Oe Geldsanering in Duitsland Aanval op Batavia-Bandoengexpres Het werk der Parlementaire Enquêtecommissie. VRIJDAG 25 JUNI 1948. De Ministers-bijeenkomst te Warschau De Belgische wegenwacht Proclamatie van Maarschalk Sokolofski De Londense havenstaking Halve dag staking in Italië WEERSVERWACHTING medegedeeld doör het K.N.M.I. te De Bilt» geldig tot Vrijdag avond. DROOG WEEK. Overdrijvende wolkenbanken. Droog weer. Matige wind tus sen Noord en West. Weinig verandering van temperatuur. Frankering bjj Abonnement: Temeuzen DE VRIJE 4de Jaargang No- 841- Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V„ Firma P. J. van de Sande A d ver tentieprijo per mm 10 ct.; minimum per advertentie 1,(50. Inzending advertenties tot des namiddags 4 uur Rubriek kl. advertenties: 5 regels 60 ct.; iedere regel meer 12 cent. Ver melding: Brieven onder nr. Bureau van dit Blad 10 cent meer. Terneuzen Abonnementsprijs ƒ3,25 per kwartaal- Uit officiële Nederlandse bron te Batavia-Bandoengexpres Woens door gewapende Indiërs is aange ten werden 10 personen gedood Men vreest, dat het aantal slacht zijn. De trein werd ruim 3 km veer 65- km ten Zuidoosten van Tegelijkertijd werden de telefoon- Batavia wordt gemeld, dat de dag tot ontsporing is gebracht en vallen. Volgens officieuze berich- 10 gewond. offers nog groter zal blijken te ten Oosten van Tjikampek (onge- Batavia) tot ontsporing gebracht, en telegraafleidingen doorgesne- Volgens Nederlandse kringen 's dit de climax van een aantal inci denten in geheel door de Neder landers bezet West-Java tijdens de afgelopen week, die een aan wijzing vormen van toenemende onrust en wetteloosheid. Omtrent de ontsporing van de Batavia-Bandoeng-expres meldt de dienst Legercontacten verder: Woensdagmiddag is de tre;n naar Bandoeng 3 km ten Oosten van Tjikampek gederailleerd als gevolg van sabotage. Onmiddellijk na de ontsporing werd de trein beschoten door een bende, die van vuurwapens voorzien was. Vol gens tot dusver bekende gegevens zijn vermoedelijk 10 personen ge dood en 10 gewond. Tegen deze bende ziin uiteraard de geëigende maatregelen getroffen, aldus de dienst Legercontacten. De namen van de slachtoffers zijn nog niet hekend. Aneta's correspondent te Ban doeng meldt nader, dat reizigers uit de betreffende trein hebben medegedeeld, dat even voorbij Tjikampek op weg naar Bandoeng de trein eigenaardig begon te rij den. Aneta's zegsman zeide, dat hij de bouten van de rails en los gemaakte dwarsliggers langs de weg zag liggen. Op een gegeven ogienfblik kon de trein, niet verder rijden, omdat drie wagons waren ontspoord. Terwijl de trein ont spoorde, werd deze met mitrail leurs beschoten. In de trein mee rijdende militairen konden met hun weinige wapens de saboteurs verdrijven. Een tegenactie Werd' ingezet onder leiding van een ma joor van de K. Ldue ook voor verbinding met Poerwakarta zorgde. Een persfotograaf, waar schijnlijk van het Chinese dag blad „Keng Po" te Batavia legde de gebeurtenissen met zijn camera vast. De gewonden zijn naar het ziekenhuis in Poerwakarta ge bracht. E!en woordvoerder van de Ned.- Indische regering heeft tegenover Aneta verklaard, dat het nauwe lijks toevallig kan heten, dat vrij wel tegelijkertijd uit verschillende Volgens de correspondent te Warschau van het Tsjecljo-Slo- waaks Nieuwsbureau Ceteka zou Molotof gisteren de bijeenkomst van de Oost-Europese Ministers van Buitenlandse Zaken te War schau presideren. De Ministers van Buitenlandse Zaken van Tisje- cho-Slowakije, Bulgarije én Roe menië hebben Woensdag gemeen schappelijke aangelegenheden be sproken, aldus Ceteka. Volgens onbevestigde berichten zou Maarschalk Sokolofski, de Sowjet-jRusisische militair© gou verneur in Duitsland, later op de dag uit Berlijn in Warschau aan komen.. De onlangs opgerichte Belgi sche wegenwacht, die thans over 24 motoren met zijspan beschkt, heeft Woensdag voor de autoritei ten der stad Brussel gedefileerd en een demonstratie gehouden Tydens de hierna volgende lunch bracht de heer H. Rienstra, chef van de afdeling Ledenvoor- lichting van de A.N.W.B., aan de heer Duchaine, directeur van de Belgische Toeristenbond, de ge lukwensen over van de Neder landse zusterorganisatie. De heer Legrand, directeur van de Belgische ..Touring hulp" zeg de vervolgens de heer G. van Leeuiwen, chef van de Nederland se wegenwacht dank voorde medewerking bij de organisatie van de Belgische wegenwacht. plaatsen op Java overvallen en andere extremistische activiteiten werden gesignaleerd. Be woord voerder verklaarde dit op een vraag van Aneta t.a.v. de oor zaken van de verschillende onge regeldheden, die in de laatste da gen gemeld zijn. Hiervan kunnen in de eerste plaats genoemd worden de treinbesehieting bij Tjikampek en berichten uit het Buitenzorgse, waarin gemeld wordt, dat Woensdag vier inciden ten plaats vonden, waarbjj twee doden vielen. De woordvoerder zeide: „Na het binnendruppelen van berichten over extremisten op Mallakka, waarbij klaarblijkelijk van com munistische agitatie sprake is, worden op Java dergelijke voor vallen gemeld. Men krijgt de in- druki, dat de communisten zijn overgegaan tot een soort gueril- latactiek naast of in plaats van het steunen van regeringen of groepen, welke zij In hun greep wensen te krijgen. Dat zij in de tegenwoordige omstandigheden op Java helaas ook hier de moge lijkheid ^vonden onrusten te ver oorzaken' valt te betreuren", al dus de woordvoerder der Neder lands-Indische regering. Aneta's coorrespondent te Bui- te-zorg meldt, dat de administra teur van een onderneming te Ba- loembangan in het Soekaboemise, Thung Djie Tjiong, werd overval len door een gewapende bende. Toen hij tegenstand bood, werd hij dodelijk gewond en overleed kort daar op. De overval geschied de met de bedoeling om te roven. Voorts beschoten sluipschutters in het Buitenzorgse een auto met militairen, waarhij een militair gedood werd. Het Amerikaanse federale Hof heeft een uitspraak gedaan, waarbij het de Nationale Zeelie- denbond en twee aangesloten vak bonden voor een periode van 80 dage nrverboden wordt tot staking over te gaan. DE TOESTAND TE BERLIJN. De Britse en Amerikaanse fi nanciële experts, die de bespre kingen met de Russen te Berlijn hebben gevoerd, noemden Woens dag het functioneren van drie va luta's naast elkaar technisch mo gelijk, doch zij achten de ontwik keling volkomen afhankelijk van de mate, waarin de Sowjet-autorL feiten geneigd zijn samen te wer ken. „Economisch gezien is het iin het belang der Russen, dat een chaos voorkomen wordt, doch wanneer politieke overwegingen bij hen de overhand hebben, dan kunnen wij niets voorspellen" zo zeide Sir Eric Coats, de Britse ex pert. Overigens voorspelde hij, dat het aantal valutaovertredin gen in Duitsland zo groot zal wor den, dat men gevoeglijk de gehele stad in de gevangenis zou kunnen zetten. De door de Russen aange kondigde economische sancties konden zich volgens Coates alleen tegen de Duitse bevolking rich ten en zouden op de autoriteiten der Sowjet-zóne de verantwoorde lijkheid leggen voor het voeden van de gehele Berlijnse bevolking! Hoezeer het leven voor honderd duizenden Berlijners in de komen de dagen tot een plaag zal wor den, blijkt reeds uit de aankondi ging dat de stedelijke diensten en verkeersmiddelen van Vrijdag af alleen Oosterlijk geld zullen aan nemen. De autoriteiten der Sow- jetzöne hebben voorts verklaard, dat de controle op het bezit van Westelijke Marken voor perso nen die in Oost-Berlijn vertoeven, uiterst streng zal zijn. Arbeiders, die hun werkkring hebben buiten de sector waar zij wonen, zullen slechts via de zwarte markt kun nen omwisselen. De bewoners van West-Berlijn hebben één voordeel, zij kunnen in beide delen der stad geld omwisselen, en zodoende een dubbele uitkering krijgen. Alle omstandigheden wijzen er op, dat Berlijn op het punt staat in een chaos te geraken, waarvan de om vang niet te overzien is. De Sowjetzöne heeft de leve ring van verse melk voor zuige lingen en ziekenhuizen in de Wes telijkte sectoren van Berlijn zonder waarschuwing stopgezet. Yolgens een reeds lang bestaan de regeling leverde de Sowjet zöne 33.000 liter verse melk per dag in ruil voor melkpoeder De voorziening loopt niet direct gevaar omdat in West-Berlijn een reserve is aangelegd van 100 ton gecondenseerde melk en 50 ton vollemelkpoeder. Wat de verbinding met Berlijn aangaat is de toestand thans als volgt: Voertuigen van de Weste lijke Geallieerden kunnen nog uit Berlijn naar het Westen gaan. Verkeer in omgekeerde richting is echter niet toegestaan. Het spoorwegverkeer ligt geheel stil nu de Sowjets de laatste spoorlijn hebben gesloten „wegens repara tie". Britse, Amerikaanse en Franse vliegtuigen kunnen nog -van en naar Berlijn vliegen. De telfefoon- en telegraafverbindin gen van Bërlijh met het Westen functioneren nog. Het onder Sowjet-toezicht staan de Duitse persbureau verklaarde gisteravond, dat het moeilijk te zeggen is, wanneer liet vracht- en passagiersvervoer in beide rich tingen kan worden hervat. Volgens waarnemers hebben de geblokkeerde Westelijke sectoren van Berlijn genoeg voorraden om het „beleg" uit te houden. Generaal Clay heeft te Heidel- berg gezegd, dat hij zich geen zor gen maakt over de toestand te Berlijn. Er is niet veel veran derd, zo zei hij. De watervoorzie ning van de Westelijke sectoren is verzekerd en de helft van beno digde electriciteit 'kan worden be trokken van stations binnen het rechtsgebied dezer sectoren, aldus Clay. Een woordvoerder van het Fran- se Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft verklaard, dat Frank- krijk „vast van plan is in Berlijn te blijven". Wat de „koude oor log" in de Duitse hoofdstad be treft zei hij: „Wij zijn in staat met gelijke munt te betalen. Wij kun nen wat gas aangaat meer afsnij den dan de Russen en hetzelfde geldt voor water". Een vergadering van het Berlijnse stadsbestuur, die Woens dagmiddag zou worden gehouden, ie afgelast, omdat manifestanten het stadhuis waren (binnenge drongen. Reuter meldt natter, dat de de monstranten communisten waren, die rode spandoeken met zich meedroegen waarop te lezen stond: „Weg met hen die Berlijn willen verdelen". Degenen van de Berlijnse gemeenteraad die lid waren van de Socialistische Een heidspartij en medestanders op de publieke tribune stonden bij het begin van de vergadering als één man op en riepen herhaalde malen „Verdelers". Enkele ingangen van het ge meentehuis waren geblokkeerd en niet-communistische raadslieden hadden moeite binnen te komen. Eén der burgemeesters, mevr Schroeder, werd uitgejouwd toen zij om orde verzocht. Maarschalk Sokolofski, de Sow- jet bevelhebber in Duitsland heeft zich in een proclamatie tot de be volking van Berlijn gericht. Hij verklaart daarin, .dat het Ge allieerde Bestuursbureau (Kom- mendatura) te Berlijn „in alle op zichten" heeft opgehouden te 'be staan „iDe initiatiefnemers inzake de gescheiden valutahervorming in Berlijn stellen zich niet alleen te vreden met de vernietiging der Duitse eenheid, doch wensen thans tegelijkertijd Berlijn te ver nietigen. Het voorstel om de vier- mogendhedenlbesprekingen over valutahervorming- in het bestuurs bureau van Berlijin dat in alle opzichten opgehouden heeft te be staan te hervatten, is slechts weer een voorwendsel om nog een vieiMmogtendhedenconferentie te doen mislukken", aldus de procla matie. Mr. L. Donker, voorzitter der Parlementaire Enquête Commis sie sprak gisterenavond voor de radio de volgende rede uit: ,,Op 6 December van het vorige jaar, kert nadat de Tweede Ka mer de Parlementaire Enquête Commissie, die een onderzoek moet instellen naar het Londense regeringsbeleid, had ingesteld, heb ik door de radio enige mededelin gen gedaan over het wertk, dat deze enquête commissie te verrich ten heeft. De commissie is zoals U zich zult herinneren in het leven geroepen, om een diepgaand on derzoek in te -stellen naar het re geringsbeleid gedurende de perio de van 10 Mei 1940 tot 20 Novem ber 1945, toen de Staten-Generaal tengevolge van de oorlog en be zetting geen normale controle op het regeringsbeleid hebben kun nen uitoefenen. Het Nederlandse volk heeft nu eenmaal 'n democratische staats vorm en het is gewend, dat te al len tijde voor elke regeringsdaad de betrokken Ministers in de Sta ten-Generaal ter verantwoording kunnen werden geroepen. Daar om werd het door de Tweede Ka mer noodzakelijk geacht om, zij het dan achteraf, toch nog een onderzoek in te stellen naar het regeringsbeleid over een periode, waarin de regering zonder con trole en medewerking van de Sta ten-Generaal de gehele uitvoeren de en de wetgevende macht heeft uitgeoefend en waarin zovele be slissingen zijn genomen, waarme de de hoogste levensbelangen van het Nederlandse vollk gemoeid wa ren. In mijn zoeven genoemde radiorede heb ik aan deze mede delingen verbonden een oproep aan alle Nederlanders, die over belangrijke gegevens mochten be schikken om deze ter beschikking van de commissie te stellen Aan dit verzoek is, zij het in beperkte mate, gehoor gegeven. Daarnaast echter heeft de enquête commissie geleidelijk aan een grote hoeveel heid schrifturen (officiële stuk- toen, publicaties, correspondentie e.d.) te harer beschikking gekre gen. Het woord papier-lawine is hiervoor misschien iets te sterk, maar het lijkt er toch veel od, het is in ieder geval een eerbiedwek kende hoeveelheid geworden. Thans kan gezegd worden, dat de verhoren over zes van de vijf tien in het enquêtebesluit ge noemde onderwerpen, die onder zocht moeten worden, omstreeks September beëindigd zullen zijn. Wanneer wij dan rui et al te on fortuinlijk zijn met het opmaken van de verslagen over deze pun ten en met het drukken daarvan hetgeen men onder de huidige omstandigheden ook niet altijd in de hand heeft ztfllen dus tegen het einde van het jaar de publi caties over deze zes onderwerpen kunnen verschijnen. Deze zes on derwerpen zijn: De wisseling van het opperbe vel In Februari 1940 alsmede de oorlbg in de Meidagen van 1940: het vertrek van de Regering naaj Londen; de opvattingen over de voortzetting van de oorlog; het aftreden van Jhr. De Geer; de te rugkeer van de heer De Geer naar Nederland en de gevoerde finan ciële economische politiek. Dat bij de behandeling van de negen overblijvende onderwerpen nog vele belangrijke zaken aan de orde zullen komen, zal du'delijk zijn, wanneer ik uit de veelheid daarvan slechts noem: De diverse Ministercrises, de hulpverlening aan krijgsgevangenen en civiele gedetineerden, het England-Spiel, de voorbereiding van de terugkeer naar Nederland, het militair ge zag, de positie van de Staten- Generaal en het Indische beleid. Voor de wel eens geuite vrees, dat de zaken de doofpot zullen in gaan, bestaat echter niet de min ste reden. Bij de verslagen toch zullen de stenografisch opgeno men verhoren onverkort worden gepubliceerd. Hetzelfde zal he' geval zijn met belangrijke aan de enquête commissie overgelegde schriftelijke stukken. Ik durf nu reeds aan de hand van de erva ringen van de laatste maanden te zeggen, dat zich daarbij zeer veel hoogst interessant en tot dusver re onbekend materiaal bevindt. Waar het enquêtebesluit vijftien onderwerpen van regeringsbeleid noemt, die onderzocht moeten worden, zal uit het voorgaande duidelijk zijn, dat met de - gehele werkzaamheid van de enquête commissie nog enige tijd gemoeid zal zijn. De enquête commissie vat haar taak ruim op en houdt zich ook bezig met een aantal vraagstuk ken en gebeurtenissen uit de be zettingstijd in Nederland, maar niet met alle daarvan. Nodig blijft, dat er althans enig verband is met het in Londen gevoerde regeringsbeleid. Bestaat echter enig verband, dan onderzoekt de enquête com missie ook wel problemen en ge beurtenissen uit de tijd van de Duitse bezetting in Nederland. Dit betekent dus, dat het zoveel besproken ^England-Spiel" bin nen 'de werkingsfeer van de parlementaire enquête commissie valt, omdat een van de belang rijkste vragen, die zich daarbij voordoen, -is'in hoeverre de Lon dense autoriteiten aansprakelijk gesteld kunnen worden voor het grote succes, dat de Duitsers hier bij hebben gehad. De vele dringende beroepen op de enquête commissie om ook een onderzoek in te stellen naar de verantwoordelijkheid inzake het England-Spiel"', die men in de laatste maanden in de pers heeft kunnen vinden zijn dus, hoe be grijpelijk zij ook zijn, eigenlijk overbodig. Het heeft van de aan vang af reeds in de bedoeling ge legen dat de enquête commissie ook deze zaak zou onderzoeken. Het is een van de onderdelen van haar opdracht De enquête commissie bestaat uit 9 leden van verschillende poli tieke richting en al deze leden zijn doordrongen van de noodza kelijkheid dat deze zaak moet wor den opgehelderd. De verantwoor delijkheid voor het feit, dat zovele moedige strijders voor de herwin ning van onze vrijheid daarbij of tengevolge daarvan zijn omgeko men, moet worden vastgesteld. Met de verhoren over deze zaak is reeds een aanvang gemankt; binnenkort zullen ook verskillen de Duitsers, die zich met d'^inis- tere spel hebben bezig gehouden, zoals Schreieder en Giskes, wor den verhoord. Men kan er zich dus van verzekerd houden dat de commissie al het mogelijke zal doen om in dit opzicht klaarheid te verschaffen. De aan de commissie opgedra gen taak is echter van een om vang als in onze parlementaire geschiedenis nimmer aan een en quête commissie is opgedragen, zodat met de algehele voltooiing van haar werkzaamheden nog vrij geruime tijd gemoeid zal zijn". Het werk in de Londense ha- i vens is slechts gedeeltelijk her vat Men schat het aantal arbei ders, dat de staking voortzet, op zeventienduizend. Öp een tiental schepen werd gewerkt. Het aan tal militairen voor het lossen van voedselladingen is vergroot. De Britse premier, Clement Attlee, verklaarde in het Lager huis, dat er 7000 man in de haven van Londen aan het werk zijn. Tezelfdertijd deelde de officiële raad van havenarbeiders mede, dat er nog 21.366 havenarbeiders in staking zijn, zeer weinig min der dan Woensdag. Attlee zei, dat er niet over de eisen der stakers zal worden on derhandeld, voordat zrj het werk hebben hervat. De havenarbeiders te Leith, één van Schotlands belangrijkste ha vens, hebben Donderdagavond tij dens het lossen van uien uit een Egyptisch schip hel werk neerge legd. Zij gingen hiertoe over, toen het gerucht ging, dat het schip oorspronkelijk te Londen zou worden gelost. •Het Italiaanse algemene vak verbond heeft besloten tot procia- merlng van een halve dag staking op 2 Juli, uit protest tegen het verzet van het verbond van in dustriëlen tegen een loonsaanpas- sing en verhoging van de kinder bijslagen. Ingeval de industriëlen hun houding niet wijzigen, zal 't vakverbond tot nog andere maat regelen overgaan, aldus is mede gedeeld.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1948 | | pagina 1