Eerste openbare zitting der R. T. C.
De vertrouwelijke Persconferentie
DE HAVENBELANGEN
IN DE BELGISCHE SENAAT
te Lake-Success
DINSDAG 17 FEBRUARI 1948.
Credieten
voor vrorbereidende studie
Parijs zetel der V. N.
West-Europees
verdedigingsplan?
Sleepboot op mijn gelopen
PruüEwring bf) Abemeammt - Tarneuzan
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Dinsdag
avond.
Weinig bewolking.
Weinig bewolking, droog weer
en lange perioden van zonne
schijn. Meest zwakke, naar Z.-
Oost draaiende wind. Overdag
temperatuur oplopend tot min
stens enkele graden boven het
vriespunt.
DE
4de Jaargang No. 734.
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. 4. van de Sande Terneuzen
Advertentieprijs
per mm 10 ct.minimum
per advertentie 1,50.
Inzending advertenties
tot des namiddags 4 uur.
Rubriek kl. advertenties:
5 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 «ent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad
10 cent meer.
Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal
Gisteren was het dan zo ver.
De rondetafel conferentie beleef
de haar eerste openbare vergade
ring. In de vergaderzaal van de
Eerste Kamer waren de gedele
geerden gezeten als bij de offi
ciële openingsbijeenkomstf twee
weken geleden.
Bij elkander een gezelschap, dat
niet heel veel kleiner is, dan wat
men in deze vergaderzaal ge
wend is.
Bh' is spanning voelbaar. Ge
ruchten doen de ronde, dat toch
de kink in de kahel nog is geko
men of aanstonds zal komen; dat
toch een deel van de delegatie
van Curasao zich van verdere
medewerking zal onthouden.
Te 11.05 bij de opening der
vergadering door de voorzitter,
Minister Jonkman, ontbreken in
de delegatie der Antillen de
leden Eman, Yransquin en
Janckheer, doch de vergadering
neemt een aanvang en de presi
dent spreekt zeer kort zijn
openingswoord, inhoudende goede
wensen voor de conferentie.
Hierna nam de voorzitter, Mi
nister Jonkman het woord, waar
bij hij o.m. zeide:
<Bij de aanvang onzer eerst?
openbare vergadering in deze
eerbiedwaardige en mooie verga
derzaal van de Eerste Kamer der
Btaten-Generaal, meen ik in uw
geest te handelen door van onze
dankbaarheid te getuigen voor
het feit, dat deze vergaderzaal
tot onze beschikking werd ge-
«teld"
Hierop leest de secretaris-gene
raal der conferentie, Mr. Th. Bot,
enige ingekomen stukken voor.
Dan stelt de voorzitter de open
bare beraadslaging aan de orde.
Als eerste spreker treedt dan
op Mr. S. W. van der Meer, die
o-m. verklaart:
„De delegatie van de Neder
landse Antillen naar deze confe
rentie heeft van de Staten van
Curasao een opdracht ontvangen.
Deze opdracht houdt in, dat de
delegatie vóór de aanvang der
conferentie van de Nederlandse
regering zekerheid dient te ver-
kggen omtrent enkele feitelijke
hervormingen. In geval van niet
volledig bevestigend antwoord
werd opgedragten" te verklaren,
dat dit een dermate grote teleur
stelling veroorzaakt, dat alle be
sprekingen overbodig zijn.
Deze opdracht is een noodkreet,
een uiterste noodkreet. Het is
een laatste poging om het kwij
nend vertrouwen van de bevol
king der Nederlandse AntiHen te
herstellen.
Slechts krachtig ingrijpen kau
hier baten. Wij kunnen hier niet
rustig als vrije mannen met u
praten als wij weten, dat tegelij
kertijd de grootste onrust heerst
op Curasao en Aruba; onrust
waaraan het huidig Nederlands
bestuur aldaar debet is en waar
voor uiteindelijk de verantwoor
delijkheid hier in Den Haag be
rust.
Wij weten wel. dat wij hier in
Nederland van alle zijden good
will andervinden en dat er hier
geen sprake is van onwil. Maar
wat schieten wij op met good
will. De bevolking der Neder
landse Antillen gelooft niet meer
in beloften. Er moeten eerst da
den komen, zo nodig met over-
boordzetting van alle formalisme.
Daden en nu.
Wij verlangen heus niet veel,
integendeel, onze wensen zijn
uiterst bescheiden en binnen de
grenzen van de wet. Maar zon
der dit minimum van zakelijk
heid behoeven wij niet te confe
reren of een toekomst te be
ramen.
Wij zullen derhalve niet deel
nemen aan het werk van daze
conferentie voordat het vertrou
wen door daden enigszins her
steld is.
Wij hopen dat er eerïïjke en on
bevangen mensen zullen worden
gevonden, ook en vooral in deze
conferentie, die zullen erkennen
dat wij niet anders kunnen han
delen.
Hierna verlaat de afgevaardig
de Van der Meer de vergadering.
Slechts vier van de acht Oura-
saose gedelegeerden zijn overge
bleven.
De heer Buiskool onderstreept,
terstond hierna, dat de deelname
der Surinaamse delegatie haar
eisen niet lager stelt, dan de de
legatie der Antillen. Vervolgens
gaat spr. uitvoerig de voorge
schiedenis dezer conferentie na.
Spr. waarschuwt ervoor, dat men
niet de grondwetswijziging moet
afwachten alvorens de hervormin
gen in de West te effectuéren. De
grondwetgever kan zeer vele ont
wikkelingen der toekomst niet
voorzien.
Suriname is graag bereid tot
overleg, maar Nederland mag
zich niet vastbijten in traditie en
verouderd bestel: en Suriname
leeft onder zulk een verouderd
bestel.
Wij moeten nu door daden be
wijzen, dat het oude kolonialisme
teneinde is. Men zie de liefde
van Suriname voor Nederland en
Oranje niet aan voor absolute
trouw. Wat Nederland in de
laatste jaren int Suriname aan
goodwill en vertrouwen heeft ver-
>ren, is niet gering.
Suriname begrijpt, dat niet
alles in een handomdraai kan ge
schieden, maar niets kan het
volk van. Suriname stuiten in zijn
verlangen naar vrije ontwikke
ling.
Met betrekking tot het centraal
rapport geeft spr. vervolgens een
samenvatting van 10 punten,
welke de samenwerking aan
geven, die Suriname voorstaat:
Suriname is voor de instelling van
een rijksparlement gekozen
door de landsparlementen; de in
stelling van een rtjkskabinet, los
van de landsregeringen, en rijks
raad, als rechtsprekend college
bij geschillen. Er moet een ver
zekering zijn van financieel eco
nomische bijstand. Een kerngroep
uit deze conferentie zal bij de
nieuwe constructie moeten uit
maken, wat algemene en wat in
terne zaken zijn.
Voorts moeten waarnemers van
Suriname in de delegaties bij de
V. N. worden opgenomen. En in
het veranderd Koninkrijk ten
slotte zullen de Indonesische ge
bieden zo zij dat willen moe
ten kunnen worden opgenomen.
De derde spreker, Dr. M. F. da
Costa Gomez, begon met zijn
leedwezen uit te spreken over de
afwezigheid van vier leden der
Curagaose delegatie. Wij verzet
ten ons tegen het regiem van
koloniale onderdrukking, maar
zo zette spr. uitvoerig uiteen
wij willen samenwerken met
Nederland. Hij brandmerkte het
Nederlandse tempo als traag. Hij
ging, dan, uitvoerig in op de
staatsrechtelijke mérites der con-
structiemogelijkhedën voor het
nieuwe Koninkrijk
Hij bepleitte de onmiddellijke
instelling van een verantwoorde
lijk bestuur in de Nederlandse
Antillen naar analogie van
hetgeen door het staatsnoodreoht
in Indië is mogelijk gemaakt.
Spr. verzocht vervolgens de
grootst mogelijke verhaasting van
de behandeling van het wijzi-
gingsontwerp in de Tweede Ka
mer; instructies aan de Gouver
neur om nieuwe verkiezingen op
Curagao voor te bereiden en de
instelling van een oommissie om
te onderzoeken, op welke wijze
de a.s. grondwetsherziening kan
worden versneld.
Tenslotte diende Dr. Da Costs
Gomez een motie in. Deze houdt
in, dat de centrale sectie een ont
werp zal opstellen van het nieuwe
Koninkrijk, dat aanvaard dient te
worden door de verschillende
volksvertegenwoordigingen en
vervolgens door de Nederlandse
wetgever zal worden bekrachtigd,
zonder dat hij daarbij eenzijdige
wijzigingen zal kunnen aanbren
gen.
Dan wordt de vergadering ge
schorst tot des middags.
De middagzitting opent te 14
uur met een rede van Dr. W. L.
P. M. de Kort, die begint met de
algemene opmerking, dat de spre
kers der Nederlandse delegatie
niet spreken namens de delegatie
in haar geheel, maar elk voor
zichzelf alleen. Hij gaat dan na,
hetgeen de sprekers vóór hem ge
zegd hebben.
Deze rondetafelconferentie kan
tot eensgezind resultaat leiden,
indien men de realiteit voor ogen
houdt, van wat mogelijk is.
Het toekennen van een zelf
standig meesterschap-in-eigen-
huis aan de Overzeese gebieds
delen is, zo meent spr., niet het
moeilijkste. De gelijkwaardigheid
in zelfstandigheid die stelt Ne
derland voor het grootste pro
bleem.
Verder is spreker voorstander
van de institutie van een Rijks
kabinet, een Rijksparlement, een
Rijkshof en een vertegenwoordi
ger des Konings.
Spreker pleit voor invoering
van een zeer uitgebreid kiesrecht,
en onderstreept de betekenis van
de pers voor de volksopvoeding
tot kiesbekwaamheid.
Spr. resumeert, dat algemeen
kiesrecht voor mannen en vrou
wen voor Suriname mogelijk en
nodig is (met uitzondering van
bosnegers en bovenlandse India-
I nen) en voor de Antillen zon-
der deze uitzonderingen.
Als voorwaarde kan dan bij
deze algemeenheid worden ge
steld, dat men althans alphabeet
moet zijn, dat men moet kunnen
lezen en schrijven, om kiesgerech
tigd te zijn.
De volgende spreker, de heer J.
A. de Miranda, oordeelt, dat Su
riname te lang een voorbeeld is
geweest van ondemocratische
staatsvorm. Maar in Suriname
zweeft het warm verlangen naar
een nieuwbouw.
'Hij spreekt met klem de hoop
uit, dat Nederland de gelegen
heid nu zal aangrijpen om Suri
name te winnen. Zo niet, dan zal
het Suriname voor goed verliezen.
Curagao, zo betoogt de heer L.
D. Gerhardts vervolgens, is een
Nederlandse volksplanting. Het is
nooit een eigenlijke kolonie ge
weest. Hij gaat dan kort de his
torische ontwikkeling dezer volks
planting na.
De Curagaose economie is
uiterst kwetsbaar, aldus spr. en
afhankelijk van buitenlands kapi
taal. Spreker wijst erop, dat de
verhouding van de volksplanting
Curagao tot Nederland zeer
hecht is.
Hij waarschuwt tegen de invoe
ring van algemene dienstplicht.
Curagaoenaars moet men niet
oproepen voor belangen, die hem
niet raken.
Hg is voorstander van alge
meen kiesrecht op Curagao
voor mannen en voor vrouwen;
ook pleit hij voor een vetorecht,
berustend bij de vertegenwoordi
ger van de Kroon, doch dan een
vetorecht, slechts van kracht on
der toezicht van een Raad.
De heer A. Karamat Ali gaat
uitvoerig de geschiedenis van Su
riname na sedert 1865, het jaar,
dat Suriname een staatsregeling
schonk. Toen de oorlog in 1940
Suriname plotseling ontroofde
van de NederlanSse steun, werd
het zich plotseling bewust, dat
het Nederlandse steun ook kon
missen. Dat wa-j het ullr van ont
waken voor Suriname en Su
riname zag reikhalzend uit naar
de inlossing van de Koninklgke
belofte van 1942. De delegatie
van 1946 bereikte niets meer dan
nieuwe toezeggingen.
De heer P. Wijngaarde levert
hierna critiek op bet feit, dat nog
steeds geen enkele daad door de
regering Is gesteld ook al zijn
de gedelegeerden al drie weken
in Nederland. Wg Surinamers,
zo betoogt hg, hebben zo veel ge
duld gehad en zo vaak vergeefs
een beroep op Nederland gedaan.
Denk niet, aldus spr., dat ons ge
duld onuitputtelijk is. Integen
deel: het is volkomen uitgeput.
Spr. noemde de openingsrede van
de Minister-President teleurstel
lend. Hg had concrete voorstellen
van Nederlandse zijde verwacht.
In verband met de discussies
rondom de berichtgeving van
Aneta New York, terzake van
de vertrouwelijke persconferen
tie, welke te Lake Success door
woordvoerders van de Commis
sie van goede diensten is ge
geven, verklaarde Maandagmor
gen de Minister-President tegen
over A.NjP. het volgende:
„Ik heb menselijkerwijze de
zekerheid, dat Kirby en Gra
ham, noch een andere woord
voerder der Commissie van goe-
Docb niets daarvan. Niets dan
zeeën van woorden en geen daden.
Zo verspeelt Nederland zijn laat
ste kans in de wereld. Het wereld
geweten tolereert geen koloniale
verhoudingen meer en wg zullen
niet aarzelen op dat geweten
zo nodig een beroep te doen.
Prof. Dr. J. H. A. Logemann
heeft waargenomen, dat in deze
vergadering op twee niveaux is
gesproken: over het huis, dat wij
willen bouwen, over de grond,
waarop dat huis moet worden ge
bouwd. Spr. wil alleen over dit
laatste spreken. Het komt hem
onjuist voor, dat men zekere ma
teriële wgziging wil tot stand
brengen met voorbijgaan van het
formeel bindende recht. Hier
moet een aanpassing worden ge
vonden en in een snel tempo.
Als wij thans de formele bin
ding van wet en grondwet opzij
zouden schuiven, dan is daarmee
de eerbied voor democratie aan
getast en deze eerbied is juist het
hoogste goed, dat ons straks in
het nieuwe staatsgebouw zal
moeten verbinden. Ook de motie
Da Costa Gomez is het gevaar
gegeven, dat wij deze grondwet
telijke rechtsorde zouden onder
graven'. Ik ben daartegen, aldus
betoogt Prof. Logemann, maar
juist daarom wil ik, dat wg haast
maken. Dat wij voortmaken met
onze grondswetsherziening, opdat
wg de beslissende stap nog dit
jaar zullen kunnen doen.
Over de opbouw zelf wil Prof.
Logemann hedenmiddag niet
spreken. Zijn bedoeling, nu, was
alleen de grond te helpen verste
vigen.
De volgende spr. F. Lim Apo,
brengt nog enige argumenten te
berde om de bekwaamheid van
Suriname tot zelfstandigheid aan
te tonen. Spr. dringt aan op een
spoedige verwezenigking van de
te bereiken resultaten dezer con
ferentie. Ten aanzien van die re
sultaten is hij optimistisch ge
stemd. Te 5 uur wordt de ver
gadering verdaagd.
,.Het Laatste Nieuws schrijft":
Oud-Minister Godding» en ver
schillende senatoren hebben een
amendement ingediend op de be
groting van Openbare Werken er
toe strekkend het crediet voor het
ontwerpen van de tweede Kruis-
schanssluis te Antwerpen van 5
op 25 millioen te brengen.
Dit amendement is een ant
woord op de verhoging van het
crediet voor de verandering van
de sluis van Temaaien, die door
de Senaatscommissie voor de bui
tengewone begroting werd aange-
nomenL
Belangrijke vraagstukken.
Op het gebied van onze havens
en van de binnenscheepvaart, doen
zich verschillende actuële vraag
stukken voor.
De haven van Gent wordt ten
zeerste benadeeld' doordat er te
Terneuzen geen tweede zeesluis is,
die toegang geeft tot het kanaal
GentTerneuzen. Sinds lange
jaren heeft men de noodzakelijk
heid van deze sluis erkend.
Antwerpen dringt aan op een
tweede sluis aan de Kruisschans.
De regering is daarenboven be
zorgd om een verbetering van de
ScheldeRijnverbinding.
Van Waalse zijde dringt men
aan op verbreding van de sluis te
Ternaaien, derwijze dat de grote
binnenschepen uit Luik zowel
Rotterdam als Antwerpen zouden
kunnen bereiken, ên de kolen
schepen uit de Ruhr niet meer
zouden verplacht zijn over Ant
werpen te varen, om ten slotte
Luik te bereiken.
Bij de aanleg van het Albert-
kanaal werd de sluis te Ternaaien,
die toegang geeft tot de Neder
landse kanalen, opzettelijk smal
gebouwd om een afleiding van dè
scheepvaart naar Rotterdam, ten
nadele van Antwerpen, te voor
komen zolang de verbinding Ant
werpenRijn niet verbeterd is.
Dit werd dus als een soort ruil
middel bij de onderhandelingen
met Nederland bedoeld. Zekere
Waalse kringen beweren echter,
dat Antwerpen te veel de wet
stelt en dringen aan op de onmid
dellijke verbreding van de sluis te
Ternaaien. Aldus wordt de rege
ring bij de onderhandelingen met
Nederland verzwakt.
Het wordt op zgn minst als
zonderling beschouwd, dat de heer
Merlot, Minister van Begroting,
dit streven aangemoedigd heeft
door een crediet voor de verbre
ding van Ternaaien op de begro
ting te laten inschrijven.
Getrouw aan haar methode om
iedereen tevreden te stellen en de
zaken nog wat ingewikkelder te
maken, heeft de regering beslo
ten, dat het voorziene crediet van
5 millioen voor Temaaien eigen
lijk zou aangewend worden om
alle vraagstukken tegeigk in te
studeren: Sluis van Terneuzen,
Kruisschans en Ternaaien.
De Senaatscommissie voer de
buitengewone begroting heeft ech
ter de verwarring nog wat groter
gemaakt door het crediet op 20
m'llioen te brengen, opnieuw ten
voordele van Temaaien.
Volgens een verklaring van de
heer Behogne, Minister van Open
bare Werken, zou de sluis aan de
Kruisschans ongeveer 600 millioen
kosten; deze van Terneuzen 500
de diensten, op de vertrouwe
lijke persconferentie te Lake
Success iets hebben gezegd, wat
hun bevoegdheden overschrijdt.
Zij hebben niets gezegd, wat
mijn vertrouwen In de correct
heid van hun handelwijze In of
ficiële functie kan schokken
Ik vermoed, dat de pers, waa
neer zij over de informaties zou
beschikken, welke mü ten dien
ste staan, eveneens van oordeel
zou zijn, dat het verslag van de
correspondent van Aneta een
onjuiste en daardoor tenden
tieuze weergave van do uitlatin
gen van de woordvoerders der
Commissie is.
Ik moet er op wijzen, dat de
correspondent van Aneta de
enige Nederlander was, die de
conferentie heeft bijgewoond.
Hy was tevens de enige van de
aanwezige journalisten, die een
verslag heeft doorgegeven ter
publicatie en hij was de enige,
die blijkbaar de indruk heeft ge
kregen, althans gerapporteerd,
dat de heren Kirby en Graham
in hun uitlatingen zijn afge
weken van de objectieve hoo
ding» die van hen kan worden
verwacht^
De Nederlands-Indische rege
ring heeft haar communiqué,
waarin een veroordeling van de
aangenomen houding werd op
genomen, op deugdelijke gron
den herroepen. Ik betreur, dat
een naar mijn overtuiging on
verantwoordelijke berichtgeving
oorzaak is geweest, van onver
diende aanvallen op de Commis
sie van goede diensten, voor
welker arbeid en opoffering ik
nogmaals mijn waardering moge
uitspreken,"
Parijs is gekozen als de plaats,
waar de volgende algemene ver
gadering der V. N. zal bgeenko-
men.
Volgens inlichtingen van het
internationale comité voor de
studie van Europese kwesties zou
men bezig zijn een rapport op te
stellen, waarin de regeringen der
voornaamste Europese landen 'n
verdedigingsplan tegen de Komin-
fonm wordt aanbevolen, dat voor
ziet in de vorming van een inter
nationale derde macht onder een
gemeenschappelijk opperbevel.
Het document zou 29 Februari
worden gepubliceerd, nadat het
aan de betrokken regeringen Ui
toegezonden.
Over het scheepsongeval met
de B.P.M.-motorsleepboot „Soe-
gio", die 12 Februari, 80 mgi ten
zuiden van Balikpapan, op een
mgn is gelopen, wordt nog nader
gemeld, dat het ongeval geschied
de om ongeveer 5 uur in de mid
dag. De boot was op weg van
Balikpapan nalir Tanah Grogot;
het ongeval had plaats ter hoogte
van de Mjoeara Pamanoekan baai.
Van de 24 opvarenden werden er
9 gedood en 4 gewond.
Volgens mededeling van de af
deling Rederg van de B. P. M. te
's-Gravenhage, zou het aantal
doden 5 bedragen en het aantal
gewonden 3, alle leden der geheel
uit Chinezen toestaSmde beman
ning.
Van de uit Nederlanders be
staande scheepsofficieren werd
niemand gedeerd
millioen en de werken te Ter
naaien 250 millioen, zijnde samen
1 nrlliard 350 millioen.
Anderzijds is de kwestie van de
Rijnverbinding op de Benelux-con-
ferentie te Luxemburg te berde
gekomen. In de officiële mede
deling, na afloop van deze confe
rentie, werd gezegd, dat de Bel
gische regering zich 't recht voor
behoudt te gelegenertijd dit vraag
stuk op te werpen. Het is te ho
pen, dat verdere verwarring aan
Belgische zijde zal vermeden wor
den, opdat de onderhandelingen
met Nederland tot een biligice jp-
lossing zouden leiden.
