Frankr^ks kans Nationaal Geschenk aan H. M. de Koningin Anton van der Waals voor zijn rechters. DE STRIJD IN PALESTinA Na de Italiaanse verkiezingen ZATERDAG 24 APRIL 1948. Persconferentie van President Truman Onderzoek naar èMasaryk's dood gevraagd Onderzoek naarde daling van de kolenproductie in het Ruhrgebied bevolen België en het fócerdijkkar.sal Weinig belangstelling voor anti-communistische jongeren" betoging De doodstraf geëist. De aankom it van Koning Leopold te Rotte rd n Mijnstaking in Frankrijk Hevige gevechten in het gsbied van Haifa. i e Kew-York ime over C' t ferei t 0 v» n Gerèx e Sowjet-Russische waakzaamheid Het Palestijnse^ vraagstuk. Verklar van De Gasperi en Basso SAMENSTELLING KAMER EN SENAAT Frankering bij Abonnement: «erneuw.i WEERSVERWACHTING medegedeeld door het K.N. M.ï. te De Bilt, geldig tot 2a terdagavond. Afnemende bewolking. In het Zuiden en Westen van het land aanvankelijk hier en daar nog enige regen. Overi gens geleidelijk afnemende bewolking en iets hogere mid- dagtemperaturen. Zwakke tot matige wind tussen Noord- West en Noord-Oost. Onder Redactionele leiding van P. L. D. J. van Oeveren Redactie-adres: Noordstr. 55-57, Temeuzen Tel. 2510 - Na 6 uur 2073. Hoofdagentschap voor West Zeeuwscih-Vlaanderen Willemsweg 83, Schoondijke Telefoon 49. VRIJE Z 4de Jaargang No. 790. Advertentieprijs: per nun 10 ct.minimum per advertentie 1,50. Inzending advertenties tot des namiddags 4 uur Rubriek kl. advertenties: 5 regels 60 ct.iedere regel meer 12 cent. Ver melding: Brieven onto nr. Bureau van dit Biaa 10 cent meer. ZON EN MAAN Uitgave Stichting „De Vrye Zeeuw" Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P- J- van de Sande Temeuzen Abonnementsprijs ƒ3,25 per kwartaal- 1948 Zon Maan Apr. Opk. Ond. Opk. Ctod. 24 tf.25 19.52 '21.27 6.48 25 4.33 20.41 23.56 5.43 26 4.32 20.42 637 <27 6j19 19.57 0i40 7.07 28 5.17 19.59 1.13 7.58 29 5.15 20.01 2.05 8.54 30 5.13 20.02 2.43 9.58 De uitslag van de Italiaanse verkiezingen heeft de voorspellers in het gelijk gesteld. Maar dit is niet het belangrijkste van deze krachtmeting tussen Oost en West. Veel belangrijker is. dat West-Europa weer wat verlicht kan adem halen. Want in het zonnige Zuiden is aangetoond, dat vooreerst het communisme bij werkelijk vrije verkiezingen geen kans heeft op een meerderheid. En tevens, dat ad de hulp, die Moskou ongetwijfeld heeft ver leend, .niet voldoende was om een meerderheid te verwerven. Slechts staatsgrepen, zoals in Tsjecho- Slowakije, kunnen dit systeem aa* de macht helpen. De gevol gen van een en ander zijn nu, dat Italië wel meer en meer ingescha keld zal worden bij de West- Europese Unie van Vijf en dat de Marsh all-hul,p op volle kracht kan voortgaan. Ook voor Frankrijk betekent de overwinning van de Christen- Democraten van Premier De Gas- peri een opluchting. Want of schoon het in Frankrijk de laat ste maanden bijzonder rustig is geweest, zit ook dit land nog met tal van economische moeilijk heden, die zodra het maar enigs zins mogelijk is uitgebuit zullen worden door de communisten. En aan de andere kant zit de Gene raal De Gaulle op de loer om het bewind over te nemen. De Franse Nationale Vergade ring is een maand met vacantia geweest en dit is mede 'oorzaak van de rustige sfeer, die er heers te. De regering-iSchuman heeft hierdoor de maatregelen, die vooral op financieel en economisch terrein liggen, kunnen doorvoe ren, waartoe zij door de volks vertegenwoordiging na een ver hitte srijd voor het re§es is ge machtigd. En het moet gezegd worden, dat de economische toe stand in het land in die laatste maand een weinig verbeterd is Na de devaluatie van de franc zijn de prijzen der voornaamste pro ducten slechts weinig gesregen In ieder geval is een prijsstijging in verhouding tot het percentage der devaluatie vermeden kunnen worden. Dit betekent op zich zelve reeds een succes. En hoewei dit zeker niet alleen aan het op treden van deze Franse regering ia te wijten, vaart het land en zijn bevolking er wel bij. En de rust, die zozeer nodig is om tot een economische wederopbouw te geraken, kan er door worden ver kregen. Br zijn Verschillende oorzaken vaH buiten af aan te wijzen voor deze verbetering. Daar is in de eerste plaats het doorg'aan van de Marshall-hulp. Doordat het Amerikaanse congres de wet tot hulpverlening eerder aannam, dan verwacht mocht worden, mede door de Tsjechische crisis,zijn reeds thans de eerste schepen met producten op weg naar Europa en dit feit is een belangrijke rug gesteun voor de huidige Franse regering. in de tweede plaats is er de tus sentijdse hulp van Amerika aan Frankrijk. Aan het einde van het vorige jaar was de Franse dollarvoorraad totaal uitgeput en slechts onmiddellijk ingrijpen kon de situatie redden. Het pleit voor het juiste begrip van de Ameri kanen, dat zij zich toen bereid liebben verklaard om in het eerste kwartaal van 1948 aan Frankrijk voor ,284 millioen dollar aan goe deren te leveren zonder dat daar- West-Europeanen de gedachte naar boven hoe ongelofelijk en zander weerga de huidige Ameri kaanse politiek is. Natuurlijk spe len bij Amerika ook motieven een rol, die op zijn eigen baat uit zijn, maar daarnaast wordt het oude jverelddeel door he,, .nieuwe de kans geschonken een hoger wel vaartspeil te bereiken. Wat door onderlinge ruzies, oorlogen en getiwist niet mogelijk scheen, komt thans door deze royale gif ten binnen het bereik van hen di willen. Als laatste factoren, die heb ben medegewerkt om de toekomst van Fankrijk rooskleuriger te doen schijnen, kunnen genoemd worden de vooruitzichten op een goede oogst en de stijging van de productie van de industrie. (De invoer van cokes en steen kolen uit het Ruhrgebied is even eens opgevoerd, terwijl ook de productie van het Saargebied er toe bijdraagt, dat het kolenvraag- stuk en het hier weer zeer nauw mede in verband staande staal- probleem practisch zijn opgelost. De mogelijkheden voor een betere toekomst liggen dus open. Wel zal Frankrijk evenals de andere West-Europese landen in de ko mende jaren nog met een aanzien lijk tekort op zijn handelsbalans zitten. De cijfers van in- en uit voer over 1947 wijzen zulks uit. In totaal werd er in het vorige jaar voor 346,5 milliard francs ingevoerd, waartegen over een export stond 7an 212,8 milliard f r3,ncs Maar hierin zal juist het Mars hall-plan moeten voorzien. Naast deze gunstige vooruit zichten zijn er echter ook minder gunstige aspecten. De prijzen van de voornaamste levensbehoeften zijn voor de Fransman nog te hoog. De huisvrouwen zijn over deize prijzen, geenszins te spreken. Veelal is het zo, dat bijna 80 van het inkomen van de gewone burger uitgegeven moet worden voor het inkopen van de nood zakelijke levensmiddelen. Het is begrijpelijk, dat dit grote ont stemming verwekt bij die groepgn van de bevolking, die over geen ruime beurs beschikken. Het gevaar van een uitbreiding van het communisme ligt hierin opge sloten. De regering zal dan ook met alle kracht moeten streven naar een verlaging van de kosten van levensonderhoud, wil niet op nieuw de sociale onrust met alle gevolgen van dien, de overhand verkrijgen. Reeds stelde zij po gingen hiertoe in het werk, doen het voorlopige resultaat is slechts geweest dat de prijzen niet verder gestegen zijn. Andere maatrege len zullen echter niet uit kunnen blijven. Zo wil de Force Ouvrière, de socialint-i'c-/s ukverwniging. die zich afgescheiden heeft van de grote, door de communisten be heerste C.G.T., afschaffing van de omzetbelasting op vlees en wijn, twee zeer belangrijke artikelen voor de Fransman. Sommige Ministers pleiten voor een rege- ringssubsidie aan de genationali seerde electrieiteits- en kolenpro- ductie, zodat daardoor een blij vende prijsdaling van Alle in dustriële producten zou kunnen intreden. Maar duidelijk is een ieder, dat middelen gevonden moeten worden om' het levenson derhoud goedkoper te maken. Voor de vreemdeling, die Frankrijk bezoekt, zijn de prijzen niet hoog. Zo is het vopr de Nederlander en de Belg. Er is van alles te koop, zodat hij een indruk van betrekkelijke welvaart krijgt Toch zijn de tekenen, dat de Fransman een moeilijke tijd door maakt merkbaar. Café's en ter rassen zijn veel leger dan voor de oorlog. Het geld om uit te gaan ontbreekt. Indien echter het grote probleem, de verlaging van de prijzen, zou worden opgelost, behoeft de toekomst voor Frank rijk zeker niet hopeloos te zijn. In enkele maanden tijd is dit. ten minste bereikt. Het zal wellicht bekend zijn, dat één van de geschenken, welke aan H. M. de Koningin bij Haar troonsbestijging in 1898 werden aangeboden, bestond uit een zo volledig mogelijke verzameling van nationale klederdrachten, door de bewoners der verschillende provincies bijeengebracht. Deze verzameling, eerst door H. M. m bruikleen afgestaan aan het Rijks museum te Amsterdam, later aan het Openluchtmuseum te Arnhem, ging, ondanks alle getroffen vei ligheidsmaatregelen, in de bezet tingstijd verloren. De costuums werden door de Duitsers vernield, de sieraden gestolen. Het .verlies van deze voor de cultuurhistorie zo belangrijke verzameling dient zoveel mogelijk hersteld en dit herstel moet spoe- dio geschieden, want onze natio nale klederdrachten verdwijnen snel. Zal het thans met goede wil en met de medewerking van velen nog mogelijk zijn een belangrijke collectie onzer volksdrachten bij een te brengen, over enkele jaren zal dit nog veel moeilijker, wel licht zelfs onmogelijk blijken. In verschillende provincies heo- ben zich op verzoek van de Com missarissen der Koningin comité's gevormd, die zich met het bijeen neren ie leveren zuuuer uai uaar- ï-i^irxrafiilrlren sip- voor een tegenprestatie verplichfj-'^engen van g was. Het land heeft hierdoor een aanzienlijk voordeel behaald, dat bovendien nog dubbel telt, daar aan de ene zijde de deviezen- balans niet verzwaard wordt, ter wijl 'n'gedeelte van de opbrengst van de goederen jn Frankrijk zelve, door het land gebruikt mag worden om via een Fonds voor wederopbouw en modernisering ten goede te komen aan de Fran se nijverheid. Bn hierbij komt toch wel bij ons President Truman heeft op een persconferentie te Washington nogmaals verklaard, dat de V. S. bereid zijn troepen te leveren voor een politiemacht der V. N. voor Palestina. Over de resultaten der verkie zingen in Italië zeide hij: ,,Be vrije volken zullen moed. putten uit het resultaat van de verkie zingen in Italië. De uitslagen zijn een bewijs van de vitaliteit van het Italiaanse volk en zijn vastbeslotenheid zijn vrijheid te handhaven". Truman zeide ver volgens, dat hij spoedig een_ ant woord zou geven op de vraag waaruit de steun der V. S. aan '"het vijfmogendhedenpact te Brus sel zou bestaan. Truman ver klaarde, dat zo hij al iets afwist van een plan, waarbij de V. S. geheime steun zouden verlenen aan krachten, die weerstand bo den aan communistische regerin gen en communistische overheer- sching binnen de grenzen van Europese landen, hij hierover op een persconferentie niets zou kunnen vertellen. Üe enige manier, waarop de V. S. troepen naar Palestina zou dén zenden, aldus Truman, zou zjjn als deel van een politiemacht der V. N. Op de vraag, of goedkeuring van het congres verkregen zou aioeten worden voor het uitzen den van troepen, noemde Truman een aantal voorbeelden uit het verleden van gevallen, waarin zijn voorgangers zonder toestem ming van het congres tijdens on lusten in centraal-Amerikaanse republieken troepen hadden ge zonden ter bescherming van de Amerikaanse belangen. raden en gelden zullen belasten en als een nationaal geschenk willen zij tezamen deze collecties aan H. M. de Koningin ter ge legenheid van Haar gouden Rege ringsjubileum aanbieden. Zeeland bij uitstek de provin cie der nationale klederdrachten, mag niet achterblijven en wil zeker niet achterblijven. De grote verscheidenheid in de Zeeuwse klederdracht stelt ons comité voor een zware taak. Het doet echter met vertrouwen een .beroep op Uw medewerking om het plan te doen slagen. De Zeeuwen her inneren zich gaarne de grote be langstelling, door H. M. bij ver schillende gelegenheden voor onze klederdrachten betoond. Velen, die het nationale costuum nog dragen of in de kast bewaren, zullen één of meer onderdelen voor ons doel willen afstaan. An deren zullen bereid zijn een bij drage in geld te schenken, want er zullen costuums vervaardigd moeten worden en er zullen sie raden .gekocht moeten worden. Vooral voor (lit laatste zal een aanzienlek bedrag nodig zijn. \yanneer enkele "duizenden een bedrag van één of een paar gul dens hiervoor beschikbaar stellen, zal het nodige geld spoedig bijeen zijn. Wie meer wenst bij te dra gen heeft hier natuurlijk de ge legenheid toe. Binnenkort zal een circulaire ap ruime schaal in de provincie worden verspreid; zij zal onder meer alle namen van het comité bevatten, waarin naast fi guren van de standsorganisaties personen uit alle delen der pro vincie hebben zitting genomen. Ere-voorzitster van het comité is mevr. S. C. de Casemibroot van der Feltz, de echtgenote van onze Commissaris der Koningin. Voorzitter is de heer «H. Pieters te Middelburg; als secretaresse treedt op mej. G. G. Sikken®. Landbouwhuis, Goes; terwijl mevr. G. DorstVos te Goes zich met het penningmeesterschap zal ibelasten. Voor Oostelijk Zeeuws-Vlaande- ren namen in het comité zitting Jkvr. Collot d'Escury te Kloos- terzande en mevr. Koster-Seheele te Zaamslag. Volgens Dena hebben Tsjecho- Slowaken te Wiesbaden, die tegenstanders' zijn van het huidige regiem te Praag, aan Trygve Lie, de secretaris-generaal van 'de V. N„ schriftelijk het verzoek ge richt tot het instellen van een internationaal onderzoek naar de omstandigheden van de dood van Jan Masaryk op 10 Maart j.l. Het Britse en het Amerikaanse militaire bestuur heeft de Duitse raad voor de kolenindustrie van het Ruhrgebied opdracht gegeven onmiddellijk een intensief onder zoek in te stellen naar de daling van de kolenproductie in het Ruhrgebied, die de laatste weken heeft plaats gevonden. In de afgelopen weken bedioeg de productie gemiddeld rond 267.000 ton per dag, terwijl twee maanden geleden reeds een pro ductie van 300.000 ton per dag werd bereikt. De burgemeester van Antwer pen, Craeybeekx, heeft Donder dagavond voor leden van het Brusselse pleitgenootschap „De jonge balie" een voordracht ge houden over het Moerdijkpro bleem. Na een historisch overzicht ge geven te hebben met betrekking tot dit waagstuk wees Craey beekx: er op, dat de oplossing in de sfeer, die door de Benelux is geschapen, misschien een stap nader is gekomen. De rechtstreekse verbinding van Antwerpen met de Rijn is een kwestie, die belangrijker ia dan welke andere ook, welke in het kader van de Belgisch-Nederland se samenwerking wordt bëhan- deld. Volgens de Antwerpse bur gemeester kan Nederland zich in het licht van de unie der lage landen niet meer beroepen op zijn souvereiniteit en blijven nog slechtsde economische argumen ten bestaan. Ook deze zullen ©venwel, naarmate de Benelux een realiteit wordt, de verwezen lijking van het voor België zo be langrijke kanaal niet meer kun nen voorkomen. •Craeybeekx onderstreepte tij dens zijn lezing nog dat het weg nemen van de stop van Ter- naaien en de verbreding van hei kanaal Gent—Terneuzen eigenlijk zou neerkomen op concessies aan de Nederlanders, daar het Belgi sche achterland hierdoor geheei zou komen open te loggen voer de Nederlandse handelspenetratie. Dit dient volgens spreker slechts te geschieden indien Nederland België toestaat het Moerdijk kanaal te graven. Craeybeekx legde er In dit verband de nadruk op, dat het proble m der water wegen niet fragmentarisch, doch als een geheel gezien moet wor den en opgelost. Ongeveer 190.000 krijgsge vangenen (der oorspronkelijk 1.035.000) bevinden zich nog in Franse handen. Maandelijks wor den 40.000 krijksgevangenen vrij gelaten. Er was opmerkelijk weinig be langstelling voor een anti-com munistische jongeren betoging, die het Nationaal Jongeren Ver bond Donderdagavond in de grote zaal van het Amsterdamse Con certgebouw heeft, gehouden. De jeugd In het bijzonder schitterde door afwezigheid. Onder de onge veer 250 toehoorders, die de zaai slechts voor een kwart vulde, be vonden zich niet meer dan 30 jongens en meisjes. De sprekers van deze avond weten dit in hoofdzaak aan laks heid en kortzichtigheid. Prof. Dr. J Waterink, hoogleraar aan de Vrije Universiteit, was van me ning, dat d© zaal tot de nok toe gevuld zou zijn geweest, indien de betoging onmiddellijk na de ge beurtenissen in Tsjecho-Slowakije zou zijn gehouden, omdat het Ne derlandse volk toen meer in een angstpsychose leefde dan op hei ogenblik, nu de staatsgreep in Praag reeds enige tijd achter ons ligt en Italië ,,zo'n geruststellend resultaat heeft opgeleverd" Een der bestuursleden van het N.J.V. deelde mede, dat vele jongeren- organisaties niet aan de avond wensten mede te werken, hoewel zij in beginsel met het doei daar van sympathiseerden. Andere sprekers waren: het Amsterdamse gemeenteraadslid R Th. J. 1© Cavelier (V.V.D.), Pater L. M. Godefroy uit Eg- mond aan Zee, wethouder Mr. W. F. Schokking, alsmede een twee tal Amsterdamse studenten. De Socialistische fractie van de Belgische Kamer heeft naar aan leiding van de interpellatie in de Nederlandse Tweede Kamer met betrekking tot de demonstratie bij de aankomst van Koning Leo pold te Rotterdam, de voorzitter van de fractie opgedragen, eerste- Minister Spaak over deze aange legenheid vragen te stellen. Ongeveer 130.000 mijnwerkers zijn in staking in het mijngabied rondom Rijssel In Noord-Frank rijk. De mijnwerkers stellen de eis, dat hun een rouwdag met. doorbetaling van hun loon wordt toegestaan, in venband met explo sie, die Maandag te Salaumines plaats vond. Zij, eisen voorts be taling voor de dagen, waarop ten gevolge van de ramp niet werd gewerkt, vol loon voor de gewon den en een premie van 5000 fr. voor de leden der reddingsploe gen. In vele mijnen is het werk ten dele neergelegd, in andere geheel. De New York Times noemt het het voorstel van India, dat door de conferentie te Genève over vrij heid van voorlichting is goedge keurd, fantastisch. Het voorstel zegt, dat de regeringen straffen moeten kunnen opleggen en voor „systematische verspreiding van opzettelijk verdraaide en valse be richten, die de vriendschappelijke betrekkingen tussen de volken en landen schaden". Volgens de New York Times zou een regering, die de verant woordelijkheid op zich zou nemen voor hét regelen van dergelijke kwesties en *t straffen van afwij kingen van de door haar aange legde maatstaven .schuldig zijn aan onderdrukking van de vrijheid van meningsuiting en gedachte. Het voorstel van India zou totali taire staten het recht'geven te protesteren wanneer de waar heid zou worden verteld over „on behoorlijkheden" van die landen, aldus de New York Times. Het blad van het Sowjet-Rus- sische Ministerie van Defensie, de „Rode Ster", dringt aan op grote waakzaamheid van de ge wapende macht in het binnenland en daarbuiten. „De begrotingen van de impe rialistische landen omvatten reus achtige posten voor de vestiging van spionnagenetten in andere landen", aldus het blad. „De Sowjet-Unie is er zeker van, dat de imperialistische lan den proberen, twee-, driemaal zo veel of nog meer spionnen, sabo teurs en ondergravers naar de Sowjet-Unie te zenden dan naar de andere kapitalistische landen, en wel omdat de internationale reactie een nieuwe oorlog aan het voorbereiden is." Te Lusciano bij Napels is het tot een vuurgevecht tussen communisten en de politie geko men, nadat de communisten, die over een geheime wapenopslag plaats beschikten, hadden ge tracht de kerk en andere gebou wen in brand te steken, zo meldt een correspondent van Reuter, n comm nist werd gewond vijf gearresteerd. Een hoeveelheic wapens en munitie werd in besla; genomen. De pieren en het strand van Haïfa zijn vol Arabische vrouwen en kinderen, die wachten op eva cuatie naar Acre, d'e haven in Noord-Palestina. Volgens een po litiemelding vluchten de Arabie ren thans uit het gebied van Na zareth. De» onderhandelingen over een wapenstilstand tussen Joden c-n Arabieren in het gebied van Haïfa zijn verdaagd. Volgens de Haganah zijn in de strijd om Haïfa 2 Arabieren ge dood en bedragen de eigen verlie zen 4 doden en ongeveer 32 ge wonden. Van de zijde van de Ha ganah wordt voorts gemeld, dat een detachement van de Irgoen Zwai Leoemi aan de gevechten heeft deelgenomen. Volgens een te Damascus door de Arabische strijdkrachten in Palestina uitgegeven communiqué bieden de Arabieren in Haïfa nog steeds verbitterd weerstand aan de Joodse aanvallen. Plaatselijke Arabische comité's in (Palestina hebben het Syrische Rode Kruis om klediing voor 10.000 Arabische vrouwen en kinderen verzocht, die uit hun dorpen zijn geëvacueerd. Na onderhandelingen over een wapenstilstand hebben Joodss strijdkrachten de aanvallen op de Arabieren in de haven van Haïfa hernieuwd. Honderden Arabische vluchtelingen verdringen zich op de havenhoofden ,van waar uit zij per boot trachten te ontkomen. Uit Arabische bron wordt bericht, dat Arabische versterkingen naar Haïfa optrekken. De Wapenstilstandsonderflande- lingen met Engelsen als tussen personen zijn gisteren hervat. Gevechtsvoorbereidingen te Jeruzalem. Te Jeruzalem doen geruchten d© ronde, dat de Joden een aanval op grote schaal op Dinsdag 27 April beramen om strategische punten in Jeruzalem te bezetten. De heilige stad bereidt zich op een aanval voor. Zowel <je Ara bieren als de Joden bouwen com plete betonnen wachthuisjes en brengen stalen rails verticaal in de straten aan de gewapende aanvallen tot staan te brengen. De oorlogvoerenden hebben snel gebouwen bezet, die door de En gelsen worden ontruimd. Syrische leger naar Palestijnse grens- Het Syrische leger heeft bevel gekregen zich bij de Palestijnse grens te concentreren. De Londense correspondent van de „New York Times" meldt, dat hij uit bronnen, die „in nauw contact staan met het Britse kabinet", vernomen heeft, dat Engeland het Amerikaanse voor stel voor beheer over Palestina „ernstig overweegt". „Het feit alleen al, dat de regering dit voor stel overweegt, betekent een op vallende wijziging in de Britse houding. Tot nu toe werd keer op keer verklaard dat Engeland niets te maken wilde hebben met enige oplossing', welke niet zowel door Arabieren als Joden werd aanvaard. Deze politiek wordt thans kennelijk vervangen door een, waarbij Engeland de verant woordelijkheid aanvaardt op de zelfde voorwaarden als gelden voor de andere landen der V. N. In andere woorden Engeland stemt er in toe eenzelfde rol te spelen als de andere landen der V. N., alsof zij het mandaat over Palestina nooit had gehad", aldus de correspondent. De V. N. moeten het verdelings plan voor Palestina niet wegens geweld laten vallen, aldus ver klaarde Dr. Herbert Evatt, de Australische Minister van Bui tenlandse Zaken gisteren in het parlement. In antwoord op vra gen over de oppositie van Austra lië tegen het Amerikaanse voor stel voor beheer over Palestina zei Ewatt, dat de V. N. haar hou ding ten opzichte van de verde ling alleen moeten wijzigen, in dien de algemene vergadering de beschikking krijgt over nieuwe feiten. Alleen het feit, dat de V. S. hun houding hebben gewij zigd, legt Australië, Nieuw-lZee land of enige andere staat nog In een sfeer van gespannen ver wachting ondanks het feit, dat de eis door een ieder wordt voor zien en, in een mogelijk nog vollere zaqldan ooit tevoren, vangt de middagzitting aan. Ook Mr. J. Zaayer, Procureur-Fiscaal bij het Haagse Bijzonder Gerechts hof is gekomen om het requisitoir van zijn confrère te horen. Alvorens Mr. van Doorn het woord te geven, houdt de Presi dent, Mr. J. van Vollenhoven, een korte toespraak, waarin hij zegt, dat in deze zaak van grote im portantie het hoogtepunt lag in de behandeling van het „England Spiel". Van getuige Schreiedei hebben wij een volkomen onbevan gen en duidelijke uiteenzetting ge had van het „England-Spie!zo als dat aan zijn zijde gespeeld werd, van de andere zijde daaren tegen zijn ons de noodzakelijke gegevens onthouden, aldus de President. „Wij ontvingen van die kant niet die service, die we verwacht hadden. Gezien de uit eenzettingen van Schreieder er. Van der Waals in deze kwest'e is ons gebleken, dat Van der Waals noch een actieve, noch een ver antwoordelijke rol in net Eng land-Spiel" heeft vervuld. „Namens het Hof", zo ging de President verder „wordt zowel het Openbaar Ministerie als de verdediging met aandrang ver zocht het „England Spiel" nie ter sprake te brengen Hét gaai hier uitsluitend om de strafzaak Van der Waals. Schijnbaar onbe wogen heeft het Hof de getuige nissen van de moeders en vrou wen van Van der Waals' slacht offers aangehoord. Schijnbaar, want in werkelijkheid was zij diep bewogen. In deze zaak is de ille - galiteit qp zijn best naar voren gekomen. Deze illegalen hebben het hoogste gegeven wat zij had den, met alleen dit doel voor ogen het vaderland te dienen. Did geldt niet alleen voor de opgei rolde groepen, maar ook voor de agenten, die gedropt werden, een onzekere toekomst tegemoet. Van zeer onverwachte zijde, n.l. van getuige Schreieder hoorden wij del lof zwaaien over deze mensen, d hij moedige mannen noemde. „Als een klein land nog dergc iijke mensen heeft, dan heeft h nog een grote toekomst", aldu besloot President Van Vollenhove zijn rede, waarop hij Mr. Van Doorn het woord gaf, voor he. uitspreken van .zijn requisitoir. „Deze zaak tegen Van dei Waals geeft het trieste versla van de strijd tussen de illegale spionnagegroepen enerzijds en de Duiitse contra-spionnage ander zijds, waarbij helaas, de Duitsers de grootste successen boekten. Schreieder en" Van der Waals wa- Alcide de 'Gasperi heeft Don derdag op een persconferentie verklaard, dat Italië wel van plan is met de landen van de West- Europese Unie samen te werken. Dit zou echter afhangen van de Senaat en de Kamer. .Italië ver keert in een andere positie dan de West [Europese landen, die niet aan de bepalingen van een vre desverdrag zijn gebonden". Lelio Basso, secretaris van de socialistische partij van Ner.ni, sprak de bewering tegen, dat hei volksfront slechts met het oog op de verkiezingen was samenge steld. „Na de overwinning van de christen-democraten, die ons met een totalitair clericalisme bedreigen, is de functie van hst volksfront belangrijker dan ooit zodat het volksfront zal blijven functioneren", aldus Basso. Hij bestreed eveneens de ver klaring van de socialistische lei der Romita, dat het volksfront een fout was gebleken van de Italiaanse socialisten en de partij haar parlemenetaire onafhanke- I lijkheid zou herstellen. Het volks- niet de verplichting op de V. S. v front, aldus Basso, weid in het te volgen, tenzij er een goede leven geroepen als een politieke reden is voor deize wijziging, al- organisatie ter mobilisering var. dus Evatt. I alle democratische krachten. Betreffende de samenstelling van de nieuwe Kamer en Senaat in Italië kam. thans nader mede gedeeld worden, dat alle vooraan staande leiders, zoals De Gasperi, Togliatti, Nenni, Pacciardi, Sara- gat en Lomibardo, hun zetels be houden. Guglielmo Giamnini, voor malig leider van de „Uomo Qua- lunque", de partij die tezamen met de iiberalen het nationale blok vormt, is echter een derge nen, die niet in de volksvertegen woordiging terug zullen keren. Zjjn zuster Olga verwierf wel een zetel. Van de 182 Volksfront-zetels in de Kamer zullen, volgens de hui dige stand van de telling, op zijn minst 130 aan de communisten toegewezen worden; het overblij vende vijftigtal zal onder de Nenni-socialiis :en en de andere kleinere partijen welke tot het Volksfront behoren verdeeld moe ten worden. Van de op grond van rechten aangewezen senatoren zijn er vier ex-minister-president, n.l. Vitto- r:o Kmanueie Orlando, Francesco Savedio Nit.i, Ferruccio Parri en Ivanoe Bonomi. Twaalf anderen waren leden van de ontbonden oude Senaat van. het koninkrijk. Hieronder zijn griai Carlo Sforza., Benedetto Croc-e, de liberale wijs geer, Luigi Einaudi, gouverneur van de Italiaanse Bank en thans Minister van Financiën. Een 50- tai zijn afgevaardigden die lid ge weest zijn van drie of meer wet gevende vergaderingen. De ove rigen zijn afgevaardigden, die ge vangenisstraf of dergelijke hebber, ondergaan wegens anti-fascisti sche activiteit. De vraag is thans, of Enrico de Nicola zich opnieuw candidaat zal stellen voor het president schap. Doet hij dit, dan zal hij zeker herkozen worden volgens dé algemene opvatting, daar hij in alle kringen, van uiterst links tot uiterst rechts, groot persoonlijk aanzien geniet. Evenwel is be kend, dat hij enige tijd geleden de wens te kennen gegeven heeft het politieke leven vaarwel te zeggen, en zijn functie v&n advocaat we derom op te nemen. Op aandrin gen van De Gasperi is hij zes maanden geleden, toen zijn voor lopig presidentschap ten einde liep, aangebleven. ren daarin de belangrijkste figu ren; de eerste als de politieman met vernuft en ijver, de tweede als de grote en meest succesvolle V-man", aldus ving Mr. L. W. van Doorn zijn requisitoir aan. Na het aandeel van Ir. A. P. van der Meer in 't recherchewerk tot op sporing van de na de bevrijding a tgeweken Van der Waals te hebben gememoreerd, bespreekt Mr. Van Doorn het vooronderzoek, dat na Van der Waals' uitlevering in September 1946, onder leiding van Prof. Jonkers een aanvang nam. Vervolgens ging de Advocaat- Fiscaal de talloze gevallen van verraad der illegale werkers uit voerig na en besloot: JDe vraag is nu,- welke straf moet deze man worden opgelegd. Detze zal moeten worden bepaald door drie factoren: de mate van zijn activiteit, de door hem toe gepaste methoden en zijn drijf veren. Uit alles is gebleken, dat hij zeer actief is geweest. Zeer listig heeft hij zijn penetratie- werk verricht. Zijn slachtoffers heeft hjj voorzien van zeer be zwarend bewijsmateriaal in' de vorm van schietwapens, kort voor zij werden gearresteerd. Schreie der heeft hij bewogen het Eng- land-ISpiel te gebruiken om zijn reputatie onder de illegalen te be vestigen. Wat betreft zijn be weegredenen is komen vast te staan, dat deze waren de zuctu naar succes en geld. Zijn slacht offers, de illegaliteit, de zwarte handel en zelfs de S. D. waren zijn bronnen. Tegen het einde van de oorlog heeft hij bovendien met zijn broer allerlei duistere practijkerii aangewend om dit bloedgeld veilig te stellen. De gevolgen van zijn daden, zijn ter zitting overduidelijk gebleken. Heeft deZe man schuldbesef aldug vroeg Mr. Van Doorn zich af. „Het is moeilijk te zeggen. In ieder geval is er weinig van ge bleken". Toen in de gevangenis honderden voorbij hem defileer den ter confrontatie toonde hij geen spoor van aandoening, zodat het zelfs de heer Klaassen te machtig werd en Van der Waals vroeg of het hem dan helemaal niet raakt. Hij antwoordde toen het naar buiten niet te laten mer ken, maar wei degelijk spijt van zijn daden te hebben. Ik verzoel: het Hof Van der Waals te veroordelen tot de hoog ste straf, de doodstraf, daar ik er van overtuigd ben, dat dit de enige straf is, die hij verdient. Men zal zeggen, levenslang is toch net zo goed. In deze politiek onzekere tijden acht ik echter levenslang een onvoldoende veilig heidsmaatregel tegenover het Ne derlandse ^volk. Ik zal alleen ge rust zijn als deze straf wordt op gelegd en wordt geëxecuteerd. Dit is geen subjectieve wraakoefe ning maar een objectieve vergel ding. Ik hoop, dat bij het over wegen van Uw sententie u de ge rechtigheid voor ogen zal staan, voor welke zovelen hebben gestre den en zovelen hun leven hebber, geofferd, door het Verraad van deze man". Van der Waals heeft ook tij dens het uitspreken van dit requi sitoir en bij het vernemen van de eis niet het geringste spoor van emotie vertoond. Nadat de zitting een ogenblik was geschorst, ving de verdedi ger Mr. J. E. van der' Sta/rp zijn plei dooi aan. Als lid van de groep „Dienst Wim" is hij zelf bijna slachtoffer geworden van Van der Waals. Een later door hem bij Christiansen bewerkstelligde uit wisseling van 45 gevangenen, die na overleg met Londen zou plaats vinden, mislukte. Dit alles was voor hem een prikkel uit te vin den wat de oorzaak van deze mis- lvkkiing kon zijn. En hoewel Van der Waals mij niets kon schelen, besloot ik toch deze zaak op mij te nemen, om te trachten door middel daarvan de sleutel tot dit geheim in handen te krijgen", ao verklaart hij. Hij ging hierna de ten laste ge legde feiten na en verzocht het Hof te wachten met haar uit spraak tot de parlementaire com missie haar onderzoek heeft be ëindigd en de zaak-Schreieder voor is geweest. De advocaat-fiscaal zegt dan in zijn repliek, dat hij noodge dwongen de opmerking moet ma ken, die een oud en wijs man ais de heer Klaassen reeds" eerder te gen hein maakte. „Ik hoop, dat de verdediger eerst kennis neemt van de feiten. Als hij eerst met de verdachte gaat praten, dan wordt hij voor de gek gehouden, ■zoals zovele door deze handige leugenaar zijn beetgenomen". Mr. Van der Starp anwoordt, juist liever niet door het feiten materiaal te willen zijn beïnvloed, voor hij met verdachte sprak en gelooft niet voor de gek te zijn gehouden. „Wil verdachte nog iets toevoer gen aan hetgeen zijn verdediger heeft gezegd," vraagt dan de Pre sident. Van der Waals staat op, buigt licht en zegt: „Ik heb in deze zaak niets meer op te merken" en gaat zitten. De President verklaart dan het .gerechtelijk onderzoek voor ge sloten en deelt mede, dat de uit- spraak op 7 Me'i a.s. des middags om 2 ur zal plaatsvinden. De rechtszaal stroomt leeg en de lichten worden gedoofd. Het laatste bedrijf is ten einde. Het gordijn zal nog eenmaal worden gehaald voor de euiloog op 7 Mei, waarna de rest van het drama zich indien althans de zaak geen wending neemt in alle stilte zal voltrekken.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1948 | | pagina 1