Amerikaans-Russische besprekingen
De NecUBelgische militaire overeenkomst
De Belgische Regeringscrisis.
Tie teesfnnei in «L#aicsftflna
VRIJDAG 14 MEI 1948.
BEVIN over mogelijke
Qpen brief «an Wallace
Kabinetswijziging in Sydë.
Britse Pers
over radio-toespraak van
Koningin Wilhelmina.
Eerste optreden van
Heintje Davids in Amerika
Aanval van Wallace op
George Marshall.
Einaudi beëdigd
ranJkerlng by Abonnoment; Terneuzen.
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Vrijdag
avond.
lets warmer.
Plaatselijk ochtendmist. Over
het algemeen weinig bewolking
en droog weer. Iets hogere
temperatuur. Meest zwakke
wind.
VRIJE ZEEUW
4de Jaargang No. 806-
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. I van de Sande Temeuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
Advertentieprijs
per mm 10 ct.; minimam
per advertentie 1,Ö0<
Inzending advertenties
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertentie»)
5 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven ondei
nr. Bureau van dit Blad
10 cent meer.
Ernest Bevin, de Engelse Mi
nister van Buitenlandse Zaken,
heeft Woensdag in het Lagerhuis
verklaard, dat de Amerikaanse
regering hem thans volledig op
«le hoogte heeft gesteld van haar
jongste bespreking met de Sow-
jet-regering. ,,Ik wil volkomen
openhartig spreken, daar ik niet
verlangend ben verder in bespre
kingen te treden, zolang de weg
niet geëffend is. Ik heb te veel
mislukkingen gehad. Er moet
heel wat voorbereidend werk wor
den verricht", aldus Bevin.
„Ik verlang naar vrede, naar
een regeling met de S. U. Ik wil
misverstand uit de weg ruimen.
Maar ik kan niet meehelpen aan
het brengen van Vrede in de we
reld, indien ik de Westelijke mo
gendheden en mogendheden in
andere delen van de wereld moet
vragen hun beginselen en hun
overtuiging te laten varen om
zich aan te passen hij iets, waar
zij het niet mee eens zijn"
Bevin verklaarde, dat hij niets
van deze onderhandelingen af
wist, voordat hij het Dinsdag door
de radio gehoord had.
Naar aanleiding van de publi
catie door de S. U., voordat de
Amerikaanse regering het Sow-
jet-IRussisch antwoord ontvangen
had zeide Bevin: „Indien de am
bassadeur van een land niet vol
komen openhartig met de Minis
ter van Buitenlandse Zaken van
een ander land kan spreken zon
der dat het gepubliceerd wordt,
indien hij dat niet kan doen om
de partijen tot elkaar te brengen,
is de toestand niet alleen on
draaglijk, doch is vrede onmoge
lijk"
Indien de kaarten op tafel wor
den gelegd, kunnen wij mogelijk
ee* kans krijgen, dat een vredes-
Henry Wallace, candidaat van
de „derde partij" voor de Ame
rikaanse presidentsverkiezingen,
heeft een „open brief" gericht
tot Stalin, waarin verklaard
wordt, dat de gehele wereld moed
had gekregen door ae nota-wis-
seling tussen Amerika en de
Sowjet-Unie. In de brief wordt
bij de grote mogendheden, ter
beëindiging van de „koude oor
log" aangedrongen op het doen
van de volgende istappen:
1. Algemene beperking van
de bewapening en uitbanning van
alle manieren van massale ver
nietiging.
2. Stopzetting van de uitvoer
va* wapens van het ene land
naw het andere.
3. Hervatting van onbeperkte
handel (met uitsluiting van oor-
logagoederen) tussen de twee lan
de*.
4. Vrij verkeer van burgers
en studenten tussen en in de twee
lanten.
5. Hervatting van de vrije uit
wisseling van wetenschappelijke
informatie en materiaal tussen de
tw*e landen.
6. Heroprichting- van een ge
reorganiseerde TJNRRA of oprich
ting van een of ander bureau van
de V. N. voor internationale hulp
verlening.
Men verwacht in Syrië binnen
vier en twintig uur de vorming
van een nieuw coalitie-kabinet
van twaalf ministers, teneinde
eenstemmigheid te hereiken ten
aanzien van de toekomstige actie
ten opzichte van Palestna, aldus
wordt van betrouwbare zijde be
richt.
De Syrische Minister van Bui
tenlandse Zaken heeft de Britse,
Amerikaanse en Sowjet-Russische
gezanten mededeling gedaan van
het besluit van de regering uit
voering te geven aan de beslissing
van de Arabische Liga een beroep
te doen op de Arabische staten
„geregelde legers te gebruiken
voor herstel van de vrede in Pale
stina".
Alle Syriërs zijn via de radio
gewaarschuwd identiteitspapieren
bij zich te dragen. Het burger
verkeer naar de zuidelijke grens
was beperkt tot personen met
speciale passen.
conferentie werkelijk succes
heeft".
Bevin verklaarde, dat Engeland
de kaarten op tafel heeft gelegd
van het ogenblik af, dat hij zijn
functie aanvaardde. Bevin was
van oordeel, dat het louter bijeen
roepen van een conferentie op
grond van algemeenheden zon
der gedetailleerde voorbereidende
werkzaamheden te verrichten, de
deelnemers op hetzelfde punt zou
brengen als na de viermogend-
hedenconferentie.
„Men moet het mij niet kwa
lijk nemen, indien ik zeg, dat ik
verlangend ben naar vrede zo ver
langend naar een regeling met de
S. U., dat ik elke mogelijke oor
zaak van misverstand uit de weg
wil ruimen door de weg te effe
nen zo ver als dat menselijker
wijs mogelijk is".
Na verklaard te hebben, dat
niet Engeland de vrede had tegen
gehouden besloot Bevin met de
woorden: „Al wat ik wil is vrede,
al wat ik wil is vrede, dat zeg
ik met nadruk".
Volgens kringen, die in
nauwe betrekking staan tot de
Zweedse regering, heeft Zweden
Noorwegen het aanbod van een
militair bondgenootschap gedaan.
Verschillende Britse bladen heb
ben de rede van Koningin Wilhel
mina, waarin Zij aankondiging
doet van Haar troonsafstand, vrij
wel onverkort wee: ^egeven.
James Oldfield ekent in de
„Daily Herald", het orgaan van de
Britse Labourpartij, ten aanzien
van de werkzaamheid van Konin
gin Wilhelmina aan: „De meester
lijk-bestendigende rol, welke Zij
in de Nederlandse aangelegenhe
den heeft gespeeld Zij is wel de
„macht achter het kabinet" ge
noemd moet Haar wel afgemat
hebben.
De „Daily Mail" noemt Konin
gin Wilhelmina de „Nederlandse
Victoria", zowel wat betreft uiter
lijke verschijning en gestadigheid
van karakter als politieke invloed.
Beide Koninginnen, aldus 't blad,
bestegen op achttienjarige leeftijd
de troon en beiden regeerden lan
ger dan een van Haar voorgan
gers. Het blad toont verder in een
speciale fotomontage Koningin
Wilhelmina ten tijde van Haar
troonsbestijging, als moeder van
Prinses Juliana, als grootmoeder,
als „democrate" rijdend op een
fiets in het park van het paleis
Soestdijk, en temidden van uit
Nederland gevluchte kinderen in
een kamp te Coventry, tijdens de
oorlog.
Henriëtte Davids heeft Dinsdag
avond in het Holland House haar
eerste voorstelling in Amerika
gegeven voor een geheel uitver
kochte zaal. Zij werd welkom ge
heten door de fungerende Neder
landse Consul-Generaal Teixeira
de Mattos. Ook voor de twee nog
volgende voorstellingen is de zaal
reeds geheel uitverkocht. Na dit
optreden in Holland House gaat
Henriëtte Davids naar Holly
wood.
Leraren van het middelbaar on
derwijs zullen meer dan 1500 cur
sussen leiden. Over anderhalf jaar
moet ieder officier ver gevorderd
zijn in de kennis der Nederlandse
taal. Met zijn kennis van deze
taal zal hij bevordering rekening
worden gehouden.
Uit de antwoorden van de Mi
nister op een aantal vragen viel
op te maken dat het militair ae-
coord slechts voor het moeder
land geldt en niet voor de over
zeese gebiedsdelen. Een uitbrei
ding van het accoord tot d,e ko
loniën is zelfs niet voorzien.
Tenslotte legde kolonel De
Fraiteur ep de nadruk op, dat
geen gemeenschappelijk opperbe
vel voor de legers van beide lan
den is ingesteld. De souvereini-
teit van België en Nederland
wordt integendeel door het* ac
coord erkennen geëerbiedigd. De
tekst van de overeenkomst zal
geheim worden gehouden.
iDfe Belgische Minister van
Landsverdediging kolonel De
Fraiteur heeft aan vertegenwoor
digers van de pers enige bijzon
derheden verstrekt over de mili
taire overeenkomst, die hij in
Den Haag heeft ondertekend.
Het accoprd, aldus de Minister,
voorziet in de samenwerking op
het gebied der instructie der bei
de legers hun bewapening en be
voorrading. Het betreft hier pro
blemen die reeds na de bevrijding
voor beide landen actueel waren
en die geleid hebben tot een sa
menwerking, waarvan de huidige
overeenkomst de bevestiging is.
Kolonel De Fraiteur wees er in
dit verband op, dat Nederland
een bestelling voor zijn leger
heeft geplaatst bij de Fabrique
Nationale d'Armes de Guerre in
België, terwijl Belgische leger
vliegtuigen in Nederlandse werk
plaatsen worden gereviseerd en
hersteld.
Voor de uitvoering van het ac
coord worden drie commissies in
het leven geroepen: 1. een com
missie voor de studie van de al
gemene legerpolitiek; 2. een
commissie voor de bewapening,
die de gezamenlijke aankopen in
beide landen of in het buitenland
zal regelen; 3. een commissie,
voor het onderhoud van materiaal
en onderdelen en voor standaar
disatie van wapens en vervoer.
Naar de Belgische Minister van
Landsverdediging verder opmerk
te, voeren de generale staven der
heide landen reeds besprekingen
om tot eenzelfde opvatting om
trent het gebruik der eenheden
te kamen.
'Gezamenlijk zal het weten
schappelijk onderzoek ter hand
worden genomen, terwijl talrijke
officieren voor langere periodes
zullen worden uitgewisseld. In
het kader der Westerse Unie en
het Handvest der Verenigde.Vol
keren zullen er in beide landen
legers ontstaan, die in alles ge
lijk georganiseerd zullen zijn.
Wat de vloten betreft, bestaat
ook reeds samenwerking, aange
zien de Belgische marine-officie
ren in Nederland hun opleiding
ontvangen.
Kolonel De Faiteur stelde ver
volgens in het licht dat op het
ogenblik een grote actie in het
Belgische leger wordt gevoerd om
alle officieren de? gelegenheid te
geven Nederlands te leren-
Het Franse persbureau A.F.P.
meldt uit Tel Aviv, dat alle weer
bare Joden, gisteren zouden wor
den gemobiliseerd.v Van Donder
dagnacht verkeren de Joodse troe.
pen in staat van alarm. De ver
lofgangers kregen bevel zich bij
hun eenheden te vervoegen. Te
Tel Aviv zijn beschermingsmaat
regelen tegen luchtaanvallen be
volen.
Naai' aanleiding van een com
muniqué van de Haganah te Tel
Aviv, waarin van hevige gevech
ten in het zuiden van Palestina
gemeld wordt, deelt hte officiële
blad van de Egyptische regering
„Al Assass" mede, dat naar ver
luidt eenheden Egyptische vrijwil
ligers deelnemen aan de strijd te
gen verdedigingsstrijdkrachten
van de Haganah om de nederzet
tingen van Negev, 120 km huiten
de Palestijnse grens. Zij staan on
der leiding van een majoor buiten
dienst van het Egyptische leger.
De Egyptische pers maakt voorts
melding van berichten uit de Ara
bische hoofdsteden, dat geregelde
Arabische strijdkrachten 15 Mei
of later Palestina zullen binnen
dringen.
Volgens een bericht uit Damas
cus zou Azzam Pasja, de secreta
ris-generaal van de Arabische Li
ga, verklaard hebben, dat het Ara
bische legioen, een nota aan de
V. N. zal zenden, „waarin de rede.
nen van de Arabische interventie
in Palestina uiteengezet worden".
Het aantal opvragingen bij ban
ken door Egyptische Joden neemt
opvallend toe, daar zij de reper
cussies van de gebeurtenissen in
Palestina op de omliggende Ara
bische landen vrezen.
Strijdkrachten van de Haganah
zijn Donderdagochtend begonnen
de Arabische stad Jaffa binnen te
trekken, zo deelt een officiële
woordvoerder te Tel Aviv mede.
Deze bewegifig volgt op de onder
handelingen omtrent de overgave,
Woensdag tussen Arabieren en Jo
den gevoerd. Men verwacht, dat
een Jood aangewezen zal worden
als bevelhebber over de haven. De
Joodse strijdkrachten zullen alle
strategische punten bezetten.
Het nieuwe Amerikaanse
voorstel inzake Palestina
ingediend-
De V. S. hebben Woensdag in
een subcommissie der V. N. hun
Tot gisteren tastte men nog
steeds in het duister over de mo
gelijke oplossing van de regerings
crisis, die thans reeds een week
duurt. Zoals de toestand thans is,
is namelijk alles nog mogelijk:
Voortzetting van de huidige re
gering, nieuwe samenstelling en
ontbinding van de kamer.
De tekst van de modus vivendi
met betrekking tot het technische
onderwijs, die met zoveel zorg
door üe „Commissie van Negen
onder leiding van de voorzitter
van de Senaat Rolin was uitge
werkt, werd voor de eerste maal
goedgekeurd op Zaterdagavond.
Hij scheen van Socialistische zijde
echter toch nog niet aan alle ver
wachtingen te beantwoorden en de
commissie heeft zich Maandag,
Dinsdag en Woensdag met een
omwerking bezig gehouden, die
Woensdagavond weliswaar klaar
is gekomen, doch waarvan men
geenszins verwacht, dat hij gun
stig onthaald zal worden tijdens
de besprekingen van het bureau
van de Socialistische partij, die
gisterenmiddag om 14.30 uur zou
bijeenkomen; mocht tijdens deze
onderhandelingen geen meerder
heid bestaan voor devoorstellen,
dan zal de zaak ten overvloede
aan die algemene partijraad van
die Belgische Socialistische partij
worden voorgélegd, die hedenmor
gen om 9.30 uur de politieke toe
stand zal bespreken. Aangenomen
wordt intussen, dat, indien het bu
reau van de Socialistische partij
de voorstellen verwerpt, de partij
raad op deze belisssing niet zal
terugkomen en voor een crisis
staat, die nog slechts opgelost zal
kunnen worden door nieuwe ver
kiezingen. Deze zouden dan, vol
gens de Grondwet, moeten plaats
vinden 40 dagen na het begin van
de crisis, d.i. dus over ruim een
maand, gedurende deze overgangs
periode zouden de lopende zaken
worden afgedaan door de Minis
ters van het vorige kabinet.
Van Katholieke zijde beschuldigt
men de Socialisten er intussen
van, bewust op niéuwe verkiezin
gen aan te sturen en daarom de
besprekingen over het onderwijs
te saboteren. Zowel de Minister
van Economische Zaken Duvieu-
sart als de Minister van Justitie
Struye hebben hierop geduid tij
dens lezingen, die zij de afgelopen
dagen hebben gehouden en zij heb
ben verklaard, dat een Kameront
binding onvermijdelijk zou zijn, in
dien de Socialisten hun onverzoen
lijke houding blijven handhaven.
Spaak, de man, waarvan iedere
Belg overtuigd is, dat hij alleen
een spoedige oplossing van de cri
sis in de hand kan werken, heeft
zich, sedert zijn aankomst Woens
dagmiddag uit Parijs echter nog
niet in de onderhandelingen ge
mengd en het schijnt hem werke
lijk ernst te zijn met zijn voorne
men de zware functie van Premier
naast die van Minister van Bui
tenlandse Zaken, welke toch reeds
al zijn energie opeist, niet opnieuw
op zijn schouders te nemen.
Henry Wallace, candidaat voor
het presidentschap van de derde
partij, heeft op een persconferen
tie te Detroit George Marshall, de
Amerikaanse Minister van Bui
tenlandse Zaken, er van beschul
digd, dat hij een „koude oorlog"
tussen de V. S. en de S. U. voort
zet en de vredesverwaehtingen
van beide landen de bodem in
slaat. Volgens Wallace is het
enthousiasme van velen in Ameri
ka geluwd door Marshall's ont
kenning, dat de V. S. de S. U. „al
gemene" besprekingen hebben
voorgesteld.
plan ingediend voor een tijdelijk
trustschap, waarbij de V. N. het
volledig gezag in Jeruzalem krij
gen. Het plan wordt ook door
Frankrijk gesteund. Een verte
genwoordiger van het Arabische
Hoge Comité zeide, dat hij een in
ternationaal bestuur van Jeruza
lem, dat de stad van de rest van
Palestina zou scheiden, niet kon
aanvaarden. De Arabieren zou
den echter wel tijdelijke aanstel
ling van een gemeentelijke com
missaris in principe goedkeuren.
Een vertegenwoordiger van het
Jewish Agency aanvaardde het
voorstel op voorwaarde dat het
geen verwijzing naar een trust
schap bevatte.
Joden zullen Jaffa
m bezetten.
Donderdagnamiddag is te Tel
Aviv een overeenkomst tussen
Joden en Arahieren getekend, vol
gens welke Joodse troepen de Ara
bische zeehaven Jaffa zullen be
zetten. De Arabieren zullen alle
wapenen en ammunitie aan de Jo
den uitleveren en de Haganah zal
verantwoordelijk zijn voor rust en
orde in de stad. Verder zal de
Haganah bevoegd zijn tot contro
le op de bevolking, op inkomen en
vertrek en overdracht van bezit
tingen.
Het burgerlijk bestuur zal ge
leid worden door een vertegen
woordiger van de Haganah onder
advies van een Arabisch nood-
comité. De Joden krijgen de vol
ledige controle over de haven.
De militaire clausules van de
overeenkomst zijn geheim gehou
den.
Verwarring te Londen
aangaande Palestina.
Reuters diplomatieke corres
pondent seint het volgende:
Vier en twintig uur voor de op
heffing van het mandaat in Pa
lestina is te Londen de diploma
tieke toestand volkomen ver
ward. De te volgen diplomatieke
en politieke lijn wordt gezien als
een reeks vraagtekens.
Slechts één ding staat vast, na
melijk dat Engeland het mandaat
op het vastgestelde uur zal neer
leggen en alles zal doen om zo
spoedig mogelijk zijn troepen
terug te trekken.
In gewoonlijk welingelichte krin
gen is men er zeker van, dat van
Tel Aviv uit de Joodse staat ge
proclameerd zal worden.
Ook acht men het hoogst waar
schijnlijk, dat geregelde Arabische
troepen Palestina onmiddellijk
zullen binnendringen.
Men verwacht) dat eenheden
van het Arabische legioen en van
het Egyptische en Iraakse leger
voorop zullen gaan. Het is ech
ter duidelijk, dat Britse troepen
niet tussen beide zullen komen,
tenzij hun evacuatiewegen wor
den bedi*igd.
Het schijnt nog steeds niet be
slist, of Engeland bij het binnen
rukken van geregelde Arabische
legers via de diplomatieke kana
len bij de betrokken regeringen
zal interveniëren,.
Evenmin zijn er aanwijzingen
omtrent de houding die Engeland
zal aannemen ten opzichte van
het al of niet erkennen van de
Joodse staat of een eventuële
Arabische regering
Van bevoegde zijde wordt ver
nomen, dat de Britse regering bij
haar voornemen blijft de eenheden
van het Transjordaanse Arabi
sche legioen, welke onder Brits
commando gediend hebben, voor
Vrijdag te middernacht naar
Transjordanië over te btengen.
Luigi Einaudi de 75-jarige voor
malige Italiaanse Minister van
Financiën, heeft Woensdagavond
voor het oarlement de eed afge
legd als President van de Repu
bliek. Slechts de plaatsen van de
monarchisten waren leeg. In zijn
eerste rede als President bracht
Einaudi hulde aan de afgetreden
President, Enrico de Nicola,
waarmede de parlementsleden
door op te staan hun instemming
betuigden. Hij memoreerde ver
der de verandering, die op 2 Juni
1946 in Italië plaats greep.
„De wijziging in het constitu
tionele staatsbestel van Italië",
aldus Einaudi, „was niet alleen
opmerkelijk door de vreedzame
wijze waarop zij geschiedde, doch
ook doordat zij de wereld het be
wijs leverde, dat ons land rijp
was voor de democratie".