterdam ma
ken. Deze rijtoer, welke zich over
een lengte van 11 km zal uit
strekken, zal geschieden in de
crème caleche, die ter gelegenheid
van de inhuldiging in 1898 door
wijlen Koningin-Moeder Emma
aan Haar Dochter geschonken
werd. Tijdens deze rit in draf
zal Koningin Juliana geëscorteerd
worden door officieren van voor
heen bereden wapenen in ceremo
nieel tenue en een erewacht van
Amsterdamse burgers in hofrok
te paard.
De inhuldiging op 6 September.
Met betrekking tot de inhuldi
gingsplechtigheid in de Nieuwe
Kerk te Amsterdam op 6 Septem
ber (geen „kroning" waarvan de
volksmond ten onrechte spreekt,
maar inhuldiging, die echter
zeker zozeer als een kroning de
wezenlijke vorm van ons Koning
schap aanduidt, want het is de
symbolische handeling die de door
erfrecht Koningin geworden
Vorstin met *t volk verbindt) zijn
thans de volgende bijzonderheden
bekend.
Evenals in 1898 zal de Vorstin
te voet van het Paleis op de Dam
naar de Nieuwe Kerk gaan onder
de circa 70 meter lange pergola,
een baldakijn van de traditionele
visnetten, gedragen door palen
die worden vastgehouden door
adelsborsten en leerlingen 'van de
scholen van reserve-officieren.
Een der erewachten bij het Pa
leis zal, evenals in 189*8, worden
gevormd door leden van de ver
enigde studentencorpora.
Het interieur van de Nieuwe
Kerk.
In de Nieuwe Kerk worden
reeds geruime tijd de voorberei
dingen getroffen om het interieur
het voor de plechtigheid gewenste
aanzien te geven. Deze werk
zaamheden geschieden onder toe
zicht van de Rijksgebouwendienst.
In de eerste plaats is hersteld
wat tijdens de oorlog verwaar
loosd of opgeborgen was. De ge
brandschilderde ramen worden op
hun oude plaats teruggebracht.
Het prachtige orgel is gerestau
reerd en de door Bronckhorst be
schilderde vleugelwanden van het
orgel hebben hun oude luister
herkregen. Het monumentale
koperen koorhek heeft eveneens
een verjongingskuur ondergaan.
Voor dit hek is reeda het troon-
platform gebouwd. De stenen
vloer van de kerk gaat thans
schuil onder een enorme planken
vloer. Verschillende tribunes zijn
in aanbouw. o.m. een balcon voor
de vertegenwoordigers van de
binnen- en buitenlandse pers. Ge
luidsdichte cabines zullen de ra
dio-organisaties van vele landen
ten dienste staan, eveneens wor
den speciale voorzieningen ge
troffen voor persfoto en film. In
totaal zal de kerk aan circa 3000
genodigden plaats bieden. De
ruimte achter het troonplatform,
aus tussen het koorhek en het
graf van Michiel Adr. de Ruyter
is bestemd voor het koor van
Toonkunst te Amsterdam.
Dr. L. J. M. Beel heeft H. K.
H. de Pripses Regentes verzocht
hem te ontheffen van de hem
verstrekte opdracht. De Regentes
heeft daarop Mr. J. R. H. van
Sehaik opgedragen een Kabinet
te vormen.
Mr. Van Sehaik heeft verzocht
de opdracht in beraad te mogen
houden.
BIJ DE KABINETSFOR
MATEUR.
De Kabinetsformateur Mr. J.
R. H. van Sehaik heeft Zaterdag
een bespreking gevoerd met de
Minister-President Dr. Beel en
de Minister van Sociale, Zaken,
de heer W. Drees.
Een sobere versiering zal het
voornaam cachet van het kerk
interieur accentueren.
De plechtigheid in de kerk.
Koningin Juliana en Bernhard
Prins der Nederlanden, zullen in
de kerk Hun zetels innemen op
het troonplatform voor het koor
hek.
De Koninkijke Moeder van ds
nieuwe Vorstin zal met de drie
oudsite Prinsesjes aan de rechter
zijde van 't troonplatform plaats
nemen. Achter de troon zullen
zich de leden "van de Jrófhouding
in ambtscostuum scharen.
Voor de troon staat de credens
tafel, waarop de symbolen van
rijk en koningschap zijn uitge
stald: de koningskroon, de scep
ter, de rijksappel en de grondwet.
De namen van diegenen die zijn
uitverkoren hij deze plechtigheid
op te treden als wapenkoningen
en herauten zijn thans vastge
steld. Als koningen van wape
nen zijn aangewezen de reserve
majoor der infanterie J. B. P. M
de Swart te 's-Hertogenbosch en
de reserve Kolonel der cavalerie
Jhr. P. Six te Amsterdam, bei
den bekend uit het verzet.
Als herauten van wapenen zul
len fungeren de Ritmeester G. A.
van Borssum Buisman te Wasse
naar (die in de oorlogsjaren van
Engeland uit enige malen boven
Nederland „gedropped" is), en
Mr. Th. Graaf van Lynden van
Sandeniburg te Utrecht, zoon van
een der herauten van. wapenen
van 1898.
Het Rijkszwaard, embleem van
het wereldlijk gezag, zal gedra
gen worden door de Luitenant-
Generaal Mr. H. J. Kruis, chef
van de generale staf, de Rijks
standaard door de Luitenant-
Admiraal C. E. L. Helfrieh, bevel
hebber der zeestrijdkrachten.
Voorts zujlen in de kerk de vier
vaandels van de Grenadiers, de
Jagers, de Prinses Irene Brigade
en het korps Mariniers een
plaats krijgen.
Wandelrit door Amsterdam.
In de middag na de inhuldi
gingsplechtigheid, om half drie
zal Koningin Juliana een tocht in
de gouden koets maken.
Deze r't van 5 km door Amster
dam zal stapvoets geschieden.
H. M. zal dan vergezeld worden
door een escorte van officieren in
ceremonieel tenue en een belang
rijk escorte te voet van vertegen
woordigers van leger, marine en
luchtmacht.
HET STEENKOOLVERVOEF»
NAAR BERLIJN.
Gustav Klingelhofer, lid van de
Eerlijnse gemeenteraad, heeft op
een vergadering van de sociaal
democratische partij te Berlijn
verklaard, dat het vervoer van
steenkool naar Berlijn door de
lucht een zodanige omvang had
bereikt, dat alle fabrieken van de
Westelijke sectoren voorzien kon
den worden en het personeel aan
het werk kon blijven.
EDEN OVER BERLIJN.
Anthony Eden, de plaatsvervan
gende leider van de Conservatieve
oppositie in het Britse Lagerhuis,
heeft in een rede te Staunton (So
merset) verklaard, dat het begin
sel van de internationale goede
trouw op het spel staat te Berlijn.
„Er kan geen duurzame vrede in
de wereld zijn, tenzij de grote mo
gendheden bereid zijn dit 'beginsel
te eerbiedigen. Wij kunnen er van
overtuigd zijn dat wij, dit beginsel
verdedigend, de beschaving zelve
verdedigen".
De situatie te Berlijn, aldus zei-
de Eden, was het hoogtepunt van
een lange tijd volgehouden pres
sie op het Westen om het Duitse
probleem geheel naar Sowjetrus-
sische gedachte geregeld te krij
gen. „Afzien van onze wettige
rechten 'in Berlijri zou betekenen
voet te geven aan een dergelijk
dicteren"'.
DE LUCHTBRUG.
De Amerikaanse militaire gou
verneur in Duitsland, generaal Lu
cius Clay, heeft verklaard, dat 't
derde vliegveld, dat voor Berlijn
is ontworpen, 't mogelijk zal ma
ken de luchtbrug-prestatie te
brengen op achtduizend ton voed
sel en steenkool per dag, mits voi-
doende vliegtuigen beschikbaar
zijn. Een dagelijkse aanvoer van
4500 ton zou voldoende zijn om de
Berlijnse economie -op een iets ho
ger peil te handhaven als op het
ogenblik, doch achtduizend ton
per dag moest gesteld worden om
ondanks perioden van slecht vlieg
weer een daggemiddelde van 4500
ton te kunnen handhaven.
Er zou niet gezorgd kunnen
worden voor huisbrand voor de
2.200.000 mensen in West-Eerlijn,
behoudens in bijzondere gevallen.
DE BERUJNSE POLITIE.
Een der plaatsvervangers vau.
Paul Markgraf, de door de Rus
sen gesteunde hoofdcommissaris
van politie te Berlin, heeft Zon
dag de arrestatie bevolen van al
le politieagenten, te Berlijn, die
orders uitvoeren van Johannes
Stumm, de door de Westelijke mo-
gendheden aangestelde opvolger
van Markgraf.
Het betrokken bevel luidt: „Al
le mogelijke maatregelen, arresta
tie incluis, zullen worden geno
men om te verzekeren, dat nie
mand instructies van Stumm uit
voert. Degenen die Stumm ge- j
hoorzamen, worden gerechtelijk
vervolgd".
Binnenkort Sow jet-Russisch
Bestuur voor Berlijn?
Volgens Westerse waarnemers
zouden de Sowjet-Russische auto
riteiten te Berlijn voorbereidin
gen aan het treffen zijn voor in
voering van een geheel onder Sow-
jet-Russisch bescherming staand
bestuur voor geheel Berlijn, dat
mogelijk binnen enkele dagen of
zelfs uren in functie zou treden.
Het officiële Sovjetblad de
„Taegliche Rundschau" heeft Za
terdag alle personeh en instellin
gen in de Westelijke sectoren van
Berlijn gewaarschuwd om niet ie
gehoorzamen aan de orders, wel
ke gegeven worden door de Brit
se, Franse of Amerikaanse bevel
hebbers. „Een ieder, die zulks
doet, doet dit od eigen risico".
Het blad voegt hier aan toe, dat
alle orders, die in de toekomst
door de bevelhebbers van de
Westelijke sectoren gegeven wor
den, elke rechtsgrond missen.
Volgens het Duitse Nieuws-
bureau D.P.D. overweegt het
Sovjet militair gezag te Berlijn
de benoeming van een eigen bur
gemeester en onder-burgemeester
van Berlijn: In desbetreffende
besprekingen, welke Vrijdag wer
den gehouden, zijn voor deze twee
functie's Ae namen genoemd van
Maron en Kari Litke, voorzitter
en onder-voorzitter van de S.E.D.
Eveneens volgens het D.P.D.
zou Maarschalk Sokolofsky aan
de S.BD. hebben laten weten, dat
hij gaarne een deputatie der par
tij zou ontvangen, zodra de par
tij het bestuur over de stad „ge
ruisloos" heeft overgenomen".
Naar verluidt, heeft Sokolofs
ky voorts belangrijke economische
concessies toegezegd aan „een
werkelijke volksvertegenwoordi
ging van Berlijn".
Vertegenwoordigers van S.E.D.,
van liberaal-democraten en van
christen-democraten woonden de
betreffende besprekingen on het
Sovjet-hoofdkwartier bij, 'aldus
het D.P.D.
VERTEGENWOORDIGERS VAN
WESTERSE MOGENDHEDEN
BEZOEKEN MOLGTOF.
De vertegenwoordigers van de
Verenigde Staten, Engeland en
Frankrijk hebben Zaterdagavond
afzonderlijk een bezoek gebracht
aan Molo^pf op het Sowjet-Minis-
terie van Buitenlandse Zaken te
Moskou.
DE WESTERSE STAPPEN TE
MOSKOU.
.De Verenigde Staten, Groot-
Brittanpië en Frankrijk hebben
te Moskou een „inleidende stap"
gedaan naar hernieuwing- van hun
verzoek om het doen eindigen
van de Berlijnse crisis.
Het Amerikaanse Departement
van Buitenlandse Zaken heeft
medegedeeld, dat de Amerikaan
se en de Franse Ambassadeur en
de Britse vertegenwoordigers te
Moskou Vrijdagavond afzonder
lijk een bezoek hebben gebracht
aan de plaatsvervangende Minis
ter van Buitenlandse Zaken, Va
lerian Zorin, op het Sowjet-Rus-
sisch Departement van Buiten
landse Zaken.
De Westerse Afgezanten zijn
voorzien van nieuwe instructies
om te streven naar een regeling
van de Berlijnse kwestie en de
weg vrij te maken voor algemene
onderhandelingen met Sowjet-
Rusland.
De Minister van Voorlichting,
Michael Modermott, zeide, dat de
Amerikaanse ambassadeur, Bedell
Smith, Vrijdag te 18 uur Moskou-
tijd een onderhoud had met Zorin,
de Franse ambassadeur, Chataig-
neau, een uur later en de speciale
afgezant van Bevin, Frank Ro
berts, tezamen met de Britse
zaakgelastigde, Harrison, te 22
uur.
Men beschouwt het als zeker,
dat het doel van deze Westerse
stappen bij Zorin was onverwijld
de ernst tot uiting te doen komen,
waarmede het Westen de situatie
beschouwt. Het schijnt steed3
meer waarschijnlijk, dat de Wes
terse afgezanten, bij ontstentenis
van Molotof, zullen pogen recht
streeks contact met Stalin te ver
krijgen.
In afwachting van Moskou's
reactie.
Reuter meldt uit Moskou, dat
er, volgens de laatste aanwijzin
gen, geen „groot" nieuws uit Mos
kou wordt verwacht vóór Maan
dagavond.
Men verwacht, dat Maarschalk
Stalin de diplomatieke vertegen
woordigers van de Verenigde Sta
ten, Engeland en Frankrijk Maan
dagavond gezamenlijk op 't Krem
lin zal ontvangen.
Bevin, de Britse Minister van
Buitenlandse Zaken, heeft 't week
end in Londen doorgebracht om op
de hoogte te blijven van de ont
wikkeling te Moskou. Hij heeft
Zondag een raport van zijn spe
ciale afgezant te Moskou, Frank
Roberts, ontvangen over diens on
derhoud met Molotof.
De diplomatieke correspondent
van Reuter vernam op het Foreign
Office, dat Roberts nog geen voor
bereidingen heeft getroffen om
naar huis terug te keren. Het is
onwaarschijnlijk dat hij nieuwe in
structies zal ontvangen, zolang de
Westelijke mogendheden niet op de
hoogte zijn gesteld van Maar
schalk Stalin's reactie Dp het voor.
stel tot het houden van directe
besprekingen op het hoogste ni
veau aangaande de Berlijnse cri
sis. Te Londen is men van mening
dat de Sowjet-regering thans de
volgende stap moet doen.
In 'Britse ambtelijke kringen
waagt men zich niet aan 'n voor
spelling van het Russisch ant
woord. Men acht het bemoedigend
dat Molotof van vacantie naar
Moskou is teruggekeerd voor een
onderhoud met de Britse, Franse
en Amerikaanse afgezanten.
President Truman heeft bij een
plechtigheid ter officiële inge
bruikneming van het nieuwe in
ternationale vliegveld „Idlewild"
bij New York een toespraak ge
houden, waarin hij zeide: „Vele
«nensen in de wereld schijnen him
hoop op vrede en hun werklust
verloren te hebben, doordat zij
vergeten zijn, dat moed en de
vastbeslotenheid zich schrap te
zetten voor wat recht is, van es
sentieel belang zijn om vrede en
vrijheid te laten heersen". Traman
verklaarde, dat de basis van Ame-
rika's nationale inspanning tot
herstel van moed en vertrouwen
gelegen moet zijn in onwankelba
re steun aan de V.N.
Thomas Dewey, de Republi
keinse candidaat voor het presi
dentschap, thans gouverneur van
de staat New York, na Truman
het woord voerend, deed een be
roep op groter samenwerking tus
sen de naties.
Onder de toespraken van Tru
man en Dewey vlogen duizend
vliegtuigen waaronder de grootste
bommenwerper ter wereld, de B-
36, een parade, onder leiding van
een schroefloze F-80 Shooting
Star.
Togliatti heeft Zaterdagoch
tend het ziekenhuis verlaten. Hij
is per auto naar huis gebracht.
De wagen werd door een politie
agent per motorrijwiel begeleid.
Toen een meisje aan Togliatti een
tuil rode bloemen wilde overhandi.
gen, werd zij door de politie
tegengehouden. Men veronder
stelt dat de zieke per viiegtuig
naar de Italiaanse Rivièra zal
gaan om er een tijdlang rust te
nemen.
De Franse afgevaardigde ter
Donauconferentie, Adrien Thier
ry, heeft verklaard, dat Frankrijk
zich niet gebonden zou achten
door een nieuwe overeenkomst
waarbij geen rekening gehouden
werd met verworven rechten en
waarover niet alle betrokken par
tijen het eens waren. De korte
ervaring v»n deze conferentie, al
dus zeide hij, heeft reeds bewezen,
dat het Sowjetrussikch standpunt
de toon zal aangeven.
Ook de Britse delegatie ver
klaarde, te zullen vasthouden aan
de verworven rechten, ook al werd'
er een afwijkend meerderheidsbe
sluit genomen.
De Sowjetrussische gedelegeer
de, Wysjinsky, antwoordde: „Dit
is geen taal van medewerkers,
doch van meesters. Wanneer
Groot-Brittannië en Frankrijk
voorwaarden willen blijven stellen,
dan zal de deur, zoals zij voor hen
geopend werd om binnen te tre
den. weer geopend worden om hen
uit te laten. De conferentie kan
geen bedreigingen aanvaarden. Er
zijn hier geen Benelux-vertegen-
woordigers, tegen wie dergelijke
taal kan worden gebruikt."
Ook de vertegenwoordigers van
Tsjecho-Slowakije. Joego-iSlavië,
Roemenië, Hongarije en Bulgarije
keerden zich tegen de aanspraken
van Frankrijk op voorrechten, die,
aldus de Oosteuropese Ministers
van Buitenlandse Zaken, door de
„imprialistisehe" mogendheden
verworven zijn ten nadele van de
rechtmatige belangen, de natuur
lijke rechten en de souvereiniteit
van de kleine Donaustaten. Anna
Pauker (Roemennië) gaf evenwel
toe, dat Frankrijk op de Donau
belangen heeft te behartigen en
noemde het wenselijk daarmede
rekening te houden.
Wysjinsky betoogde, dat Let
Donaustatuut van 1921 niet meer
besaat, „daar het herhaaldelijk
door de ondertekenaars zelf is ge
wijzigd en overtreden." De nieuwe
Donauconventie zou met meerder
heid van stemmen van kracht
worden en de minderheid had zich
hierbij neer te leggen, aldus Wy
sjinsky.
Een Amerikaans voorstel, aan
Oostenrijk volledige stembevoegd
heid te geven, werd verworpen
met zeven tegen twee stemmen,
bij onthouding van Frankriik. De
Oostelijke groep aanvaardde een
Sowjet-Russisch amendement, dat
Oostenrijk slechts raadgevende
stem zou hebben, zoals oorspron
kelijk door de 'Grote Vier voorge
steld. Bij de stemming onthielden
de drie Westelijke mogendheden
zich.
De Oostenrijkse gedelegeerde
zeide, dat de conferentie door dit
besluit een van de belangrijkste
staten, waardoorheen de Donau
stroomt, uitsloot.
De conferentie werd tot heden
verdaagd.
Frank Roberts, de particuliere
secretaris van Bevin, heeft Vrij
dagavond, naar zo juist te Londen
bekend is gemaakt, een onder
houd gehad met Valerian Zorin,
de waarnemende Minister vaji
Buitenlandse Zaken van do Sov
jet-Unie.
Roberts bezocht samen met
Harrison, de Britse zaakgelastig
de, Zorin om 22 uur plaatselijke
tijd in het ministerie van buiten
landse zaken te Moskou. Een
verslag van het onderhoud is in
middels te Londen ontvangen en
door Bevin bestudeerd.
De woordvoerder van het Fo
reign Office kon geen mededelin
gen doen omtrent de inhoud van
het ontvangen rapport. Evenmin
kon hij zeggen, wat cis volgende
stap van de Westelijke mogend
heden zou zijn inzake Berlijn.
In diplomatieke kringen te Lon
den heerst de mening, dat Ro
berts aan Zorin heeft laten we
ten, dat de Britse regering de
mogelijkheid van heropening van
de onderhandelingen over het
Duitse probleem met Molotov of
Stalin wenst te bespreken. Deze
verklaring zou gedaan zijn in
overleg met de Franse en Ameri-'
kaanse ambassadeurs te Moskou,
resp. Yves Chataigneau en Bedell
Smith.