Grote uitslaande brand in het Paleis aan het Noordeinde Nationale Adviesraad der Ver. Staten Frankering by Abonnement: Terneuzen. WOENSDAG 19 MEI 1948. Amer. „eisen" inzake devaluatie van Europese valuta's Mr. Van Kleffens voor de enquête-commissie regeringsbeleid 1940-1945 ©e IccslntiJ an Salcslina RAPPORT Prijs en afzetregeling van stro Geen hoop voor de oude stad van Jeruzalem? WEERSVERWACHTING meéegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt, geldig tot Woens dagavond. Zelfde weerbeeld. Droog en over het algemeen zonnig weer, met iets lagere temperaturen dan gisteren. Meest matige wind tussen Noord en Oost. 4de Jaargang No. 809- Verschijnt dagelUta - Hmkkery N.V. Firma P. J. van de Sande - Terneuzen A dvertentleprfla per mm 10 ct.; minimum per advertentie f 1,50* fnzending advertentie* tot des namiddags 4 uur Rubriek kl. advertentie*} i regels 60 et.; Iedere regel meer 12 cent. Ver melding: Brieven onder nr. Bureau van dit Blad 10 cent meer. Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal Ehren na half vier Dinsdagmid dag is een uitslaande brand uit gebroken in het Koninklijk Paleis aan het Noordeinde. Direct ia de Haagse brandweer met groot materiaal uitgerukt. Be brand! is vermoedelijk ont staan, doordat schilders bezig waren oude verf af te branden. De brand is uitgebroken op de bovenste verdieping van het Pa leis. Aanvankelijk kreeg men de indruk slechts te doen- te hebben met een binnenbrand, doch bin nen de kortst mogelijke tijd, mede door de vrij sterke wind, die er stond, sloegen de vlammen aan alle kanten naar buitén. Vooral aan de achterzijde van net Paleis is het dak een bran dende vuurzee. Van alle kanten stroomde het publiek naar het Noordeinde, te voet en per flets. De rookontwikkeling is zodanig, dat men van vrij grote afstand reeds iets van de brand kan zien. Nader vernemen wij,, dat om tien minuten voor vier Prins Berahard bij de brand arriveerde. De brandweer laat aanvullend materiaal aanrukken. Direct is men begonnen met het inveilig- beid brengen van de inventaris van het Paleis. i* de nabijheid van het Paleis was de hitte vrijwel onverdraag lijk. üfit Kon. Paleis Noordeinde werd in 1533 door een particulier gebouwd en in 1584 door de Sta ten van Holland aan Louise de Coligny, de weduwe van Prins Willem I, ten geschenke gegeven. Daarna kwam het door erfenis In bezit van de Pruisische Koningin, die het tot woning van de Duit se gezant bestemde, terwijl later het gebouw door de Weduwe van Prins Willem V met andere be zittingen van het Huis Oranje werd aangekocht. In 1795 werd het Staatsdomein, doch na het herstel onzer onafhankelijkheid weer het eigendom van het Huis van Oranje en sindsdien werd het steeds door de Koninklijke Familie bewoond. De laatste restauratie dagtekend van 1891, De Indische zaal, geschenk van de bevolking der Overzeese Gewesten, hij het huwelijk der Koningin, werd in 1907 bijgebouwd. Zoals hekend re sideerde H.M. de Koningin de laatste jaren niet meer in het Pa leis. Het werd feitelijk alleen nog bfl plechtige ontvangsten inge schakeld. Nog steeds breidt de brand zich momenteel uit. Van 't dak is niet veel meer over en men begint te vrezen voor de beide zijvleugels. Er wordt koortsachtig door brand weermannen en militairen ge werkt, om de inboedel naar bui ten te brengen. Z.K.H. Prins Bernhard gaf bier bij zelf de nodige instructies. Nog steeds rukt nieuw materiaal van de Haagse brandweer uit. Het plafond van de balzaal ge raakte eveneens in brand. Alle voorwerpen van waarde, evenals de kunstschatten heeft men kun nen redden. Om even half vijf waren aan de voorzijde van het Paleis geen uit slaande vlammen meer waar te nemen. Toen te kwart over drie bleek, dat de onder het brandende dak gedeelte liggende achterkamers van het. middengedeelte van het Paleis bedreigd werden (de zolde ringen waren toen reeds op enige plaatsen aan het doorbranden) werd het raadzaam geacht de zich daar bevindende kunstvoor werpen en het meubilair in veilig heid te brengen, waartoe de poli tie de hulp inriep van een aantal militairen en marechaussees, waarbij zich vele burgers voegden. Aldus gelukte het, met vereende krachten hier vrijwel de gehele in ventaris te redden. Omstreeks 16.00 uur Werd het verblijf in dit gedeelte te gevaar lijk en gelastte het brandweerper soneel de ontruiming ervan. Inder daad stortte even later onder don derend geraas de zoldering van de in het linker gedeelte gelegen bal zaal naar beneden. Reeds van verre af kon men boven het centrum der stad een grote goor-gele rookkolom zien, die door de Noordoostenwind in sdhain opwaartse richting omhoog werd gedreven. Op alle bruggen en pleinen stonden mensen en ook uit de ramen hingen velen en van mond tot mond werd gezegd: ./Het Paleis staat in brand". Een der schilders heeft naar het voor lopig onderzoek heeft uitgewezen, met een steekvlam zitten werken. Op de binnenplaats van het Pa leis stond een lange rij van per sonen, burgers en militairen, en zo gaf men elkaar de verschillen de voorwerpen door, zoals vazen, stoelen, tapijten, schilderijen enz., die uit het brandende middenge deelte werden weggedragen Ongeveer het gehele brandweer materiaal uit Den Haag was bij het blussingswerk betrokken en o.m. ook een brandweerwagen uit Westzaan, die toevallig passeerde en op weg was naar de brand weertentoonstelling op Houtrust. Met donderend geraas komen nog steeds grote stukken van het plafond naar beneden. De brand woedt het hevigst in de grote balzaal. De andere vertrekken in het middengedeelte hebben zeer veel te lijden van het water. Om kwart vóór vijf is het dak met de plafonds van de bovenste en de eerste verdieping, welke boven de grote ingang zijn ge legen, ingestort. De grootste kostbaarheden schij nen thans in veiligheid te zijn, zoals tapijten, edelsmeedwenk enz. Toen de brand hevig op de bovenste verdieping van het Pa leis woedde, werd onder degenen, die de brand gade sloegen, waar bij een aantal journalisten, de vraag gedaan om de kostbaar- 1 heden van het Paleis mede in veiligheid te willen brengen. Onmiddellijk begaven zich de vrijwilligers de linkervleugel van het Palels in. waarna zij in al lerijl begonnen schilderijen, meu belen, kostbare vazen, kleding stukken enz. in de tuin van het Paleis neer te leereen. Aan de achterzijde bevond zich ook Z. K. H. Prins Bernhard, die het blus singswerk gade sloeg. Nadat de voornaamste kostbaarheden uit de linkervleugel in veiligheid wa- ren gebracht, vormden de vrij willigers een lange keten en gaven elkander zo het kostbare servies werk door. Uit de ramen van de bovenverdieping werden kleren en beddengoed naar omlaag ge worpen. De rookontwikkeling is nog zeer aanzienlijk. De balzaal is nagenoeg uitgebrand en de bovenste verdieping verwoest. Hoewel men thans aanneemt, dat de brand gelocaliseerd is, be staat er nog steeds gevaar voor uitbreiding, doordat enige dak spanten waarschijnlijk nog naar beneden zullen komen. De Indi sche kamer met het vele fraaie houtsnijwerk gelegen nabij de grote halzaal, die door brand ge-- heel verwoest is, loopt ook gevaar. Om vijf uuur zijn de militairen en matrozen vertrokken. In de gangen van het Paleis staat het water wel 10 cm hoog en al degenen, die bij de blus- sings- en reddingswerkzaamheden zijn ingezet, moeten door het wa ter waden. Het gehele plafond van de gro te balzaal ia naar beneden ge komen. Men vreest nu ook, dat de spanten van het dak van het midden-gedeelte naar beneden zullen komen en op de nog bran dende vloer van de balzaal te recht zullen komen. Hierdoor zal waarschijnlijk de vloer van de balzaal doorzakken. Daarom is de grote vestibule van het Paleis ontruimd. Met grote pieken steekt men thans gaten in het plafond van de vestibule om daar door het water naar beneden te laten komen, waardoor de druk op de vloer van de balzaal ver minderd zal worden. De brand is ontstaan in het dak van de linkervleugel. Daar waren enige schilders bezig met het afbranden van de daklijsten. Daarbij is op een gegeven ogen blik tussen de zinken laag en het plafond een brandje ontstaan waar zij echter niet bij konden komen. Men dacht aanvankelijk, dat het niet zo erg was, doch toen het vuurtje zich iets uitbreidde, maakten de schilder^ een gaatje om bij het vuur te kunnen komen. Hierdoor kon ook de wind aan het vuur komen, dat direct werd aangewakkerd en waardoor het gehele plafond spoedig in brand stond. Om zes uur kon men met vrij grote stelligheid aannemen, dat de brand in het Paleis Noord einde bedwongen was. De grote balzaal op de eerste verdieping van het midden-voor- gedeelte is geheel verwoest, even als de gehele bovenste verdieping die als een veter is uitgebrand en ingestort. Op deze verdieping huisde personeel. Vleugels en achtergedeelte van het Paleis hebben grote waterschade gekre gen. De Paleistuin bletk een opslag plaats van meubelen, beeldhouw werken, schilderijen, vitrines en lichtomamenten. Statieportretten en allegorische voorstellingen la gen of stonden tussen rollen tapn- ten, sofa's, stoelen en tafels tus sen rozenbedden op de gazons en vele rappe en voorzichtige han den pakten de kostbaarheden in dekens en laadden ze op vracht auto's. De Paleistuin en naaste omgeving werden streng bewaakt door rijkspolitie, marechaussée en rechercheurs in burger. Een ge zelschap journalisten, dat in de gelegenheid werd gesteld een be zoek aan de Paleistuin te bren gen, werd na afloop volgens de regelen van de kunst gefouilleerd, zoals trouwens iedereen, die de tuin verliet. Men was vooral be vreesd voor souvenirjagers. Om 8 uur was de brand geheel geblust. Naar aanleiding van het Reu- terbericht inzake een mededeling van de Amerikaanse Nationale Adviesraad, dat de Verenigde Staten van de landen va.n het plan-Marshall zouden „eisen" een devaluatie van hun valuta in. overweging te nemen, .vernemen wij van welingelichte zijde, dat in dien bedoeld bericht juist zou zijn en er dus eventueel aan de lan den, welke aan het plan-Marshall deelnemen eisen op monetair ge- De Nederlandse ambassadeur te Washington, Mr. E. N. van Klef fens, Is gisterenmiddag in het ge bouw der Tweede Kamer gehoord door de enquête-commissie rege ringsbeleid 1940,1945. Het verhoor liep over: de wijze, waarop in de Ministerraad het besluit tot het overbrengen van de zetel der regering naar het buitenland is tot stand gekomen en de daaraan gegeven uitvoe ring; de opvattingen, waardoor de opvolgende kabinetten en hun leden zich hebben laten leiden ten aanzien van de voortzetting van de oorlog en de Nederlandse deel neming daaraan; het aftreden va.n Jhr. Mr. D. J. de Geer, als Minis ter van Algemene Zaken en van Financiën en als voorzitter van de Raad van Ministers en de aan Jhr. De Geer verstrekte opdracht voor een reis naar Nederlands- Indië en het falen daarin, als mede de wijze, waarop hij naar Nederland heeft kunnen terug keren. bied zouden worden gesteld, het in Nederlandse kringen niet waarschijnlijk wordt geacht, dat dergelijke voorwaarden ook aan Nederland zullen worden gesteld. Uit de besprekingen, welke van Nederlandse zijde naar aanleiding van de Amerikaanse hulpverle ning aan Europa tot dusverre met de Amerikaanse autoriteiten zijn gevoerd is steeds de conclu sie naar voren gekomen, dat een eventuele valuta-devaluatie in het kader van het plan-Marshall in de eerste plaats zou moeten gelden voor o.m. Frankrijk, Italië en Grieken! and. In officiële kringen weigert men commentaar te verstrekken om trent het verslag dat eergisteren door de Amerikaanse nationale adviserende raad ia voorgelegd aan President Truman en waarin gewezen wordt op de noodzake lijkheid van de devaluatie der munten van sommige Europese landen, die deelnemen aan het plan-Marshall. De Britse pers brengt Dinsdag ochtend de hoofdbestanddelen van dit verslag en stipt aan dat, vol gens de opvattingen van de on dertekenaars van dit verslag een muntaanpassing in Europa' een der voorwaarden van de Ameri kaanse hulpactie is. Een woordvoerder van het Britse Ministerie van Financiën verklaarde in verband hiermede- „Wij menen niet dat dit verslag het pondsterling beoogt. Herhaal delijk hebben wij onze oositie in zake devaluatie te kennen ge geven en ik meen dat het over bodig is te herhalen dat de Brit se rggermg geenszins voornemens is het pond ten opzichte van de dollar te devalueren". Naar de nationale adviesraad het voornaamste orgaan, dat de Amerikaanse economische po litiek bepaalt heeft medege deeld, zullen de V. S. van de lan den van °t plan-Marshall „eisen" een devaluatie van hun valuta In overweging te nemen, indien de V.S. dit noodzakelijk achten. In een door President Truman aan het congres gezonden rapport verklaart de raad, dat de V. S. van deze landen zullen eisen met het internationale monetaire fonds overleg te plegen t.a.v. een wijzi ging van hun wisselkoersen, in dien de V. S. de koersen te hoog vinden. Enige wijzigingen in de wisselkoersen (devaluatie van va luta) zouden misschien in de naas te toekomst aangebracht moeten worden, aldus het rapport. „De wisselkoersen van sommige Euro pese landen zullen tijdens de duur van het Europese herstelprogram aangepast moeten worden. Deze aanpassing van de wisselkoersen kan niet voor alle landen tegelij kertijd geschieden", zo verklaart de raad in zijn rapport. Het zegt verder, dat het monetaire fonds en de wereldbank „in de goede richting" gaan en e raad het niet nodig vindt het charter van een der instellingen thans te wijzigen. Er wordt echter aan toegevoegd, dat de V. S. op het ogenblik geen geld meer aan het fonds dienen te verstrekken. Een woordvoerder van de na tionale adviescommissie heeft naar aanleiding van een interpretatie van de mededelingen van de raad, dat de V. S„ indien een land zou weigeren tot wijziging van ziin wisselkoersen over te gaan, het zouden bedreigen met inhouding van de Marshall-hulp, verklaard, dat deze interpretatie „volstrekt overdreven" was. In officiële kringen in Was hington wordt het Britse pond, dat thans gewaardeerd wordt op iets meer dan 4 dollar, beschouwd als een van de Europese valuta, die voor een eventuële devaluatie in aanmerking zou kunnen ko men. In de laatste maanden hebben Frankrijk en Italië maat regelen genomen om hun valuta ten opzichte van de dollar te de- valuëren. Het bestuur van het Bedrijf schap voor hooi, stro en ruwvoe- der, heeft besloten met betrek king tot stro van oogst 1948, geen prijs- en afzetregeling in het leven te roepen, met dien ver stande, dat ten aanzien van de stroverwerkende industrie, wat de te ontvangen hoeveelheden be treft, beperkingen kunnen worden opgelegd. Dit besluit behoeft nog de goedkeuring van hogere instan ties. Wat betreft het stro van de oogst 1947, blijft de geldende prijs- en afzetregeling onverminderd van kracht. Het Arabische hoge bestuur meldt, dat de Palestijnse Arabie ren Ramleh nabij het vliegveld Lydda hebben veroverd. Dit be richt is nog niet dbor andere bronnen bevestigd. Volgens onbevestigde berichten uit Amman hebben de in de oude stad van Jeruzalem ingesloten Joden, ten getale van ongeveer 1000, zich aan de Arabieern over gegeven. Te Bagdad wordt medegedeeld, dat de Iraakse troepen in Pale stina de Joodse nederzetting Ges- jar, ten Zuiden van het meer van Galilea hebben bezet. Nader wordt gemeld, dat er géén Joodse luchtaanval op het vliegveld nabij Cairo is uitge roerd. Het betrof een oefening van de Egyptische luchtmacht in de buurt van Cairo. Een Egyp tisch toestel werd door het Egyp tische afweergeschut van het vliegveld Helipolls nabij Cairo tot landen gedwongen, daar het geen antwoord gaf op radio-signalen. Reuter geeft het volgend over zicht van de fronten in Palestina, gebaseerd op de laatste berichten van Arabische en Joodse zijde Het Zuidelijk front (Egyptena- den)Er is geen nieuws omtrent de Egyptenaren die in Noordelijke richting langs de kust optrekken, sedert zij, naar 24 uur geleden ge meld werd, de plaats Majdal. ten Noorden van Gaza en 56 km van Noorden van Gaza en 56 km van Tel Aviv, hebben veroverd. Volgens onbevestigde berichten uit Cairo trekken de Egyptische troepen landinwaarts op en heb ben zij Reersjeba, aan de weg naar Jeruzalem, bezet. Het Oostelijk en centraal front: Troepen van het Arabische legioen nemen vooruitgeschoven posities in in de heuvels van Judea en zijn binnen gezichtsafstand van Tel Aviv. Naar gemeld wordt, zij,n 50.000 man aan Joodse troepen rondom Tel Aviv geconcentreerd. De Arabieren belegeren nog steeds 1.300 Joden in het oude deel van Jeruzalem en beschieten dit stads deel met artillerie. Iraakse strijd krachten, die tijdens het weekein de de Jordaan zijn overgetrokken, melden de Joodse nederzetting Gesjhar, ten Zuiden van het meer van Galilei, te hebben veroverd. Het Noordelijk front: De Haga- nah meldt, dat Acre zich aan de belegerende Joodse troepen heeft overgegeven. Er is geen nieuws over de Libanese troepen, die van het Noorden uit Palestina binnen rukken. Het Noordwestelijk front: Er is geen nieuws over de vorderingen der Syriërs, die melden dat zij Tiberias en Joodse nederzettingen 11 j J*ei uit de lucht hebben aan gevallen. Jeruzalem bezet. Volgens een communiqué van het Arabisch legioen is dit de oude stad van Jeruzalem binnen getrokken en heeft het de Joodse wijk ingenomen. Een andere groep van het Arabische legioen is naar de Noordzijde van Jeruzalem ge trokken, terwijl artillerie op een de stad beheersende punt is Ge plaatst. Alle hoop. dat de heilige plaat- s5P...,ln Jeruzalem van de strijd afzijdig zouden blijven schijnt thans verloren te zijn, nu de strijdkrachten van de Haganah pogingen in het werk hebben ge steld om de binnen de muren van oe oude stad door de Arabieren ingesloten 1300 Joden te redden. De Joodse strijdkrachten zijn naar de Jaffapoort opgerukt met pantserwagens onder hevige be schieting door de Arabieren; die in 2e, Uren.s en °P de muren posities hebben ingenomen. De 1300 Joden in de stad zijn omsingeld door 15.000 Arabieren en dezen worden op hun beurt in gesloten door de Joodse strijd krachten buiten de oude stads muren. terwijl deze laatste Joodse ruig weer van de buitenwereld is afgesloten door de Arabieren, die de gehele stad omsingeld hebben. De leden van de wapenstil- standscommissie van de V. N. pogen nog steeds, in samenwer king met het Rode Kruis, een wapenstilstand tot stand te bren gen, door telefonisch contact met de strijdende partijen De Joden zouden ingestemd hebben met een gewijzigde versie van het wapen- - stils tandsvoorstel, volgens het welk het Rode Kruis de stad zou neutraliseren, doch de Arabieren zouden nog wachten op goedkeu ring van het voorstel door Koning Abdoellah van Transjordanië, die zij hun „algemeen bevelvoerder" noemen. De Veiligheidsraad kwam o-iste- avond te Lake Success opnieuw

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1948 | | pagina 1