De DREIGING uit het Oosten
titel
De toestand in Tsjecho-Slowakije.
De strijd van Gent
GEHEIME LEGER"
ZATERDAG 6 MAART 1948.
De Londense Conferentie.
De hulp der V S. aan
Griekenland en Turkije.
De ontploffing in Italië
De Amerikaanse handel
Ir 1947.
Prijsverlaging van houten
huishoudelijke artikelen.
Last van zenuwen
Gedelegeerden van het
Opperbestuur benoemd
Zanghuide H. M. de Koningin
Maandag installatie
Interim-Regering.
voor een uitweg naar Zee
De devaluatie geruchten
De Zweedse defensie.
0
1
Frankering by Abonnement: Terne:r.-en
WEERSVERWACHTING -
medegedeeld door het K.N.
M.I. te De Bilt, geldig tot
Zaterdagavond.
Weinig verandering
Aanvankelijk lichte vorst. Op
vele plaatsen, na het optrek
ken van de mist, flinke op
lopende temperaturen.
Weinig wind.
Onder Redactionele leiding
van F.L.D.J. van Oerveren.
R Maetie-adraa
Ncordstr, 6&-Ö7, Terneuzan.
Tel, 2510 - Na 6 uur 2078.
Hoofdagentschap voor
West Zeeuwsch-Vlaanderen
Willemsweg 83, Schoondjjke
Telefoon 48.
4de Jaargang No. 750.
Uitgave Stichting „De Vrye Zeeuw" Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Terncuzen Abonnementsprys 3,25 per kwartaal.
Advertentieprijs:
per mm 10 ct.; minimum
per advertentie 1,50.
Inzending advertenties
tot des namiddags 4 uur.
Rubriek kl. advertenties:
5 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad
10 cent meer.
1948
Mrt.
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
ZON EN MAAN.
Zon Mnjift
Opk.
7.13
7.11
7.09
7.07
7.04
7.02
7.—
6.57
6.55
6.53
6.51
Ond.
18.30
18.32
18.33
IS.35
18.37
18.39
18.40
18.42
18.44
18.46
18.47
Opk.
6.38
7.—
7.17
7.30
7.42
7.53
8.05
8.17
8.32
8.52
9.20
Ond.
14.29
15.42
16.54
18.08
19.17
20.29
21.43
22.59
0.40
1.40
Bij. vele mensen dringt zich een
bange vraag n.aar voren. Een
vraag, die zich naar de toekomst
richt. De tekenen, die zich in de
wereld voordoen, gelijken name
lijk ontstellend veel op de teke
nen, die in 1938, juist 10 jaren
geleden, de voorbode waren, van
de tweede wereldoorlog. Toen
werd Tsjeeho-iSlowakije, practisch
het enige Slavische land, waar
Westerse democratische toestan
den heersten, door de dictator
Hitier en zijn legers onder de
fóet gelopen.
De Westelijke democratieën lie
ten dit toe om vele redenen, waar
van. als voornaamste genoemd
mag worden, dat men niet klaar
was om een oorlog met het mili
tair goed uitgeruste Duitsland te
beginnen en in een democratie nu
eenmaal alles langzamer gaat
dan In een dictatoriaal geregeerd
land. Dat is ook logisch, daar
een ieder zijn mening naar voren
mag brengen. En dit neemt van
zelfsprekend tijd, kostbare tijd!
Maar reeds toen kon men consta
teren, dat het einde van het ge
duld bereikt was. Hetgeen bleek
ln het daarop volgende rampjaar
1939.
Thans 10 jaren later wordt op
nieuw het vrije Tsjecho-Slowakije
onder de voet gelopen, O zeker,
het gaat anders. Geen vlammen
de redevoeringen van een half
wilde dictator. Geen opmars van
vreemde troepen. Allgs speel!
zich binnenskamers af. Uiterlijk is
het een zuivere binnenlandse
kwestie.
Een grote minderheid van on
geveer 37 maakt zich meester
van de macht, zelfs op een vrij
rustige wijize. Het is daarom wel
heel moeilijk voor buitenstaan
ders, in casu de Westelijke demo
cratieën, bm zich er mee te be
moeien. Maar ieder weldenkend
mens voelt zeer goed, dat de te
kenen dezelfde zijn als ln 19'38.
Want achter dit alles staat de
grote Slavische broer, Rusland.
De plannen, die nodig waren
om een en ander uit te voeren,
werden te Moskou gemaakt. In
alle Slavische landen heeft zich
thans hetzelfde proces voltrok
ken. Polen, Tsjecho-Slowakije,
Bulgarije, Albanië en Zuid-Slavië.
Daar komen dan nog bij Hon
garije en Roemenië. En reeds op
nieuw strekt de Russische heren-
klauw zich uit naar de enig over
gebleven nafouurstaat waar neg
niet alles volgens de wensen van
het Kremlin is geregeld, naar het
dappere Finland.
Het is begrijpelijk dat deze ge
beurtenissen niet zo maar aan de
andere landen voorbij gaan. En
hierin nu schuilt het huidige ge
vaar.
Er zijn verschillende theorieën
omtrent Ruslands houding.
De meest pessimistische is, dat
het Rusland van heden volkomen
te vergelijken valt met* et Duits
land van 1938. De aanhangers
van deze leer zien dan ook geen
einde aan de Russische expansie
drang.
Evenals Duitsland zal Rusland
«teeds weer nieuwe landen aan
zich onderwerpen, tot het de we
reldheerschappij heeft verworven
en overal het communisme, en dat
wil dan zeggen, de Russische uit
voering ervan, heeft gezegevierd.
Zij worden hierin gesterkt, door
de activiteit van een lichaam als
de Kominform. Volgens hen dient
men aan deze machtspolitiek ten
spoedigste een halt toe te roepen,
zelfs indien het niet anders kon,
door middel van geweld.
Hiertegen valt echter wel het
een en ander aan te voeren. De
positie van het huidige Rusland
en het Duitsland van Hitler is
niet te vergelijken. De enige over
eenkomst is misschien, dat beiden
dictatoriaal geregeerd worden en
werden. Maar terwijl Duitsland
er economisch buitengewoon
De delegaties van Engeland,
de V. S., Frankrijk en de Bene
hebben Donderdagavond tij
dens de negende bijeenkomst te
Londen de kwestie van het Ruhr-
gebied besproken.
De leiders van de Britse, Ame
rikaanse en Franse delegaties
hebben nogmaals gewezen op het
consulatieve en voorbereidende
karakter van de besprekingen.
slecht voorstond en slechts ov,er
beperkt gebied en beperkte hulp
middelen en grondstoffen be
schikte zijn de economische mo
gelijkheden voor het geweldige
Sovjet-geibied schier onuitputte
lijk.
Uitgestrekte gebieden jnet alle
grondstoffen, die men maar wen
sen kan., liggen nog ter beschik
king. Wel zijn grote gebieden,
vooral in het Westen, voor grote
delen verwoest en zijn hierdoor
vele problemen ontstaan. Maar
de mogelijkheden om de moeilijk
heden op te* lossen, behoeft Rus
land zeker niet te zoeken in de
omringende landen, waar het
conimunisme aan de macht is ge
bracht. Wat dit punt betreft, zou
Rusland beter goede maatjes met
Amerika kunnen zijn, dat immers
met behulp van dollarcredieten
ook de Russische economie weer
op gang zou kunnen brengen.
Voorts is de mentaliteit van de
Rus een andere dan, die van een
Duitser. Indien Rusland werke
lijk op een oorlog zou aansturen,
zou het zeer de vraag zijn, of het
Russische volk erg enthousiast
een aanvalsoorlog zou opnemen.
Daarom lijkt de andere theorie
Naar aanleiding van het ver
zoek om 275 millioen dollar voor
aanvullend crediet aan Grieken
land en Turkije, heeft het Ameri
kaanse Ministerie van Buiten
landse Zaken aan de commissie
voor buitenlandse zaken van het
huis van afgevaardigden een ver
klaring verstrekt over de verhou
ding tussen Turkije en de Sovjet-
Unie.
„Turkije blijft een plotselinge
aanval van de Sovjet-Unie vre
zen", aldus de verklaring. „De
verontrusting van Turkije wordt
gemotiveerd dopr de controle, die
de Sovjet-Unie in de Balkan uit
oefent en door de internationale
situatie,- zoals die in Griekenland
naar voren treedt, alsmede door
de aanspraken op Turkse gebie
den, die de Sovjet-Unie herhaal
delijk naar voren heeft gebracht".
ook waarschijnlijker. Namelijk
dat Rusland zich wil omringen
met èen ring van staten, die het
welgezind is. Tot nu toe zijn het
dan ook voornamelijk de aangren
zende landen, waar het commu
nistische regiem aan de macht is
gebracht.
Men zou zich kunnen voorstel
len, dat Moskou zich verre van
gerust voelt in de huidige wereld.
De grote tegenspeler, Amerika,
beschikt eveneens over enorme
kracht. Het politieke systeem is
er totaal tegengesteld aan het
Russische. Dit systeem zo ver
mogelijk van zijn grenzen te hou
den lijkt een eerste vereiste.
Waarom bijvoorbeeld sluit Rus
land zijn grenzen, ook voor eigen
burgers zo hermetisch mogelijk
af? Omdat deze burgers niet
mogen zien en ervaren, dat in de
vrije democratische wereld in vele
opzichten bétere toestanden heer
sen dan in eigen land. Steeds is
de Russische arbeider voorgehou
den, dat zijn collega in de kapita
listische landen het veel slechter
had dan hij. Om ontevredenheid
te onderdrukken mag n>en niet
wijzer worden.
Bovendien beschikt Amerika
over atoomwapens. Dit zijn rede
nen om de beveiligingsring aan
te leggen, opdat een eventuële
oorlog zich afspeelt op ander dan
Russisch grondgebied.
Toch schuilt in de tegenwoor
dige toestand een groot gevaar.
Want de garantie, dat h,et by
deze ring van aangrenzende sta
ten zal blijven, kan niemand
geven. En evenals in 1938 raakt
bet geduld van de overige wereld
uitgeput. In Amerika zelf begint
men zich ernstig af te vragen of
krachtdadig optreden niet de
enige uitweg is.
Intussen kijkt West-Europa in
angstige spanning toe. Ook wij
koesteren de slang aan onze boe
zem. In Frankrijk, Italië en de
Benelux-landen genieten de lang
niet kleine en ongevaarlijke com
munistische partijen alle voor
delen, die in een democratie maar
te vinden zijn. Slechts nauwe
aaneensluiting «tot een Westelijk
blok kan met kans op succes het
hoofd bieden aan de dreiging uit
het Oosten.
Dat hieraan koortsachtig ge
werkt wordt, stemt tot voldoe
ning.
Men is er nog niet in geslaagd
de oorzaken van de ontploffing,
die Donderdag in Italië nabij de
Zwitserse grens heeft plaats ge
vonden, te ontdekken.
Het vermoeden was gerezen,
dat sabotage in het spel is ge
weest en tot nu toe zijn 2 per-
tonen, die zich kort na de ont
ploffing in de nabijheid der de
póts bevonden, gearresteerd. 1
Men heeft de lichamen van
twee vermiste schildwachten ge
vonden.
Het aantal gewonden wordt op
honderd geschat.
Volgens het Parijse blad „Com
bat" zcu, naar mededelingen uit
welingelichte kringen, President
Benes Zondag aanstaande offi
cieel aftreden. Zijn opvolger zou
worden de huidige Minister van
Onderwijs, Professor Njedli.
Het bestuur van het Tsjecho-
Slowaakse algemeen vakverbond
heeft instructies doen uitgaan,
dat de actie-comité's in industrië
le bedrijven en openbare bestuurs
organen in de loop van deze
maand moeten worden opgeheven,
gvenais de actie-comité's in be
paalde vakverenigingsorganisa
ties.
Het nieuwe kabinet kwam gis
teren voor de eerste maal bijeen.
Dr. Josef Kodicek, de hoofd
redacteur van een veertiendaags
tijdschrift dat te Londen in de
Engelse taal verschijnt, de „Cen
tral European Observer", heeft
geweigerd zijn functie over te
dragen aan een vertegenwoordi
ger van de nieuwe Tsjecho-Slo-
waakse regering, die hem daar
om kwam verzoeken.
Het bestuur van de sociaal
democratische partij heeft tien
parlementsleden uit de partij ge
stoten en hun mandaten geannu
leerd.
Nationalisaties.
Slechts 8 procent van de Tsje-
cho-«Slowaakse economie zal in
handen van particulieren blijven,
als het plan voor de nationalisatie
tw.ee weken geleden opgesteld
door 'n congres van arbeidsraden
en vakverenigingen, is uitge
voerd, aldus Ceteka. Lettergie
terijen en drukkerijen, welke
eigendom zijn van politieke bla
den, zullen eveneens genationali
seerd worden en onder een cen
traal beheer komen te staan, on
der toezicht van het Ministerie^
van Voorlichting. Andere druk
kerijen zullen slechts genationali
seerd worden als zij meer dan 50-
employé's hebben. Deze maatstaf
geldt voor alle ondernemingen.
De ondernemingen die chemische
en pharmaceutische 'producten en
medische instrumenten fabrice
ren, aldus meldt bet communisti
sche blad „Rude Pravo" nader,
zullen echter allen genationali
seerd worden.
De grossiershandel en de bui
tenlandse handel zullen geheel
door de staat in handen worden
genomen.
De zuiveringen.
Uit Praag wordt vernomen,
dat het Tsjecho-Siowaakse leger
gezuiverd zal worden. Het cen
trale actiecomité heeft de plaat
selijke comité's echter verzacht
niet zelf de zuivering ter hand te
nemen, doch zich te beperken tot
het vermelden van gevallen, die
een ingrijpen van wege het Minis
terie van Nationale Defensie
noodzakelijk maakten.
De landerijen van de voorma
lige vice-premier en voorzitter
van de Tsjechische Volkspartij,
Sramek, zullen onteigend worden,
zo meldt het communistischs
blad „Rude Pcavo". Het betreft
bier een gebied van 136 ha.
De uitlevering uit de A.tner.
zóne.
Het Amer. militaire bestuur in
Duitsland heeft bekend gemaakt,
dat het reeds enige weken gewei
gerd heeft personen uit de Ame
rikaanse zóne uit te leveren om
welker uitlevering. door Tsjecho-
Slowakije was verzocht. Als reden
hiervoor wordt opgegeven, dat
deze personen, die van oorlogs
misdaden beschuldigd worden,
door Tsjecho-Slowakije aan de
Sovjets werden overgeleverd, het
geen in strijd is met een desbe
treffende overeenkomst.
Het Amerikaanse departement
van handel deelde Donderdag
mede, dat de Amerikaanse uit
voer in 1947 een nieuw record
voor vredestijd heeft bereikt.
De totale waarde bedroeg
19.500 millioen dollar, vergeleken
met 15.200 millioen dollar in '46.
Deze hogere cijfers zijn voor
namelijk toe te schrijven aan de
aanzienlijke prijsstijging.
De waarde van de invoer be
droeg in 1947 8300 millioen dol
lar, vergeleken met 7100 mil
lioen dollar in 1946.
Volgens het departement is
deze stijging eveneens alleen een
gevolg van de prijsstijging.
Het bedrag, dat in 1947 door
Amerikaanse touristen in het
buitenland werd uitgegeven, be
liep meer dan 50 millioen dollar.
Ten gevolge van de prijsver
laging van het naaldhout per 1
Januari 1948 zijn de prijzen van
de» uit naaldhout vervaardigde
huishoudelijke artikelen verlaagd.
Bij geïmporteerde houten huis
houdelijke artikelen mogen de be
staande procentuele handelsmar
ges niet over het verschuldigde
invoerrecht worden berekend.
Mijnhardt's Zenuwtabletten
helpen U er overheen.
(Ingez. Med.)
Het Koninklijk Besluit, waar
bij de heren Jhi*. Mr. H. L. F.
K. van Vredenburch en oud-Mi
nister L. Neher zijn benoemd tot
gedelegeerden van het Opperbe
stuur in Indonesië met gelijke
rang en waardigheid als Minis
ters, is gisteren getekend. Het
besluit wordt geacht te zijn in
gegaan op 1 Maart j.l.
Op 31 Augustus a.s. zal in de
Residentie een zar.ghulde ge
bracht worden aan H. M. de Ko
ningin. Hierbij zullen koren uit
het gehele land vertegenwoordigd
kunnen zijn, n.l. gemengde-, vrou
wen en mannenkoren, deze laat
ste voor zover niet aangesloten
bij de Kon. Bond van Mannen-
zanjiverenigingen.
Deze uitvoering zal geschieden
op een terrein in de nabijheid van
de stations terwijl er gelegen
heid zal zijn tot het gebruiken
van een warme maaltijd tegen
lage prijs.
Opgave voor deelname, onder
vermelding van het aantal stem
men, kunnen worden gezonden
aan de heer H. Bos, Regentesse-
laan 26, 's Gravenhage, waarna
t.z.t. het nodige stemmenmate-
rieel gratis zal worden toegezon
den.
Maandag, 8 dezer, zal te Bata
via de federale interim-regering
worden geïnstalleerd. Nadere
bijzonderhden omtrent deze ge
beurtenis ontbreken nog. De
voorlopige federale raad voor In
donesië, die op 13 Januari te Ba
tavia werd geïnstalleerd had tot
taak, in overleg met de Luite-
nant-Gouvern.-Generaal voorbe
reidingen te treffen voor de vor
ming der vocelopige federale in
ter im-regering.
Dat de laatste jaren het kanaal werken begonnen, op 7 Juni 1826
GentTerneuzen, en zeker niet werd te Terneuzen de eerste steen
de sluizen te Terneuzen, voldoet
aan de eisen, die Gent in het be
lang van zijn haven hieraan
meent te moeten stellen, is elke
krantenlezer genoegzaam bekend.
Ook in ons blad hebben wij her
haaldelijk in beschouwingen en
berichten dit onderwerp aange
sneden.
Overigens is dit niet de eerste
maal in de geschiedenis, dat Gent
moet opkomen voor de belangen
van zijn scheepvaart, maar deze
strijd dateert reeds van ruim ze
ven eeuwen her, Vn, op een enke
le uitzondering na, heeft het daar
bij steeds te kampen gehad met
tegenstrijdige belangen in eigen
land.
In de Middeleeuwen was Brugge,
later Antwerpen, de grote con
current en nog op dit ogenblik
is deze haven Gent's grootste en
krachtigste rivaal.
De -eerste uitweg naar zee kreeg
de stad in 1251 en liep van Gent
naar Damme. Via het toen nog
goed bevaarbare Zwin kon de
Gentse handel en industrie de
vrije zee bereiken. De geschiede
nis van het Zwin is echter een
aaneenschakeling van strijd tegen
een niet te keren verzanding ge
weest en ondanks alle mogelijke
inspanningen, vooral van de zijde
van Brugge, is het niet gelukt
deze zeearm bevaarbaar te doen
blijven, zodat op een gegeven
ogenblik Gent van de zee afgeslo
ten was.
Voor de Gentse handel braken
toen moeilijke tijden aan, omdat
men toen van de Schelde gebruik
moest gaan maken. Deze lange
weg was, hoewel lang en lastig,
wel bruikbaar, maar gevaarlijk,
omdat hij langs Antwerpen liep
en deze opkomende haven er wei
nig voor voelde de Gentenaren
ter wille te zijn. Bij de geringste
aanleiding sloot Antwerpen een
voudig de Schelde af en maakte
daardoor aan alle scheepvaart
verkeer naar Gent een einde.
Het is dan ook wel begrijpelijk,
dat men op middelen zon, om van
deze willekeur te worden verlost!
In 1547 bad men suces en stond
Karei V dp stad toe een kanaal
te graven van Gent naar de Hon-
te. Vijftien jaar later was dit
voltooid en werd het met de
grootst mogelijke feestelijkheden
geopend.
Het lot bleek echter Gent niet
goed gezind te zijn en een lang
en gelukkig gebruik van dit ka
naal is de stad niet beschoren ge
weest. Zoals bekend is, braken
korte tijd nadien overal in de
Nederlanden onlusten uit en
poogde men allerwegen zich van
het gehate Spaanse bestuur te
ontdoen. In 1572 landden een aan
tal Vlissingers in Sas van Gent
en staken er de zeesluizen in
brand. Even later werden deze
wel weer hersteld, maar gedu
rende de Tachtigjarige Oorlóg I de
ging toch door de inname van
Sas van Gent door Frederik Hen
drik deze weg naar zee toch voor
Gent verloren en in 1648 maakte
de Vrede van .Munster aan alle
scheepvaart op de Zuidelijke
Nederlanden een einde, want dit
Verdrag bepaalde, dat de Schel
de zou worden gesloten. De
Gentse handel verliep en de stad
verarmde.
Het duurde nu tot 1814 voordat
het voor Gent weer begon te da
gen. In dat jaar echter besloot
het Weense Congres, bijeengeroe
pen om o.a. de vrijwel overal
grondig door de war geraakte
Europese grenzen weer te rege
len, Zuid- en Noord-Nederland in
één staat te verenigen. Door deze
éénwording werd natuurlijk de
Schelde ook weer voor Gent en
Antwerpen opengesteld, maar
deze eerste 'stad had hieraan
niets, omdat het oude kanaal
sterk verwaarloosd was en boven
dien de Braakman voor Sas van
Gent geheel verzand was.
Iets verder Noordwaarts lokte
echter de diene Schelde en op
verzoek van het alweer actieve
Gent 'stond Koning Willem I in
1823 het graven van een kanaal
van Gent naar Terneuzen toe.
Op 1 Mei 1825 wérd met de
voor de te bouwen zeesluizen ge
legd en op 18 November 1827 ijet
gehele kanaal plechtig geopend.
Korte tijd later deden zich ech
ter alweer moeilijkheden voor.
Het kanaal was toen nog door de
sluizen te Sas van Gent in twee
panden verdeeld. Het benaden-
pand (Sas van GentTerr.ëUzen)
moest volgens afspraak een diep
te hebben van 4.80 meter, maar
om de langs dit pand gelegen
gronden een mogelijkheid tot af
watering te geven, moest hiarop
tot peilverlaging worden overge
gaan. Of de scheepvaart, óf de
afwatering moest dus in het ge
drang komen!
Om deze moeilijkheid te rege
len, werd in 1842 tussen ons land
en België een overeenkomst ge
sloten, waarbij werd bepaald, aat
op Nederlands grondgebied
nieuwe afwaterirgswerken zou
den worden aangelegd, waardoor
de daarvoor in aanmerking ko
mende Belgische en Nederlandse
gronden hun teveel aan water
moeste» lozen.
Al spoedig bleek, dat deze diep
te nog te gering was en weer
rezen er dus moeilijkheden. In
1871 werd een internationale com
missie benoemd, om deze moeilijk
heden op te lossen. Van Neder
landse zijde stelde men bij deze
onderhandelingen de eis, dat de
haven van Terneuzen dan voort
aan voor de tarieven op de Bel
gische Spoorwegen zou worden
gelijkgesteld met de Belgische
havens. Dit was blijkbaar te veel
gevraagd, want deze eis leidde
tot het afbreken der onderhan
delingen, Gent wist echter door
te drijven, dat de Belgische Rege
ring "deze alsnog aanvaardde,
■maar Antwerpen, dat nu plotse
ling twee concurrenten dreigde te
krijgen, verzette zich heftig. Mede
tengevolge hiervan verwierp de
Belgische Kamer de overeen
komst.
Even later ging men echter
weer confereren en op 31 Octo
ber 1879 kwam men tot accoord.
Als compensatie voor de toege
stane karaalverbeteringen nam
men van Nederlandse zijde nu ge
nosgen met een wederzijdse naas
ting van de sooorlijn Antwerpen
Moerdijk. (Eigenaardig genoeg
kreeg Terneuzen even later toch
neg de gevraagde gelijkstelling!
Echter maar tot 1914.)
Voor Gent bracht deze overeen
komst een oplossing van de be
staande moeilijkheden, want de te
Sas van Gent nieuw te bouwen
sluis zou 2.35 meter lager komen
te liggen, dan de oude, zodat alle
schepen, die in Terneuzen konden
binnenkomen eok naar Gent kon
den opstomen. De bedrijvigheid
in de havens aldaar nam dan
ook zienderogen toe.
Mooie liedjes duren echter niet
lang! Enkele jaren later waren
afmetingen der zeeschepen
weer zodanig toegenomen, dat de
zeesluis te Terneuzen (de tegen
woordige Middensluis) bij doodtij
schepen met grote diepgang dik
wijls niet kon doorlaten. Weer
moest Gent om met andere ha
vens te kunnen blijven concur
reren op grondige verbeteringen
aandringen en op 29 Juni 1895
kwam weer een nieuwe overeen
komst tot stand.
Voor en aleer de daarin over
eengekomen verbeteringen ech
ter waren uitgevoerd, waren deze
alweer door de eisen van de mo
derne scheepvaart achterhaald en
moesten opnieuw onderhandelin
gen worden begonnen.
Op 8 Maart 1902 leidden deze
tot de zoveelste overeenkomst,
waarbij o.a. werd beDaald, dat te leven snel! en thans is het weer
Terneuzen en te Sas van Gent zover, dat moderne, grote sche-
nieuwe sluizen met de daarbij be- pen de sluizen te Terneuzen niet
horende havens en verbindings-meer kunnen passeren,
kanalen zouden worden gebouwd. Wat Gent nu eist, hebben wij
Tevens moest het kanaal worden uit een rede, die de burgemees-
verbreed en verdiept en ook de ter dier stad enkele weken ge-
brugopeningen wijder worden ge- leden heeft gehouden en die ook
99
Achter een dichte, geheimzin
nige sluier onderhoudt Turkije
thans een „onzichtbaar" leger
van meer dan.een millioen man.
In kampen en kazernes, ver ver
wijderd van de steden, leidt dit
leger een geïsoleerd, ja kostelijk
leven. Tussen generaals en kor
poraals ziet men bijna geen ver
schil, want de ordetekenen zijn
nauwelijks zichtbaar.
Geen fraternisatie met bui
tenlanders.
Het huidige Turkse leger is de
schepping van een enkele man
Fewzi Tschakmak. Toen ^eze
legeraanvoerder in 1922 de Grie
ken uit Anatolië verdreef, ver
leende Kemal Pascha, de latere
Ataturk, hem de titel van maar
schalk en benoemde hem tot chef
van de staf. Deze functie vervul
de hij enige jaren en in de afge
lopen twintig jaar maakte hij van
eike achtste Turk een soldaat.
Hij liet uit Engeland, Rusland,
Zweden, Zwitserland en zelfs Ita
lië instructeurs, alsmede militaire
en technische adviseurs komen.
In Turkije gelukt het ook een
buitenlandse instructeur nooit of
slechts heel zelden, in de geeste
lijke wereld der Turkse officie
ren binnen te dringen. De enige
meer dan alleen technische in
vloed kwam van de zijde var.-
Duitsland eni ook deze beperkte
zich tot de hogere rangen van
het leger, die een zekere bewon
dering voor de Duitse militaire
macht aan de dag legden.
Dit gevoel maakte voor teleur
stelling en ook onverschilligheid
plaats, toen Hitler's legers, in
Rusland en Noord-Afrika werden
verslagen.
Een nieuwsgierige, die zich
thans in> de nabijheid van een
Turks militair depót ophoudt en
de onopvallende borden met het
opschrift „Toegang verboden
militair terrein" niet opmerkt,
wordt door de militaire politie
opgebracht en wordt minstens
een nacht in de naastbijzijnde
Karakoel 6én van de vele po-
litic'Aureaux vastgehouden.
Turkse officieren mogen zon
der speciale toestemming niet
met buitenlanders in contact
De Belgische Raad van Minis
ters die gisterenmorgen onder
voorzitterschap van Spaak bijeen
is gekomen, heeft kennis geno
men van het bericht van het
agentschap Belga, dat meldde dat
één der delegaties van de vijflan-
denconfsrentie een herziening van
de pariteit van de valuta der vijf
landen zou voorstellen, «Xrelk be
richt nog kracht werd bijgezet
door de bewering dat het onder
houd van Woensdagavond tussen
Sir Georges Rendel, voorzitter
van de Britse delegatie en Spaak,
hierop betrekking had.
De Kabinetsraad heeft nu be
sloten een onderzoek ten laste
van de steller van dit bericht in
te stellen en alle faciliteiten die
de regering aan het agentschap
Belga verleende, in te trekken.
Generaal Olge Jung, opperbe
velhebber van de Zweedse strijd
krachten, heeft tijdens een onder
houd met de Minister van Defen
sie, Allan Vougt, aangedrongen
op maatregelen ter versterking
van de defensie, zo wordt in wel
ingelichte kringen verklaard.
Generaal Jung zou de regering
hebben gewarschuwd voor de ge
varen die in verband met de
slechter wordende toestand in de
wereld dreigen, wanneer de lands
verdediging niet wordt versterkt.
Na het onderhoud, dat ruim
anderhalf uur duurde, is een
communiqué uitgegeven, waarin
slechts wordt gezegd, dat „routi
nekwestie" zijn besproken en dat
Generaal Jung rapport heeft uit
gebracht over het onderzoek van
de defensiestaf naar de stand van
de landsverdediging.
In Frankrijk wordt nog
steeds clandestiene handel in bil
jetten van 5000 fr. gedreven. Er
zijn verscheidene arrestaties ver
richt.
maakt. Op 1 October 1908 wer
den deze nieuwe sluizen in ge-
brirk genomen.
Weer was Gent door deze inder
daad grondige verbeteringen de
concurrentie met andere havens
mogelijk gemaakt, maarwe
in ons blad is vermeld, kunnen
horen. Maar, ook Antwerpen
heeft zijn eisen geformuleerd en
deze zijn zo afwijkend v%n die
van Gent, dat slechts de tijd zal
kunnen leren, wat er van Gent
zal worden.
komen. Het Europese gedeelte
van Istanboel en de gezantschaps-
wijk van Ankara liggen buiten
het bereik der Turkse soldaten.
De betrekkingen met buiten
landse militaire missies beperken
zich tot de dringendste noodzaak,
die hoffelijkheid en opleiding ver
eisen. „Fraternisatie" is verbo
den. Uitgelezen Turkse technici
trachten enerzijds zoveel moge
lijk over de moderne oorlogvoe
ring te leren, maar.zij zelf 'aten
anderzijds zo min mogelijk los.
De onder strenge controle
staande Turkse couranten mogen
met uitzondering van de ge
wone lofspraak bij openbare ge
legenheden nooit over mili
tairs problemen spreken.
Het Turkse oppercommando
kenmerkt zich door volledig stil
zwijgen. De verschillende leger*
afdelingen dragen geen onder
scheidingstekenen. De enige zicht
bars tekenen zijn rode armban
den voor de militaire politie en
witte met een rode halvemaan
voor de hospitaalsoldaten. In Tur
kije' vindt men ook geen boeken,
die zich met militaire problemen
bezig houden.
Een geboren guerillastryder.
Familieleden hebben geen toe
gang tot de kazernes of militaire
kampen. De enige ontmoeting
tussen volk en leger heeft één
maal per jaar plaats op de 29e
October, ds verjaardag der repu
bliek. Dan paraderen regimenten
in parade-uniform op het „Plein
der Re'publiek" in Istanboel en in
het Stadion van Ankara. Na de
ceremonie begeven de troepen
zich onmiddellijk weer naar hun
afgelegen kazernes.
De Turk kijkt in het bijzon
der waar het militaire vraag
stukken betreft met minach
ting op iedere buitenlander neer.
Deze houding geldt eveneens de
minderheden in het eigen land,
die geen wapens mogen dragen.
De militaire dienst is ook voor
de honderdduizenden staatsbur
gers van niet-Turkse afkomst
Grieken, Armeniërs, Joden en
Levantijnen verplicht. Deze
zijn in arbeidersbataillons samen
gebracht en dragen speciale uni
formen. Hun enige „wapens" zijn
houweel en spade.
De Turkse officier van hogere
cultuur en beschaving zal zeker
wel zijn politieke mening hebben.
De soldaat, zoon van een boeren
volk, bezit geen politieke opinie.
Tot de karaktereigenschappen
van iedere Turk behoren, een
zekere eerbied voor zijn officier,
die voor hem de „Effendi" de
heer is, nationaliteitsgevoel,
haat tegenover de vreemdeling en
een religieus mysticisme, dat
Ataturk nooit heeft kunnen af
schaffen, en hetwelk weer werd
versterkt door President Ismet
Inönü, die tot de traditie der
Muzelmannen terugkeerde. De
Turkse soldaat bezit slechts een
beperkte bekwaamheid tot ge
mechaniseerd oorlogvoeren, maar
hij kenmerkt zich door medogeo-
loze taaiheid en Aziatische doods
verachting, die hem een goed
guerillastrijder maken.
Wegen zijn gevaarlijk.
De enorme moeilijkheden van
het Anatolische landschap, waar
geen wegen, maar alleen paadjes
voor lastdieren bestaan, maken
een bliksemoorlog onmogelijk, zij
vergemakkelijken evenwel die ver
dediging. Daarom verzette Ata
turk zich altijd tegen de wegen
aanleg, aangezien hij dit als stra
tegisch gevaarlijk beschouwde.
Zelfs tussen Istanboel en Ankara
vormt een enkelspoor de enige
treinverbinding. In vredestijd be
schikt Turkije over een leger van
150.000 man en belangrijke re-
senvetroepen. Sedert 1939 wer
den de reserves na elkaar opge
roepen voor herhalingscursussen
van elk zes maanden. Zo telde
het leger steeds tussen de 600.000
en een millioen man, alsmede een
millioen volledig opgeleide solda
ten. Deze geweldige militaire in
spanning slokt bijna alle economi
sche hulpbronnen van de staat op.
Het leger is in 10 corpsen inr
gedeeld, van elk drie infanterie
divisies, een cavalerie- en een
artillerieregiment. Bovendien zijn
er nog vijf zelfstandige lichte
cavalerie-divisles en drie ge
bergte-divisies. De laatste tijd
werden luchtafweerbataillons met
Geallieerd materiaal uitgerust.
De numeriek niet zeer grote
Turkse luchtmacht bestaat hoofd
zakelijk uit verkennings- en ge
vechtsvliegtuigen. Er zijn slechts
zeer weinig bommenwerpers. Het
land bezit drie vliegtuigfabrieken,
die evenwel alleen reparaties uit
voeren.
De Turkse vloot is klein en ver
ouderd; zij heeft evenals het
leger, gebrek aan moderne typen.
Al met al is Turkije zich ervan
bewust, dat het een sleutelpositie
tussen Oost en West bewaakt.
(Unicos Press.)
