DeoorzakenvandeoorloginhetHeiligeland AKKERTJES E Congres van „Europa" officieel geopend I CIiefariiMB „4" RheumatsschePijnen. De Belgische Regeringscrisis ZATERDAG 8 MEI 1948. Zweedse expeditie naar Ned. Nieuw-Gulnea Doodstraf voor v. d Waals De A. N. W. B.-wegwijzers worden verlicht Rede van Winston Churchill Een beetje Zeeuws-Viaamse Historie De Oranjes in Siaats-Viaanderen Radiogofi&n bij bei onderzoek van moleculen en atomen Franfeerlng bij Abonnement: Terneuzcn WEERSVERW ACHTING medegedeeld door het K_N. M.I te De Bilt, geldig tot 2aterdagavond. Droog weer. Droog weer met weinig be wolking. Meest matige wind tussen Noord en Oost. Ongeveer dezelfde tempe ratuur ala Vrgdag. Onder Redactionele leiding can P. L. D. J. van Oeveren Redactie-adres: Noordstr. Tel. 2510 55-57, Temeuzen - Na 6 uur 2073. Hoofdagentschap voor West Zeeuwsch-Vlaanderen Wiilemsweg 83, Schoondgke Telefoon 49. DE VRIJE ZEEUW 4de Jaargang No. 801. Advertentieprijs: per mm 10 ct.minimum per advertentie 1,50. Inzending advertenties tot des namiddags 4 uur Rubriek kb advertenties: 5 regels 60 ct.; iedere regel meer 12 cent. Ver melding: Brieven onder nr. Bureau van dit Blad 10 cent meer. Uitgave Stichting „De Vrije Zeeuw" Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Temeuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal. ZON EN MAAN 1948 Zon Maan Met. Opb. Oud. Opk. Gad. 8 4.58 20.16 4.46 19.47 9 4 56 20.17 5.02 21.11 10 455 20.19 5.24 22.34 11 4.53 20.20 5.56 23.52 12 4.51 20.22 6.42 11 4.51 20.20 5.56 23.52 12 4.51 20 22 6.42 13 4.50 20.24 7.47 0.56 Nu de datum van 15 Mei na dert, de datum waarop Engeland officieel zijn mandaat zal neer leggen over Palestina, neemt de spanning om het onuitvoerbare probleem met de dag toe. En tevens neemt het gezag, dat de Vergadering der Verenigde Na ties misschien nog bezat, met de dag af. Ontstond na de eerste wereld oorlog een Volkenbond, die totaal ongeschikt bleek om in geval van ernstige geschillen enige macht te ontwikkelen, na de tweede wereldbrand richtte men in goed vertrouwen de U.N.O. op. Wel iswaar trachtte men de fouten, die aan de Volken,hond kleefden te vermijden, doch men verzuim de opnieuw het belangrijkste pro bleem, dat zich hij een organisa tie als de Verenigde Volkeren voordoet, afdoende aan te snijden en te regelen. En dit is het pro bleem van de politiemacht. Zon der een behoorlijke macht,' waar mee men genomen besluiten kan afdwingen, heeft feitelijk een Volkenbond of een V. N O- wei nig zin. Zolang er geen macht ooven d,e staten en dan hoven alle staten staat, behoeft niemand der leden zich aan een beslissing te storen, indien deze tegen eigen belang indruist. Be Kleine staten zullen zich veelal aan besluiten van de VJSTjO. houden, omdat hun gro tere broeders hen anders op de vingers tikken. Maar reeds is overduidelijk, in de enkele jaren van haar bestaan gebleken, dat als het er op aan komt, geen land, dat zich om welke reden dan ook sterk genoeg gevoelt, zich houdt aan een ge nomen beslissing. Daar komt dan nov dë steeds voortdurende twee- spelt bij tussen Rusland en zijn aanhang en Amerika met aan hang. De vijf grote landen hebben bovendien nog het recht van veto, waardoor zij zo ongeveer alles kunnen torpederen, wat hen niet aanstaat. Wel heel duidelijk blijkt de on macht van de V. N. O uit de gang van zaken in de Palestijnse kwestie. Hier spelen voor de in direct betrokkenen zovele facto ren een rol, dat het bijna ondoen lijk is om wijs te worden uit dat gene wat zich in en om bet Hei lige land afspeelt. Indien het namelijk in Palestina slechts een strijd was tussen Joden en Arabieren, dan was de zaak vrij eenvoudig. Dan zou misschien de een sympathiseren met de ene partij en de ander met de andere. En daar geen van beide volkeren als natie een be langrijke rol in de huidje wereld- constellatie spelen, zouden de grote mogendheden misschien ge ïnteresseerd toekijken. Maar er zitten in dit conflict neer vele moeilijkheden, juist voor de groten. Bezien wij bijvoorbeeld eerig de positie van Er.e-eland, dat als mandataris nog steeds verant woordelijk is voor orde en rust. Terwijl Britse troepen de strate gische punten van Palestina be zet houden, zijn reeds de gevech ten tussen Joden en Arabieren in voile gang. Het kan als vast staand worden aangenomen, dat Engeland In het geheim de Ara bieren steunt. Het heeft daar zijn redenen voor. De Arabieren nemen in de grote Mohamme daanse wereld een belangrijke positie in. Deze wereld die zich over grote delen van, Azië en Afrika uitstrekt, wil Engeland in ieder geval te vriend houden, daar de verbindingen tussen de rsrschillende delen van het Brit se wereldrijk van deze vriend schap afhankelijk zijn. De levensdraden van het impe rium zouden veel te kwetsbaar worden, Indien de vele volkeren, die de Islam aanhangen een vijan dige houding zouden aannemen. Het bewijs van deze steun is wel de bewapening van verschil lende legers der Palestina om ringende Arabische staten. Maar aan de andere kant voelt Enge land heel goed, dat het de Joden niet openlijk in de steek kan la ten. In de vorige oorlog heeft de Engelse regering verklaard de vestiging van een Joods tehuis in Palestina gunstig gezind te zijn. Enige rechten kan men de Joden ook niet ontzeggen. Het gaat echter niet alleen om recht, het gaat voornamelijk om een ge voelskwestie. De Joden immers, gedurende de laatste twintig eeuwen verspreid en vervolgd over de gehele wereld, bleven ondanks alles toch een apart vok vormen. Een volk zonder land. En, het enige land, dat in aan merking komt om een tehuis voor hen te vormen, is toch voor het gevoel van vele mensen nog altijd Palestina. Engeland kan terwille van de pubieke wereldopinie de Joden niet aan hun lot overlaten. Een tweede grote mogendheid, die met het Joods-Arabische con flict in haar maag zit, is Ame rika. In de Verenigde Staten weren millioenen Joden. Dr.ze oefenen een vrij belangrijke in vloed uit op de binnenlandse po litieke partijen. En dit jaar staat de' presidents verkiezing voor de deur. De partij ran Truman zou zeker een neder- laag leiden, indien Amerika de Joden overliet aan de Arabieren. Maar daar staat tegenover, dat ook Amerika geen onenigheid met de Arabieren begeert. Het Midden-Oosten, zoals dit gebied ten Oosten van de Middellandse Zee wordt genoemd, neemt een strategisch te belangrijke positie in. Deze positie dankt het aan de rijke olievelden, die er gevonden worden. In de zich steeds meer motoriserende wereld van heden neemt olie, het vloeibare goud, een sleutelpositie in. De exploita tie van de rijke olievelden in de Arabische landen, die met pijp lijnen door Palestina in de Mid dellandse Zee uitmonden, gaat nog steeds voort. Men verwacht in 1951 een productie van meer dan 1 milioen vaten per dag. Eorme bedragen Brits en Ame rikaans kapitaal zijn hiervoor ge bruikt. Zou het tot een nieuwe grote ocrlog in de wereld komen, dan zou het bezit van deze olie bronnen en de vriendschap van de aanwezige volken wel eens een beslissende factor kunnen vor men. Vandaar dat Amerika de Arabieren nici voor het hoofd wil stolen. En de Joden evenmin met het oog op komende presi dentsverkiezingen en een sterk verspreid Zionisme in de Verenig de Staten. De derde grote mogendheid, Rusland, verkeert ook ten op zichte van het Palestijnse vraag stuk in een moeilijke positie. Ook Rusland wil terwille van de olie, die het nog wel niet in be zit heeft maar zeker hoopt te krijgen, zich geen vijandschap van de Arabieren op de hals halen. Maar ook in Rusland zijn veel Joden die Moskou nog eens eenmaal naar Palestina hoopt te laten emigreren en die daar dan communistische bolwerken kun» nen gaan vormen, die hun vroe gere vaderland gunstig gezind blijven. Zo is het vraagstuk een onop losbare puzzle geworden, waar aan geen der groten zich wenst te branden. Van het oorspronke lijke verdelingsplan is dan ook niet veel meer over. De Verenig de Naties onderhandelen ijverig verder. De ene commissie van onderzoek wordt uit de andere bencemd, maar men komt geen stap verder, omdat eenvoudig geen'enkel krachtdadig plan ge steund wordt door de drie hier boven genoemden. Begin Mei zal een Zweedse expeditie naar een gedeelte van Nederlands Nieuw Guinea ver trekken om het leven van vogels en zoogdieren in een van 's we relds meest ontoegankelijke en weinig bekende gebieden te bestu deren. De expeditie staat onder leiding van Dr. Ten Bergman, be kend door zijn tochten naar Kamo Hatka en Korea en het is de eer ste expeditie sinds de oorlog, die toestemming heeft gekregen om dit gedeelte van Nederlands Nieuw Guinea te onderzoeken. Verder wil de expeditie het binnenland in trekken om contact te krijgen riet de koppensnellende Papoea-stammen, die nog nooit 'n Iblanke hebben gezien en nog in een stenen tijdperk, leven. Zweedse en Nederlandse muséums zullen verrijkt wórden met de collecties, welke de expeditie mee terug brengt. Als elke beweging hindert en pijn doet, als pijn scheuten U kwellen, neem dan Uw toevlucht tot „AKKERTJES". Zij verwijderende stollen, die de pijn veroorzaken en werken zweet-bevorderend. (Ingez. Med. MAXIMUMPRIJZEN HORS- MAKREEL, VERVALLEN. Met ingang van 8 Mei (heden) vervallen de tot nu toe geldende maximumverkoopprijzen voor ver se horsmakreel, zo deelt de afde ling voorlichting van het ministe rie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening mede. De ma ximumprijsregeling voor gerook te of gestoomde horsmakreel blijft evenwel gehandhaafd. De Belgische bladen zijn vrij karig met hun commentaar op de regeringscrisis, doch alle wij zen zij op de eigenaardige ma- wier, waarop de latente crisis in <fe vorige regering tot een ont knoping is gekomen. In het alge meen is men van oordeel, dat Spaak de reglementaire stem ming over de voorstellen betref fende de onderwijskwestie opzet telijk heeft doen mislukken, om dat een meerderheid hem ver plicht zou hebben de zware taak van regeringshoofd te blijven ver vullen. De eerste Minister heeft bij verscheidene gelegenheden doen uitkomen, dat de gecombineerde functie van premier en van Mi nister van Buitenlandse Zaken inspannend voor hem is en hij er de voorkeur aan zou géven zich geheel te wijden aan het werk op diplomatiek gebied. Vooral de be langrijke plaats, die België in neemt in de West-Europese Unie bjj de hulpverlening in het kader van het plan-Marshall maakte bet hem tot nu toe vrijwel onmo gelijk zich met allerlei binnen landse moeilijkheden bezig te hou den. De Prins-regent is intussen zijn besprekingen begonnen en Don derdag heeft hij de heren De Schrijver en Max Buset, resp. voorzitter van de Katholieke Volkspartij en de Socialistische partij ontvangen. Het aanvanke lijke vermoeden, dat na de wei gering van Spaak de Minister van Financiën als kabinetsforma teur zou optreden, is intussen nog met bewaarheid. Daar tot nu toe geen vertegen woordiger van andere partijen door de Prins-Regent ontvangen zijn, schijnt wel vast te staan, dat gestreefd wordt naar een nieuwe regering uit Katholieken en Socialisten. Opmerkelijk is intussen, dat de Katholieke kranten er op aan dringen, dat de eerste Minister thans iemand zal zijn uit de Ka tholieke volkspartij. Het socialis tische blad ,,Le Peuple" merkt in dit verband op, dat een Katho lieke eerste Minister in zijn eigen party echter op grote moeilijk heden zou stuiten wat de Ko ningskwestie betreft. Hoewel dit vraagstuk nu in de schaduw wordt gesteld door de schoolkwestie, zou het nog heel wat verwikkelingen kunnen geven. Van Katholieke zijde is men evenwel van mening, dat een Ka tholiek staatshoofd de onderhan delingen, die moeten leiden tot een terugkeer van de Koning, meer spoed zal kunnen bijzetten. In Katholieke kringen is men overigens van oordeel, dat de koningskwestie een voorname rol zal spelen in de besprekingen, die tot de samenstelling van een nieuwe regering moeten leiden en men acht het niet uitgesloten, dat deze aangelegenheid aan de snelheid, waarmede het nieuwe kabinet gevormd zal worden, af breuk zal doen. Men wijst er op, dat de krach tige oppositie, die in de Socialis tische partij tegen Spaak bestaat, gedeeltelijk te wijten is aan diens inschikkelijkheid met betrekking tot de koningskwestie en de lin kervleugel van deze partij zou hem zijn geheim bezoek aan de Koning te Pregny, aan de voor avond van diens reis naar de An tillen, nog niet hebben vergeven. Even onbewogen als hij vijf dagen lang, gedurende de behan deling van zijn zaak de Advocaat- Fiscaal, zijn rechters en de ge tuigen A charge heeft aangehoord en zijn eigen verklaringen aflegde, even emotieloos heeft de 35-jarige Anton van der Waals, voormalig S.D.-spion en verrader van tien tallen Illegalen, gisternamiddag, terwijl hij schijnbaar volkomen op zijn gemak voor het beklaagden- hekje stond, zijn doodvonnis aan gehoord. Na het uitspreken van de doodstraf door het Hof maakte hij een kleine "hoofdbeweging, waarna hij tussen twee parket wachters, tegen wie hg een op merking maakte, de rechtszaal verliet. Naar wij vernemen bestaat het plan de bekende A.N.W.B.-weg- wijzers zodanig te verlichten dat zij ook bij avond en nacht voor de weggebruikers gemakkelijk te raaaplegen zijn. De borden zul len voorzien worden van een spe ciale armatuur met een natrium- lamp. Deze armatuur is zodanig geconstrueerd, dat het gele licht van de natriumlamp een ronde ke gel over het gehele bord vormt en een kleine licntkring rond de paal veroorzaakt waardoor deze scherp afsteekt tegen de omgeving. De grote letters zullen op een aistand van ruim 100 meter duidelijk zichtbaar zijn en de kleine letters 'en cijfers op een afstand van 30 tot 50 meter. De A.N.W.B. had reeds jaren lang naar een goede oplosisinig van dit probleem gezocht. De op lossing, die Philips heeft gevon den, is nu door de autoriteiten en de A N.W.B. goedgekeurd. De moeilijkheid zit alleen in de leve ring en de bekostiging van de armaturen. Er staan in Neder- laad ongeveer 4500 A.N.W.B.- wegwijzers, zodat met deze ver lichting een aanzienlijk bedrag is gemoeid. De A.N.W.B kan dit niet zelf bekostigen en daarom heeft deze Bond samenwerking gezocht met de verschillende gemeentelijke electriciteitsbedrijven. En intussen vliegen de kogels en ontploffen de bommen in het Heilige land. Arabische legers uit de omringende landen staan gereed voor een invasie. Engelse troepen trekken zich langzaam maar zeker uit Palestina terug. Maar de hierdoor driester optre dende Joodse strijdorganisaties, die o.a. Haifa veroverden, behaal den schijnbaar te grote successen en sinds enkele dagen komen weer Britse versterkingen aan land. De wereld heeft opnieuw ge toond, dat een werkelijke vrede nog versuf is. Of het mensdom ooit Wijzer zal worden en bestaan de geschillen In onderling overleg zal gaan oplossen, staat te bezien. Mgar de opbouw /an een wereld organisatie met een machtsappa raat moet wel tot de mogelijk heden behoren. De V. N. O. heeft echter in dit opzicht gefaald. BEROEMDE GENEESMIDDELEN IN ÉÉN TABLET TEGEN RUNEN ÉN GRIEP 20 TABLETTEN i t 0.75 (Ingez. Med.) HET „ZWARTE" BOEKJE VAN HOLLYWOOD. Eten „zwart boekje" waarin de namen zijn geschreven van de persoonlijkheden van de film en de radio en van industriëlen, zou Hollywood op zyn grondvesten doen schudden, zo het gepubli ceerd werd. Dit kleine zwarte boekje, dat door de zedenpolitie is gevonden, behoort aan de eigenares van een luxe-villa, die in de omtrek van de filmhoofdstad is gebouwd. De ze „inrichting" ontving inderdaad talrijke businessmen die „zaken reizen" ondernamen. De politie heeft er een huiszoeking gedaan en is tot vier arrestaties overge gaan. De eigenares van deze „vil la", een vrouw van ongeveer 30 jaar was er trots op 18 maal te zijn aangehouden, zonder ooit tot een enkele dag gevangenisstraf te zijn veroordeeld. Klokke half drie begon gister in de Ridderzaal te 's Graven- hage het „Congres van Europa" dat, naar woorden van deel nemers, de grondslag moet zyn voor federaal Europa, wellicht eerst voor een West-Europese federatie. De 700 afgevEiardigden applau- diseerden bij de binnenkomst van Prinses Juliana en Prins Bern- hard, die deze openingszitting bijwoonden. Opk Winston Chur chill en verschillende andere be kende figuren als Paul van Zee land en Ramadier werden harte lijk begroet. Om half drie precies klonk de stem van de congresvoorzitter, de heer P. Kerstens: Dames en heren, het woord is aan de Haag se Burgemeester. Deze, Mr. W. A. J. Visser, begroette de gedele geerden en sprak zijn vreugde uit over het feit, dat dit congres, waarvan hij de waarde zeer hoog aan slaat, in zijn gemeente mag plaats vinden. Vervolgens sprak de congres voorzitter de heer P. Kerstens. Tot de genodigden voor deze openingszitting behoorden Minis terpresident Dr. L. J. M. Beel en de Ministers Witteman, Lief- tinck, Drees, Jonkman, Götzen en Van Boetzelaer van Oosterhout. Openingsrede van Mr. P. A. Kerstens. Mr. P. A. Kerstens, voorzitter van het organiserend werk comité van het Congres van Europa opende het congres met een rede. Hij zeide o.m. Wij kun nen geloof ik gerust zeggen, dat dit congres een unieke gebeurte nis is in de geschiedenis van Europa. iDe belangrijke vraag is thans, of de^ Europese landen bereid en in staat zijn van de dwalingen huns weegs terug te komen. Wij hopen, dat dit congres er in mag slagen het antwoord op deze Uit de geschiedenislessen van de Lagere School weten we allen nog wel, dat in de Tachtigjarige Oorlog (1568—1648), waarin ons land zijn onafhankelijkheid van Spanje heeft bevochten, Prins Willem van Oranje en zijn zoons Maurits en Frederik Hendrik de drijvende krachten zijn geweest. Zender overdrijving mogen we zeggen., dat zonder deze drie man nen de .strijd waarschijnlijk niet zou zijn begonnen en zeker niet met zoveel succes zou zijn be kroond. Ook Zeeuws-Vlaanderen heeft zyn vryheid voor een groot deel aan deze drie Oranjes te danken en het bruggenhoofd Staats- Vlaanderen, zoals het toen werd genoemd, is hun werk! Terneuzen heeft de eer de eerste plaats te zijn geweest, die door de Staatse troepen is ingenomen en blijvend bij de Verenigde Provin ciën is gevoegd. Dit gebeurde in 1583, toen de Graaf van Hohenlo, een schoonzoon van Prins Willem I, in diens opdracht hier landde en dit plaatsje voor hen verover de. Als biyven.de herinnering aan die landing bestaat nog steedg de naam „Moffenschans", een boer derij, uie staat op de plaats, waar in die tgd door in dienst van de Prins zijnde Duitse troepen een versterking, een schans, is aan gelegd. Vanuit deze sterkte werd het Land van Axel afgestroopt om de Spanjaarden zoveel mogelijk afbreuk te doen. Zaamslag, Othe- ne en Andyke moesten dit tot hun schade ondervinden en wer den de 3e Februari 1584 platge brand. Eten oud gedichtje zegt hierover het volgende: „Anno vuuftien. b idert tachtig [en vie re, den derden van Ffcbruaridagh, Saemslagh sagh sta en in [gloyenden viere, gedaen door 'tvolck 's-Graven [van Hollagh, dat op de schanse buyten'ter [Neuse lagh." Eten paar jaren later bewees deze 3chans weer goede diensten, want op 17 Juli 1586 namen van daaruit afkomstige troepen onder bevel van Prins Maurits Axel in. Direct na deze inname zonden de Spanjaarden een leger om dit verlies ongedaan te maken, maar hiertegen nam Maurits afdoende maatregelen en liet de zeedijken doorsteken^ zodat vrywel geheel Axeler-ambacht blank kwam te staan. Ook uit deze rumoerige jaren bestaat nog een blijvende herin nering en .wel het Mauritsfort, door Maurits in 1586 aangelegd om het aan de andere zijde van de Braakman gelegen Philippine, dat nog in Spaanse handen was, te kunnen bedwingen. Dit punt was "heel belangrijk, omdat de Braakman de uitweg van Axel naar de Schelde, en dus naar Zeeland en Holland, vorm de. Ook in het Noordwesten van Vlaanderen waren intussen onze troepen actief geworden. Na har de strijd veroverden z" in 1584 het belangrijke Sluis, dat echter in 1587 weer door Parma werd heroverd. Het jaar 1604 bracht echter hier de definitieve bevrij ding. Na een belegering van en kele maandèn moest deze onneem baar geachte stad zich op 19 Augustus van dat jaar aan Mau rits overgeven. Tegelijk met de stad Sluis, gingen ook IJzendijke, Aardenburg, Oostburg en Caü- zand voorgoed voor Spanje ver loren en werd dus zowat geheel West Staats-Vlaanderen in één slag bevrijd. Vele jaren bleef het hier nu rustig en behielden beide partij en hun stelling-en. Van 1609 tot 1621 was het Twaalfjarig Bestand van kracht en werd er totaal niet gevochten. Ook was in 1625 Mau rits overleden en opgevolgd door zijn jongere broer Frederik Hen drik. In 1635 werd de reeks overwin ningen voortgezet en werd Phi lippine ingenomen door Willem Frederik van NassauDietz. Tegen het einde van de oorlog laaide de strijd hier plotseling weer hevig op. Frederik Hendrik, dit intussen zijn naam als krijgs man had gevestigd, kwam met een sterk leger in Vlaanderen en sloeg op 28 Juli 1644 het beleg voor Sas van Gent. Reeds de 5de September was de toestand Var de belegerde Spanjaarden zó ho peloos, dat ze verplicht wanen deze zeer sterke vesting over te geven. Overal in den lande was er vreugde over deze overwinning, want vanuit dit punt kon men nog beter de Schelde beheersen en«do Spanjaarden in Gent en Antwer pen opsluiten. Alom in Vlaanderen was men nu beducht voor de verdere on- r"!ar® ^an dit Staatse leger. Velen vluchtten binnen 'Gent, Antwer pen of Hulst, ofschoon ze ervan overtuigd waren, dat ook deze steden zouden vallen. Jammer genoeg is het niet zo- ter gc omen, hoewel Gent, naar welks omgeving het leger was ge.rokKen, bijna gewonnen was Het liep daar echter niet zoals net had moeten lopen, want van- uit Frankrijk beloofde hulptroe pen kwamen ons leger niet ver sterker, maar bleven in het Zui den van Vlaanderen hangen. Op de duur was langer wachten doel loos en trok Frederik Hendrik in geforceerde dagmarsen naar het Land van Waes. Uitgeput van het vechten en marcheren begon deze legermacht de 5de October 1645 onverwachts Hulst te belegeren Bijgestaan door zyn zwager, de Heer van Brederode, en zijn schoonzoon Graaf Willem Frederik, stadhou der van Friesland dwong Frede rik Hendrik deze stad de 3de November tot overgave. Na een maand van harde strijd was ook de laatste vesting in het Noor den van Vlaanderen bij de Ver enigde Provinciën gevoegd en hoefde men dus van hieruit geen aanvallen op Zeeland of Holland meer te vrezen. Eten paar jaar later, in 1648, werd in Munster de vrede met Spanje gesloten. Volgens de be palingen van. dit vredesverdrag mochten onze Provinciën alles behouden, dat ze op dat ogenblik bezet hielden en zodoende is dus Noord-Vlaanderen, Staats-Vlaan deren en later weer Zeeuwsch- Vlaanderen geworden. vraag- in hoge mate te beïnvloe den. De heer Kerstens verweLkom.de voorts in het bijzonder de offi ciële afgevaardigde van de Hei lige Stoel, Mgr. Paola Giobbe, de vertegenwoordigers van de Ne derlandse regering en Winston Churchill. Bede van Churchill Hierna sprak Winston Churi- ehill, ere-voorzltter van het Con gres van Europa, een rede uit, waarin hg o.m. het volgende ver klaarde: „Sedert mijn rede te Ztirich in 1946 over dit onderwerp en sedert de oprichting van de Britse be weging voor een Verenigd Europa in 1947, hebben de gebeurtenis sen onze onderneming boven onze verwachting uit bevorderd Re geringen van grote mogendheden hebben zich met* alle macht te zamen gebonden. Dit congres mag er zich te recht op beroepen de stem van Europa te vertegenwoordigen. Met betrekking tot Duitsland zeide Churchill: „Het is de groot ste taak der overwinnende landen de Duitsers bij de hand te nemer en hen terug te voeren in de Eïuropese familie. Om Europa te herbouwen en haar licht wederom over de wereld te doen schgnen moeten wij in de eerste plaats onszelf overwinnen. Ik verwelkom daarom de Duit se delegatie, die wg hier in ons, midden hebben uitgenodigd. Voorts betoogt Churchill, dat hij niets minder wenst dan de ver eniging van geheel Europa. Verre van de vorming van een Verenigd Europa te betreuren heeft het Amerikaanse volle de herrgzing van wat genoemd wordt de oude wereld verwelkomd en vurig ondersteund. Niets van hetgeen wij hier on dernemen is strijdig met het zeer hoge gezag van de wereldorgani satie der Veremgde Volken. Tijdens de oorlog was. ik van mening, dat er verschillende re gionale raden zouden moeten zijn, die de zuilen zouden moeten vormen, waarop de wereldorga nisatie zou moeten rusten Zo zag ik in de uitgestrekte Sowjet-Unie een v*n deze groe peringen. Tot op zekere hoogte hebben de gebeurtenissen tot een ontwik keling in deze richting geleid, maar dat geschiedde niet in Je geest, die daartoe nodig was. Wij zijn hier in Den Haag bgeengeko- men, om onze regeringen bij de schepping yan eer. nieuw Europa te helpen wij moeten trachten door het leggen van banden ae regionale eenheden tot stand" te brengen en wg' moeten met ge duld en vertrouwen voorbereidin gen trachten te treffen voor de dag, waarop er een effectieve wereldregering zal zijn, welke steunt op de belangrijkste groe peringen der mensheid Ik ben van mening, dat na de tweede wereldoorlog, die wij zojuist achter ons hebben, del mensheid een periode van rust be hoeft en zoekt. Ik heb een hoge dunk van dit] congres. Maar wij moeten niet volstaan met welwillende algemeenheden en gemeenplaatsen. Wij zijn hier bgeen, om de grondslagen te leg gen waarop de staatslieden der Westerse democratieën wellicht kunnen steunen en wij zgn hier bijeen, om een atmosfeer te scheo- pen, welke gunstig zal zijn voor de beslissingen, waartoe de staatslieden zullen worden ge bracht. De taak, die op dit congre- vóór ons ligt, is niet slechts de stem van Eluropa te verheffen, van een. Eluropa. verenigd gedu rende deze enkele dagen. Wij moeten hier en thans komen tot een besluit volgens hetwelk in de een of andere vorm een Eïuropese assemblee 2al worden ingesteld waardoor het die stem mogelijk zal zijn zich voortdurend te doen horen. Indien we tekort schieten in helderheid var. Mik, of in moed tot (jaden, dan zal een onschat bare gelegenheid voor altijd voor bij gaan. Maar als wij onze krachten verenigen en verenigd geluk en vriendschap nastreven en krachtig nastreven de grote De kleine radiogolven, „de ogen van de radar" helpen de geleerden nu de werelden van atomen en moleculen te onderzoeken. Dr. E. Bright Wilson van de Harvard University heeft de Ame rikaanse natuurkundige vereni ging thans meegedeeld, dat labo- ratoriumgeleerden met deze mi crogolven aan het werk zijn. Daarbij brengen de geleerden de te onderzoeken chemische stoffèn in gasvormige toestanden zenden microgolven door het gas heen. Molecülen van bepaalde grote en vorm nemen bij dit procédé hun e:gen radiogolven op. Door de verschillende golflengten te meten die door het gas worden geabsor beerd, krijgen de geleerden een nauwkeuriger beeld van de struc tuur der moleculen. verwachtingen der Mensheid, da» zal het wellicht mogelgk zijn, dat wg getzamenlgk een gelukkiger, zonniger tgdperk hereiken, waar in al de kleine kinderen, die thans opgroeien in deze getourmenteer de wereld, zichzelf niet zullen be vinden als de overwinnaars, of de overwonnenen in de wisselende triomphen van liet eene land over het andere, maar als de erfgena men van al de schatten van het verleden en als de beheerders van alle wetenschap, alle overvloed en alle glorie van de toekomst. Na de rede van Churchill, die herhaaldelijk door applaus werd onderbroken werd gepauzeerd. De eerste spreker,-na de her vatting was de Franse oud-Min.- President Paid Ramadier, waar op de Tsjechische vertegenwoor diger Graaf Jan Coudenhove Ca- lergi, die in een kernachtige rede een dringend beroep op alien deed de uiterste krachten in te spannen de eenheid van Europa te bevorderen. Hierna verkreeg het woord de vroegere Italiaanse Ambassadeur te Londen Graaf Caradini, waar na Dr. H. Brugmans een uityoe- rige rede hield, waarin hg o.m. het volgende zeide: Wij geloven, dat in dit Europa van 1948 de Europese eenheid het vitale vraagstuk ts. In de eerste plaats, omdat do economi sche problemen, die op zichzelf al vitaal zgn, niet langer kunnen worden opgelost in nationaal kader. In de tweede plaats lopen de Europese volken gevaar, in een wereld, die naar een conflict schgnt te koersen, de eerste slachtoffers te zgn. In de derde plaats weten zg zeer wel, dat de landen van het Oostelgk blok zich verraden ge voelen door ona gebrek aan een heid. En tenslotte weten zy, dat de problemen van deze eeuw wereld oplossingen eisen, die niet op een verdeeld Eluropa kunnen steunen. In de gehele wereld'ia de vlag van Europa de vlag <jer vrijheid. Deze gedachte is thans in gevaar. Niet alleen doordat zg van buiten af bedreigd wordt, maar vooral doordat zij wordt ondermgnd door het gebrek aan vertrouwen bg de Europeanen zelf. Zg zullen geen uitweg zien tenzij de grenzen worden verwijderd, tenzij ant woord wordt gegeven op de vitale vraag: de federatie van Eluropa Wij zullen niet geloven in de realiteit van een Europese fede ratie, tot zij vorm heeft gekregen in een reeks van instellingen, zo- als een Europese generale staf, I 'h Eïuropese spoorweginaatschap- j pij, een autonome Europese steen- j kolencommissie, emt. Wij zgn het er hier overeeos dat wij een Eïuropees politiek be sef moeten organiseren, omdat alleen daarin een federale demo cratie kan werken. Dit congre3 zal door andere ge volgd worden, waarop wy de werkwijze en de inhoud van ver enigd Eluropa meer in bgzonder- heden zullen kunnen bespreken. Laat ons beseffen, daj wg spre ken over de vervulling van een missie, niet over de verdediging van voorrechten. Het Europese probleem is niet eenvoudig dat van een buitenlands imperialisme, of van een versleten inwendig ra derwerk. Het wortelt vooral in de armelijkheid van ona leven. In de verzetsbeweging hebben wij gezien, hoe sluimerende zielen ware helden werden. Moge liet thans ook zo zijn, want wij heb- Den opnieuw weerstand te bieden. Geve God, dat dit congres een alarmsignaal moge zijn. dat de levenden en de half doden in Eluro pa doet ontwaken." De Belgische oud-premier en voorzitter van d/e Economise lie sectie van het congres, de heer Paul van Zeeland heeft o.m ge zegd; ,,Er zijn in het leven van ieder mens ernstige ogenblikken, Qi?..Yoor ianSe Uj<i en soms voor altijd over zijn toekomst kunnen beslissen. Zo ig het ook voor de volkeren. Men zou de ogen stevig voor de werkelijkheid moeten sluiten om niet te zien, dat dit ogenblik voor Europa gekomen Wij moeten, gebruikmakend van de gunstige stroming, met alle kracht roeien om onze beste be stemming te bereiken. Wij staan thar.a ycor het alter natief: het slechtere of het bete re. Diep in het hart van millioe nen Europeanen is de keuze reeds gemaakt. Door een Eïuropese unie kunnen zij hun huiselijke haard, nun levensbeschouwing en geluk beschermen en tevens meebouwen agn deze „betere wereld", waar voor zoveel Ekiropeanen, bewust en onbewust, reeds het offer van hun leven hebben gebracht." Aan het einde van deze zitting las voorzitter Paul Ramadier een resolutie voor, die eenstemmig werd aanvaard. De tekst dezer resolutie luidt: „Aan het begin van zijn werk- zaamheden wenst het congres van Europa te verklaren, dat de door hem nagestreefde doeleinden eerst volledig bereikt zullen zijn op de dag, dat geheel Europa verenigd en georganiseerd zal'zijn. Overwegende, dat zestien lan den van dit ogenblik af van hun besluit tot samenwerking hebben aoen blijken, legt het congres er de nadruk op, dat deze groepering geen gesloten geheel vormt. Het congres zendt alle volkeren een broederlijke groet. Met deze resolutie was deze eerste algemene vergadering van het congres van EMropa ten ein de.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1948 | | pagina 1