Radio-toespraak van H. M. de Koningin,
De Belgische Regeringscrisis
Mededelingen
over Federale Conferentie
DONDERDAG 13 MEI 1948.
4de Jaargang No- 805-
Hare Majesteit de Koningin heeft gisteren over de beide
zenders een radio-rede uitgesproken voor Nederland en de
Overzeesche Gebiedsdelen.
Rauter in cassatie
Complotten in Slowakije
f)e leesfond in Sw
De kwestie Honduras
Rode Kruis team beschoten
Staat van beleg in Egypte
Geen nota doch siechts
besprekingen.
Marshall wil geen bilaterale
conferentie
Abdoeiiah Opperbevelhebber
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig van Donder
dagochtend tot -avond.
Rustig weer.
Aanvankelijk zwaar bewolkt
met plaatselijk mist, later op
verschillende plaatsen breken
de bewolking. Vrijwel overal
droog weer met zwakke tot
matige wind tussen W. en N.
Ongeveer dezelfde tempera-
tuuur als gisteren.
Frankering b]] Abonnement: Terneuwn.
DE
Advertentieprijs:
per mm 10 et.; minimum
per advertentie 1,50.
Inzending advertenties
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertenties:
5 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 cent. Ver*
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad
10 cent meer.
Verschijnt dagelijks Drukkery N.V. Firma P. J. van de Sande Temeuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
H.M. zeide:
Land- en Rijksgenooten.
Als die dag van gisteren her
inner ik mij nog de 12de Mei
1889 toen het 40 jaar geleden was,
dat mijn onvergetelijke vader in
Amsterdam werd beëedigd en in
gehuldigd.
Waar ik u over het wederinstel-
len van het regentschap van mijn
dochter en daarmede verband hou.
dende plannen voor de toekomst,
wil spreken, meen ik daarvoor
geen beteren dag te kunnen uit
kiezen, dan deze op één jaar na
100-jarige herinneringsdag.
Overgroote vermoeienis, die
noch mijn werk, noch mijn gezond
heid ten goede komt en die onder
den druk van de uitoefening van
mijn zware taak geen kans krijgt
over te gaan, noopt mij ten twee
den male mijn toevlucht te nemen
tot een regentschap.
Maar er is meer!
Het is de last van het klimmen
der jaren en achteruitgang van
veerkracht, weerstand en arbeids
vermogen van de krachten, welke
den geest onontbeerlijk zijn voor
het nemen van verantwoorde be
slissingen in de diepgaande en in
gewikkelde vraagstukken, die er
in den tegenwoordigen tijd maar
al te vele zijn.
Voor deze nuchtere werkelijk
heid ben ik gesteld en ofschoon ik
mij steeds ten volle bewust- ben,
dat de mensch slechts wikt en God
beschikt, meen ik toch in het wel
begrepen belang van u allen en
van het Rijk te handelen door het
regeringsbeleid toe te vertrouwen
aan Juliana, die, naast wijs in
zicht ook haar leeftijd voor heeft
en over jonge frissche krachten
beschikt.
Het is op haar dringend verzoek,
dat ik de troonswisseling uitstel
tot het begin van September.
Zij overwoog hierbij geen te
leurstelling te willen wekken bij
hen, die fnijn jubileum willen her
denken.
Ik hoop, dat het mij gegeven zal
zijn den 30sten Augustus de teu
gels van het bewind over te ne
men tot na de feestén, om daarna
afstand te haren behoeve te doen.
Gij kunt ervan verzekerd zijn,
dat ik eerst na rijpe overweging
tot dit besluit gekomen ben en dat
alleen uw belang en mijn plichts
besef den doorslag hebben gege
ven.
Vooraf heb ik het ingewikkelde
samenstel van hangende vraag
stukken aan mijn geest doen voor
bij trekken en zoowel deze als de
zeer moeilijke tijdsomstandighe
den trachten te peilen,- ja ik heb
alle gezichtspunten in beschou
wing genomen, die daaruit kunnen
voorvloeien.
Al deze problemen hebben dit
eene gemeen, dat zij nog langen
tijd onze aandacht zullen vragen.
0 (Dus ben ik tot de slotsom geko
men, dat niet ik, doch een jonge
kracht op mijn plaats moet mede
werken om het zeldzame samen
stel' van problemen, die ons en de
geheele menscijheid in hun greep
houden, tot een goede oplossing te
brehgen.
Hoeveel zoude ik tot u kunnen
zeggen op een dag als deze, na al
wat in den laatsten tijd door hoofd
en hart is gegaan, maar dan zoude
ik veel te veel geduld van u moe
ten vragen.
Slechts wil ik u zeggen, dat mijn
gedachten steeds zullen blijven
uitgaan naar hen, dfe hun leven
gaven in den strijd tegen den
overweldiger en- naar al degenen,
die nog lijden, door wat zij verlo
ren hebben.
Wij moeten tezamen deij geest
overwinnen, die spreekt uit de
handelingen en nalatigheden, wel
ke in de jaren van oorlog en bezet
ting den weerstand hebben belem
merd en zelfs vele goede Neder
landers het leven hebben gekost,
en die ook thans nog in ons volk
rondwaart.
Doch op dit oogenblik roep ik u
met den meesten ernst toe: In
dezen tijd varf geweld en gevaar,
sluit u nauw aaneen, eendracht en
nog eens eendracht.
De goede eigenschappen, die wij
in en na den oorlog konden ont
plooien hebben buiten onze gren
zen bij allen, die van goeden wille
zijn, waar ook ter wereld, vertrou
wen en waardeering gewekt.
Dit vertrouwen en deze waar
deering zijn een kostbaar bezit,
dat wij niet verloren mogen laten
gaan door verdeeldheid of het
vooropstellen van ons persoonlijk
belang.
Toont opgewassen te zijn tegen
den grooten tijd, waarin wij leven,
met een wijden blik voor het
wereldgebeuren en met begrip
voor het wezenlijke, waar het voor
ons allen om gaat.
En vervult zoodoende uw plicht
tegenover uzelf en tegenover het
vaderland, tegenover onae bondge.
nooten en de groote gemeenschap
der volkeren.
Gaat de toekomst tegemoet
schouder aan schouder met Ju
liana.
God zegene u en mijn geliefd
kind."
Naar het A.N.P. verneemt heeft
Rauter beroep in cassatie aange
tekend.
De Slowaakse provinciale- rege
ring heeft mededelingen gedaan
over ontdekking van een drietal
complotten in de stad Lucenec, aan
de Hongaarse grens. Twaalf per
sonen zijn gearresteerd. Een der
organisaties zou spionnagewerk
voor dé westelijke mogendhedei}
verricht hebben. De tweede was
een anti-communistische jeugd
groep voor het uitvoeren van sa
botage en de derde noemde zich
de „Anglo-Amerikaanse partisa-
nen", aldus de .mededeling.
Dé"* Joodse Nationale Raad van
dertien kwam giateren te Tel
Aviv bijeen voor het nemen van
een beslissing over eventuëte pro
clamatie van een Joodse staat bij
de beëindiging van het Brits man
daat op Vrijdagavond aanstaande.
Volgens inlichting uit bronnen
van de Arabische liga zouden de
Arabieren het Brits-Amerikaanse
voorstel voor een wapenstilstand
van drie maanden in Palestina
van de hand wijzen. De politieke
commis.Se van de liga kwam gis
teren weder bijeen om het voor
stel te bespreken.
Een gepantserde colonne van
het Arabische' Legioen heeft gis
teren een hevige aanval ingezet
op de Joodse kolonie Kfar Etzion,
Terwijl men Dinsdagmorgen nog
een snellfc oplossing van de rege
ringscrisis verwachtte en alge
meen van oordeel scheen te zijn
dat een compromis bereikt was
tussen de beide regeringspartijen
en nog slechts de terugkeer van
Minister Spaak uit Parijs nodig
was om heden een nieuw kabinet
te kunnen samenstellen, zijn in de
loop van Dinsdag nieuwe moeilijk
heden gerezen.
Tijdens de onderhandelingen
tussien de leden van de z.g. Com
missie van Negen, onder leiding
van Rolin, hebben zich opnieuw
meningsverschillen voorgedaan
over de interpretatie van de -blok
kering der wedden van de onder
wijzers der Katholieke technische
scholen. Volgens de overgangs-
INDONtaSIE.
De Regeringsvoorlichtingsdienst
te Batavia, heeft nadere medede
lingen gedaan( ten aanzien van de
federale conferentie te Bandoeng,
die waarschijnlijk 26 Mei aan
vangt. Deze conferentie moet al
lereerst gezien worden als de
uitwerking van het 'streven tot
gemeenschappelijk overleg om
trent de federale opbouw tussen
vertegenwoordigers van die gebie
den, die in de afgelopen jaren.
zich hebben georganiseerd en zich
bereid verklaard hebben hun me
dewerking aan de vorming van de
Verenigde Staten van Indonesië
te geven.
De zetelverhoudingen en het
stemmenaantal zijn hier niet van
betekenis.
Men rekent op een totale deel
name van circa honderd perso
nen. Uitnodigingen werden ver
zonden aan dertien Presidenten,
Wali-Negaras, voorzitters of
hoofden van gebieden. De confe
rentie ,zal uit haar midden een
voorzitter kiezen.
0.m. kan aangenomen worden,
dat behandeld zullen worden:
1. De ophouw van de federale
organisatie in de overgangstijd.
2. De staatskundige construc
tie van de Verenigde Staten van
Indonesië.
3. De inwendige veiligheid.
4. Economische vraagstukken.
5. Het ambtenarenvraagstuk.
6. De Nederlands-Indonesische
Unie.
Naar het Britse Ministerie van
Buitenlandse Zaken heeft medege
deeld, zijn de regeringen van En
geland en Guatemala overeenge
komen Ihet geschil over de souve-
reiniteit van Brits Honduras aan
het Internationale Hof van Justi
tie voor te leggen. Engeland is
echter niet bereid accoord te gaan
met de voorwaarde® van Guate
mala, dat Engeland de „gewapen
de provocatie" zal staiken door zijn
oorlogsschepen en troepen uit
Honduras terug te trekken. In
antwoord op een nota van Guate
mala op 24 Maart, waarin de voor
waarden werden neergelegd, heeft
de Britse Gezant in Guatemala
verklaard, dat Engeland zijn
recht om schepen en troepen naar
Honduras te zenden niet kon be
spreken voordat een orgaan als
het' Internationale Hof het be
staan van het Britse eigendoms
recht had ontkend.
7. Overgangsregelingen i.v.b.
met de overdracht van de souve-
reiniteit.
8. De bijzondere overeenkomst
tussen Nederland en de Ver. Sta
ten van Indonesië.
Naar het Nederlandse Rode
Kruis te Batavia thans meedeelt
is op 7 Mei een mobiel team van
het Rode Kruis aan de Zuidkust
van Java beschoten De ver
pleegster Mia Pisters uit Heer
hij Maastricht werd dodelijk ge
wond en overleed onmiddellijk.
De beschieting gebeurde bij
Manoengdjava in de buurt van
Tjilatjap. Het team bestond uit
drie verpleegsters en een manne
lijke hulpkracht en werd be
schermd door drie militairen.
Toen de rode jeep een plekje
naderde, waar de rivier te voet
moest worden overgestoken,
bleek, dat de vlonder verplaatst
was, terwijl het dorpshoofd en
zijn menoen, die anders altijd
hielpen, afwezig waren. Toen
men bij de rivier uit de jeep
stapte, werd van de overzijde een
salvo gelost, waarbij genoemde
verpleegster werd getroffen.
Na beantwoording van het vuur
kwam een tweede vuurstoot, die
gevolgd werd door een „barbaars
gekrijs". Het stoffelijk overschot
van het slachtoffer kon met
moeite in veiligheid gebracht
worden. -Het werd te Tjilatjap
hegraven.
In dé mededeling van het Rode
Kruis wordt er op gewezen, dat
Rode Kruis-teams reeds vele ma
len zijn beschoten; dit was ech
ter het. eerste geval met derge
lijke afloop.
De Egyptische regering zal
Donderdag 13 Mei de staat van
beleg afkondigen.
Het parlement heeft, tijdens een
besloten vergadering, de Minister-
President gemachtigd, de functie
van militaire gouverneur uit te
oefenen em de maatregelen te
nemenl, die door de ontwikkeling
van tie toestand noodzakelijk wor
den. Na afloop van de vergade
ring van het Parlement is de Mi
nisterraad bijeengekomen, om di
verse maatregelen te nemen ter
bescherming van de Egyptische
strijdkrachten, hun verkeerswegen
en hun voedselvoorziening.
formule zou deze blokkering auto
matisch geschieden doch de Socia
listische onderhandelaars zouden
haar afhankelijk willen maken yan
de reorganisatie der scholen.
Vooral de Waalse en Brusselse
socialisten schijnen in dit opzicht
niet bereid te zijn tot concessies
tegenover de Katholieken.
Alvorens haar houding te be
palen zal de socialistische Parle-
mentsfractié van gedachten wis
selen met de algemene partijraad.
Volgens socialistische politieke
kringen zou deze partijraad niet
eerder dan Vrijdagmorgen bijeen
geroepen kunnen worden, daar
eerst beschouwingen van de
socialistische partijleiders ter ken
nis van Rolin gebracht zullen
moeten worden. Aangenomen mag
dus worden dat, indien er al een
oplossing wordt gevonden, dit
waarschijnlijk niet eerder zal zijn
dan einde van deze week.
De contactcommissie van de
Katholieke Volkspartij is gisteren
morgen te 11 uur bijeengekomen
teneinde opnieuw de door de socia
listen geopperde bezwaren tegen
de voorgestelde forrpule inzake
het technische onderwijs te bestu
deren.
De Engelse regering heeft gis
teren afschriften ontvangen van
de officiële samenvattingen van
de besprekingen tussen de Ameri
kaanse ambassadeur te Moskou
Bedell Smith en de Sowjet-Russi-
sche Minister van Buitenlandse
Zaken Molotof.
Volgens een woordvoerder van
het Engelse Ministerie hebben de
vertegenwoordigers der beide lan
den geen officiële nota's uitge
wisseld, doch slechts besprekingen
gevoerd, waarvan een „aide me
morie"' is opgesteld, die Engeland
thans in afschrift ontvangt. „Dit
is aanzienlijk minder officieel dan
een uitwisseling van nota's", al
dus deze woordvoerder.
George Marshall, de Amerikaan
se Minister van Buitenlandse Za
ken, heeft gisteren de mogelijk
heid van een bilaterale conferentie
tussen de V. S. en de S. U. van de
hhnd gewezen.
Marshall drukte zijn teleurstel
ling uit over het feit, dat de Sow-
jet-Unie ,,'t vertrouwen geschon
den" had. Marshall voegde eraan
toe, dat radio Moskou alle opmer
kingen van, Molotof had bekend
gemaakt, terwijl de opmerkingen
van de Amerikaanse ambassadeur,
Walter Bedell Smith, slechts ten
dele weergegeven. Het Ameri
kaanse Ministerie van Buiten
landse Zaken zal echter de gewo
ne methoden van diplomatieke on
derhandeling blijven gebruiken.
„Wij zijn bereid het risico te
nemen", aldus Marshall.
Officiële Franse kringen jui
chen het toe, dat Marshall gewei
gerd heeft bilaterale besprekingen
met de Sowjet-Unie te beginnen
over aangelegeneden, die andere
regeringen aangaan. De openbare
mening is teleurgesteld, dat de
'hoop op een overeenkomst met de
Sowjet-Unie voorbarig is geble
ken, doch put moed uit de verze
kering, dat de Amerikaanse re
gering blijk gegeven heeft van
haar bedoeling een verenigd di
plomatiek front met de kleinere
mogendheden te handhaven. Po-
op acht kilometer afstand van
Jeruzalem op de Hebronberg, al
dus wordt van de zijde der Jla-
ganah gemeld. In de kolonie wo
nen ongeveer 150 mensen.
In een officieel communiqué is
medegedeeld, dat het terugtrek
ken der Britse troeppn uit Jeru
zalem Vrijdag aanstaande zal be
ginnen.
Uit betrouwbare Joodse bron
wordt vernomen, dat Joodse poli
tieke leiders overeenstemming
hebben bereikt ten aanzien van
het "uitroepen va.n een Joodse
staat wanneer het Britse man
daat geëindigd is.
Mosje Sjertok, de vertegen
woordiger van het Joods Bureau
te Lake Success is Dinsdag naar
Tel Avlv teruggekeerd om aan
de Joodse „Raad van Dertien"
verslag uit, te btengen over zijn
besprekingen ipet de Amerikaan
se Minister van Buitenlandse Za
ken, Marshall.
De Raad zal beslissen over de
naam van de Joodse staat en de
tekst van een proclamatie, die
naar verwacht wordt Vrijdag-*
avond zal worden uitgevaardigd.
De Raad van Dertien zal naar
men verwacht de voorlopige re
gering van de nieuwe staat wor
den, met David Ben Goerion als
premier en Minister van Oorlog,
Sjertok als Minister van Buiten
landse Zaken en Eliëzei Kaplan
als Minister van Financiën.
De nieuwe regering zal de be
stuursfuncties van de mandaat-
mogendheid overnemen binnen de
grenzen van het verdeelplan der
V. N met uitzondering van en
kele kleine gebieden waar de Jo
den geen macht hebben, Men ge
looft, dat de Joden geen onmid
dellijke toelating tot de V.N. zul
len verzoeken.
Na de proclamatie zal de Jood
se verdedigingsmacht Haganah
openlijk optreden als 't leger van
de Joodse staat. Naar een woord
voerder van de Irgoen Zwai
Leoemi Reuter meedeelde, zal
deze verzetsbeweging ophouden te
bestaan als ondergronds lichaam
en een politieke beweging wor
den, terwijl de gewapende man
schappen overgaan naar het*
Joodse leger.
Uit officiële Joodse bron wordt
gemeld, dat eenheden van -het
Arabische legioen van Koning
AbdoelLah een aanval op vier
Joodse nederzettingen in het ge
bied van Kfar Etzion hebben on
dernomen. Behalve pantserwa
gens en bren-carriers zou veel
infanterie zijn ingezet. Volgens
eerdere berichten liep Kfar Et
zion gevaar in Arabische handen
te vallen.
Er worden verder gevechten
gemeld aan de weg Jeruzalem
Tel Aviv hij Bah el Wad. Men
verwacht, dat het Jooda Bureau
Woensdag of Donderdag een uit
nodiging van Sir Allan Cunning
ham zal aanvaarden, om een dele
gatie voor het voeren van onder
handelingen te zenden
Koning Abdoeiiah van Trans-
jordanië, zal het opperbevel voe
ren over de in Palestina opere
rende Arabische legers.
Dit besluit werd na verschei
dene bijeenkomsten der Arabische
leiders, na terugkeer van de Mi
nister van Buitenlandse Zaken
van Transjordanië genomen, die
door Koning Faroek in audiëntie
was ontvangen. Ieder Arabisch
leger zal zijn eigen bevelhebber
en zijn operatiesector in Pales
tina hebben. De generale staf van
Koning Abdoeiiah zal worden
samengesteld uit officieren van
alle Arabische legers en zal be
last worden m$t de samenorde-
ning der militaire operaties. Het
hoofd van de generale staf zal
waarschijnlijk een Egyptenaar of
een Iraak zijn.
Een vertegenwoordiger van
de Beierse staatssecretaris voor
vluchtelingen heeft het Beierse
parlement meegedeeld, dat uit
Tsjecho-Slowakije 2600 vluchtelin
gen Bekeren zijn binnengekomen,
van wie 900 doorgezonden zijn
naar Hesseq* en Würtenberg-
Baden.
litieke waarnemers verwachten
een hevige communistische; pers
campagne, waarbij de indruk ge
wekt zal worden, dat Amerika
het vredesaanbod van Rusland
van de hand gewezen heeft. 1
