De Belgische Koningskwestie
Graaf Bernadotte op Schiphol
DE STRIJD OP MALAKKA.
II
DINSDAG 13 JULI 1948.
Dc locslcancl in Salcslina*
DE KABINETSFORMATIE
De onderhandelingen enet
de Republiek
De stakingen in Frankrijk
De toestand in Duitsland.
ndul
grad|
lad
De plannen voor een
kanaaltunnel
ien
HUl
G(
I
I
gel
I
Frankering by Abonnement; Terneuzen
WEEKS VERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te Die Bilt, geldig tot Dinsdag
avond.
Regenbuien-
Zwaar bewolkt met regen
buien. Naar N.-Westelijke rich
tingen draaiende en dan tot
krachtig toenemende wind.
Koel.
DE
Advertentieprijs
per mm 10 ct.; minimum
per
advertentie 1,50,
4de Jaargang No. 856.
Verschijnt dagelijks .Drukkerij N.Vw Firma P. J. van de Sande Temenzen Abonnementsprijs ƒ8,25 per kwartaal
Inzending advertentie
tot des namiddags 4 uur
Rubriek ki. advertenties}
5 regïis 60 ct.; iedere
rege? meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad
10 cem
NI
Volgens berichten uit semi-
officiële bron te Tel Aviv zijn
Israëlitische troepen Zondag Lyd-
da en Ramleh binnengetrokken.
Zij zouden honderdien krijgsgevan
genen gemaakt heblben.
Volgens de diverse communi
ques' hebben Iraakse eenheden
zich meester gemaakt van een
belangrijke stelling in het gebied
vian Jtenin en verder van de ste
den der Ghazal Jamala en San-
daia ten Noorden van Jenin.
Artillerie van het Transjor-
daans Arabische legioen heeft het
vuur geopend op Joodse posities
in Jeruzalem als represailles voor
het beschieten van het door de
Arabieren beheerste gedeelte van
de oude stad pp Zaterdag. Er
ontstond brand in het Notre-
Dame-hospitium, van waar uit
door Joodse manschappen ge
vuurd werd, aldus het desbetref
fende communiqué.
Volgens een Syrisch communi
qué was het slagveld in Noord-
Oost Palestina, bezaaid met lij
ken van Joden, een 450 in totaal,
H. K. H. de Regentes heeft
Maandag in het Huis ten Bosch
de voorzitter van de Tweede
Kamerfractie van de C.HU., de
heer H. W. Tilanus, de lijstaan
voerder van de V.V.D. Mr. P. .J.
Oud, de voorzitters van de Tweede
Kamerfracties van de -C.P.N. en
van Staatkundig Geref. Partij,
onderscheidenlijk de heren G
Wagenaar en Ds. P. Zandt, als
mede de heer Oh. J. I. M. Weiter,
ter conferentie ontvangen.
INDONESIË
Van de Zijde der Ned. delegatie
vernam Aneta gisteren, dat wat
de "delegatie betreft, de onderhan
delingen met de Repuib. delegatie
normaal voortgang kunnen vin
den, mits niet op basis van het
voorstel van de heren Critchley
en Dubois.
De huidige stagnatie in de be
sprekingen is voornamelijk te wij
ten aan het feit, dat in de ver
leden week gehouden vergadering
van de agendacommissie, d.e Rep.
delegatie nogmaals te kennen
heeft gegeven, diat het voorstel
van deze beide he»en de enige
basis is, waarop de Rep. delega
tie wil onderhandelen.
Volgens de heer Moh, Roem is
het overbodig, over politieke aan
gelegenheden te spreiken zelfs
in de subcommissies indien
zulks niet geschiedt op basis van
dit voorstel
Het Ned. standpunt is, dat er
nog genoeg onderwerpen te be
spreken vallen, zelfs ook poli
tieke, doch niet op basis van het
eerder genoemde voorstel. De mo
gelijkheid bestaat natuurlijk, dat
de aangekondigde nieuwe instruc
ties voor de Ned. delegatie aan
leiding kunnen geven tot een wij
ziging van het Rep. standpunc
ten aanzien van het voorstel van
Crithley en Dubois en dat men
hiermede over het ,,dode punt"
zou kunnen heenkomen.
De Franse Minister-President
Robert Schuman, heeft verklaard,
dat de regering ,,niet zal toe
geven onder de druk betreffende
de herindeling van de salaris
schaal der ambtenaren".
Zeventigduizend employé s van
het departement van financiën en
andere departementen zijn thans
in staking voor een herindeling
der salarisschaal.
Schuman haalde officiële cij
fers aan ten bewijze, dat de prij
zen over het geheel sedert De
cember j.l. niet gestegen zijn.
.Wanneer ik dit zeg, bedoel ik
niet, dat wij tevreden zijn", aldus
voegde hij er aan toe. Hij ver
klaarde, dat .stabiliteit" het
sleutelwoord was van de polities
van zijn regering. Stabiliteit van
prijizen, lonen en koopkracht van
financiën en politiek, door de
regering op een zo groot mo
gelijke parlementaire meerderheid
te doen steunen.
De regering had niet slechts
het budget in evenwicht ge
bracht doch ook sedert Januari
honderd milliard francs aan de
Franse bank tenuibetaald.
na de operaties van de laatste
24 uur.
Volgens een officieel Israëli
tisch communiqué hebben laag-
vliegende Egyptische vliegtuigen
de Westelijke voorsteden van Je
ruzalem gebombardeerd. Man
schappen van Saoedi-Arabië heb
ben voor het eerst deelgenomen
aan de strijd om Jeruzalem.
In Joodse kringen te Tel Aviv
wordt officieel bevestigd, dat de
Arabische stad Lydda zich heeft
overgegeven en Zondagavond
door Israëlitische troepen is be
zet.
Tn goed ingelichte Joodse krin
gen wordt gemeld, dat het Is
raëlische legerzijn zijn gisternacht
heeft meester gemaakt van Misj-
mar Hajarden, een belangrijk
bruggenhoofd aan de Syrische
grens.
Een officieel Libanees commu
niqué meldt, dat in Noord-Oost
Palestina een Joodse aanval is
lafgeslagien. Volgens het commu
niqué zijn de Joden bij Tersjisja
en Mesdelkroem zwane verliezen
toegebracht.
De Israëlische artillerie heeft
Arabische posities in en om de
door de Arabieren bezette oude
stad van Jeruzalem bestookt en
een batterij der Arabieren zou tot
zwijgen zijn gebracht (honderd
meter van het Britse consulaat
inabij de poort van Damascus).
Een woordvoerder der Joden
heeft volgens Reuter verklaart,
dat het Arabische vuur thans be
antwoord wordt met wapens van
Britse makelij. Reuter voegt
[er aan toe, dat het Israëlisch
Ivuren „enig effect scheen te heb
ben, daar de Arabische beschie
ting van het Joodse deel van
Jeruzalem gedurende het eerste
deel van de dag merkbaar zwak
ker werd."
Volgens het Joodse legerbericht
van Maandagavond hebben na
bij de Syrische grens, rondom
Misjnar Hajarden, zware gevech
ten plaats en zijn daar vele
krijgsgevangenen gemaakt, terwijl
er ook oorlogsbuit door de Joden
is behaald.
Naar beweerd wordt, hebben
Israëlische strijdkrachten enige
hoogten nabij Djenin ontruimd.
Arabische vliegtuigen hebben
Affoelen in de Djezreelvallei ge
bombardeerd.
De Britse militaire gouverneur
in Duitsland, generaal Sir Brian
Robertson, heeft, naar aangeno
men wordt, voorgesteld, eventueel
de Britse troepen in Duitsland
gedurende de periode van de
Berlijnse crisis te versterken.
Robertson zou in het bijzonder
de kwestie van het versterken
der „Luchtbrug" naar voren ge
bracht hebben.
Een woordvoerder van 't leger
sprak categorisch de persberich
ten tegen, dat Engeland besloten
was troepenversterkingen naar
de Britse zöne of Berlijn te zen
den. In politieke kringen meent
men, dat hiertoe niet besloten zou
worden zonder de goedkeuring
door het kabinet.
Versterkingen zouden het voor
zieningsprobleem van Berlijn nog
vergroten (er zijn thans minder
dan twee Britse batallions in
Berlijn)
Mayhew, de onder-Minister van
Buitenlandsche Zaken weigerde
in te gaan op de vraag van
Platts Mills (onafhankelijk-
Labour) of de regering „gezien
de dreigende toestand" bereid zou
zijn zich te verbinden geen mili
taire regelingen te treffen voor
dat het parlement de kans had
gekregen de zaak te bespreken.
Mayhew zeide, dat de mogelijk
heid onder ogen zou worden ge
zien om de luchtbrug te gebrui
ken voor het wegvoeren uit Ber
lijn van zieken en ouden van
dagen.
Het dagelijks bestuur van de
Belgische liberale partij heeft Za
terdag j.l. tijdens een vergade
ring een motie aangenomen,
waarin het partijbureau opdracht
wordt gegeven ,,met# onbevangen
heid de verschillende oplossingen
van de Koningskwestie aan
elkaar te toetsen en onverwijld
die oplossing te zoeken, welke het
heil van het land ten goede
komt".
Bij het lezen van deze in vage
en voorzichtige bewoordingen ge
stelde zinsnede, vraagt men zich
af in hoeverre de liberalen op
hun vroeger ingenomen anti-
royalistisch standpunt zijn terug
gekeerd. Dat er iets gewijzigd is
in hun houding tegenover het
Koningsvraagstuk staat echter
wel vast en vooral de Vlaamse
liberale bladen hadden dit in de
afgelopen maand reeds tot uit
drukking gebracht in het com
mentaar op de Koningskwestie,
in het bijzonder wat de volks
raadpleging over de terugkeer
van de vorst betreft. In het al
gemeen wordt aangenomen, dat
de liberale partij door haar motie
te kennen heeft willen geven, dat
zij haar afzijdigheid in het Ko
ningsprobleem laat varen en
thans actief wil deelnemen aan
de oplossing er van. Dat niet alle
liberale partijleden toet met deze
zwenking in de politiek der libe
rale partij eens zijn, blijkt wel
hieruit dat de aangenomen motie
slechts een geringe meerderheid
behaalde: 37 tegen 31 stemmen.
Van katholieke zijde is men in
tussen enigszins sceptisch ge
stemd tegenover deze volte face
der liberalen en men is geneigd
te geloven, dat het hier een ma
noeuvre betreft om de kiezers
weer op de hand te krijgen. Bij
de jongiste verkiezingen toch
hebben de liberalen heel wat
stemmen verloren als gevolg van
de houding, die zij tegenover de
Koningskwestie innamen. Ken
merkend voor het wantrouwen,
dat van de zijde der Katholieken
tegenover de liberalen heerst, is
wei hetgeen de katholieke „Nieu
we Gids" van Maandagmorgen in
dit verband schrijft: „De vraag
rijst in hoeverre de liberalen eer
lijk een oplossing van het Ko
ningsprobleem nastreven. Indien
het er bij, de liberalen om gaat
de regering en haar werk te doen
kelderen, dan dient dit aan de
kaak gesteld te worden. Wij kun
nen niet duiden, dat de Konings
kwestie de inzet wordt van po
litieke knoeierijen".
Hoe het ook zij, men zal spoe
dig weten waar de liberalen op
aan sturen. De door hen inge
stelde commissie zal contact moe
ten opnemen met de andere par
tijen (in het bijzonder met de
Katholieke Volkspartij) en binnen
14 dagen zal zij verslag moeten
uitbrengen en voorstellen doen.
Algemeen wordt aangenomen, dat
deze voorstellen er toe zullen
strekken er bij de regering op aan
te dringen de volksraadpleging
inzake de terugkeer van de Ko
ning doorgang te doen vinden. De
liberalen zouden een hiertoe strek
kend voorstel in de wetgevende
Kamers ondersteunen.
Het socialistische blad „Le
Peuple" van Maandagmorgen weet
nog te berichten, dat Koning
Leopold voornemens zou zijn naar
België terug te keren, indien
tweederde geleelte der Belgische
bevolking zich tijdens een volks
referendum ten gunste van hem
zou uitspreken.
Om precies kwart over vijf
kwam Zondagmiddag het witte
vliegtuig met bet grote rode
kruis aan de zijkanten en de
woorden „Unite Natiomas" boven
Schiphol. De bewolking was laag,
zodat de talrijken diie het toestel
afwachtten, onder wie de Zweed
se gezant, Mr. J. de Lagerberg,
de chef van het protocol van het
Ministerie van Buitenlandse Za
ken Mr. J. Visser en de Directeur
van de K.L.M., de heer Plesman
met zijn echtgenote, het toestel
zagen aankomen, het vrijwel di
rect daarop aan de grond stond.
Heel kort daarna verscheen Graaf
Bernadotte in een aparte loods,
waar pers, fotograven en film
mensen gereed stohden om hem
„door te zagen''.
Met een lachend gezicht zei de
Graaf, toen de heer Plesman
vroeg, ,,wat is dit allemaal", „ziet
u dat niet, het is de pers die mij
wacht".
Graaf Bernadotte kon echter
niet veel meedelen. Voor zijn ver
trek had hij nog een onderhoud
gehad met Koning Abdoellah over
de veiligheid van Jeruzalem. Se
dert zijn vertrek had hij geen na
dere berichten meer ontvangen,
zodat hij niet in staat was com
mentaar te geven op d,e berichten
van de laatste 24 uur. Zijn voor
stel tot een nieuwe wapenstil
stand was gericht geweest aan
de Arabische staten afzonderlijk
en de weigering van de secreta
ris-generaal van de Arabische
liga achtte hij praematiuur en hij
wilde eerst de antwoorden der
verschillende staten afwachten.
Hij bleef niog steeds hoopvol in
zake de mogelijkheid tot vrede:
Letterlijk, zeide liiji: „Mijn missie
is nog niet geëindigd en van bei
de zijiden heeft men de hoop uit
gesproken, dat ik voort zal gaan
met mijn pogingen een oplossing
te vinden". Wel achtte hij de
huidige stand van zaken een
dieptepunt; „maar", zo voegde hij
hieraan toe „ik ben geen gebro
ken man".
Graaf Bernadotte deelde ten
slotte mede, dat hij Zondagavond
naar Lake Success zou vertrek
ken en Zaterdag op Schiphol
hoopt tenug te zijn om met het
zelfde vliegtuig en bemanning
naar Rhodos door te reizen.
„Want", zo zeide bij, „wanneer
ik dit K.L.M.-vliegtuig en deze
bemanning niet tot mijn beschik
king zou hebben gehad, zou ik
niet in staat zijn geweest mij zo
snel te verplaatsen en zo veel be
sprekingen te voeren. Ik heb de
grootste lof voor Viruly en zijm
mannen".
Viruly vertelt.
Even later was het ook moge
lijk de commandant van het
vliegtuig, A. Viruly, te spreken.
Deze vertelde, dat sedert de start
van Schiphol 115 vlieguren waren
gemaakt, hetgeen betekent,-dat
zij 20.015 km hebben afgelegd.
„Overal waar wij geweest zijn
heeft men ons de service geboden,
die men ter plaatse geven kon en
wij konden weer terugvallen op
de gronddienst van de K L.M.
voor de Indië-vliegtiuigen te
Cairo. Wij hebben slechts één
iDe geweldplegers op Malakka
heialben de mijnstad Batoe Arang,
ongeveer 40 km van Singapore
beziet.
Volgens de politie werden vijf
Chinese employé's van de mijnen
gedood en worden versterkingen
zowel politie als militairen
aangerukt.
Er werd eveneens een aanval
gedaan op een rubberplantage,
welke echter werd bedwongien.
Tussen de zeventig en honderd
„communistische guerilla-strij-
ders" zijn het enige kolenmijnen-
centrum van Malakka, Batoe
Arang, binnengedrongen en heb
ben deze plaats;, met behulp van
machinegeweren, anderhalf uur
lang bezet gehouden.
„Geoefende saboteurs hebben
uitrusting van vitaal belang ver
nield". Vijf Chinezen, zo gaat
Reuter voort, zijn „uitgekozen om
vermoord te worden". Een twee
de groep gewapende verzetslieden
heeft een aanval ondernomen op
de rubberplantage Koeala Kang-
sar, een kleine driehonderd km
van Batoe Arang. De Indische
directeur ontkwam en liet de
plantage achter in handen der
guerilla-strijders.
Toen de verzetslieden hun aan
val op Batoe Arang ondernamen,
vlogen Spitfires van de Konink
lijke Britsche Luchtmacht boven
de stad. De aanval begon om
zeven uur 's morgens. Vele aan
vallers warn gekleed in het uni
form van het voormalig Maleise
anti-Japanse volksleger.
Reuter meldt nader, dat 53
treinpassagiers te Arang Batoe
een uur lang door de verzetslieden
in bedwang gehouden zijn. „Zij
werden gefouilleerd en beroofd".
De verzetslieden lubben drie
graafmehines zwaar beschadigd,
zo giaat het bericht voort en zij
dwongen de machinist een dezer
machines in een kloof te rijden.
Voorts zijn acht aanhangwa
gens beschadigd. Gemeld wordt,
dat de mijn-directie veertien da
gen geleden om militaire bescher
ming verzocht heeft, maar dat er
geen troepen beschikbaar waren.
Een groep verzetslieden heeft
het politiebureau aangevallen en
zestien politiemannen gedood.
Een andere groep heeft de wo
ningen der Europeanen omsin
geld. Deze werden met waar
schuwingsschoten binnenshuis ge
houden.
keer met escorte gevlogen en
nimmer het gevoel gehad in ge
vaar te verkeren. Het aantal
elkaar bestrijdende vliegtuigen is
trouwens niet zo groot en er be
staat weinig gevaar voor afweer
geschut, omdat beide partijen in
hoofdzaak alleen maar over lich
te wapens beschikken. De joden
gebruiken Messerschmitz en de
Bgypfcenaren .Spitfires. De tocht
is voor ons niet bijzonder ver
moeiend geweest, omdat wij ge
middeld minder vlogen, dan wij
ih K.L.M. verband gewoon zijn.
Wel moest ik zelf veel organise
ren en was ook de gronddienst
overal erg gebrekkig."
Over de toestand zei Viruly:
„dat deze belangrijk, beter is,
dan men uit de officiële commu
nique's zou verwachten. Het zal
buitengewoon moeilijk zijn om
tot een overeenstemming te ko
men, omdat het standpunt van
-beide partijen sterk staat en men
een kwestie, die jaren oud is, niet
in drie weken kan oplossen. Za
terdag vertrek ik weer met Graaf
Bernadotte en ik verheug mij er
op."
GRAAF BERNADOTTE OP
LA GUARDIA AANGEKO
MEN.
Graaf Folke Bernadotte is gis
teren op het vliegveld van New-
York, La Guardia, aangekomen
Hij werd ontvangen door de
Secretaris-Gene-aal der Ver. Na
ties ,Trygve Lie, met wie hij een
kort onderhoud had.
Bernadotte zeide: „Hoewel ik
het Midden-Oosten heb verlaten,
wil dit nog niet zeggen, dat mijn
zending is afgelopen. Zowel Ara
bieren als Joden hebben mij mede
gedeeld, dat zij hopen, dat ik
door zal gaan met beide partijen
te onderhandelen en dat er een
vredelievende oplossing gevonden
wordt. Het doet mij leed, dat de
gevechten weer begonnen zijn. De
oorlog betaalt nooit, noch aan
overwinnaar noch aan verliezer.
In zijn rapport kan de Veilig
heidsraad zou hij verslag uit
brengen van de handelingen van
zijn missie en van de toestand in
Palestina, zoals hij die zag. Hij
had voorgesteld, dat de Veilig
heidsraad heden bijeen zou ko
men. Zelf zou hij tot Vrijdag te
Lake Success blijven, waarna hij
weer over Amsterdam naar Rho
dos zou terugkeren. „Indien ik
niet zou geloven, dat er hoop
voor Palestina is, zou ik niet met
het bemiddelingswerk doorgaan,"
zeide Bernadotte. Hij weigerde
te antwoorden op de vraag of hij
„krachtdadige actie" door de
Veiligheidsraad aanbeval. Dit
punt kwam voor in zijn rapport
aan de Veiligheidsraad.
Uit Lake Success wordt verno
men, dat de Amerikaanse dele
gatie na aankomst van Berna
dotte de Veiligheidsraad verzocht
heeft zo spoedig mogelijk bijeen
te komen. Zij was zelfs bereid
een nachtzitting te houden, in
dien Bernadotte daartoe in staat
zou zijn. Maandag heeft de Ame
rikaanse delegatie de gehele dag
met die van andere landen, voor
namelijk Engeland, bespreking;en
gevoerd. Het is echter nog niet
zeker of de Ver. Staten een re
solutie zullen indienen of dat dit
aan Engeland overgelaten zal
worden.
De vraag is nu, aldus Reuter,
of de delegaties, na Bernadotte
gehoord te hebben, onmiddellijk
aanleiding vinden te' verklaren
dat een bedreiging van de vrede
optreedt. De meerderheid van de
Raad is van oordeel, dat de tijd
aangebroken is om krachtiger
maatregelen te treffen. Er zal
echter veel van Berndaotte's rap
port afhangen.
Drie Britse parlementsleden,
die te Parijs een bijeenkomst heb
ben bijgewoond, waarop bespre
kingen zijn gevoerd over de plan
nen voor een tunnel over het
Kanaal tussen Engeland en
Frankrijk, zijn te Londen terug
gekeerd, en waarbij ook Franse
parlementsleden aanwezig waren.
Als resultaat van deze besprekin
gen zullen Donderdag aanstaan
de in het Britse en het Franse
Parlement resoluties worden in
gediend, waarin er op wordt San-
gedrongen voortgang te maken
met de Kanaaltamnelplannen.
ng
net
ipjT
aujc
laad
