Radiorede van H.M. de Koningin
DC REGERINGSVERKLARING
inzake Indonesië
REDE VAN DIMITROF
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1948.
Rijden met auto's op Zondag
beperkt
De guerilla-activiteit in
Spanje
De aanhouding van Pritse
trein doorSowjetautoriteiten
H. M. de Koningin verlaat
Donderdag de hoofdstad
Amerikaanse nota aan
Roemenië
HET REIZEN NAAR JAPAN
Weer moeilijkheden met
Australische havenarbeiders
Voor 180.000 aan goud
gesmokkeld
uK
z f
j.y
1 I
nI
jYsnkering ai} Ahnmuavmt - Ttamatma
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Woens
dagavond.
Iets minder zacht.
Vooral langs de Waddeneilan
den tijdelijk harde, geleidelijk
naar West ruimende wind.
Zwaar bewolkt met enige
buien. Later enkele opklarin
gen. Iets minder zacht.
DE VRIJE ZEEUW
4de Jaargang No. 723.
Advertentieprijs:
per mm 10 et.; minimum
per advertentie 1,80.
Inzending advertenties
tot des namiddags 4 uur.
Rubriek kl. advertenties:
5 regels 60 et.; iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Btad
10 cent meer.
Verschijnt dagelijks - Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande - Terneuzen - Abonnementsprijs 3,25 per kwarto
Dinsdagavond te 18.30 uur hield
H. Mi. de Koningin haar aange
kondigde radio-rede tot de bond
genoten van ons land uit de
jongste oor leg. Deze rede werd
Uitgesproken over de zender van
de Nederlandse Wereldomroep en
Hilversum I en H. Tevens werd
zij har-uitgeizonden door alle zen
ders van de National Broadcas
ting Company in de Verenigde
Staten, de Radiodiffusion Fran-
caise, het British Forces Net
work en het American Forces
Network in Duitsland, Radio Ba
tavia en de aangesloten zenders
in Indonesië, de Curom in Cura
sao en de Avros in Suriname.
Har» Majesteit sprak als volgt:
Tot hen die in de oorlog onze
bondgenoten waren wil ik enkele
woorden richten.
Ik gil uw aandacht vestigen
op een belangrijk ogenlblik in het
leven van de volken van ons ge
menebest.
Een vrij, federatief Indonesië
zal spoedig zijn plaats tussen de
democratische volkeren der we
reld innemen.
Zeven jaar geleden, toen Ne
derland in de macht was van de
Duitse dwingeland, heb ik mijn
landgenoten het voornemen aan
gekondigd van het scheppen ener
nieuwe staatkundige verhouding
tussen Nederland en de andere
delen des rijks.
Een jaar later, in het hevigst
van de oorlog, gaf ik de lijnen
aan waarlangs de ontwikkeling
rich zou moeten voltrekken.
Thans is deze ontwikkeling een
levende werkelijkheid, die snel
haar uiteindelijk doel nadert: de
Verenigde Staten van Indonesië
in een Unie verenigd met het
Koninkrijk der Nederlanden, Su
riname en de Antillen.
In de donkerste dagen van de
•orlog vond Noord-Amerika s
grote President, mijn onvergete-
mke vriend, tezamen met Groot-
Brittannië's onverschrokken strij
der voor de vrijheid, blijvende
woorden voor ons gemeenschap-
De chef van de verkeerspolitie
te Amsterdam heeft gisteren
morgen medegedeeld, dat Zb
Januari jJ. de wet houdende tij
delijke regeling personenverkeer
met motorrijtuigen in werking is
getreden. Dit houdt in, dat een
juridische basis is gevormd voor
het verbod van rijden op Zondag
met motorrijtuigen. Van nu af
aal door het gehele land de po
litie een strenge contröle toepas
sen. Tevens deelde hij mede, da.
indien een automobilist op Zon
dag rijdt zonder de daarvoor
vereiste vergunning hij de kans
loopt niet alleen een bekeuring
te krijgen, doch dat bovendien
het motorvoertuig zo nodig in he-
waring wordt gesteld, dus tijde
lijk in beslag wordt genomen.
Op 1 April 1948 zullen alle
versrunnintTen om op Zoftdag" tf?
rijden hun geldigheid verhezen.
De R.V.I. zal nieuwe vergunnin
gen uitreiken, welke tevoren
schriftelijk moeten worden aan
gevraagd.
Uit Oviedo wordt geméld, dat
13 verzetslieden hij een zuive
ringsoperatie van de Spaanse
politie in de bergen tag Infiestö
(prov. Oviedo) gedood zijn. ver
klaard wordt, dat de verzets
activiteit, die slechts tot enkele
delen van Spanje was .beperkt,
reeds maandenlang aanzienlijk is
verminderd. Slechts plaatselijke
bladen mochten gewag maken
van de bovenvermelde zuiverings
operatie.
(Het met Sovjet-Russische
goedkeuring verschijnende blad
,3erliner Zeitung" schrijft, dat
de Sovjet-autoriteiten de vorige
maand de Britse militaire inter
zonale trein nabij de Brits-Sov-
jet-Russische zönegrens hadden
aangehouden en de Duitse perso
nenrijtuigen naar Berlijn hadden
teruggezonden, omdat zg uu
nazitechnici, ingenieurs en andere
deskundigen bevatten, die niet in
het bezit waren van een inter
zonale pas. De Britse off'cieren
slaagden er evenwel in 30 hunner
heimelijk over de grens te smok
kelen, aldus de Berliner Zeitung.
pelijk streven, dat ver uitging
boven ons onmiddellijk doel: het
herwinnen van onze onafhanke
lijkheid.
Wij zouden de wereld vrij ma
ken van angst en vrij van ge
brek; wij zouden haar maken tot
een plaats waar de mens vrij is
God te dienen op zijn wijk e
en waar hij vrij zijn mening uiten
kan
Het stemt mij gelukkig, dat
mannen in Indonesië en hier de
wijsheid en de bekwaamheid tale
ken te bezitten om staatkundige
vormen te vinden, die aan vele
millioenen mensen de vrijheden
en rechten zullen waarborgen
waarvoor gij, onze hondgenoten,
met ons tezamen hebt gestreden.
Zij hebben neg veel werk te
doen.
In die delen van Indonesië
waar terroristen ook thans nog
moorden, plunderen en brand
stichten is de gewone man nog
lang niet vrij van angst en ge
brek.
Daar, zoals ook elders in de
wereld, moeten de machten van
anarchie en wan/orde, die het her
stel der volkeren trachten te ver
hinderen, wordien overwonnen.
Ik vertrouw, dat deze hinder
nissen zullen worden overwonnen.
De volken van Indonesië zijn
vastbesloten de verantwoorde
lijkheden en de plichten op zich
te nemen, welke verbonden zijn
aan een tlemocratisch bestel, zo
als gjj en wij dat kennen.
Wij weten, dat in onze dagen
geen betrekkingen tussen volken
kunnen standhouden tenzij zij ge
grondvest zijn op wederzijdse in
stemming en op de wil tot sa
menwerking.
Daarom moedigen wij hen aan
en helpen wij hen hij hun streven.
De koloniale gedachte heeft
afgedaan.
Wij verloocherfen ons verleden
niet, noch het grote werk dat
daar is verricht.
Maar een volk moet de kracht
hebben om een nieuw begin te
maken. Wij hebben die kracht
Wat de volken der wereld
thans nodig hebben is een nieuwe
samenleving op de grondslag van
gelijkheid en wederzijds vertrou-
wen.
Wellicht zal de oplossing, die
in Indonesië wordt tot stand ge
bracht, als voorbeeld kunnen die
nen in andere gebieden van Azie.
Een volikerengroep van met
minder den zeventig millioen men
sen heeft zich geschaard aan de
zijde der democratie, zoals wij die
kennen. Dat is een grote gebeur
tenis.
Een verenigd Indonesië, geze
gend als het is met vele rijkdom
men der aarde, kan een groot aan
deel nemen in de gemeenschappe
lijke strijd tegen honger en ge
brek.
In vrije samenwerking met Ne
derland, Suriname en de Antillen,
zal een souverein Indonesië voort
kunnen werken aan zijn economi
sche ontwikkeling, die reeds vóór
de oorlog in Azië haar weerga
niet vond.
Door Europa en Amerika te
voorzien van zijn producten en
grondstoffen zal Indonesië een
aanzienlijke bijdrage kunnen leve
ren tot de geweldige krachtsin
spanning, die thans onder liet
plan-Marshall, van het Ameri
kaanse volk wordt gevraagd.
Reeds herrijst het land uit de
verwarring, waarin de Japanse
bezetting het heeft gebracht.
Hartstochten komen tot rust,
het wantrouwen neemt af.
De verheven woordenvrijheid
en vaderlandsliefde herkrijgen hun
ware zin, nu Indonesische natio
nalisten de handen ineen slaan
om een federatie op te bouwen
over de gehele uitgestrektheid
van het eilandenrijk.
Door deze gemeenschappelijke
krachtsinspanning, gegrond op
dezelfde beginselen als het At
lantisch Handvest, verrijst een
nieuw Indonesië.
Zowel Nderlanders als Indone-
siërs zien uit naar de dag dat de
Verenigde Staten van Indonesië,
op voordracht van Nederland, de
hun toekomende plaats zullen in
nemen temidden van de Verenigde
Volken.
Op die dag zal weer een stap
zijn gezet op de moeizame weg
naar de vrijheid.
UIT DE VOIJISVERTEGENW O ORDIGING
H M de Koningin zal Donder
dag a.s. Haar verblijf in de
hoofdstad beëindigen. Om drie
uur des middags verlaat de
Vorstin het Paleis op de Dam
waar zij sedert 1 December 1941
heeft vertoefd. Zij gaat enige
dagen rust nemen op Het t-*?0
oni vervolgens Haar intrek te
nemen in Huis tën Bosch in de
Residentie.
De Amerikaanse regering heeft
een nota aan Roemenië gezonden,
waarin wordt verklaard, da.t de
onder communistische leiding
staande Roemeense regering de
clausules van het vredesverdrag,
die vrijheid van spreken, pers,
godsdienst, politieke mening en
van vergadering garanderen,
heeft geschonden.
Naar verluidt, zal Groot-Brit-
tannië een dergelijke nota zen
den. De Amerikaanse nota zou
betrekking hebben op de veroor
deling van de Roemeense oppo
sitieleider Dr. Julius Maniu.
De Bulgaarse Minister-Presi
dent, Dimitrof, heeft op een con
gres van het Vaderlandse Front'
een uiteenzetting gegeven over
de internationale positie van
Bulgarije en de binnenlandse
situatie. j
De buitenlandse politiek van
het „Vaderlandse Front", aldus
verklaarde Dimitrof, is geen ra
dicale en poogt niet Europa in
vijandelijke blokken te verdelen.
Het is een democratische en
vooruitstrevende politiek met als
einddoel samenwerking met alle
democratische volkeren, die de
vrijheid aanhangen.
Dimitrof", op het gebied van de
eventuele agressie, alsmede het
buitenlandse nolitiek is en blijft
de kwestie van de gemeenschap
pelijke verdediging tegen een
eventuele agressie alsmede het
waarborgen van onze nationale
onafhankelijkheid, onze territo
riale integriteit en onze souve-
reiniteit.
Het zij welverstaan: het is
verre van ons, de gedachte te
koesteren aan het scheppen van
een of ander Oostelijk blok, in
welke vorm dan ook, zoals ver
keerd is ongevat door hen, die
het initiatief hebben genomen tot
oprichting van een Westelijk
blok".
Hij noemde de Truman-doctri-
ne een voortdurende peging tot
inmenging in de binnenlandse
aangelegenheden van andere lan-
De Balkan-commissie van de
V. N. had volgens Dimitrof per
slot van rekening slechts tot
effect, dat „hij voortdurende pro-
vocaties van de regering te
Athene .ten opzichte van Bulga
rije, Joego-Slavië en Albanië"
werden „aangemoedigd en goed
gepraat."
Voorts zeide Dimitrof dat „de
Amerikaanse imperialisten in de
rechtse socialisten, zoals Èlum in
Frankrijk en Schumacher in
Duitsland, volgzame werktuigen
voor hun politiek" gevonden had
den. Dimitrof verklaarde: „Het
kamp van de vrede van de de
mocratie en het socialisme, dat
van dag tot dag machtiger wordt
met fian het hoofd de grote en
onoverwinnelijke Sowjet-Ume,
verheft zich tegen het imperia
lisme."
Generaal MacArthur, de Geal
lieerde opperbevelhebber in Ja
pan, heeft een verruiming aange
kondigd van de voorzieningen
betreffende de toelating van
vreemdelingen in Japan.
Volgens dit besluit zullen par
ticuliere zakenlieden in plaats
van 21, 60 dagen in Japan mogen
verblijven. Ook personen, die ka
pitalen in Japan wensen te be
leggen of 'n restitutie van eigen
dommen pogen te verkrijgen,
zullen toestemming krijgen, zich
naar Japan te hegeven. De ver
blijfkosten zullen voortaan n:et
met yens, maar met dollars en
andere aanvaardbare valuta be
taald kunnen worden. De nieuwe
maatregelen maken deel uit van
een program, dat ten doel heeft
de economische betrekkingen van
Japan te normaliseren.
De Tweede Kamer heeft giste
ren de beraadslaging over de
Regeringsverklaring nopens de
ontwikkeling der gebeurtenissen
in Indonesië voortgezet.
Thans kwam de Minister van
Overzeese Gebiedsdelen, de heer
Jonkman, aan het woord.
Spr. merkt op, dat er enig mis
verstand hij de Republikeinse de
legatie was ontstaan. Het „sta
tement" en de notulen van Ka-
lioeran konden niet aan de over
eenkomst worden toegevoegd.
De wenselijkheid van een aan
vullende Regeringsverklaring er
kent sp., maar de Regering was
niet voldoende op de hoogte.
Hij merkt vervolgens op, dat
de partijen alleen gebonden zijn,
door de door haar aanvaarde
documenten.
Het „statement" van 17 Jan.
komt alleen voor rekening van
de commissie van goede diensten
zelf.
Het is niet mogelijk de notulen
aan de Kame over te leggen.
Vervolgens deelt de Minister
o.a. mede, dat onder gevangenen
en in hun beweging beperkte
personen.
De Kroon der Unie wordt ge
acht te worden opgedragen aan
Koningin Wilhelmina en Haar
Huis.
De jongste volksstemming op
Madoera besprekende, zegt spr.,
dat deze niet beslissend is voor
wat op grond der additionele
artikelen zal worden aanvaard.
Wanneer men vraagt: „Wat
hebt gij bereikt?" dient men ou
de voorgeschiedenis te bezinnen.
Gewelddadige oplegging van
haar wil mocht het beleid der
Regering niet beheersen; zij heeft
naar vreedzaam overleg ge
streefd. Wat daardoor is be
reikt zet de Minister uiteen.
De Minister verzekert, dat de
Regering onverkort vasthoudt
aan vroegere uitspraken ter zake
van de Unie.
Men kan inderdaad spreken
van drie aouvereiniteiten. De
Unie is souverein in eigen kring,
zoals ook in lagere rang de deel
staten souverein zijn.
Het probleem der reorganisatie
van de gehele staat overziende
zegt spr. niet de indruk te heb
ben, dat de Kamer zich gereed
maakt een locaal parlement te
worden.
De Regering betreurt, dat de
heren Vonk en Zandt scherpe
aanvallen hebben gedaan op de
Duit.HGouvemeurt(Generaal. Wat
bereikt is, is voor een groot deel
aan deze te danken.
Strekking en doel van het col-,
legiaal orgaan moeten in het oog
worden gehouden als men erover
beslist hoe het moet worden in
gesteld.
De Minister ontraadt de motie-
Schouten ten sterkste; evenals de
van de heer Hoogcarsel, de mo-
tie-Romme Is voor de Regering
aannemelijk.
Vervolgens beantwoordt de
Minister nog een aantal min of
meer losstaande vragen, welke
in het debat naar voren zijn ge
komen.
De verklaring, welke gewonde
militairen zou worden voorgelegd,
besprekende, zegt de Minister,
dat het wel mogelijk is, dat de
door de heer Hoogcarspel be
doelde verklaring in enkele ge
vallen is getekend, om spoediger
m de burger maatschappij terug
te kunnen keren. Van pressie is
geen sprake.
Aan het uitoefenen van press.'1
op ambtenaren om naar Indië te
gaan, wordt niet gedacht.
Na het antwoord van Minister
Jonkman wordt getripliceerd.
De heer Schouten (A.R.) zegt
dit antwoord niet geheel onbe
vredigend te achten.^ Gaarne zov.
hij meer gehoord hebben over de
notulen van Kalioerang. Z.i. zal
de Republiek ieder ogenblik weer
een beroep doen op die bespre
kingen en hij vreest daar moei
lijkheden van.
Het heeft spr. teleurgesteld,
dat de Minister niets heeft mede
gedeeld over de ervaringen met
betrekking tot het staken der
vijandelijkheden na 17 Jan.
De heer Schouten is van me
ning, dat de Minister nader had
behoren in te gaan op het beleid,
dat verder gevolgd zal worden
ten aanzien van het collegiaal
orgaan en de centrale organi
satie.
Spr. bestrijdt de motie-Rommp.
Op zakelijke gronden acht hij een
uitspraak als bedoeld in zijn
eigen motie noodzakelijk.
De heer Tilanus (C.H.) ver
klaart in het antwoord van de
Minister delen te hebben beluis
terd die zijn instemming hebben.
iSpr. vraagt publicatie, telkens
als er geïnterneerden worden
vrijgelaten.
Ten opzichte van de moties
handhaaft hij zijn standpunt.
De heer Romme (K.V.P.) be
veelt nader zijn motie aan.
De heer Zandt (S.G.) merkt
op, dat verschillende van zijn
vragen niet zijn beantwoord,
's Ministers rede heeft hem niet
overtuigd.
De heer Joekes (Arb.) betreurt
het, dat de Kamer nog niet in
het bezit is van de Nederlandse
tekst der Engelse stukken. De
besprekingen te Kalioerang heb
ben het karakter van een tussen
spel gehad.
Verder maakt hij melding van
een prentbriefkaart met een pro-
fanerend karakter, welke onder
de troepen In Indonesië wordt
verspreid. Gezegd wordt, dat
deze afkomstig zou zijn van het
kabinet van Generaal Spoor.
De heer De Groot (C.P.N.) wil
o.a. meer inlichtingen over het
ctrdcen der vijandelijkheden.
De motie-Romme heeft r,.i.
geen reden van bestaan.
Minister Jonkman meent, dat
het misschien niet vast staat,
dat de notulen van de Commis
sie van goede diensten juist weer
geven wat de leden hebban be
doeld.
Het bestand is pas ingegaan:
het zou z.i. voorbarig zjjn als de
Regering daar nu al een oordeel
over zou willen geven.
Aan hetgeen over de moties is
gezegd, heeft de Minister «iets
toe te voegen.
De vier plaatsen in de p<re-
fedérale raad zijn bestemd voor
de gehel© Republiek; dat boude
men in het oog.
Omtrent de diaor de heer Joe
kes in het geding gebrachte
prentbriefkaart zal de Minister
inlichtingen inwinnen.
Daarna worden de moties in
stemming gebracht.
De motie-Schouten wordt ver
worpen met 60 tegen 24 stem
men (AIR., C-H., S.G. en V.VD.).
De motie-Hoogcarspel wordt
eveneens verworpen en wel met
51 tegen 32 stemmen (die der
C.P.N., CIH., A.R., S.G. en
V.V.D.).
De motie-Romme wordt aange-
nooffen met 52 (K.V.P. en Arta.)
tegen 31 stemmen.
Naar aanleiding van het be
sluit van de federatie van haven
arbeiders om te voorkomen, dat
door de K. P. M. een directe
dienst tussen Australië en Sin
gapore wordt ingesteld, schrijft
hlet Dahour-gezinde dagblad
„Age" o.a.:
De verklaring, dat aan Neder
landse vrachtschepen niet zal
worden toegestaan, een dienst in
te stellen tussen Australische
havens en Singapore, een Britse
kolonie, is niet afgelegd door de
gekozen vertegenwoordiger^ van
het volk, doch door de assistent-
secretaris der federatie van ha
venarbeiders Roach.
De. meerderheid van het Aus
tralische volk, met inbegrip van
de verantwoordelijke meerderheid
der vakverenigingsleden, zal dit
onduldbare verbod van de hand
wijzen. Het volk zal van de re
gering van het Australische ge
menebest verlangen, dat Zij haar
verantwoordelijkheid zal aan-
vaarden en erop zal staan, dat
aan de betrokken schepen zal
worden vergund, vrijelijk gebruik
te maken van Australischs ha
vens, een recht, dat toe komt
aan de schepen van alle ons
vriendschappelijk gezinde naties.
De douane te Soerabaja trof op
26 Januari tussen de bagage van
twee Arabische passagiers van
een prauw 9 kilo onbewerkt goud
ln staven aan. De prauw kwam
van Pamakasan. Het goud Is
door de douaneambtenaren in be
slag genomen en de passagiers
zijn aan de politie uitgeleverd,
schuldig aan een poging tot smok
kelen. Op de zwarte markt ver
tegenwoordigt 9 kilo goud een
waarde van 180.000 gulden.
1
,'nll
s
'11
t3j|
10
