Frankr^ks kans
Nationaal Geschenk
aan H. M. de Koningin
Anton van der Waals voor zijn rechters.
DE STRIJD IN PALESTinA
Na de Italiaanse verkiezingen
ZATERDAG 24 APRIL 1948.
Persconferentie
van President Truman
Onderzoek naar èMasaryk's
dood gevraagd
Onderzoek naarde daling
van de kolenproductie in
het Ruhrgebied bevolen
België
en het fócerdijkkar.sal
Weinig belangstelling
voor anti-communistische
jongeren" betoging
De doodstraf geëist.
De aankom it van
Koning Leopold te Rotte rd n
Mijnstaking in Frankrijk
Hevige gevechten in het gsbied van Haifa.
i e Kew-York ime
over C' t ferei t 0 v» n
Gerèx e
Sowjet-Russische
waakzaamheid
Het Palestijnse^ vraagstuk.
Verklar
van De Gasperi en Basso
SAMENSTELLING KAMER EN SENAAT
Frankering bij Abonnement: «erneuw.i
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.
M.ï. te De Bilt, geldig tot
2a terdagavond.
Afnemende bewolking.
In het Zuiden en Westen van
het land aanvankelijk hier en
daar nog enige regen. Overi
gens geleidelijk afnemende
bewolking en iets hogere mid-
dagtemperaturen. Zwakke tot
matige wind tussen Noord-
West en Noord-Oost.
Onder Redactionele leiding
van P. L. D. J. van Oeveren
Redactie-adres:
Noordstr. 55-57, Temeuzen
Tel. 2510 - Na 6 uur 2073.
Hoofdagentschap voor
West Zeeuwscih-Vlaanderen
Willemsweg 83, Schoondijke
Telefoon 49.
VRIJE Z
4de Jaargang No. 790.
Advertentieprijs:
per nun 10 ct.minimum
per advertentie 1,50.
Inzending advertenties
tot des namiddags 4 uur
Rubriek kl. advertenties:
5 regels 60 ct.iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onto
nr. Bureau van dit Biaa
10 cent meer.
ZON EN MAAN
Uitgave Stichting „De Vrye Zeeuw" Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P- J- van de Sande Temeuzen
Abonnementsprijs ƒ3,25 per kwartaal-
1948
Zon
Maan
Apr. Opk.
Ond.
Opk.
Ctod.
24
tf.25
19.52
'21.27
6.48
25
4.33
20.41
23.56
5.43
26
4.32
20.42
637
<27
6j19
19.57
0i40
7.07
28
5.17
19.59
1.13
7.58
29
5.15
20.01
2.05
8.54
30
5.13
20.02
2.43
9.58
De uitslag van de Italiaanse
verkiezingen heeft de voorspellers
in het gelijk gesteld. Maar dit is
niet het belangrijkste van deze
krachtmeting tussen Oost en
West. Veel belangrijker is. dat
West-Europa weer wat verlicht
kan adem halen. Want in het
zonnige Zuiden is aangetoond, dat
vooreerst het communisme bij
werkelijk vrije verkiezingen geen
kans heeft op een meerderheid.
En tevens, dat ad de hulp, die
Moskou ongetwijfeld heeft ver
leend, .niet voldoende was om een
meerderheid te verwerven. Slechts
staatsgrepen, zoals in Tsjecho-
Slowakije, kunnen dit systeem
aa* de macht helpen. De gevol
gen van een en ander zijn nu, dat
Italië wel meer en meer ingescha
keld zal worden bij de West-
Europese Unie van Vijf en dat de
Marsh all-hul,p op volle kracht kan
voortgaan.
Ook voor Frankrijk betekent
de overwinning van de Christen-
Democraten van Premier De Gas-
peri een opluchting. Want of
schoon het in Frankrijk de laat
ste maanden bijzonder rustig is
geweest, zit ook dit land nog met
tal van economische moeilijk
heden, die zodra het maar enigs
zins mogelijk is uitgebuit zullen
worden door de communisten. En
aan de andere kant zit de Gene
raal De Gaulle op de loer om het
bewind over te nemen.
De Franse Nationale Vergade
ring is een maand met vacantia
geweest en dit is mede 'oorzaak
van de rustige sfeer, die er heers
te. De regering-iSchuman heeft
hierdoor de maatregelen, die
vooral op financieel en economisch
terrein liggen, kunnen doorvoe
ren, waartoe zij door de volks
vertegenwoordiging na een ver
hitte srijd voor het re§es is ge
machtigd. En het moet gezegd
worden, dat de economische toe
stand in het land in die laatste
maand een weinig verbeterd is
Na de devaluatie van de franc zijn
de prijzen der voornaamste pro
ducten slechts weinig gesregen
In ieder geval is een prijsstijging
in verhouding tot het percentage
der devaluatie vermeden kunnen
worden. Dit betekent op zich
zelve reeds een succes. En hoewei
dit zeker niet alleen aan het op
treden van deze Franse regering
ia te wijten, vaart het land en
zijn bevolking er wel bij. En de
rust, die zozeer nodig is om tot
een economische wederopbouw te
geraken, kan er door worden ver
kregen.
Br zijn Verschillende oorzaken
vaH buiten af aan te wijzen voor
deze verbetering. Daar is in de
eerste plaats het doorg'aan van
de Marshall-hulp. Doordat het
Amerikaanse congres de wet tot
hulpverlening eerder aannam, dan
verwacht mocht worden, mede
door de Tsjechische crisis,zijn
reeds thans de eerste schepen met
producten op weg naar Europa
en dit feit is een belangrijke rug
gesteun voor de huidige Franse
regering.
in de tweede plaats is er de tus
sentijdse hulp van Amerika aan
Frankrijk. Aan het einde van
het vorige jaar was de Franse
dollarvoorraad totaal uitgeput en
slechts onmiddellijk ingrijpen kon
de situatie redden. Het pleit voor
het juiste begrip van de Ameri
kanen, dat zij zich toen bereid
liebben verklaard om in het eerste
kwartaal van 1948 aan Frankrijk
voor ,284 millioen dollar aan goe
deren te leveren zonder dat daar-
West-Europeanen de gedachte
naar boven hoe ongelofelijk en
zander weerga de huidige Ameri
kaanse politiek is. Natuurlijk spe
len bij Amerika ook motieven een
rol, die op zijn eigen baat uit zijn,
maar daarnaast wordt het oude
jverelddeel door he,, .nieuwe de
kans geschonken een hoger wel
vaartspeil te bereiken. Wat door
onderlinge ruzies, oorlogen en
getiwist niet mogelijk scheen,
komt thans door deze royale gif
ten binnen het bereik van hen di
willen.
Als laatste factoren, die heb
ben medegewerkt om de toekomst
van Fankrijk rooskleuriger te
doen schijnen, kunnen genoemd
worden de vooruitzichten op een
goede oogst en de stijging van de
productie van de industrie.
(De invoer van cokes en steen
kolen uit het Ruhrgebied is even
eens opgevoerd, terwijl ook de
productie van het Saargebied er
toe bijdraagt, dat het kolenvraag-
stuk en het hier weer zeer nauw
mede in verband staande staal-
probleem practisch zijn opgelost.
De mogelijkheden voor een betere
toekomst liggen dus open. Wel
zal Frankrijk evenals de andere
West-Europese landen in de ko
mende jaren nog met een aanzien
lijk tekort op zijn handelsbalans
zitten. De cijfers van in- en uit
voer over 1947 wijzen zulks uit.
In totaal werd er in het vorige
jaar voor 346,5 milliard francs
ingevoerd, waartegen over een
export stond 7an 212,8 milliard
f r3,ncs
Maar hierin zal juist het Mars
hall-plan moeten voorzien.
Naast deze gunstige vooruit
zichten zijn er echter ook minder
gunstige aspecten. De prijzen van
de voornaamste levensbehoeften
zijn voor de Fransman nog te
hoog. De huisvrouwen zijn over
deize prijzen, geenszins te spreken.
Veelal is het zo, dat bijna 80
van het inkomen van de gewone
burger uitgegeven moet worden
voor het inkopen van de nood
zakelijke levensmiddelen. Het is
begrijpelijk, dat dit grote ont
stemming verwekt bij die groepgn
van de bevolking, die over geen
ruime beurs beschikken. Het
gevaar van een uitbreiding van
het communisme ligt hierin opge
sloten. De regering zal dan ook
met alle kracht moeten streven
naar een verlaging van de kosten
van levensonderhoud, wil niet op
nieuw de sociale onrust met alle
gevolgen van dien, de overhand
verkrijgen. Reeds stelde zij po
gingen hiertoe in het werk, doen
het voorlopige resultaat is slechts
geweest dat de prijzen niet verder
gestegen zijn. Andere maatrege
len zullen echter niet uit kunnen
blijven. Zo wil de Force Ouvrière,
de socialint-i'c-/s ukverwniging.
die zich afgescheiden heeft van de
grote, door de communisten be
heerste C.G.T., afschaffing van de
omzetbelasting op vlees en wijn,
twee zeer belangrijke artikelen
voor de Fransman. Sommige
Ministers pleiten voor een rege-
ringssubsidie aan de genationali
seerde electrieiteits- en kolenpro-
ductie, zodat daardoor een blij
vende prijsdaling van Alle in
dustriële producten zou kunnen
intreden. Maar duidelijk is een
ieder, dat middelen gevonden
moeten worden om' het levenson
derhoud goedkoper te maken.
Voor de vreemdeling, die
Frankrijk bezoekt, zijn de prijzen
niet hoog.
Zo is het vopr de Nederlander
en de Belg. Er is van alles te
koop, zodat hij een indruk van
betrekkelijke welvaart krijgt
Toch zijn de tekenen, dat de
Fransman een moeilijke tijd door
maakt merkbaar. Café's en ter
rassen zijn veel leger dan voor de
oorlog. Het geld om uit te gaan
ontbreekt. Indien echter het
grote probleem, de verlaging van
de prijzen, zou worden opgelost,
behoeft de toekomst voor Frank
rijk zeker niet hopeloos te zijn.
In enkele maanden tijd is dit. ten
minste bereikt.
Het zal wellicht bekend zijn,
dat één van de geschenken, welke
aan H. M. de Koningin bij Haar
troonsbestijging in 1898 werden
aangeboden, bestond uit een zo
volledig mogelijke verzameling
van nationale klederdrachten, door
de bewoners der verschillende
provincies bijeengebracht. Deze
verzameling, eerst door H. M. m
bruikleen afgestaan aan het Rijks
museum te Amsterdam, later aan
het Openluchtmuseum te Arnhem,
ging, ondanks alle getroffen vei
ligheidsmaatregelen, in de bezet
tingstijd verloren. De costuums
werden door de Duitsers vernield,
de sieraden gestolen.
Het .verlies van deze voor
de cultuurhistorie zo belangrijke
verzameling dient zoveel mogelijk
hersteld en dit herstel moet spoe-
dio geschieden, want onze natio
nale klederdrachten verdwijnen
snel. Zal het thans met goede wil
en met de medewerking van velen
nog mogelijk zijn een belangrijke
collectie onzer volksdrachten bij
een te brengen, over enkele jaren
zal dit nog veel moeilijker, wel
licht zelfs onmogelijk blijken.
In verschillende provincies heo-
ben zich op verzoek van de Com
missarissen der Koningin comité's
gevormd, die zich met het bijeen
neren ie leveren zuuuer uai uaar- ï-i^irxrafiilrlren sip-
voor een tegenprestatie verplichfj-'^engen van g
was. Het land heeft hierdoor een
aanzienlijk voordeel behaald, dat
bovendien nog dubbel telt, daar
aan de ene zijde de deviezen-
balans niet verzwaard wordt, ter
wijl 'n'gedeelte van de opbrengst
van de goederen jn Frankrijk
zelve, door het land gebruikt mag
worden om via een Fonds voor
wederopbouw en modernisering
ten goede te komen aan de Fran
se nijverheid.
Bn hierbij komt toch wel bij ons
President Truman heeft op een
persconferentie te Washington
nogmaals verklaard, dat de V. S.
bereid zijn troepen te leveren voor
een politiemacht der V. N. voor
Palestina.
Over de resultaten der verkie
zingen in Italië zeide hij: ,,Be
vrije volken zullen moed. putten
uit het resultaat van de verkie
zingen in Italië. De uitslagen
zijn een bewijs van de vitaliteit
van het Italiaanse volk en zijn
vastbeslotenheid zijn vrijheid te
handhaven". Truman zeide ver
volgens, dat hij spoedig een_ ant
woord zou geven op de vraag
waaruit de steun der V. S. aan
'"het vijfmogendhedenpact te Brus
sel zou bestaan. Truman ver
klaarde, dat zo hij al iets afwist
van een plan, waarbij de V. S.
geheime steun zouden verlenen
aan krachten, die weerstand bo
den aan communistische regerin
gen en communistische overheer-
sching binnen de grenzen van
Europese landen, hij hierover op
een persconferentie niets zou
kunnen vertellen.
Üe enige manier, waarop de
V. S. troepen naar Palestina zou
dén zenden, aldus Truman, zou
zjjn als deel van een politiemacht
der V. N.
Op de vraag, of goedkeuring
van het congres verkregen zou
aioeten worden voor het uitzen
den van troepen, noemde Truman
een aantal voorbeelden uit het
verleden van gevallen, waarin
zijn voorgangers zonder toestem
ming van het congres tijdens on
lusten in centraal-Amerikaanse
republieken troepen hadden ge
zonden ter bescherming van de
Amerikaanse belangen.
raden en gelden zullen belasten
en als een nationaal geschenk
willen zij tezamen deze collecties
aan H. M. de Koningin ter ge
legenheid van Haar gouden Rege
ringsjubileum aanbieden.
Zeeland bij uitstek de provin
cie der nationale klederdrachten,
mag niet achterblijven en wil
zeker niet achterblijven. De grote
verscheidenheid in de Zeeuwse
klederdracht stelt ons comité voor
een zware taak. Het doet echter
met vertrouwen een .beroep op
Uw medewerking om het plan te
doen slagen. De Zeeuwen her
inneren zich gaarne de grote be
langstelling, door H. M. bij ver
schillende gelegenheden voor onze
klederdrachten betoond.
Velen, die het nationale costuum
nog dragen of in de kast bewaren,
zullen één of meer onderdelen
voor ons doel willen afstaan. An
deren zullen bereid zijn een bij
drage in geld te schenken, want
er zullen costuums vervaardigd
moeten worden en er zullen sie
raden .gekocht moeten worden.
Vooral voor (lit laatste zal een
aanzienlek bedrag nodig zijn.
\yanneer enkele "duizenden een
bedrag van één of een paar gul
dens hiervoor beschikbaar stellen,
zal het nodige geld spoedig bijeen
zijn. Wie meer wenst bij te dra
gen heeft hier natuurlijk de ge
legenheid toe. Binnenkort zal een
circulaire ap ruime schaal in de
provincie worden verspreid; zij
zal onder meer alle namen van het
comité bevatten, waarin naast fi
guren van de standsorganisaties
personen uit alle delen der pro
vincie hebben zitting genomen.
Ere-voorzitster van het comité
is mevr. S. C. de Casemibroot
van der Feltz, de echtgenote van
onze Commissaris der Koningin.
Voorzitter is de heer «H. Pieters
te Middelburg; als secretaresse
treedt op mej. G. G. Sikken®.
Landbouwhuis, Goes; terwijl
mevr. G. DorstVos te Goes zich
met het penningmeesterschap zal
ibelasten.
Voor Oostelijk Zeeuws-Vlaande-
ren namen in het comité zitting
Jkvr. Collot d'Escury te Kloos-
terzande en mevr. Koster-Seheele
te Zaamslag.
Volgens Dena hebben Tsjecho-
Slowaken te Wiesbaden, die
tegenstanders' zijn van het huidige
regiem te Praag, aan Trygve Lie,
de secretaris-generaal van 'de
V. N„ schriftelijk het verzoek ge
richt tot het instellen van een
internationaal onderzoek naar de
omstandigheden van de dood van
Jan Masaryk op 10 Maart j.l.
Het Britse en het Amerikaanse
militaire bestuur heeft de Duitse
raad voor de kolenindustrie van
het Ruhrgebied opdracht gegeven
onmiddellijk een intensief onder
zoek in te stellen naar de daling
van de kolenproductie in het
Ruhrgebied, die de laatste weken
heeft plaats gevonden.
In de afgelopen weken bedioeg
de productie gemiddeld rond
267.000 ton per dag, terwijl twee
maanden geleden reeds een pro
ductie van 300.000 ton per dag
werd bereikt.
De burgemeester van Antwer
pen, Craeybeekx, heeft Donder
dagavond voor leden van het
Brusselse pleitgenootschap „De
jonge balie" een voordracht ge
houden over het Moerdijkpro
bleem.
Na een historisch overzicht ge
geven te hebben met betrekking
tot dit waagstuk wees Craey
beekx: er op, dat de oplossing in
de sfeer, die door de Benelux is
geschapen, misschien een stap
nader is gekomen.
De rechtstreekse verbinding van
Antwerpen met de Rijn is een
kwestie, die belangrijker ia dan
welke andere ook, welke in het
kader van de Belgisch-Nederland
se samenwerking wordt bëhan-
deld. Volgens de Antwerpse bur
gemeester kan Nederland zich in
het licht van de unie der lage
landen niet meer beroepen op zijn
souvereiniteit en blijven nog
slechtsde economische argumen
ten bestaan. Ook deze zullen
©venwel, naarmate de Benelux
een realiteit wordt, de verwezen
lijking van het voor België zo be
langrijke kanaal niet meer kun
nen voorkomen.
•Craeybeekx onderstreepte tij
dens zijn lezing nog dat het weg
nemen van de stop van Ter-
naaien en de verbreding van hei
kanaal Gent—Terneuzen eigenlijk
zou neerkomen op concessies aan
de Nederlanders, daar het Belgi
sche achterland hierdoor geheei
zou komen open te loggen voer de
Nederlandse handelspenetratie.
Dit dient volgens spreker slechts
te geschieden indien Nederland
België toestaat het Moerdijk
kanaal te graven. Craeybeekx
legde er In dit verband de nadruk
op, dat het proble m der water
wegen niet fragmentarisch, doch
als een geheel gezien moet wor
den en opgelost.
Ongeveer 190.000 krijgsge
vangenen (der oorspronkelijk
1.035.000) bevinden zich nog in
Franse handen. Maandelijks wor
den 40.000 krijksgevangenen vrij
gelaten.
Er was opmerkelijk weinig be
langstelling voor een anti-com
munistische jongeren betoging,
die het Nationaal Jongeren Ver
bond Donderdagavond in de grote
zaal van het Amsterdamse Con
certgebouw heeft, gehouden. De
jeugd In het bijzonder schitterde
door afwezigheid. Onder de onge
veer 250 toehoorders, die de zaai
slechts voor een kwart vulde, be
vonden zich niet meer dan 30
jongens en meisjes.
De sprekers van deze avond
weten dit in hoofdzaak aan laks
heid en kortzichtigheid. Prof. Dr.
J Waterink, hoogleraar aan de
Vrije Universiteit, was van me
ning, dat d© zaal tot de nok toe
gevuld zou zijn geweest, indien de
betoging onmiddellijk na de ge
beurtenissen in Tsjecho-Slowakije
zou zijn gehouden, omdat het Ne
derlandse volk toen meer in een
angstpsychose leefde dan op hei
ogenblik, nu de staatsgreep in
Praag reeds enige tijd achter ons
ligt en Italië ,,zo'n geruststellend
resultaat heeft opgeleverd" Een
der bestuursleden van het N.J.V.
deelde mede, dat vele jongeren-
organisaties niet aan de avond
wensten mede te werken, hoewel
zij in beginsel met het doei daar
van sympathiseerden.
Andere sprekers waren: het
Amsterdamse gemeenteraadslid
R Th. J. 1© Cavelier (V.V.D.),
Pater L. M. Godefroy uit Eg-
mond aan Zee, wethouder Mr. W.
F. Schokking, alsmede een twee
tal Amsterdamse studenten.
De Socialistische fractie van de
Belgische Kamer heeft naar aan
leiding van de interpellatie in de
Nederlandse Tweede Kamer met
betrekking tot de demonstratie
bij de aankomst van Koning Leo
pold te Rotterdam, de voorzitter
van de fractie opgedragen, eerste-
Minister Spaak over deze aange
legenheid vragen te stellen.
Ongeveer 130.000 mijnwerkers
zijn in staking in het mijngabied
rondom Rijssel In Noord-Frank
rijk. De mijnwerkers stellen de
eis, dat hun een rouwdag met.
doorbetaling van hun loon wordt
toegestaan, in venband met explo
sie, die Maandag te Salaumines
plaats vond. Zij, eisen voorts be
taling voor de dagen, waarop ten
gevolge van de ramp niet werd
gewerkt, vol loon voor de gewon
den en een premie van 5000 fr.
voor de leden der reddingsploe
gen. In vele mijnen is het werk
ten dele neergelegd, in andere
geheel.
De New York Times noemt het
het voorstel van India, dat door
de conferentie te Genève over vrij
heid van voorlichting is goedge
keurd, fantastisch. Het voorstel
zegt, dat de regeringen straffen
moeten kunnen opleggen en voor
„systematische verspreiding van
opzettelijk verdraaide en valse be
richten, die de vriendschappelijke
betrekkingen tussen de volken
en landen schaden".
Volgens de New York Times
zou een regering, die de verant
woordelijkheid op zich zou nemen
voor hét regelen van dergelijke
kwesties en *t straffen van afwij
kingen van de door haar aange
legde maatstaven .schuldig zijn
aan onderdrukking van de vrijheid
van meningsuiting en gedachte.
Het voorstel van India zou totali
taire staten het recht'geven te
protesteren wanneer de waar
heid zou worden verteld over „on
behoorlijkheden" van die landen,
aldus de New York Times.
Het blad van het Sowjet-Rus-
sische Ministerie van Defensie,
de „Rode Ster", dringt aan op
grote waakzaamheid van de ge
wapende macht in het binnenland
en daarbuiten.
„De begrotingen van de impe
rialistische landen omvatten reus
achtige posten voor de vestiging
van spionnagenetten in andere
landen", aldus het blad.
„De Sowjet-Unie is er zeker
van, dat de imperialistische lan
den proberen, twee-, driemaal zo
veel of nog meer spionnen, sabo
teurs en ondergravers naar de
Sowjet-Unie te zenden dan naar
de andere kapitalistische landen,
en wel omdat de internationale
reactie een nieuwe oorlog aan het
voorbereiden is."
Te Lusciano bij Napels is
het tot een vuurgevecht tussen
communisten en de politie geko
men, nadat de communisten, die
over een geheime wapenopslag
plaats beschikten, hadden ge
tracht de kerk en andere gebou
wen in brand te steken, zo meldt
een correspondent van Reuter,
n comm nist werd gewond
vijf gearresteerd. Een hoeveelheic
wapens en munitie werd in besla;
genomen.
De pieren en het strand van
Haïfa zijn vol Arabische vrouwen
en kinderen, die wachten op eva
cuatie naar Acre, d'e haven in
Noord-Palestina. Volgens een po
litiemelding vluchten de Arabie
ren thans uit het gebied van Na
zareth.
De» onderhandelingen over een
wapenstilstand tussen Joden c-n
Arabieren in het gebied van Haïfa
zijn verdaagd.
Volgens de Haganah zijn in de
strijd om Haïfa 2 Arabieren ge
dood en bedragen de eigen verlie
zen 4 doden en ongeveer 32 ge
wonden. Van de zijde van de Ha
ganah wordt voorts gemeld, dat
een detachement van de Irgoen
Zwai Leoemi aan de gevechten
heeft deelgenomen.
Volgens een te Damascus door
de Arabische strijdkrachten in
Palestina uitgegeven communiqué
bieden de Arabieren in Haïfa nog
steeds verbitterd weerstand aan
de Joodse aanvallen.
Plaatselijke Arabische comité's
in (Palestina hebben het Syrische
Rode Kruis om klediing voor 10.000
Arabische vrouwen en kinderen
verzocht, die uit hun dorpen zijn
geëvacueerd.
Na onderhandelingen over een
wapenstilstand hebben Joodss
strijdkrachten de aanvallen op de
Arabieren in de haven van Haïfa
hernieuwd. Honderden Arabische
vluchtelingen verdringen zich op
de havenhoofden ,van waar uit zij
per boot trachten te ontkomen.
Uit Arabische bron wordt bericht,
dat Arabische versterkingen naar
Haïfa optrekken.
De Wapenstilstandsonderflande-
lingen met Engelsen als tussen
personen zijn gisteren hervat.
Gevechtsvoorbereidingen
te Jeruzalem.
Te Jeruzalem doen geruchten
d© ronde, dat de Joden een aanval
op grote schaal op Dinsdag 27
April beramen om strategische
punten in Jeruzalem te bezetten.
De heilige stad bereidt zich op
een aanval voor. Zowel <je Ara
bieren als de Joden bouwen com
plete betonnen wachthuisjes en
brengen stalen rails verticaal in
de straten aan de gewapende
aanvallen tot staan te brengen.
De oorlogvoerenden hebben snel
gebouwen bezet, die door de En
gelsen worden ontruimd.
Syrische leger naar
Palestijnse grens-
Het Syrische leger heeft bevel
gekregen zich bij de Palestijnse
grens te concentreren.
De Londense correspondent van
de „New York Times" meldt, dat
hij uit bronnen, die „in nauw
contact staan met het Britse
kabinet", vernomen heeft, dat
Engeland het Amerikaanse voor
stel voor beheer over Palestina
„ernstig overweegt". „Het feit
alleen al, dat de regering dit voor
stel overweegt, betekent een op
vallende wijziging in de Britse
houding. Tot nu toe werd keer
op keer verklaard dat Engeland
niets te maken wilde hebben met
enige oplossing', welke niet zowel
door Arabieren als Joden werd
aanvaard. Deze politiek wordt
thans kennelijk vervangen door
een, waarbij Engeland de verant
woordelijkheid aanvaardt op de
zelfde voorwaarden als gelden
voor de andere landen der V. N.
In andere woorden Engeland
stemt er in toe eenzelfde rol te
spelen als de andere landen der
V. N., alsof zij het mandaat over
Palestina nooit had gehad", aldus
de correspondent.
De V. N. moeten het verdelings
plan voor Palestina niet wegens
geweld laten vallen, aldus ver
klaarde Dr. Herbert Evatt, de
Australische Minister van Bui
tenlandse Zaken gisteren in het
parlement. In antwoord op vra
gen over de oppositie van Austra
lië tegen het Amerikaanse voor
stel voor beheer over Palestina
zei Ewatt, dat de V. N. haar hou
ding ten opzichte van de verde
ling alleen moeten wijzigen, in
dien de algemene vergadering de
beschikking krijgt over nieuwe
feiten. Alleen het feit, dat de
V. S. hun houding hebben gewij
zigd, legt Australië, Nieuw-lZee
land of enige andere staat nog
In een sfeer van gespannen ver
wachting ondanks het feit, dat
de eis door een ieder wordt voor
zien en, in een mogelijk nog
vollere zaqldan ooit tevoren,
vangt de middagzitting aan. Ook
Mr. J. Zaayer, Procureur-Fiscaal
bij het Haagse Bijzonder Gerechts
hof is gekomen om het requisitoir
van zijn confrère te horen.
Alvorens Mr. van Doorn het
woord te geven, houdt de Presi
dent, Mr. J. van Vollenhoven, een
korte toespraak, waarin hij zegt,
dat in deze zaak van grote im
portantie het hoogtepunt lag in
de behandeling van het „England
Spiel". Van getuige Schreiedei
hebben wij een volkomen onbevan
gen en duidelijke uiteenzetting ge
had van het „England-Spie!zo
als dat aan zijn zijde gespeeld
werd, van de andere zijde daaren
tegen zijn ons de noodzakelijke
gegevens onthouden, aldus de
President. „Wij ontvingen van
die kant niet die service, die we
verwacht hadden. Gezien de uit
eenzettingen van Schreieder er.
Van der Waals in deze kwest'e is
ons gebleken, dat Van der Waals
noch een actieve, noch een ver
antwoordelijke rol in net Eng
land-Spiel" heeft vervuld.
„Namens het Hof", zo ging de
President verder „wordt zowel
het Openbaar Ministerie als de
verdediging met aandrang ver
zocht het „England Spiel" nie
ter sprake te brengen Hét gaai
hier uitsluitend om de strafzaak
Van der Waals. Schijnbaar onbe
wogen heeft het Hof de getuige
nissen van de moeders en vrou
wen van Van der Waals' slacht
offers aangehoord. Schijnbaar,
want in werkelijkheid was zij diep
bewogen. In deze zaak is de ille -
galiteit qp zijn best naar voren
gekomen. Deze illegalen hebben
het hoogste gegeven wat zij had
den, met alleen dit doel voor ogen
het vaderland te dienen. Did
geldt niet alleen voor de opgei
rolde groepen, maar ook voor de
agenten, die gedropt werden, een
onzekere toekomst tegemoet. Van
zeer onverwachte zijde, n.l. van
getuige Schreieder hoorden wij del
lof zwaaien over deze mensen, d
hij moedige mannen noemde.
„Als een klein land nog dergc
iijke mensen heeft, dan heeft h
nog een grote toekomst", aldu
besloot President Van Vollenhove
zijn rede, waarop hij Mr. Van
Doorn het woord gaf, voor he.
uitspreken van .zijn requisitoir.
„Deze zaak tegen Van dei
Waals geeft het trieste versla
van de strijd tussen de illegale
spionnagegroepen enerzijds en de
Duiitse contra-spionnage ander
zijds, waarbij helaas, de Duitsers
de grootste successen boekten.
Schreieder en" Van der Waals wa-
Alcide de 'Gasperi heeft Don
derdag op een persconferentie
verklaard, dat Italië wel van plan
is met de landen van de West-
Europese Unie samen te werken.
Dit zou echter afhangen van de
Senaat en de Kamer. .Italië ver
keert in een andere positie dan de
West [Europese landen, die niet
aan de bepalingen van een vre
desverdrag zijn gebonden".
Lelio Basso, secretaris van de
socialistische partij van Ner.ni,
sprak de bewering tegen, dat hei
volksfront slechts met het oog op
de verkiezingen was samenge
steld. „Na de overwinning van
de christen-democraten, die ons
met een totalitair clericalisme
bedreigen, is de functie van hst
volksfront belangrijker dan ooit
zodat het volksfront zal blijven
functioneren", aldus Basso.
Hij bestreed eveneens de ver
klaring van de socialistische lei
der Romita, dat het volksfront
een fout was gebleken van de
Italiaanse socialisten en de partij
haar parlemenetaire onafhanke-
I lijkheid zou herstellen. Het volks-
niet de verplichting op de V. S. v front, aldus Basso, weid in het
te volgen, tenzij er een goede leven geroepen als een politieke
reden is voor deize wijziging, al- organisatie ter mobilisering var.
dus Evatt. I alle democratische krachten.
Betreffende de samenstelling
van de nieuwe Kamer en Senaat
in Italië kam. thans nader mede
gedeeld worden, dat alle vooraan
staande leiders, zoals De Gasperi,
Togliatti, Nenni, Pacciardi, Sara-
gat en Lomibardo, hun zetels be
houden. Guglielmo Giamnini, voor
malig leider van de „Uomo Qua-
lunque", de partij die tezamen
met de iiberalen het nationale
blok vormt, is echter een derge
nen, die niet in de volksvertegen
woordiging terug zullen keren.
Zjjn zuster Olga verwierf wel een
zetel.
Van de 182 Volksfront-zetels in
de Kamer zullen, volgens de hui
dige stand van de telling, op zijn
minst 130 aan de communisten
toegewezen worden; het overblij
vende vijftigtal zal onder de
Nenni-socialiis :en en de andere
kleinere partijen welke tot het
Volksfront behoren verdeeld moe
ten worden.
Van de op grond van rechten
aangewezen senatoren zijn er vier
ex-minister-president, n.l. Vitto-
r:o Kmanueie Orlando, Francesco
Savedio Nit.i, Ferruccio Parri en
Ivanoe Bonomi. Twaalf anderen
waren leden van de ontbonden
oude Senaat van. het koninkrijk.
Hieronder zijn griai Carlo Sforza.,
Benedetto Croc-e, de liberale wijs
geer, Luigi Einaudi, gouverneur
van de Italiaanse Bank en thans
Minister van Financiën. Een 50-
tai zijn afgevaardigden die lid ge
weest zijn van drie of meer wet
gevende vergaderingen. De ove
rigen zijn afgevaardigden, die ge
vangenisstraf of dergelijke hebber,
ondergaan wegens anti-fascisti
sche activiteit.
De vraag is thans, of Enrico de
Nicola zich opnieuw candidaat
zal stellen voor het president
schap. Doet hij dit, dan zal hij
zeker herkozen worden volgens dé
algemene opvatting, daar hij in
alle kringen, van uiterst links tot
uiterst rechts, groot persoonlijk
aanzien geniet. Evenwel is be
kend, dat hij enige tijd geleden de
wens te kennen gegeven heeft het
politieke leven vaarwel te zeggen,
en zijn functie v&n advocaat we
derom op te nemen. Op aandrin
gen van De Gasperi is hij zes
maanden geleden, toen zijn voor
lopig presidentschap ten einde
liep, aangebleven.
ren daarin de belangrijkste figu
ren; de eerste als de politieman
met vernuft en ijver, de tweede als
de grote en meest succesvolle
V-man", aldus ving Mr. L. W. van
Doorn zijn requisitoir aan. Na het
aandeel van Ir. A. P. van der
Meer in 't recherchewerk tot op
sporing van de na de bevrijding
a tgeweken Van der Waals te
hebben gememoreerd, bespreekt
Mr. Van Doorn het vooronderzoek,
dat na Van der Waals' uitlevering
in September 1946, onder leiding
van Prof. Jonkers een aanvang
nam.
Vervolgens ging de Advocaat-
Fiscaal de talloze gevallen van
verraad der illegale werkers uit
voerig na en besloot:
JDe vraag is nu,- welke straf
moet deze man worden opgelegd.
Detze zal moeten worden bepaald
door drie factoren: de mate van
zijn activiteit, de door hem toe
gepaste methoden en zijn drijf
veren. Uit alles is gebleken, dat
hij zeer actief is geweest. Zeer
listig heeft hij zijn penetratie-
werk verricht. Zijn slachtoffers
heeft hjj voorzien van zeer be
zwarend bewijsmateriaal in' de
vorm van schietwapens, kort voor
zij werden gearresteerd. Schreie
der heeft hij bewogen het Eng-
land-ISpiel te gebruiken om zijn
reputatie onder de illegalen te be
vestigen. Wat betreft zijn be
weegredenen is komen vast te
staan, dat deze waren de zuctu
naar succes en geld. Zijn slacht
offers, de illegaliteit, de zwarte
handel en zelfs de S. D. waren
zijn bronnen. Tegen het einde
van de oorlog heeft hij bovendien
met zijn broer allerlei duistere
practijkerii aangewend om dit
bloedgeld veilig te stellen.
De gevolgen van zijn daden, zijn
ter zitting overduidelijk gebleken.
Heeft deZe man schuldbesef
aldug vroeg Mr. Van Doorn zich
af. „Het is moeilijk te zeggen. In
ieder geval is er weinig van ge
bleken". Toen in de gevangenis
honderden voorbij hem defileer
den ter confrontatie toonde hij
geen spoor van aandoening, zodat
het zelfs de heer Klaassen te
machtig werd en Van der Waals
vroeg of het hem dan helemaal
niet raakt. Hij antwoordde toen
het naar buiten niet te laten mer
ken, maar wei degelijk spijt van
zijn daden te hebben.
Ik verzoel: het Hof Van der
Waals te veroordelen tot de hoog
ste straf, de doodstraf, daar ik
er van overtuigd ben, dat dit de
enige straf is, die hij verdient.
Men zal zeggen, levenslang is
toch net zo goed. In deze politiek
onzekere tijden acht ik echter
levenslang een onvoldoende veilig
heidsmaatregel tegenover het Ne
derlandse ^volk. Ik zal alleen ge
rust zijn als deze straf wordt op
gelegd en wordt geëxecuteerd.
Dit is geen subjectieve wraakoefe
ning maar een objectieve vergel
ding. Ik hoop, dat bij het over
wegen van Uw sententie u de ge
rechtigheid voor ogen zal staan,
voor welke zovelen hebben gestre
den en zovelen hun leven hebber,
geofferd, door het Verraad van
deze man".
Van der Waals heeft ook tij
dens het uitspreken van dit requi
sitoir en bij het vernemen van de
eis niet het geringste spoor van
emotie vertoond.
Nadat de zitting een ogenblik
was geschorst, ving de verdedi ger
Mr. J. E. van der' Sta/rp zijn plei
dooi aan. Als lid van de groep
„Dienst Wim" is hij zelf bijna
slachtoffer geworden van Van der
Waals. Een later door hem bij
Christiansen bewerkstelligde uit
wisseling van 45 gevangenen, die
na overleg met Londen zou plaats
vinden, mislukte. Dit alles was
voor hem een prikkel uit te vin
den wat de oorzaak van deze mis-
lvkkiing kon zijn. En hoewel Van
der Waals mij niets kon schelen,
besloot ik toch deze zaak op mij
te nemen, om te trachten door
middel daarvan de sleutel tot dit
geheim in handen te krijgen", ao
verklaart hij.
Hij ging hierna de ten laste ge
legde feiten na en verzocht het
Hof te wachten met haar uit
spraak tot de parlementaire com
missie haar onderzoek heeft be
ëindigd en de zaak-Schreieder
voor is geweest.
De advocaat-fiscaal zegt dan
in zijn repliek, dat hij noodge
dwongen de opmerking moet ma
ken, die een oud en wijs man ais
de heer Klaassen reeds" eerder te
gen hein maakte. „Ik hoop, dat
de verdediger eerst kennis neemt
van de feiten. Als hij eerst met
de verdachte gaat praten, dan
wordt hij voor de gek gehouden,
■zoals zovele door deze handige
leugenaar zijn beetgenomen".
Mr. Van der Starp anwoordt,
juist liever niet door het feiten
materiaal te willen zijn beïnvloed,
voor hij met verdachte sprak en
gelooft niet voor de gek te zijn
gehouden.
„Wil verdachte nog iets toevoer
gen aan hetgeen zijn verdediger
heeft gezegd," vraagt dan de Pre
sident.
Van der Waals staat op, buigt
licht en zegt: „Ik heb in deze zaak
niets meer op te merken" en gaat
zitten.
De President verklaart dan het
.gerechtelijk onderzoek voor ge
sloten en deelt mede, dat de uit-
spraak op 7 Me'i a.s. des middags
om 2 ur zal plaatsvinden.
De rechtszaal stroomt leeg en
de lichten worden gedoofd. Het
laatste bedrijf is ten einde. Het
gordijn zal nog eenmaal worden
gehaald voor de euiloog op 7 Mei,
waarna de rest van het drama
zich indien althans de zaak
geen wending neemt in alle
stilte zal voltrekken.