Tsjecho-Slowaakse kwestie
RADIOREDE VAN SMUTS
MAANDAG 24 MEI 1948.
©e leesfond Sn «Palestina
Persconferentie woordvoerder Joodse strijdkrachten
Oe Veiligheidsraad der
Verenigde Naties
in de Veiligheidsraad
Verklaring van Papanek
Ondertekening wet
betreffende Am. Luchtmacht
31 Augustus feestdag
Amsterdam-Kaafystad
in tien maanden
Hanna Reits gearresteerd
De a. s. verkiezingen in
Tsjecho-Slowakije
Tegenstelling Amerika-
Sroot-Brittannië?
Meer brood in Frankrijk
Frankering by Abonnement: Terneuzen
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Maan1
dagavond.
Koud.
In het 2 :den van het land:
Aanvankelijk overwegend droog
weer, met zwakke of matige
wind uit Westelijke richtingen.
Later zwaar bewolkt met eni
ge regen en naar meer Noor
delijke richtingen draaiende
wind. Iets kouder dan gisteren.
DE
4de Jaargang No. 813-
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V|. Firma P. J. van de Sande Terneuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal
Advertentieprijs
per mm 10 ct.minimum
per advertentie 1,50.
Inzending advertenties
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertenties:
5 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad
10 cent meer.
Een woordvoerder van de staf
der Joodse strijdkrachten heeft
te Tel Aviv een persconferentie
gehouden tijdens welke hij over de
militaire toestand in Palestina
het volgende meedeelde:
De Joodse troepen hebben ver
schillende bruggen, die naar de
Libanon en naar Syrië leiden, en
zich zowel ten Oosten als ten
Westen van de Jordaan bevinden,
opgeblazen.
Tot dusver zijn vier luchtaan
vallen uitgevoerd, de eerste op
Samach, de tweede op de vlieg-
haven van Gaza, de derde op het
belangrijke dorp Deir Soeneid en
de laatste op de wijk Sjeikjarrah
te Jeruzalem. Troepenconcentra
ties en wapenopslagplaatsen van
de vijand werden getroffen.
De verbinding tussen de Egyp
tische strijdkrachten en die van
Koning Abdoellah in het Zuiden
van Palestina is nog niet tot stand
gekomen. De Arabieren treden
niet ten Zuiden van Beersjeba op.
Het schijnt, dat het Joodse leger
thans tegenover een gecombi
neerd algemeen invatieplan staat,
daar de vijf Arabische legers voor
het eerst verenigde aanvallen heb
ben uitgevoerd, die zonder resul
taat zijn gebleven.
De voornaamste gevechtsfron
ten. bevinden zich thans te Jeru
zalem en aan de weg naar Sa
mach, in Galilea en te Yao Morde
Ohai Halve, Gaze en Madja!
De toestand aan de fronten.
Volgens de laatste Joodse en
Arabische berichten is de toestand
aan de fronten als volgt:
Zuidelijk front: De linkervleugel
va* het Egyptische leger is opge
rukt tot 48 km ten Zuiden van
Tel Aviiv. De nederzetting Yad
Mordecai, ten Noorden van Gaza.
cn de waterfahriek te Nirim in
de Negeib-woestijn liggen onder
artillerievuur.
Centraal front: Contact tot stand
gebracht van Egyptische en Trans-
jorflaan.se legers op 3 km ten Z.
va* Jeruzalem.
De Joden in de Oude Stad Jeru
zalem bieden nog steeds krach
tige weerstand. De Arabieren
marcheren Ramat Rachel ten Z.
van Jeruzalem binnen en maken
vorderingen in het gebied van
Talpioth ten Z.-Oosten van Jeru
zalem, waardoor de omsingeling
van de Joodse verdedigers in het
Zuiden van de stad tot stand ge
bracht wordt.
Oostelijk front: De Joden hebben
een aanval ondernomen ten Oos
ten van de spoorwegplaats Sa
mach, ten Zuiden van het meer
va* Galilea, die twee dagen ge
leden op de Syriërs werd her
overd. Joodse vliegtuigen bombar
deerden des nachts een Arabische
concentratie in dit gebied voor de
vierde maal achtereen. Ook de
plaats ESnge aan de Syrische
grens werd gebombardeerd.
Noordelijk front: Joodse vlieg
tuigen bombardeerden Ramat
Napthai aan de Libanese grens.
In 'n communiqué van de gene
rale staf van de Haganah wordt
gemeld, dat de troepen van het
Arabisch legioen Zaterdag ver
scheidene dorpen in de omstreken
van Jeruzalem zijn binnengedron
gen en op de stad zelf druk uit
oefenen. Het dorp Beertoevia, ten
Noorden van Gaza is gebombar
deerd, terwijl Kfaroeria met mor
tieren is beschoten
Het Franse stoomschip Provi
dence" heeft Zaterda™ in de ha
ve* van Haifa 1.000 Joodse immi
granten, die uit het kamp van
Bergen-Belsen in Duitsland kwa
men en voorzien waren van visa
van de Britse consul aan land ge
bracht.
Joden geven Potasfabriek
prjjs.
De Joden hebben de potasfabriek
te* Zuiden van de Dode Zee, waar
op men in de Joodse kringen zeer
trots placht te gaan, prijs gegeven.
Enkele dagen na door de Arabie-
re* opgeroepen te zijn tot over
gave, staken zij1 de gebouwen in
brand en ontsnapten in boten over
de Dode Zee naar Sodqma. Enke
le van de gebouwen zijn intact
gebleven.
Du R.A.F. schiet Egyptische
vliegtuigen neer.
Volgens een officiële Joodse
mededeling te Tel Aviv zouden
vliegtuigen van de Royal Airfor-
ce Vrijdag vier Egyptische Spit
fires hebben neergeschoten, die
het Britse vliegveld te Ramath
IDavid bombardeerden en daar 'n
grote brand veroorzaakten.
De vier piloten zijn om het leven
gekomen.
Tenminste twee vliegtuigen van
de Britse luchtmacht en misschien
meer, zijn tengevolge van de
Egyptische aanval verloren ge
gaan, zo heeft een Britse militai
re woordvoerder medegedeeld.
Vier Egyptische vliegtuigen zijn
door Bzfitse gevechtsvliegtuigen
neergeschoten. Een vijfde Egyp
tische Spitfire werd door vuur
van de grond beschadigd. Vier le
den van de R.A.F. zijn gedood en
drie ernstig gewond.
In een officieel Egyptische com
muniqué wordt medegedeeld, dat
Egyptische vüegtuigen „tenge
volge van het slechte weer" het
Britse vliegveld van Ramat Da
vid hebben aangezien voor het
Joodse vliegveld bij Negidobm.
Het communiqué zegt voorts,
dat de Egyptische vliegtuigen op
het vliegveld verliezen aan men
sen en materiaal heeft veroor-
veroorzaakt. Vijf vliegtuigen, zo
zegt het communiqué, zijn verlo
ren gegaan.
De Haganah deelt mede: „Men
heeft zojuist ontdekt, dat de Brit
ten aan alle Arabische regeringen
een nauwkeurige lijst met alle
Britse vliegvelden in Palestina
hebben overhandigd, opdat deze
niet zouden worden aangevallen.
Zij hadden echter het vliegveld van
Ramat David vergeten te vermel
den, wat dan ook verklaart, dat
dit 'vliegveld Zondagochtend door
Egyptische vliegtuigen werd aan
gevallen."
Uit Joodse bron wordt verno
men, dat alle zich in Palestina be
vindende Britse vliegtuigen Zon
dagochtend bevel hebben gekregen
onmiddellijk het vuur te openen
op alle verdachte .vliegtuigen.
Amerikaans Consul-Generaal
gedood.
Het Amerikaanse Departement
van Buitenlandse Zaken heeft me
degedeeld, dat de Consul-Generaal
der Verenigde Staten te Jeruza-
lem, Thomas Wasson, naar het""<
Amerikaanse consulaat terugke
rend, na op het Franse consulaat
een vergadering van de wapen
stilstandscommissie te hebben bij
gewoond, zwaar gewond is.
Hij werd naar het Britse hospi-
taalvervoerd en is later aan de
bekomen verwondingen overleden.
Leden Rode Kruis gemolesteerd.
De leider van de Rode-Kruisde-
legatie in Palestina, Jacques de
Reynier, is Vrijdag te Jeruzalem
door Arabieren uit zijn auto ge
sleurd, afgeranseld en ontdaan
van zijn kleren, zo meldt 'n Joods
rapport. Het incident had plaats
bij de Jaffa-poort.
Zoals eerder gemeld is 'n Zwit
serse verpleegster te Tel-Aviv
door een Arabische kogel zwaar
aan het hoofd gewand. Het be
treft hier de Rode-Kruisverpleeg-
ster Florense Cousin. Zij is door
een Joodse arts geopereerd en be
vindt zich thans huiten gevaar.
Een bevel om het vuren in Pa
lestina te staken aangenomen
Door de Verenigde Statep was
een resolutie ingediend, waarin
wordt voorgesteld de oorlog in Pa
lestina te beschouwen als een in
breuk op de vrede, in de zin van
artikel 39 van het Handvest.
De Raad ontkende echter, dat
er in Palestina een inbreuk op de
vrede plaats heeft. Alleen Colum
bia, Frankrijk, de Oekraïne, de
Sowjet-Uinie en de Unie gaven aan
de resolutie hun stem, terwijl Sy
rië zich van stemming onthield.
Een bevel om het vuren te sta
ken werd door de Raad aangeno
men. Het bevel wordt 36 uur na
23 Mei, vier uur voormiddags, van
kracht.
In de staak-het-vuren-order wor
den de betrokken partijen ver
zocht zonder voorwaarde alle vij
andelijkheden te staken. Voorts
werd een Brits amendement goed
gekeurd, volgens welke alle par
tijen voorrang zullen geven aan
de wapenstilstand in Jeruzalem.
Hierna werd een gemeenschappe
lijke Amerikaanse-Britse resolutie
aanvaard. De Sowjet-Unie, de
Oekraïne en Syrië onthielden zich
van stemming. De zitting werd tot
hedenmiddag verdaagd.
Eban (Joods Bureau) zeide naar
aanleiding van de voorgestelde
staak-het-vuren-order, dat op de
uitvaardiging van de order onmid
dellijk maatregelen moesten vol
gen ter verwijdering vara, de voor
waarden tot oorlog alsmede rege
lingen voor het terugtrekken van
binnenvallende buitenlandse le
gers en het verlenen van facilitei
ten voor de terugkeer van allen,
die door oorlogspropaganda in pa
niek gevlucht zijn. Indien de be
treffende maatregelen zijngeno
men zou 't zeer wel mogelijk zijn,
dat uit de order een duurzame
vrede voort zou komen. Zo niet,
dan was vrede onzeker.
Dr. Jan Papanek, de voormalige
Tsjecho-Slowaakse afgevaardigde
bij de V. N., die door de Tsjechi
sche regering werd gedesavoueerd
toen hij een onderzoek eiste van
de gebeurtenissen in Februari,
heeft Vrijdag voor de Veiligheids
raad verklaard, dat Tsjecho-Slo
waakse ledep van verschillende
commissies der V. N. voortdurend
in moeilijkheden verkeerden, om
dat zij, de bevelen van Moskou
niet slaafs wilden opvolgen. (De
Veiligheidsraad besloot het debat
over Palestina „tot later op de
dag" op te schorten en eerst de
Tsjecho-Slowaakse kwestie te be
handelen, waarhij Papanek toege
laten zou worden.)
Papanek zeide o.m., dat Molo-
tof er indertijd te San Francisco
bij Jan Masaryk op had aange
drongen, een verzoek in te dienen
tot toelating van de „Lublin"-
regering van Polen tot de confe
rentie.
Verder zou wysjinsky tijdens
de tweede gewone zitting van de
Assemblee, toen een Tsjech can-
didaat werd voor de Veiligheids
raad, verklaard hebben, dat de
Sowjet-Unie de candidatuur niet
Staat Israël heeft Zondagnamid
dag een algemene order „Staakt
het vuren" doen uitgaan, overeen
komstig de door dé Veiligheids
raad aanvaarde resolutie. Deze
order geldt alle gewapende mach
ten van de Staat Israël op alle
fronten, onder voorwaarde dat de
tegenpartij op dezelfde wijze han
delt.
Uit Washington meldt Reuter
nader: Het Joodse Bureau heeft
het Amerikaanse lid van de wa-
penstilstaradscammisafie detr Ver
enigde Naties te Jeruzalem mede
gedeeld, dat het bereid is de or
der „Staakt het vuren" in Pales
tina te geven met ingang van
heden 20.00 uur plaatselijke tijd.
President Truman heeft de wet
ondeftekend krachtens welke het
effectief der Amerikaanse lucht
macht op 70 gevechtsgroepen
wordt gebracht. De hiervoor toe
gewezen credieten bedragen 319
millioen dollar, 22 millioen dol
lar meer dan door de President
was gevraagd.
Na de ondertekening beeft Pre
sident Truman verklaard de no
dige credieten pas te zullen goed
keuren, nadat hij de gevolgen van
die toeneming van uitgaven ap de
economie in het algemeen heeft
onderzocht. Zulks zal in Septem
ber en December a.s. geschieden.
In een boodschap aan het con
gres verzoekt President Truman
eens te meer Alaska als staat in
de Amerikaanse Federale Unie op
te nemen. De President wijst er
o.m. op welke kostbare aanwinst
Alaska zou zijn voor de Ameri
kaanse nationale economie en
welk nut de ontwikkeling van dat
grondgebied met zich kan bren
gen.
De Minister van Binnen
landse Zaken heeft aan bur
gemeesters en wethouders
der gemeenten medegelesld,
dat de Ministerraad de da
tum voor de viering; van het-
Regeringsjubileum van de
Koningin en van de 300-
jarig-e onafhankelijkheil van
Nederland heeft vastgesteld
op Dinsdag 31 Augustus.
Twee gezinnen die met twee
kleine motorbootjes ondeiweg
zijn van Amsterdam naar Kaap
stad en in tien maanden deze reis
hopen te volbrengen, hebben Nice
bereikt. De ene familie bestaat
uit een Letse beeldhouwer en
journalist, zijn vrouw en 31-jarige
zoon, de andere uit een Neder
landse fotograaf, zijn vrouw en 'n
driejarig zoontje.
Volgens Radio Hamburg is
Hanna Reitsch, de befaamde Duit
se oorlogspilote, van wie men aan
neemt dat zij in Hitiers gezel
schap is geweest, gedurende diens
laatste uren in de schuilkelder te
Berlijn, gearresteerd bij een po
ging naar Oostenrijk te ontko
men. Zij had valse identiteits
papieren bij zich en zal voor een
Amerikaanse militaire rechtbank
moeten verschijnen. In 1944 werd
Hanna Reitsch onderscheiden voor
het meevliegen in een vliegende
bom op een proefvlucht.
De laatste order van de
Veiligheidsraad.
De Amerikaanse delegatie bij de
Ver. Naties heeft instructie ge
kregen de Palestijnse kwestie nog
maals voor de Veiligheidsraad te
brengen, indien Joden en Arabie
ren de strijd tegen hedenmiddag
4 uur niet gestaakt hebben.
De order tot staken van vuren
is slechts een tijdelijke maatregel.
Indien deze laatste order niet
wordt opgevolgd zoals wordt
verwacht zal de mening van
deskundigen het volgende zijn:
le. Dat de kwestie in krachtiger
termen voor de Veiligheidsraad
wordt gebracht, en
2e. Dat de Verenigde Staten het
embargo op het zenden van wape
nen naar Palestina opheffen.
De Veilgheidsraad komt heden
avond bijeen om de Tsjecho-Slo
waakse en Palestijnse kwesties te
bespreken.
Israël aanvaardt de order
„Staakt het vuren."
De voorlopige Regering van de
kon steunen omdat de V. S. en
Engeland haar steunden.
„Tsjecho-Slowakije wilde deel
nemen aan de voorbereidende
werkzaamheden van de „Kleine
Assemblee", aldus Papanek, „doch
Wysjinsky, dwong Masaryk er van
af te zien".
Gromyko (S.U.) ontkende met
stelligheid, dat de S. U. zich in
Tsjecho-Slowaakse aangelegen
heden zou hebben gemengd, en be
schuldigde op zijn beurt de V. S.
en tot op zekere hoogte Engeland
er van, dat zij welbewust de
kwestie van Tsjecho-Slowakije
hebben getraineerd om eigen in
terventie in andere landen te ver
hullen. Hij noemde de Chileense
resolutie, die de Veiligheidsraad
verzoekt om benoeming van een
commissie van onderzoek, een
brutale interventie in de binnen
landse aangelegenheden van Tjse-
cho-Slowakije" en verklaarde er
zich ten stelligste tegen te zullen
verzetten.
Na een lang en vruchteloos de
bat over de vraag, of Gromyko
het recht heeft het voorstel tot
instelling van een commissie van
onderzoek met zijin veto te tref
fen, heeft de Veiligheidsraad de
Tsjecho-Slowaakse kwestie tot de
volgende week verdaagd.
Generaal Jan Smuts, Premier
van Zuid Afrika, hoeft aan de
vooravond, van de dag van het
Britse imperium in een radiotoe
spraak verklaard, dat de „organi
satie van het Westen" de voor
naamste kwestie is gewórden in
een wereld, die verdeeld wordt
door „het gordijn van vrees". De
eenheid van West-Europa was zo
wel noodzakelijk als van vitaal
belang en „kan wellicht de huidige
nederlaag en rampzalige toestand
van Europa nog veranderen in een
van de mooiste prestaties van
staatsmanschap"
Door het verloren gaan van de
Britse bases in Egypte heeft het
imperium een groot verlies gele
den, waarvoor nieuwe regelingen
moeten worden getroffen. Met het
oog hierop moet de gehele na
oorlogse toestand worden onder
zocht, „opdat het Gemenebest kan
worden gepast in het nieuwe pa
troon van wereldmachten".
Generaal Smuts zeide, dat men
zich bij het maken van de plannen
voor de V.N. „sneller heeft voort
bewogen dan de menselijke na
tuur. Ons rooster is verkeerd ge
gaan. De mensheid heeft gewei
gerd in overeenstemming met on
ze visie te handelen en wordt
zichtbaar in twee werelden ver
deeld". Het „gordijn van vrees"
scheidde „de communistische of
totalitaire wereld varpde vrije vol
keren van het Westen".
Drie niet-Katholieke Tsjecho-
Slowaakse Kerken hebben Zater
dag een beroep op haar leden
gedaan om de candidaten van het
nationale front bij de aanstaande
algemene verkiezingen op 30 Mei
te steunen. Deze Kerken zijn: De
Evangelische 'Kerk der Tsjechi
sche Broederschap, de Tsjecho-
Slowaakse Kerk en de Orthodoxe
Kerk.
De Evangelische Kerk zegt in
haar opbrep
„De kwestie is meer dan een
politieke. De verkiezingen moe
ten voor generaties beslissen
over de toekomst van het volk."
Katholieke priesters, die hun
naam hebben laten inschrijven op
de candidatenlijst van het natio
nale font, hebben zulks gedaan ir
strijd met de voorschriften van de
Kerkelijke autoriteiten, zo wordt
uit betrouwbare bron te Praag
vernomen. Drie priesters in Slo
wakije zijn als onafhankelijken op
de lijst geplaatst.
De opvattingen omtrent Geme
nebest en imperium moeten wor
den herzien tegen de achtergrond
van de „twee grote machtspolen,
de V.S. en de Sowjet-Unie".
Smiuts legde de nadruk op de
noodzakelijk voojr helt Gemene,.
best om zich te verbinden met de
V.S. Dit zou een concentratie van
hulpmiddelen en de beschikking
over wereldiverhindingen opleve
ren, welke aan iedere eventuele
aanvaller een halt zou toeroepen.
Het Europa ten Westen van het
gordijn, zo zeide Smuts, verkeert
in een positie van bijzonder ge
vaar en een regionaal plan was
voor zijn herstel en veiligheid zo
wel noozakelijkheid als dringend.
Indien er een West-Europese Unie
tot stand wordt gebracht, zou er
een derde of middengroep ont
staan, die minstens gelijk zou zijn
aan een van de twee andere mach
ten. De veiligheid van dè wereld
zou dan rusten op een driehoek
van machten en niet, in een be
narde positie, gebalanceerd zijn
tussen twee grote mogendheden,
die, gescheiden door een gebroken
Europa, tegenover elkaar zouden
staan, aldus Smuts. „Dat, geloof
ik, is de koqrs van de volgende
grote vooruitgang".
Waarnemers te Londen spreke*
over de mogelijkheid dat Ameri
ka, wanneer het 't embargo op wa
penzendingen zou opheffen ten
gunste van de Joodse staat, daar
door Groot-Brittannië zou dwin
gen bet leveren van wapens aan
de Arabieren de huidige begren
zing binnen de bestaande ver-
dragsplichtingen te ontnemen.
Hierdoor zouden Amerika en
Groot-Brittannië in de situatie
komen te verkeren, dat zij elk
een der tegenover elkander staan
de partijen in Palestina van wa
penen voorzien. Het wordt als
zeker beschouwd, dat deze kwes
tie het onderwerp van gesprek
heeft uitgemaakt tijdens het be
zoek van Lewis Douglas aan Be-
vin Zaterdagmorgen.
Robert Schuman, de Franse
Minister-President, beeft mede
gedeeld, dat het broodrantsoen
voor de Fransen verhoogd zal
worden met 25 procent, dank zij
tarwe- en gr aanleveringen uit de
Verenigde Staten.