DE KWESTIE BERLIJN DellBelgisctie Koningskwestie CLAY TE WASHINGTON 9cu}jcl«oplïmiisme MAANDAG 26 JULI 1948. Nieuwe Ponywagen voor de Prinsesjes °De voedselvoorziening van Berlijn De toestand in Malakka Europees betalingsplan Post voor Militairen André Marie Premier van Frankrijk Staat van beleg in Caïro Frankering by Abonnement: Terneuzen WEERSVERWACHTING medegedeeld door het K.N.M I. te De Bilt, geldig tot Maan dagavond. Droog, zonnig, warm. Droog, zonnig, warm weer. Zwakke tot matige wind tus sen Oost en Zuid. DE VRIJE 4de Jaargang No. 867- Verschynt dagelijks - Drukkerij N.V). Firma P. J. van de Sande - Terneuzen Advertentieprijs: per mm 10 ct.minimum per advertentie 1,50. Inzending advertenties tot des namiddags 4 uur Rubriek kl. advertenties: 5 regels 60 ct.iedere regel meer 12 cent. Ver melding Brieven onder nr. Bureau van dit Blad 10 cent meer. Abonnementsprijs ƒ3,25 per kwartaal- SOWJETS VOEREN NIEUW GELD IN. Maarschalk Sokolofsky, de Sow- jet-Russische militaire gouver neur in Duitsland, heeft Vrijdag avond een older uitgevaardigd betreffende de invoering van nieuw geld in de Sowjet-zóne en Berlijn. De details van de nieuwe Sow- jet-Russische monetaire maatre gelen worden door de Westerse bezettingsautoriteiten zorgvuldig bestudeerd, aldus is officeel van Amerikaanse zijde medegedeeld. ,,De Westelijlke militaire besturen hebben van begin af aan de vrije circulatie van ihet geld van de Oostelijke zóne in hun sectoren van Berlijn toegestaan, ofschoon zij last ondervonden van de tech nische onvolkomendheden ervan", aldus de Amerikaanse verklaring. „Voorzover de nieuwe Sowjet- Russische verordening in dit op zicht een verbetering zal beteke nen zullen de Amerikaanse, Brit se en Franse autoriteiten de nodi ge maatregelen nemen om, voor het gemak van de bevolking van hun sectoren, de omwisseling van de oude geldsoort der Oostelijke zone voor de nieuwe te verge- makkelijen." Volgens de order van Sokolofs ky worden met ingang van 25 Juli nieuwe bankbiljetten, n.l. de „Deutsche Mark" van de „Deut sche Nbtenbank" (nieuw opge richte circulatiebank) van de Zaterdagmiddag werden de Prin sesjes verblijd met een nieuwe ponnywagen. Het oude wagentje, dat kort na de* bevrijding werd geschonken door de Oranjever- ging te Baarn, was in het onge rede geraakt en daarom besloot de Prov. Utrechtse vereniging van carrosserie- en wagenbouwers „Het Sticht" te Utrecht, een de gelijk en sierlijk wagentje te vervaardigen, dat een plaats in de Koninklijke stallen ten volle waardig zou zijn. Aanvankelijk waren drie typen rijtuigjes ont worpen, waarvan Prinses Juliana tenslotte het z.g. wagonelle-model koos. Het wagentje werd Zater dagmiddag aangeboden en voor gereden. Zowel het Prinselijk Ouderpaar als de Prinsesjes toonden zich zeer verrast door de prachtige uitvoering. De Prinsesjes Bea trix. Irene en Margriet maakten dadelijk een rondje door de tuin en ook Prinses Juliana stelde er prijs op het wagentje even te be proeven Nadat aan Prinses Bea trix een boekje uit het jaar 1890 was Overhandigd, dat alle model len van rjj tuigen bevat uit die jaren, dankte de Prins de'depu tatie met een ferme handdruk voor het mooie stuk werk. Prin ses Juliana en ook de Prinsesjes volgden enthousiast dit voorbeeld. Sowjet-zóne zal de oude Reiehs- marken met aangehechte zegel innemen tegen nieuwe „Deutsche Marken", van 25 tot 28 Juli. De economische commissie van de Sowjet-zóne maakte een uur na het afkomen van de order van Sokolofsky gedetailleerde instruc ties bekend. Per hoofd zullen 70 mark op verzoek worden omge wisseld. Bedragen boven 70 mark per hoofd moeten gedeponeerd worden op een bank en kunnen na 15 Augustus zopder beperking worden opgenomen. Alle banken kunnen hun kasgeld a pari inwis selen. De gezegelde oude marken zul len één tegen één worden omge ruild voor de nieuwe „Deutsche Mark". De „Deutsche Mark" van de „Deutsche Notenbank" zal na 27 Juli de enige geldige geld soort zijn in de Sowjet-zóne en Berlijn. De order van Sokolofsky beves tigt de regelingen, zoals ontwor pen door de economische commis sie van de Sowjet-zóne. A.F.P. meldt nader: de Sow- jet-autoriteiten hebben in hun zóne ongeveer een milioen ton le vensmiddelen in 1946/1947 en 500 000 ton in 1947-48 opgeëist, aldus verklaren de Britse autori teiten. Zij voegen er aan toe, dat ongeveer de helft van deze hoe veelheid uit graan bestond, (4 uit suiker, en de rest uit vlees .en vetstoffen. „De 500.000 ton graan, die Sowjet-Rusland Berlijn edelmoe dig aanbiedt, vertegenwoordigen een gering gedeelte van hetgeen het zich in zijn zóne heeft aange schaft," zo voegen de Britse auto riteiten eraan toe. „Enkele maan den geleden hebben de Sowjet- autoriteiten naar hun zóne 20.000 ton graan gezonden, die naar men zeide uit Rusland afkomstig wa ren, doch slechts een brood per persoon vertegenwoordigden. Daarentegen hebben de Engels- Ameriikaanse autoriteiten sedert het begin der bezetting 11.369.277 ton levensmiddelen, bestemd voor de bevolking van hun zónes en van hun bezettingssectoren te Berlijn ingevoerd." goedkeuring gehecht aan het plan volgens hetwelk op twee manie ren nieuwe dollarfondsen aan de E.C.A.-landen zullen worden ver strekt. Volgens een Zaterdagavond uit gegeven communiqué js 't hoofd doel van het plan nieuwe dollar fondsen ter beschikking te doen komen, zodat de zestien landen kunnen kopen wat ze nodig heb ben, en het geld, dat zij verdiend hebben door exporten van het ene naar het andere land, kunnen ge bruiken om te betalen voor goe deren, welke zjj uit een derde land invoeren. Voorgesteld wordt, dat de lan den, van welke verwacht wordt, dat zij een positieve handelsba lans ten opzichte van alle andere deelnemers aan de E.C.A. zullen vertonen, dolarhulp zullen ontvan gen op de volgende twee manie ren: le. Een dollarschenking, gelijk aan het verwachte crediet op de handelsbalans, op voorwaarde van belofte een gelijk bedrag in eigen valuta ter beschikking te stellen als schenking aan andere landen, die vermoedeijk hun debiteuren zullen zijn, om deze laatste lan den aldus in de gelegenheid te stellen de goederen aan te schaf fen, die ze nodig hébben. 2e. Een dollarschenking zonder meer, welke tezamen met de voorwaardelijke schenking als bo ven het totaal bedrag zal vor men, dat het bureau voor Euro pese economische samenwerking besluit aan te bevelen. Men verwacht, dat dit betalings plan per 1 October 1948 in wer king zal treden, wanneer de admi nistrateur van het bureau er zijn goedkeuring aan hecht. De politieke toestand in België is als gevolg van de ontwikke ling', die de Koningskwestie de laatste dagen neemt, als vrij cri- tiek te kenschetsen. De controverse tussen Katho lieken en socialisten met betrek king tot de oplossing van het thans reeds drie jaar hangende Koningsprobleem is de afgelopen 2 weken nog toegespitst door de beslissing van de liberale partij haar negatieve houding te zullen laten varen, door de motie van het partijbureau van de socialis ten waarin dit eens te meer op troonafstand aandringt en ten slotte door een oproep van het nationale comité der Katholieke Volkspartij tot een raadpleging der bevolking over de terugkeer van de Koning. Verscheidene kranten, (he Za terdagmorgen commentaar uit brengen op de loop der gebeurte nissen doen uitkomen 'dat de tegenstelling tussen Katholieken en socialisten thans te groot is om een ministeriële crisis nog te kunnen vermijden, dat de toe stand inderdaad gespannen is, blijkt wel uit het feit, dat de kabinetsraad van Vrijdagmorgen tot Maandagavond is uitgesteld en ook staatsminister Paul van Zeeland voorlopig van zijn reis naar Irak heeft afgezien. Sommige leden der Katholieke Volkspartij hebben reeds openlijk te kennen gegeven geen mogelijk heid meër te zien een regerings crisis te voorkomen. Deze krin gen nemen het de regering ten zeerste kwalijk op de brief van de Koning, waarin deze een ple- De politie heeft in Malakka door het gehele land overvallen gedaan op bureaux van commu nistische organisaties. De meeste waren verlaten. Enige functio narissen van de Jeugd-Liga wer den gearresteerd. Een ontzet tingsmacht is doorgebroken naar Goea Moesang, waar 17 Juli de politiepost werd verbrand Waar nemers menen, dat de 'bezetting van de plaats de kans, dat in dit door de opstandelingen beheerste gebied een communistische repu bliek zou worden uitgeroepen, zeer klein wordt. (Creech Jones, de Britse Minister van Koloniën, had in het Parlement tegen deze mogelijkheid gewaarschuwd In Zuid-Johore is een gecombi neerde zuiverings-actie door poli tie en leger begonnen. Ekele soldaten, waaronder een Britse majoor zijn om het leven gekomen. Een vertegenwoordiger van een grote rubberfirma heeft verklaard, dat de uitvoer van rub ber in Augustus en September met een kwart zal dalen, Britse legerofficieren zijn be noemd tot politie-officieren. Men heeft officieren, die op het punt staan af te zwaaien, uitgenodigd dienst te nemen bij de politie. En kelen hebben hieraan reeds ge hoor gegeven. Tijdens de afgelo pen razzia's zijn 30 arrestaties in Perak verricht. De Raad van het Bureau voor Economische Samenwerking is Zaterdag te Parijs tot overeen stemming gekomen over 'n Euro pees herstelplan, dat ter hand ge steld is aan Averell Harriman, de reizende ambassadeur van het plan Marshall. De Raad heeft in principe zijn Tijdens een vergadering met enkele leden van de commissie voor buitenlandse betrekkingen van het Amerikaanse huis van afgevaardigden heeft Generaal Clay, de Amerikaanse militaire glouverneur in Duitsland, ver klaard, dat de Amerikaanse strijdkrachten in Duitsland het besluit der regering om in Berlijn te blijven zullen en kunnen uit voeren. Daarna vervoegde Clay zich bij Truman voor een, verder on derhoud betreffende de blokkade van Berlijn. In een gezamenlijke verklaring hebben Eaton, de voorzitter der commissie en Kenneth Royal, Mi nister voor het Leger, medege deeld, dat Clay voor de huiscom missie verschenen was om een uiteenzetting t(e geven van de toe stand in Berlijn, en het werk der Amerikaanse troepen en ander personeel aldaar. Eaton verklaarde „met enige interesse" een' bericht te hebben gelezen, dat de Sovjet-Russen aangeboden hebben de blokkade op te heffen, indien de Sovjet- Russen vrije toegang tot de Ame rikaanse zone kregen. Volgens- In Sovjet-Russische kringen te Berlijn ligt men een opvallend'op timisme aan de dag in verband met de, zij het dan ook voorwaar delijke bereidwilligheid der Wes terse Geallieerden om in de naas te toekomst besprekingen te ope nen over het probleem Duitsland. Naar wij vernemen z°u Moskou van plan zijn de eis te stellen, dat deze onderhandelingen op zeer brede basis worden gevoerd en dat het aantal deelnemende sta ten niet beperkt mag blijven tot dat van de vier grote mogend heden Het zou dé wens van het Krem lin zijn de regeringen van alle landen uit te nodigen, die belang hebben bij de vrede met Duits land, zodat niet alleen alle staten van het Oostelijke blok, die deel namen aan de conferentie te War schau, doch ook kleinere staten van het Westen, die in de strijd tegen het Derde Rijk waren ver wikkeld, aan de conferentietafel een plaats vinden. Aan de andgre kant zou de Sovjet-Unie er op aandringen, dat de grondslag voor eventuele be sprekingen een fundamentele wij ziging ondergaat, in die zin, dat de Westerse Geallieerden niet vasthouden aan de door hen ge schapen feiten, als ib.v. de instel ling van Bizonia en de uitsluiting van Sovjet-Rusland uit het be heer van het Ruhrgebied. Pas nadat het Westen zich tot deze principiële concessie zou hebben bereid verklaard, zouden de Sov jets bereid zijn de Berlijnse blok» kade op te heffen en een nieuwe regeling van d.e status van de voormalige rijkshoofdstad te aan vaarden. Door het Sovjet-hoofdkwartier te Karlshorst wordt met nadruk ontkend, dat Maarschalk Soko lofsky in 'n intervieuw aan 'n cor respondent van United Press zou hebben verklaard, dat de blok kade van Berlijn moet worden beschouwd als een vergeldings maatregel voor een Amerikaanse verordening, volgens welke alle Sovjet-vertegenwoordigers, die naar de Amerikaanse zcfae willen reizen, voorzien moeten zijn van een speciale vergunning. Uitdrukkelijk wordt verzekerd, dat Maarschalk Sokolofsky met geen enkel woord óver de blok kade yan Berlijn heeft gesproken, noch in deze richting enige aan duiding heeft gedaan. het bericht had Sokolofsky ge zegd, dat de Sovjet-Russen de blokkade zouden opheffen als de Westelijke mogendheden ophielden speciale passen te eisen voor Rus sen, die naar de Westelijke zöne willen. Generaal Clay verklaarde ver der, dat de Verenigde Staten en de Britse autoriteiten thans in staat waren de bevolking van West-iBerlijn te blijven voorzien met voedsel en andere voorraden, voor onbepaalde tijd en de gehele komende winter door, via de „luchtbrug". Verder zeide hij, dat er een zeer goede kans bestond op het bereiken van een oplossing van de Berlijnse kwestie. Hij had er reeds eerder de nadruk op ge legd, dat het belang van de ope ratie-luchtbrug vooral hierin be stond, dat er tijd door gewonnen werd voor onderhandelingen. Op desbetreffende vragen zeide Clay: „De situatie is zo, dat zii door onverstandig optreden tot een oorlog zou kunnen leiden. Doch ik geloof niet, dat zoiets zal gebeuren. Wij kunnen een ant woord vinden, dat niet „oorlog" zal betekenen". Clay deelde mede, dat hij de verzekering had gekregen van be schikbaarstelling van nog een groot aantal Skymasters voor de luchtbrug. Met behulp van deze extra machines zou de dagelijks naar Berlijn te brengen voorraad I vermeerderd kunnen worden tot 4500 ton. Aldus zou men de win ter kunnen doorkomen. Werd het een koude winter, dan zou er wel enige ontbering geleden worden doch geen bovenmatige. Vooraanstaande diplomatieke en militaire correspondenten te Was hington stelden generaal Clay op één van de grootste persconferen ties in de geschiedenis van het ministerie van Oorlog talrijke vragen. Over de meeste vraag stukken liet hij zich optimistisch uit. De V.S., Engeland en Frankrijk gingen verder met de plannen voor een regering in West.-Duits- land, zo zeide Clay. Tenslotte zei de Clay, dat de Amerikaanse autoriteiten een nieuwe startbaan op Tempelhof en nieuwe luchtha vens te Spandau aanlegden. bisciet voorstelt, op geen enkele wijze te hebben gereageerd. In het bijzonder verwijt men de Katholieke Ministers meer belang te hechten aan het bewaren van de huidige Katholieke socialisti sche regeringscoalitie dan aan 't oplossen van de Koningskwestie. Van liberale zijde schijnt men een toenadering te zoeken tot de Katholieke Volkspartij en politie ke waarnemers zijn van oordeel dat de liberalen om dit te berei ken bereid zouden zijn een wets voorstel tot het houden van een volksraadpleging inzake de terug keer van de Koning goed te keu ren. In Katholieke kringen ziet -men in deze plotselinge ommekeer eerder een politieke manoeuvre in verband met de eerstvolgende verkiezingen en men wijst er op, dat de liiberalen nis gevolg van hun afwijzend standpunt in de Konihgskwestie vele zetels verlo ren tijdens de laatste verkiezin gen. Voor een samenwerking met de liberalen op deze basis in een nieuwe regering toont men zich dan ook zeer huiverig. De socialisten zijn intussen van oordeel dat het aandringen door wat zij het conservatieve element in de Katholieke Volkspartij noe men, op het houden van een volks referendum, veel eerder een ma- noevre is om op het laatste ogen blik nog de structuurhervorming m de bedrijven te doen mislukken. Het zou evenwel niet zeker zijn dat de C.V.P. met de liberalen een meerderheid zou kunnen vormen om dit tg bereiken. Volgens deze kringen hebben de meeste libera len hun standpunt inzake de Ko ningskwestie niet gewijzigd. De debatten die morgen in de Senaat gehouden zullen worden, mogen met enkele spanning tege moet gezien worden, daar het niet onmogelijk is, dat zij tot ernstige verwikkelingen aanleiding zullen geven indien, socialisten en Ka tholieken niet tot een modus vi- vendi inzake de koningskwestie weten te geraken. De opvarenden van het m.s. „Johan van Oldenbarnevelt" en van het s.s. „Groote Beer", die Vrijdag met militairen aan boord uit Indië naar Nederland zijn ver trokken, kunnen in Port Said correspondentie ontvangen, mits deze niet: later dan 30 Juli a.s. ter post bezorgd wordt. Door de Franse Nationale Ver gadering is met 352 van de 542 uitgebrachte stemmen tot Franse Premier gekozen André Marie die hiermede 40 stemmen meer aan. de vereiste constitutionele meerderheid op zich verenigde. Van betrouwbare zijde wordt vernomen, dat de Franse Presi dent, Vincent Auriol, van zijn landhuis te Rambouillet uit An- c*ré Marie, de nieuwe Premier er telefonisch nog eens op heeft ge- vezèn, dat het van het allergroot ste belang is, dat Frankrijk on verwijld een Regering krijgt Naar verluidt heeft Auriol in het bijzonder verwezen naar de nieu we nota aan de Sowjet-Unie, die door de Franse Regering moet worden bekrachtigd. De Socialistische partijfractie heeft besloten deel te nemen aan het nieuwe Kabinet van André Marie. Volgens te Nicosia (Cyprus) aangekomen reizigers is in Cairo oe staat van beleg afgekondigd. Er was niets bijzonders te bemer ken, doch de kranten werden een dag opgehouden voordat zii Egyp te mochten verlaten. Politie van Cairo heeft strikte orders ontvangen orde en veiligheid te handhaven, zo heeft het Egyptische ministerie van binnenlandse zaken medegedeeld Zaterdagnacht zijn meer dan drie honderd personen gearresteerd, ?r-,naar men weet, verantwoor delijk zijn voor onrust en op- in de afgelopen dagen. Tydens de onlusten werd een Amerikaan gedood en verschillen de andere buitenlanders gewond Het zag er Zaterdagochtend naar uit,, dat de toestand weer tot het normale terugkeerde. Karl Fagerholm, sociaal- democraat en voorzitter van het laatste Finse Parlement, heeft er in toegestem,d een nieuwe rege- nng te formeren, die in de plaats komt van de coalitie-regering, die na de onlangs gehouden alge mene verkiezingen aftrad.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1948 | | pagina 1