Tsjecho-Slowaakse kwestie RADIOREDE VAN SMUTS MAANDAG 24 MEI 1948. ©e leesfond Sn «Palestina Persconferentie woordvoerder Joodse strijdkrachten Oe Veiligheidsraad der Verenigde Naties in de Veiligheidsraad Verklaring van Papanek Ondertekening wet betreffende Am. Luchtmacht 31 Augustus feestdag Amsterdam-Kaafystad in tien maanden Hanna Reits gearresteerd De a. s. verkiezingen in Tsjecho-Slowakije Tegenstelling Amerika- Sroot-Brittannië? Meer brood in Frankrijk Frankering by Abonnement: Terneuzen WEERSVERWACHTING medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt, geldig tot Maan1 dagavond. Koud. In het 2 :den van het land: Aanvankelijk overwegend droog weer, met zwakke of matige wind uit Westelijke richtingen. Later zwaar bewolkt met eni ge regen en naar meer Noor delijke richtingen draaiende wind. Iets kouder dan gisteren. DE 4de Jaargang No. 813- Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V|. Firma P. J. van de Sande Terneuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal Advertentieprijs per mm 10 ct.minimum per advertentie 1,50. Inzending advertenties tot des namiddags 4 uur Rubriek kl. advertenties: 5 regels 60 ct.; iedere regel meer 12 cent. Ver melding: Brieven onder nr. Bureau van dit Blad 10 cent meer. Een woordvoerder van de staf der Joodse strijdkrachten heeft te Tel Aviv een persconferentie gehouden tijdens welke hij over de militaire toestand in Palestina het volgende meedeelde: De Joodse troepen hebben ver schillende bruggen, die naar de Libanon en naar Syrië leiden, en zich zowel ten Oosten als ten Westen van de Jordaan bevinden, opgeblazen. Tot dusver zijn vier luchtaan vallen uitgevoerd, de eerste op Samach, de tweede op de vlieg- haven van Gaza, de derde op het belangrijke dorp Deir Soeneid en de laatste op de wijk Sjeikjarrah te Jeruzalem. Troepenconcentra ties en wapenopslagplaatsen van de vijand werden getroffen. De verbinding tussen de Egyp tische strijdkrachten en die van Koning Abdoellah in het Zuiden van Palestina is nog niet tot stand gekomen. De Arabieren treden niet ten Zuiden van Beersjeba op. Het schijnt, dat het Joodse leger thans tegenover een gecombi neerd algemeen invatieplan staat, daar de vijf Arabische legers voor het eerst verenigde aanvallen heb ben uitgevoerd, die zonder resul taat zijn gebleven. De voornaamste gevechtsfron ten. bevinden zich thans te Jeru zalem en aan de weg naar Sa mach, in Galilea en te Yao Morde Ohai Halve, Gaze en Madja! De toestand aan de fronten. Volgens de laatste Joodse en Arabische berichten is de toestand aan de fronten als volgt: Zuidelijk front: De linkervleugel va* het Egyptische leger is opge rukt tot 48 km ten Zuiden van Tel Aviiv. De nederzetting Yad Mordecai, ten Noorden van Gaza. cn de waterfahriek te Nirim in de Negeib-woestijn liggen onder artillerievuur. Centraal front: Contact tot stand gebracht van Egyptische en Trans- jorflaan.se legers op 3 km ten Z. va* Jeruzalem. De Joden in de Oude Stad Jeru zalem bieden nog steeds krach tige weerstand. De Arabieren marcheren Ramat Rachel ten Z. van Jeruzalem binnen en maken vorderingen in het gebied van Talpioth ten Z.-Oosten van Jeru zalem, waardoor de omsingeling van de Joodse verdedigers in het Zuiden van de stad tot stand ge bracht wordt. Oostelijk front: De Joden hebben een aanval ondernomen ten Oos ten van de spoorwegplaats Sa mach, ten Zuiden van het meer va* Galilea, die twee dagen ge leden op de Syriërs werd her overd. Joodse vliegtuigen bombar deerden des nachts een Arabische concentratie in dit gebied voor de vierde maal achtereen. Ook de plaats ESnge aan de Syrische grens werd gebombardeerd. Noordelijk front: Joodse vlieg tuigen bombardeerden Ramat Napthai aan de Libanese grens. In 'n communiqué van de gene rale staf van de Haganah wordt gemeld, dat de troepen van het Arabisch legioen Zaterdag ver scheidene dorpen in de omstreken van Jeruzalem zijn binnengedron gen en op de stad zelf druk uit oefenen. Het dorp Beertoevia, ten Noorden van Gaza is gebombar deerd, terwijl Kfaroeria met mor tieren is beschoten Het Franse stoomschip Provi dence" heeft Zaterda™ in de ha ve* van Haifa 1.000 Joodse immi granten, die uit het kamp van Bergen-Belsen in Duitsland kwa men en voorzien waren van visa van de Britse consul aan land ge bracht. Joden geven Potasfabriek prjjs. De Joden hebben de potasfabriek te* Zuiden van de Dode Zee, waar op men in de Joodse kringen zeer trots placht te gaan, prijs gegeven. Enkele dagen na door de Arabie- re* opgeroepen te zijn tot over gave, staken zij1 de gebouwen in brand en ontsnapten in boten over de Dode Zee naar Sodqma. Enke le van de gebouwen zijn intact gebleven. Du R.A.F. schiet Egyptische vliegtuigen neer. Volgens een officiële Joodse mededeling te Tel Aviv zouden vliegtuigen van de Royal Airfor- ce Vrijdag vier Egyptische Spit fires hebben neergeschoten, die het Britse vliegveld te Ramath IDavid bombardeerden en daar 'n grote brand veroorzaakten. De vier piloten zijn om het leven gekomen. Tenminste twee vliegtuigen van de Britse luchtmacht en misschien meer, zijn tengevolge van de Egyptische aanval verloren ge gaan, zo heeft een Britse militai re woordvoerder medegedeeld. Vier Egyptische vliegtuigen zijn door Bzfitse gevechtsvliegtuigen neergeschoten. Een vijfde Egyp tische Spitfire werd door vuur van de grond beschadigd. Vier le den van de R.A.F. zijn gedood en drie ernstig gewond. In een officieel Egyptische com muniqué wordt medegedeeld, dat Egyptische vüegtuigen „tenge volge van het slechte weer" het Britse vliegveld van Ramat Da vid hebben aangezien voor het Joodse vliegveld bij Negidobm. Het communiqué zegt voorts, dat de Egyptische vliegtuigen op het vliegveld verliezen aan men sen en materiaal heeft veroor- veroorzaakt. Vijf vliegtuigen, zo zegt het communiqué, zijn verlo ren gegaan. De Haganah deelt mede: „Men heeft zojuist ontdekt, dat de Brit ten aan alle Arabische regeringen een nauwkeurige lijst met alle Britse vliegvelden in Palestina hebben overhandigd, opdat deze niet zouden worden aangevallen. Zij hadden echter het vliegveld van Ramat David vergeten te vermel den, wat dan ook verklaart, dat dit 'vliegveld Zondagochtend door Egyptische vliegtuigen werd aan gevallen." Uit Joodse bron wordt verno men, dat alle zich in Palestina be vindende Britse vliegtuigen Zon dagochtend bevel hebben gekregen onmiddellijk het vuur te openen op alle verdachte .vliegtuigen. Amerikaans Consul-Generaal gedood. Het Amerikaanse Departement van Buitenlandse Zaken heeft me degedeeld, dat de Consul-Generaal der Verenigde Staten te Jeruza- lem, Thomas Wasson, naar het""< Amerikaanse consulaat terugke rend, na op het Franse consulaat een vergadering van de wapen stilstandscommissie te hebben bij gewoond, zwaar gewond is. Hij werd naar het Britse hospi- taalvervoerd en is later aan de bekomen verwondingen overleden. Leden Rode Kruis gemolesteerd. De leider van de Rode-Kruisde- legatie in Palestina, Jacques de Reynier, is Vrijdag te Jeruzalem door Arabieren uit zijn auto ge sleurd, afgeranseld en ontdaan van zijn kleren, zo meldt 'n Joods rapport. Het incident had plaats bij de Jaffa-poort. Zoals eerder gemeld is 'n Zwit serse verpleegster te Tel-Aviv door een Arabische kogel zwaar aan het hoofd gewand. Het be treft hier de Rode-Kruisverpleeg- ster Florense Cousin. Zij is door een Joodse arts geopereerd en be vindt zich thans huiten gevaar. Een bevel om het vuren in Pa lestina te staken aangenomen Door de Verenigde Statep was een resolutie ingediend, waarin wordt voorgesteld de oorlog in Pa lestina te beschouwen als een in breuk op de vrede, in de zin van artikel 39 van het Handvest. De Raad ontkende echter, dat er in Palestina een inbreuk op de vrede plaats heeft. Alleen Colum bia, Frankrijk, de Oekraïne, de Sowjet-Uinie en de Unie gaven aan de resolutie hun stem, terwijl Sy rië zich van stemming onthield. Een bevel om het vuren te sta ken werd door de Raad aangeno men. Het bevel wordt 36 uur na 23 Mei, vier uur voormiddags, van kracht. In de staak-het-vuren-order wor den de betrokken partijen ver zocht zonder voorwaarde alle vij andelijkheden te staken. Voorts werd een Brits amendement goed gekeurd, volgens welke alle par tijen voorrang zullen geven aan de wapenstilstand in Jeruzalem. Hierna werd een gemeenschappe lijke Amerikaanse-Britse resolutie aanvaard. De Sowjet-Unie, de Oekraïne en Syrië onthielden zich van stemming. De zitting werd tot hedenmiddag verdaagd. Eban (Joods Bureau) zeide naar aanleiding van de voorgestelde staak-het-vuren-order, dat op de uitvaardiging van de order onmid dellijk maatregelen moesten vol gen ter verwijdering vara, de voor waarden tot oorlog alsmede rege lingen voor het terugtrekken van binnenvallende buitenlandse le gers en het verlenen van facilitei ten voor de terugkeer van allen, die door oorlogspropaganda in pa niek gevlucht zijn. Indien de be treffende maatregelen zijngeno men zou 't zeer wel mogelijk zijn, dat uit de order een duurzame vrede voort zou komen. Zo niet, dan was vrede onzeker. Dr. Jan Papanek, de voormalige Tsjecho-Slowaakse afgevaardigde bij de V. N., die door de Tsjechi sche regering werd gedesavoueerd toen hij een onderzoek eiste van de gebeurtenissen in Februari, heeft Vrijdag voor de Veiligheids raad verklaard, dat Tsjecho-Slo waakse ledep van verschillende commissies der V. N. voortdurend in moeilijkheden verkeerden, om dat zij, de bevelen van Moskou niet slaafs wilden opvolgen. (De Veiligheidsraad besloot het debat over Palestina „tot later op de dag" op te schorten en eerst de Tsjecho-Slowaakse kwestie te be handelen, waarhij Papanek toege laten zou worden.) Papanek zeide o.m., dat Molo- tof er indertijd te San Francisco bij Jan Masaryk op had aange drongen, een verzoek in te dienen tot toelating van de „Lublin"- regering van Polen tot de confe rentie. Verder zou wysjinsky tijdens de tweede gewone zitting van de Assemblee, toen een Tsjech can- didaat werd voor de Veiligheids raad, verklaard hebben, dat de Sowjet-Unie de candidatuur niet Staat Israël heeft Zondagnamid dag een algemene order „Staakt het vuren" doen uitgaan, overeen komstig de door dé Veiligheids raad aanvaarde resolutie. Deze order geldt alle gewapende mach ten van de Staat Israël op alle fronten, onder voorwaarde dat de tegenpartij op dezelfde wijze han delt. Uit Washington meldt Reuter nader: Het Joodse Bureau heeft het Amerikaanse lid van de wa- penstilstaradscammisafie detr Ver enigde Naties te Jeruzalem mede gedeeld, dat het bereid is de or der „Staakt het vuren" in Pales tina te geven met ingang van heden 20.00 uur plaatselijke tijd. President Truman heeft de wet ondeftekend krachtens welke het effectief der Amerikaanse lucht macht op 70 gevechtsgroepen wordt gebracht. De hiervoor toe gewezen credieten bedragen 319 millioen dollar, 22 millioen dol lar meer dan door de President was gevraagd. Na de ondertekening beeft Pre sident Truman verklaard de no dige credieten pas te zullen goed keuren, nadat hij de gevolgen van die toeneming van uitgaven ap de economie in het algemeen heeft onderzocht. Zulks zal in Septem ber en December a.s. geschieden. In een boodschap aan het con gres verzoekt President Truman eens te meer Alaska als staat in de Amerikaanse Federale Unie op te nemen. De President wijst er o.m. op welke kostbare aanwinst Alaska zou zijn voor de Ameri kaanse nationale economie en welk nut de ontwikkeling van dat grondgebied met zich kan bren gen. De Minister van Binnen landse Zaken heeft aan bur gemeesters en wethouders der gemeenten medegelesld, dat de Ministerraad de da tum voor de viering; van het- Regeringsjubileum van de Koningin en van de 300- jarig-e onafhankelijkheil van Nederland heeft vastgesteld op Dinsdag 31 Augustus. Twee gezinnen die met twee kleine motorbootjes ondeiweg zijn van Amsterdam naar Kaap stad en in tien maanden deze reis hopen te volbrengen, hebben Nice bereikt. De ene familie bestaat uit een Letse beeldhouwer en journalist, zijn vrouw en 31-jarige zoon, de andere uit een Neder landse fotograaf, zijn vrouw en 'n driejarig zoontje. Volgens Radio Hamburg is Hanna Reitsch, de befaamde Duit se oorlogspilote, van wie men aan neemt dat zij in Hitiers gezel schap is geweest, gedurende diens laatste uren in de schuilkelder te Berlijn, gearresteerd bij een po ging naar Oostenrijk te ontko men. Zij had valse identiteits papieren bij zich en zal voor een Amerikaanse militaire rechtbank moeten verschijnen. In 1944 werd Hanna Reitsch onderscheiden voor het meevliegen in een vliegende bom op een proefvlucht. De laatste order van de Veiligheidsraad. De Amerikaanse delegatie bij de Ver. Naties heeft instructie ge kregen de Palestijnse kwestie nog maals voor de Veiligheidsraad te brengen, indien Joden en Arabie ren de strijd tegen hedenmiddag 4 uur niet gestaakt hebben. De order tot staken van vuren is slechts een tijdelijke maatregel. Indien deze laatste order niet wordt opgevolgd zoals wordt verwacht zal de mening van deskundigen het volgende zijn: le. Dat de kwestie in krachtiger termen voor de Veiligheidsraad wordt gebracht, en 2e. Dat de Verenigde Staten het embargo op het zenden van wape nen naar Palestina opheffen. De Veilgheidsraad komt heden avond bijeen om de Tsjecho-Slo waakse en Palestijnse kwesties te bespreken. Israël aanvaardt de order „Staakt het vuren." De voorlopige Regering van de kon steunen omdat de V. S. en Engeland haar steunden. „Tsjecho-Slowakije wilde deel nemen aan de voorbereidende werkzaamheden van de „Kleine Assemblee", aldus Papanek, „doch Wysjinsky, dwong Masaryk er van af te zien". Gromyko (S.U.) ontkende met stelligheid, dat de S. U. zich in Tsjecho-Slowaakse aangelegen heden zou hebben gemengd, en be schuldigde op zijn beurt de V. S. en tot op zekere hoogte Engeland er van, dat zij welbewust de kwestie van Tsjecho-Slowakije hebben getraineerd om eigen in terventie in andere landen te ver hullen. Hij noemde de Chileense resolutie, die de Veiligheidsraad verzoekt om benoeming van een commissie van onderzoek, een brutale interventie in de binnen landse aangelegenheden van Tjse- cho-Slowakije" en verklaarde er zich ten stelligste tegen te zullen verzetten. Na een lang en vruchteloos de bat over de vraag, of Gromyko het recht heeft het voorstel tot instelling van een commissie van onderzoek met zijin veto te tref fen, heeft de Veiligheidsraad de Tsjecho-Slowaakse kwestie tot de volgende week verdaagd. Generaal Jan Smuts, Premier van Zuid Afrika, hoeft aan de vooravond, van de dag van het Britse imperium in een radiotoe spraak verklaard, dat de „organi satie van het Westen" de voor naamste kwestie is gewórden in een wereld, die verdeeld wordt door „het gordijn van vrees". De eenheid van West-Europa was zo wel noodzakelijk als van vitaal belang en „kan wellicht de huidige nederlaag en rampzalige toestand van Europa nog veranderen in een van de mooiste prestaties van staatsmanschap" Door het verloren gaan van de Britse bases in Egypte heeft het imperium een groot verlies gele den, waarvoor nieuwe regelingen moeten worden getroffen. Met het oog hierop moet de gehele na oorlogse toestand worden onder zocht, „opdat het Gemenebest kan worden gepast in het nieuwe pa troon van wereldmachten". Generaal Smuts zeide, dat men zich bij het maken van de plannen voor de V.N. „sneller heeft voort bewogen dan de menselijke na tuur. Ons rooster is verkeerd ge gaan. De mensheid heeft gewei gerd in overeenstemming met on ze visie te handelen en wordt zichtbaar in twee werelden ver deeld". Het „gordijn van vrees" scheidde „de communistische of totalitaire wereld varpde vrije vol keren van het Westen". Drie niet-Katholieke Tsjecho- Slowaakse Kerken hebben Zater dag een beroep op haar leden gedaan om de candidaten van het nationale front bij de aanstaande algemene verkiezingen op 30 Mei te steunen. Deze Kerken zijn: De Evangelische 'Kerk der Tsjechi sche Broederschap, de Tsjecho- Slowaakse Kerk en de Orthodoxe Kerk. De Evangelische Kerk zegt in haar opbrep „De kwestie is meer dan een politieke. De verkiezingen moe ten voor generaties beslissen over de toekomst van het volk." Katholieke priesters, die hun naam hebben laten inschrijven op de candidatenlijst van het natio nale font, hebben zulks gedaan ir strijd met de voorschriften van de Kerkelijke autoriteiten, zo wordt uit betrouwbare bron te Praag vernomen. Drie priesters in Slo wakije zijn als onafhankelijken op de lijst geplaatst. De opvattingen omtrent Geme nebest en imperium moeten wor den herzien tegen de achtergrond van de „twee grote machtspolen, de V.S. en de Sowjet-Unie". Smiuts legde de nadruk op de noodzakelijk voojr helt Gemene,. best om zich te verbinden met de V.S. Dit zou een concentratie van hulpmiddelen en de beschikking over wereldiverhindingen opleve ren, welke aan iedere eventuele aanvaller een halt zou toeroepen. Het Europa ten Westen van het gordijn, zo zeide Smuts, verkeert in een positie van bijzonder ge vaar en een regionaal plan was voor zijn herstel en veiligheid zo wel noozakelijkheid als dringend. Indien er een West-Europese Unie tot stand wordt gebracht, zou er een derde of middengroep ont staan, die minstens gelijk zou zijn aan een van de twee andere mach ten. De veiligheid van dè wereld zou dan rusten op een driehoek van machten en niet, in een be narde positie, gebalanceerd zijn tussen twee grote mogendheden, die, gescheiden door een gebroken Europa, tegenover elkaar zouden staan, aldus Smuts. „Dat, geloof ik, is de koqrs van de volgende grote vooruitgang". Waarnemers te Londen spreke* over de mogelijkheid dat Ameri ka, wanneer het 't embargo op wa penzendingen zou opheffen ten gunste van de Joodse staat, daar door Groot-Brittannië zou dwin gen bet leveren van wapens aan de Arabieren de huidige begren zing binnen de bestaande ver- dragsplichtingen te ontnemen. Hierdoor zouden Amerika en Groot-Brittannië in de situatie komen te verkeren, dat zij elk een der tegenover elkander staan de partijen in Palestina van wa penen voorzien. Het wordt als zeker beschouwd, dat deze kwes tie het onderwerp van gesprek heeft uitgemaakt tijdens het be zoek van Lewis Douglas aan Be- vin Zaterdagmorgen. Robert Schuman, de Franse Minister-President, beeft mede gedeeld, dat het broodrantsoen voor de Fransen verhoogd zal worden met 25 procent, dank zij tarwe- en gr aanleveringen uit de Verenigde Staten.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1948 | | pagina 1