Telegrammen Comm. Goede Diensten
De monetaire sanering in
West-Duitsland
De strijd In Griekenland.
Weer 25
Textielpunten
geldig
DONDERDAG 24 JUNI 1948.
aan Veiligheidsraad
Toespraak van de Paus
De staking te Londen
De toestand in Paiestina
Verdere besprekingen
te Batavia
Dr HUENDER
Gouverneur van Suriname
Russische verordeningjvoor
geheel Berlijn
Sowjet-Russische
geldzuivering in Berlijn
bevolen
De liquidatie van het
Duitse bezit in de voormalige
neutrale landen
Fraokering by Abonnement: Teraeuzen
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Donder
dagavond.
Vrij zonnig.
Droog en tamelijk zonnig.
Langs de Waddenzee tijdelijk
nog vrij krachtige, overigens
matige wind uit Noordelijke
richtingen. Weinig verande-
in temperatuur.
4de Jaargang No- 840.
Advertentieprijs:
per mm 10 ct.; minimum
per advertentie 1,50.
Inzending advertenties
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertenties:
5 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad
10 cent meer.
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Temeuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
De Commissie voor goede
diensten heeft Dinsdag de Veilig
heidsraad in een telegram mede
gedeeld, dat de onderhandelingen
tussen Nederland en de Republiek
Woensdag zouden worden hervat.
Tevens heeft de Commissie voor
goede diensten in een lang tele
gram geantwoord op de bood
schap van de Raad, waarin) in
lichtingen gevraagd werden over
Het Centraal Distributiekan
toor deelt mede dat wederom 25
punten van de Teijtielkaart V A
804 worden geldig verklaard.
Ook thans wordt er op gewe
zen, dat van deze 25 punten er 5
als extra zijn te beschouwen.
Met ingang van 1 Juli 1948
zijn geldig de bonnen gemerkt
Textiel K 5 punten, Textiel K
res. ter waarde van 10 punten,
Textiel L 1 punt. Textiel M 1
punt.
De bonnen L 5 punten, M 5
punten, Reserve L en Reserve M
zijn derhalve voorlopig niet aan
gewezen.
■BH de ontvangst van de em
ploye's van een grote Italiaanse
bank, heeft de Paus verklaard,
dat er tegenstelling bestaat tus
sen de Christelijke idee en een
bepaalde wijze waarop het geld
gebruikt kan worden. In dit ver
band herhaalde hij de woorden
van Christus, die God tegenover
de mammon stelt. Hij zeide, dat
het geld een bron van talloze
zegeningen over de m/eifs zou kun
nen betekenen indien zij, die het
bezaten er geen ideaal van zouden
maken en een instrument voor
hun egoïsme Hij deed aan zijn
toehoorders en aan de bankiers in
'het algemeen een oproep om wel
dadigheid te betrachten en ver
klaarde met nadruk, d^t de ban
ken een zeer grote verantwoor
delijkheid bezaten.
,,De tegenwoordige economi*
sche orde", zo zeide de Paus, „is
niet denkbaar zonder de factor
geld. De banken bepalen de koers.
Het crediet mag niet dienen om
economisch ongezonde onderne
mingen en ondernemingen die
schadelijk zijn voor het welzijn
van het volk of het burgerlijk
leven te onderhouden, doch moet
in dienst gfefeteid worden aa.n een
gezonde onkenbare eeonomie en
aan werkelijke beschaving".
Ajaai de oproep van de vakver-
enigingsleiders en Minister-Presi
dent Attree tot de stakende haven,
arbeiders _in Londen, het werk te
hervdttenT schijnt weinig gehoor
gegeven te worden. De tekenen
wezen er Woensdagmorgen op,
dat de staking over het algemeen
zou voortduren.
Gisterenmorgen zijn militairen
in werkkleding uit de kazernes
vertrokken naar de havenwijk.
Men veronderstelt, dat zij de op
gehouden voedselschepen zullen
lossen.
In verband met het treffen tus
sen strijdkrachten van de Israëli
tische regering en de Irgoen is
in Tel Aviv een avondklok afge
kondigd.
Volgens mededeling van de
Joodse zender van gisterenmorgen
is de staat van beleg in Tel Aviv
welke Dinsdag was afgekondigd,
gisterenmorgen vroeg weer opge
heven.
Mosje Sjertok. de Israëlitische
Minister van Buitenlandse Zaken
heeft medegedeeld, dat naar de
plaatsgevonden ongeregeldheden
een onderzoek zal worden inge
steld. Die ongeregeldheden waren
volgens Sjertok pogingen van de
Irgoen geweest de regering in
moeilijkheden te brengen. Er zqu
streng tegen de Irgoen worden
opgetreden
de opschorting der onderhande-
lingien. Zij verklaarde, dat deze
opschorting werd veroorzaakt
door bezwaren van de Nederland
se regering tegen het publiceren
van een strikt vertrouwelijk do
cument.
Het telegram vermeldt ook de
pogingen van het Australische en
Amerikaanse lid der Commissie
om een einde aian de impasse te
maken door zekere voorstellen in
de vorm vaneen „iworking paper'
in te dienen. Het Belgische lid
was het niet eens met de hoofd
zaken van de voorstellen en nam
geen deel aan de pogingen.
Volgens het telegram gaf de
Republikeinse delegatie als haar
mening te kennen, dat het voor
gestelde „één van de baste midde
len biedt, waarmee éen oplossing
kan worden bereikt" en stelde zij
voor de onderhandelingen op
basis van deze voorstellen voort
te zetten.
De Indonesische kwestie zou
Woensdagmiddag in de zitting
van de Raad behandeld worden,
doch waarnemers in Lake Suc
cess verwachten, dat de Raacj
gewag zal maken van de verbete
ring in de vooruitzichten en dat
zij de afloop vaft de onderhande
lingen in Batavia zal afwachten
In aansluiting op het Dinsdag
door de C.V.G.D. uitgegeven com
muniqué, waarin de Nederlandse
bereidverklaring tot het voortzet
ten van. de onderhandelingen werd
medegedeeld, verneemt Aneta
thans, dat Jhr. Van Vredesbureh
er iin zijn schrijven aan de C.V.G.D.
op gewezen heeft, dat stopzetting
van de besprekingen met de Re
publikeinse delegatie geenszins
stopzetting van de onderhandelin
gen met de Republiek betekende.
Het gemeenschappelijk communi
qué, uitgegeven na de besprekin
gen tussen Dir. Van Mook en Mo
hammed Hatta, in welk commu
niqué gezegd wordt, dat nader
overleg zal worden gepleegd met
de beide regeringen om na te
gaan hoe de verschillen van in
zicht kunnen worden overbrugd,
maakt zulks duidelijk, aldus deze
brief.
De brief zegt voorts, dat goede
diensten slechte dan nuttig veor
beide partijen kunnen zijn, indien,
eenheid bestaat in de boezem van
de C.V.G.D. en indien de 18 „Ren-
ville-beginselen" gehandhaafd blij
ven als onbetwistbare en onver
anderlijke basis van de huidige
besprekingen.
Van Vredenburch legde er de
nadruk op, dat het van het groot
ste belang is aan het thans begon
nen overleg het discrete karakter
te geven, dat noodzakelijk is om
tot vruchtbaar resultaat te komen.
Naar Aneta voorts verneemt
komt op de agenda voor Woens
dag van de vergadering van de
agendacommissie het Australfsch-
Amerikaanse voorstel voor, dat
door de Nederlanders niet in be
schouwing kan worden genomen,
gelijk Dr. Van Mook aan de leden
Dubois en Critchley heeft mede
gedeeld.
De „Nieuwsgier" zegt hierover
in een hoofdartikel: „Verbazing
wekkend lis intussen dat op de
agenda van da voor Woensdag
vastgestelde vergadering van de
agendacommissie het Australisch-
Amerikaanse voorstel op de agen
da is geplaatst als een der punten
van bespreking. Na de onom
wonden verklaring van de Neder
landse Regering, dat dit voorstel
niet als basis van discussie kan
worden aanvaard, vragen wij ons
af wat er om moet gaan in het
brein van diegenen, die er nu on
middellijk weer mee op de prop
pen komen".
Naar het A.N.P. in doorgaans
welingelichte kringen verneemt,
wordt binnenkort de benoeming
verwacht van Generaal-Majoor
Dr. W. Huender, thans hoofd van
de Nederlandse militaire missie
te Berlijn, tot Gouverneur van
Suriname.
De correspondent van het
A.N.P. te Berlijn meldt:
In economische kringen in W.
Duitsland is men van mening, dat
de doorgevoerde monetaire sane
ring op korte tormijn gunstige
gevolgen kan hebben voor de ont
wikkeling vani de Duitse export.
Het mislukken der pogingen
om de uitvoer der Westelijke
zones aan industriële artikelen in
die vereiste mate op te voeren is
één van de voornaamste zorgen,
d'ie de Duitse economici tot nog
toe bezig hielden. Dr. Von Malt-
zan, de leider van de buitenland
se handel heeft verklaard, dat
door het wegvallen van de zuig
kracht der zwarte markt aanzien
lijke hoevelheden goederen direct
voor export vrij zullen komen.
Tegelijk heeft hij nog eens de
reeds vroeger uitgesproken vrees
herhaald, dat de tegenwoordige
omrekeningskoers van 30 dollar
cent per mark een aantal Duitse
industrieën slechte kansen op de
wereldmarkt biedt.
Maltzan heeft voorts doen uit
komen, dat de uitwerking van de
geldsanering voor de Duitse ex
port mede afhankelijk is van het
overwinnen der hindemissen, die
door de dollarschaarste der vroe
gere Duitse afnemers gevormd
worden. Hij is daarom voorstan
der van het afsluiten van handels
overeenkomsten op basis van
goederenruil.
Vele economici bepleitten naar
aanleiding der sanering een vrijere
ontwikkeling van de zakenrelaties
met het buitenland. Het wordt
door deskundigen als een gemis
gevoeld, dat de sanering is ge
paard gegaan met een aantal
noodzakelijk geachte maatregelen
zoals een nieuwe verdeling van
lasten, wijziging in het distribu
tie-systeem, nieuwe arbeidsverde
ling en belastinghervorming. Deze
laatste is inmiddels Dinsdagavond
afgekondigd. Zoals uit verklarin
gen van Dr. H. Boeckler, voor
zitter der vakbonden der Britse
zone blijkt, bestaat in arbeiders
kringen zeker wantrouwen tegen
de sociale gezichtspunten, waar
van de opstellers der maatregelen
zijn uitgegaan.
A.F.P. meldt nader, dat Soko-
lofski de toepassingn van de geld-
zuivering in de Sowjet-Russische
zóne van Berlijn van 24 Juni af
heeft geproclameerd. De oude
bankbiljetten moeten uiterlijk 28
Juni omgewisseld zijn.
Generaal Ganeval, de Franse
commandant in Berlijn, heeft or
ders uitgevaardigd, dat in de
Franse sector van Berlijn slechts
de instructies van de Franse com
mandant mogen worden toege
past. Oak van Britse zijide zijn
dergelijke instructies gegeven.
De drie Westelijke commandan
ten van Berlijn hebben de Sowjet-
Russische order tot uitvoering
van de geldzuivering. wat betreft
de Westelijke sectoren van de
stad „nul en van gener waarde'
verklaard.
Alle 'banken in de Westelijke
sectoren moesten terstond geslo
ten worden op bevel van de drie
commandanten.
Ook de winkels moesten sluiten
behalve de voedsel- en medica
mentenwinkels.
De orders van de Westelijke
commandanten werden als „nood
maatregel" aangeduid
Volgens de orders blijft de oude
Reichsmark in de Westelijke sec
toren van waarde en moeten de
prijizen onveranderd blijven.
A.F.P. meldt nader, dat de
Westelijke commandanten beslo
ten hebben tot invoering van de
Deutsche Mark in de Westelijke
sectoren van Berlijn binnen 48
uur.
In een gemeenschappelijke ver
klaring van de Amerikaanse,
Britse en Franse militaire gou
verneurs wordt gezegd: „Op
grond van de poging der Sowjets
het economisch leven te Berlijn in
hun macht te krijgen door eigen
geld voor de vierledig bestuurde
stad in omloop te brengen, ach
ten de Westelijke mogendheden
het noodzakelijk de Deutsche
Mark in de drie Westelijke secto
ren van de stad in te voeren."
„Ten tijde van de geldsanering
in de. drie Westelijke zones, on
dernomen óm eeni verdere ver
slechtering van de economische
toestanden daar te voorkomen, is
besOoten de Westelijke sectoren
Van Griekse regeringszijde wordt
gemeld: De regeringstroepen, zo
wel aan het Noordelijk als Zuide
lijk uiteinde van hun hoefijzervor
mig front rondom de berg Gram
mos zijn voortgerukt. 44 Dorpen
nabij Konitza werden verovcc d,
terwijl de tegenstand in het nabij
gelegen Sarandaporosdal werd op
gerold, aldus de berichten.
Mien verwacht, dat de hoofd
aanval tegen de strijdkrachten
van generaal Markos in het Noor
delijk deel zal plaats hebben, waar
van Berlijn niet in de sanering te
betrekken omdat de stad vier-,
ledig bestuurd wordt.
„Voorts waren de drie Weste
lijke bezettende mogendheden van
oordeel, dat het de taak van het
hoogste Geallieerde lichaam in
Berlijn, de kommandantura, was
de geldsanering voor geheel Ber
lijn uit te voeren.
Volgens voorschrift van de Wes
telijke Geallieerden mogen de Sow-
jetmarfcen echter niet in de Wes
telijke sectoren worden besteed.
Van Russische zijde is bepaald,
dat slechts de banken in de Sow-
jet-sector van Berlijn bevoegd zijn
geld om te wisselen. De Berlijners
uit de Westelijke sectoren die de
verordening van Maarschalk So-
kclofsky wensen op te volgen
moeten voor de omwisseling van
het geld in Sowjetmarken dus
naar de Sowjetsector.
Het nieuwe geld mogen zij'naar
hun eigen sector meenemen, maar
daar niet besteden, In de Weste
lijke sectoren wordt de Deutsche
mark in omloop gebracht, d'.e ook
betaalmiddel in de Westelijke
zóne van Duitsland is.
Het onder Russische controle
staande station van Radio Berlijn
heeft bekend gemaakt, dat van
Zaterdag af de vrachtprijzen op
de Berlijnse spoorwegen in Sow
jetmarken moeten worden be
taald.
Sir Eric Coates, de Britse fi_
nanciële deskundige in Duitsland
heeft verklaard, dat de nieuwe
West-Duitse bankbiljetten reeds
per vliegtuig naar Berlijn *ijn ge
bracht. Het naast elkaar bestaan
van twee valuta in Berlijn, aldus
'Coates, is niet de beste oplossing,
maar ik ben er zeker van, dat het
zal gaan. Er zijn wel meer gebie
den waar met succes twee geld
soorten naast elkaar gelden. Het
economisch leven van een grote
stad als Berlijn vormt zodanig een
geheel, dat het onmogelijk is een
barrière door het centrum vgn de
stad op te richten. Als de weder
zijdse voorschriften met betrek
king tot het nieuwe geld stipt zou
den worden uitgevoerd, zou de ge
hele stad gearresteerd moeten
worden, aldus Coates. t
Wij kunnen niet voorspellen in
hoeverre de Russen willen samen
werken, maar het is niet in hun
belang de chaos nog groter te ma
ken. Zij willen de Berlijners niet
van zich vervreemden.
De financiële deskundigen heb
ben doen weten, dat de bepalingen
voor de munthervorming in de
Westelijke sectoren van op enkele
punten zullen afwijken van die
voor de drie Westelijke zones van
Duitsland. Nadere bijzonderheden
werden echter niet gegeten.
De plaatsvervangende Britse
commandant in Duitsland, gene
raal Benson, heeft de burgerlijke
autoriteiten 'in de Britse sector
van Berlijn thans medegedeeld,
dat de omwisseling van Reichs-
marken in Deutsche marken in de
Westelijke sectoren van Berlijn
Vrijdagochtend om zeven uur zal
beginnen. Voor een bepaald be
drag aan oud geld zal een gelijk
bedrag aan nieuw geld worden
verstrekt aan inwoners van de be
trokken sectoren, die tevens zul
len worden uitgenodigd de rest
van hun oude geld en hun tegoe
den te overhandigen en op te ge
ven.
De economische commissie in
de Sowjetzöne deelde gisteren
avond mede, dat de Westelijke
sectoren van Berlijn als „buiten
lands gebied" zullen moeten wor
den beschouwd als de nieuwe
Deutsche mark daar wordt inge
voerd.
Als Berlijn niet door de lucht
bevoorraad wordt, zo werd hier
aan toegevoegd, voorspellen wij
zeer ernstige economische moei
lijkheden in de Westelijke secto-
Een uur na de bekendmaking
door de Westelijke Geallieerden,
dat de Deutsche Mark in de drie
verwoed wordt gevochten om het
versterkte Amoeda.
De voorste regeringspatrouilles
zouden de stellingen van Markos
hebben bereikt. In het centrum
vallen de regeringstroepen aan
Nateptahori, ten Noordwesten van
Grevenau.
Koning Paul heeft zich per
vliegtuig naar het strijdgebied be
geven.
Militaire kringen te Athene
voorspelden, dat de regerings
troepen drie weken i*>dig zouden
hebben om de versterkte hoogten
van het Grammosgebergte te ver
overen en nog een maand om het
gebied te zuiveren.
Waarnemers der V.N. zijn bij
de Grieks-Albanese grens aange
komen om een onderzoek in te
stellen naar beweringen, dat het
Griekse leger van Albanees grond
gebied uit beschoten zóu zijn.
Te Athene wordt medegedeeld,
dat de voorste regeringapatrouil-
les, zowel ten Noorden als ten
Zuiden van de berg Grammos de
Albanese grens hebben bereikt,
waardoor het steunpunt van ge
neraal Markos' troepen geïsoleerd
zou zijn. In het Zuiden zouden de
regeringstroepen, die naar Kame-
nikon oprukken, Marko's troepen
terug hebben geworpen. De laat
ster) zouden Griekenland van Al
banië binnenkomen om de rege
ringstroepen- in de flank aan te
vallen. ~-
Westelijke sectoren van Berlijn
zou worden ingevoerd, heeft de
onder Sowjet-controle staande
Berlijnse radio de volgende waar
schuwing voor de Berlijnse bevol
king omgeroepen:
„De volgende verordening van
het Russische militaire bestuur in
Duitsland geldt voor geheel Ber
lijn".
„In de Westelijke ^önes van
Duitsland uitgegeven bankbiljet
ten mogen niet in Groot-Berlijn
circulerend.
„De invoer van nieuwe West-
Duitse bankbiljetten, alsmede die
van Reichsmanken, Rentenmar-
ken en Geallieerde Marken, en
bet als betaling aanvaarden daar
van in Groot-Berlijn, zal worden
beschouwd als een handeling met
het doel het economisch leven te
schaden."
Zij die deze verordening over
treden, zullen worden vervolgd.
Generaal Loekjantsjenko, staf
chef van maarschalk Sokolofski,
heeft aan mevr. Louise Schroeder,
burgemeester van Berlijn, schrif
telijk bevel gegeven de Sowjet-
Russische geldzuivering ifi de stad
Berlijn onmiddellijk tot uitvoering
te doen -brengen.
De prompte betaling van de op
brengst van de liquidatie der
Duitse activa door Spanje vormt
een scherpe tegenstelling met de
„tra&e en van gebrek aan mede
werking getuigende" houding van
Zweden en Zwitserland, aldus een
officiële verklaring van 't „inter-
geallieerde bureau voor de her
stelbetalingen". Ofschoon Spanje
ais laatste land zich tot deze li
quidatie heeft 'bereid verklaard,
heeft het zich prompt aan zijn
verplichtingen gehouden en reeds
80 millioen peseta's ter verdeling
onder de 19 bij het bureau aan
gesloten landen uitbetaald. Zoais
was overeengekomen heeft Spant-
je een percentage van de op
brengst der liquidatie voor ^ich
gehouden ter vereffening van
Spaanse vorderingen op "Duits
land.
Een aardbeving teisterde
Maandagavond Sangihe (een
eiland in de Sangil en Talud-
groep tussen Noord-Celebes en de
Philippijnen)Op dit eiland, dat
vrijwel het Noordelijkst gelegen
eiland in Indië is, werd vrij grote
materiële schade aan de gebou
wen toegebracht door de aard
schokken, waarvan gedurende de
nacht enige honderden werden
geregistreerd. Persoonlijke onge
vallen werden nog niet gemeld.