Een Westers bloc in de maak MS L De Rondeta el conferentie. L De radiorede van Prof. Gerbrandy. DE SPOORWEGEN GANDH! door moordenaarshanden gevallen. ZATERDAG 31 JANUARI 1948. bij griep en gevatte tte koul .ik Telegram „Rijkseenheid" aan H. M. de Konint.it- Hertog van Aosta overleden in Zeeuws-Vlaanderen V cvlcdcn en See Door twee schoten getroffen ONGEREGELDHEDEN mi öök ïnage kini'Kën, dë'ië ülb Frankering bij Abonnement: Tern WEERSVERWACHTING medegedeeld door het K.N. M.I. te De Bilt, geldig tot Zaterdagavond. VRIJ VEEL WIND Aanvankelijk tijdelijk storm achtige, later wat afnemen de Zuid-Westelijke wind. Meest zwaar bewolkt met enkele buien. Zacht voor de tjjd van het jaer. Onder RedacWonele leiding van P. L D. J, van Ocveren. Redactie-adre* Noordstr. 65-57, Terneuzen. Tel. 2510 - Na 6 uur 2073. Hoofdagentschap voor West Zeeuwsch-Vlaanderen Willemsweg 83, Schoondijke Telefoon 49. DE VRIJE 4de Jaargang No- 720- Advertentieprijs: per mm 10 ct.; ndnbnum per advertentie f 1.50- Inzending advertenties tot des namiddags 4 uur. Rubriek kl- advertenties: f- regels 60 ct.; iedere regel meer 12 cent. ver- melding: Brieven onder nr. Bureau van dit Blad, 10 ct. meer. ZON EN MAAN. Uitgave Stichting „De Vrije Zeeuw" Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Terneuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwart*®!" 1948 Zon Malen Febr. Opk. Ond. Opk. Ond. 1 8.22 17.26 0.40 11.06 2 8.21 17.28 1.58 11.22 3 8.19 17.29 3.16 11.42 4 8.18 17.31 4.31 12.08 5 8.16 17.33 5.41 12.43 6 8.14 17.35 6.41 13.29 7 8.13 17.37 7.29 14.25 8 8.11 17.39 8.06 15.31 9 8.09 17.41 8.33 16.39 10 8.07 17.42 3.53 17.53 11 8.05 17.44 9.09 19.05 De Brits? Minister van Buiten landse Zaken, Bevin, is een diplomaat van de nieuwe stem pel. Dat wil zeggen, dat hij de dingen meestal duidelijk bij hun naam noemt. Dit is gebleken in de vele vergaderingen die de Grote Vier hebben gewijd aan de vredesverdragen en ook thans weer in een grote rede over het buitenlands beleid, die hij gehou den heeft voor het Britse parle ment. Terwijl de grote Russische kolos zich in het Oosten van een machtspositie verzekerde, terwijl onder zijn dwang in alle Oost- ISuropeese staten communistische regeringen in het zadel werden geholpen, terwijl andersdenken den, die veelal de meerderheid vormden, op de meest krachtige wijze werden en nog steeds wor den onderdrukt, bleef West- Europa als het ware met angstig kloppend hart toezien. Wel werd overal het gevaar gevoeld, dat uit dit gestage voortschrijden voortvloeide, maar zoals het dik wijls in het democratische stel sel is gegaan, werd er wel aller wegen over gesproken, maar ge daan werd er niets. Trouwens van wie zou een eventueel initia tief moeten uitgaan? Toch zeker niet van de kleine landen aan de nee Frankrijk en Italië hebben met teveel innerlijke moeilijk heden te kampen. Er bleef dus, na de aangeboden Amerikaanse hulp, niet veel anders over dan dat Engeland de kat de hel zou aanbinden. E11 het wordt ook hoog tyd. Ala men de moeite neemt om de wereldkaart eens op te slaan en men beziet het grote vasteland, dat Azië en Europa samen vormen en men trekke dan eens een lijn, die de Russische invloedssfeer aangeeft, dan komt men alras tot de be angstigende conclusie, dat het geoied van dit enorme vasteland, waar nog de door ons zo hoog geroemde vrijheid heerst, uiterst klein geworden is. Zo klein, dat men zich afvraagt of dit ooit in staat zal zijn deze vrijheid te ver- digert als het soms nodig mocht blijken, In ieder geval is het in de eerste plaats hoog nodig, dat dit gebied zich zo nauw mogelijk aaneensluit. Zonder een degelijke coördina tie op economisch, cultureel, maar ook op politiek en militair gebied, zou elke verdediging vol komen nutteloos zijn. Een voor beeld hiervan heeft zich in 1940 afgespeeld, toen het Duitse leger eerst de Scandinavische landen en daarna Nederland, Belgie en Frankrijk in een minimum van tijd onder de voet liep. Thans nu in het Oosten een froot statenblok wordt gevormd, eeft Bevin gepleit voor een Westelijke Unie. De eerste stap op de weg om hiertoe te geraken is het aanbod van een verdrag van bondgenootschap en vriend schap tussen Frankrijk en Enge land enerzijds en de 3 Benelux- landen anderzijds. Maar daarbij wilde Engelands Minister van Buitenlandse Zaken het niet la ten. Ook nadere staten zouden in de toekomst kunnen toetreden en dan zal wel gedacht zijn aan de Scandinavische landen, West- Duitsland, Italië en Oostenrijk. Ook de overzeese gebiedsdelen van de bedoelde landen zouden inbegrepen zijn. Als ons land dit streven aanvaardt en wij twijfelen daaraan niet, dan is hiermede tevens nog eens aan getoond, dat de voor-oorlogse neutraliteitspolitiek beoft afge daan. Een politiek waaraan h.v. Zwitserland nog krampachtig vasthoudt, maar die in de tegen woordige wereldverhoudingen on houdbaar is geworden. Want het staat reeds onomstotelijk vast, dat men in een oorlog niet neu traal blijft als klein land uit eigen verdienste, maar uitsluitend omdat de grote militaire mach ten öf geen belang zien öf om andere redèn het kleine met rust laten. Vermeld moet nog worden, dat Engeland en Frankrijk op 4 Maart van het vorige jaar te Duinkerken, een historische plaats dus, reeds een verdrag van bondgenootschap en vriend schap sloten. Ook is het interessant te her inneren aan het feit, dat de mmm Doos 6cochets3Qcfc (Ingez. Med.) Kecli)es voer rsc Een Engelse vrouw te Bridgend (Glamorgan, Wa les), had medelijdén opgevat met een der bewoners van het kamp voor Duitse krijgs gevangenen in haar woon plaats, een oude man op krukken, die zo eenzaam scheen te zijn. Zij bakte wat koek en deed dit aan hit •kamp voor de oude man be zorgen. Enige dagen later ontving zij een portretje van de krijgsgevangene met als begeleidend schrijven: „Ik verzoek U dit kleine ge schenk te aanvaarden als een blijk van mijn dankbaar heid. Dit is alles wat ik U kan aanbieden." En het briefje was onder tekend: Von Rundstedt, Veldmaarschalk. grote oorlogs leider Winstor. Churchill bijna twee jaar geledei te Fulton een soortgelijke rede uitsprak als thans Ernest Bevin Een rede waarin hij zelfs no; verder ging. Het blijkt wel, da Ohurchill een vóórspellende g-ee: heeft, iets waar wij ook in d oorlcg mee kennis maakten. Inmiddels zijn reeds voorst len' aan de Beneluxlanden an geboden, die hierop gunstig re geerden. De ontwikkeling van de were1J situatie verloopt tegenwoord? snel. Want sinds dit Britse voorste heeft dé Franse regering cieel de verwachte devalua c van de franc hekend gemaa En dit besluit werd .genon. tegen de zin van de Engels^ bondgenoot, die het echter spor- tief heeft opgenomen. Tegen een gewone devaluatie van de franr had de Engelse regering geei bezwaar, maar wel tegen he' eigenaardige karakter. Er komt namelijk een vastgestelde koert en daarnaast een vrije markt voor de exportfranc. Door deze maatregel komen namelijk alle muntverhoudingen in gevaar Maai* voornamelijk de verhou ding dollar-pond sterling. Zijn er namelijk geen stabiele muntver houdingen dan bestaat de kans. dat er een wedloop in devaluatie ontstaat om de eigen export te steunen. Hoe lager immers de Ingevolge besluit der vergade ring van de Afdeling Amsterdam van het Nationale Comité tot Handhaving der Rijkseenheid op 28 Januari is Donderdag een tele gram gezonden aan H. M. de Koningin, waarin H. M. kennis wordt gegeven „Dat het beleid van het Minis- terienBeel, naar de mening van de overgrote meerderheid der vergadering, geen voldoende waarborgen biedt voor de onver korte handhaving van vrijheid, recht en orde in Nederland en in de Overzeese Gebiedsdelen. De vergadering was van oordeel dat het thans gevoerde beleid het Rijk en Uwer Majesteits Kroon in ernstig gevaar brengt. De vergadering wenste U ervan in kennis te stellen, dat naar hare mening, deze waarborgen al'een kun "en .5 waarlijk nationale regering." verhouding franc-dollar, hoe gemakkelijker Frankrijk zal kun nen concurreren met zijn export tegen andere. Engeland is nu bevreesd, dat het zelf door deze stap, dus om eigen export gaan de te houden, zijn pond zal moe ten devalueren. Want het is hekend, dat de leuze: „Expor teren of sterven"' voor de Euro pese landen geldt. Wij behoeven hiervoor maar naar onze eigen Nederlandse exportpolitiek te zien. Om de zovele hocg nod'gr goederen te importeren heeft Europa alleen nog maar zijn export om deze goederen te be talen. In verband met de hoven be sproken plannen om te komen tot een Westelijk bloc, is het te hopen, dat de Franse stap,, die overigens hoog nodig was, geen tweespalt brengt, want anders heeft het Russische imperialisme, dat afstamt van de thans zo ver worpen Tsaren, gemakkelijk spel. Gelukkig ziet het hier nog niet naar uit. Te Wuppertal is een over volle tram, die van een steile hel ling naar heneden reed, uit de rails gelopen. Nadat een halte- paal was gesneuveld, kwam de wagen tegen een boom tot staan. Er zijn twaalf doden en ten minste 33 gewonden. Britse mi litairen boden de helpende hand. Na de 19de Januari, -de dag waarop Prinses Margriet vijf jaar oud werd, viert heden Haar oud ste zusje PrinSes Beatrix Haar tiende, verjaardag. Gaarne bieden wij ook Haar met alle leden van het Koninklijk Huis onze oprechte gelukwensen aan ter gelegen heid van deze vooral in het kin- derlevèn zo blijde dag. God zegene dit jonge leven en behoede Haar en ons gteliefd Oranjehuis. rede is het volgende Donderdagavond te 19.15 uur heeft de oud-Minister-President Prof. Mr. P. S. Gerbrandy, voor het eerst na het hem voor de duur van twee maanden opge legde spreekverbod voor de radio, over Hilversum wederom 'n rede uitgesproken over het Regerings beleid ten aanzien van Indonesië. Aan deze ontleend Het gaat met de Indië-politiek van het kabinet-Beel snel berg afwaarts. Er is nu een Rege ringsverklaring afgelegd, waar over de beraadslaging in de Tweede Kamer moest worden afgebroken omdat het kabinet zelf niet volledig op de hoogte was van wat zich ginds had af gespeeld. Ik vraag slechts het volgende: Wordt misschien de blijde mare verkondigd dat geen betrekkingen meer zullen worden onderhouden met de beruchte Republiek, die tot op de dag van r,*r. zij met aile ijft streven Gisterenmorgen heeft in de Treveszaal de tweede besloten plenumvergadering plaats gehad van de conferentie Nederland SurinameCuragao, welke bijge woond werd door de voltallige delegaties, de adviseurs der con ferentie en de Indonesische -waar nemers. Alilereerst kwam in 'behande ling het voorstel van de heer Da Costa Gomez, ingediend ter eer ste besloten plenumvergaderir-: op 27 dezer beogend een verrui ming van de opdracht aan cl conferentie verstrekt, over welk voorstel op 28 Januari bespre kingen gevoerd zijn in de centra le sectie en op 29 Januari e-e bespreking heeft gehad van de centrale sectie met de Cura^aose delegatie. De heer Da Costa Gomez trok zjjn voorstel In, nadat de voor zitter der conferentie (Minister Jonkman) aan de vergadering enige mededelingen gedaan had naar aanleiding van de bespre kingen tussen de Curagaose de legatie en de centrale sectie op 29 Januari jongstleden. De mededelingen van de voor zitter kwamen hierop neer dat h zich als Minister van Overzeese Gebiedsdelen bereid verklaard heeft, om (los van de opdracht aan de conferentie gegeven en van alle toelichtingen), mede om de conferentie niet op te houden en de Kamerleden onder de Ne derlandse gedelegeerden geen „dubbele rol" te doen spelen (ge zien de aanhangige wetsontwer pen inzake de herzieningen van de Surinaamse en Curagaose staatsregelingen) met de Cura gaose (en indien gewenst met de Surinaamse) gedelegeerden af zonderlijk of gezamenlijk zo spoedig mogelijk overleg te ple gen: uiteraard met behoud ten volle van zijn verantwoordelijk heid over: 1. De best mogelijke ver wezenlijking van de opzet der herziening nog voor de in diening van de M. v. A. op het voorlopig verslag betreffende de herziening der Surinaamse en Curagaose staatsregelin gen. 2. In het algemeen over maatregelen, welke op korte termijn zouden kunnen strek ken tot verwezenlijking (v.z.v. met de huidige wetgeving verenigbaar) in feite van de doelstellingen der Koninklijke rede, in afwachting van de verwezenlijking van de als gevolg der conferentie-resul taten tot stand te brengen staatsrechtelijke hervormin gen. 3. Over maatregelen, wel ke zouden kunnen dienen om aan de voorgebrachte wens van zelfstandigheid van Aruba tegenover Curagao tegemoet te komen. De vergadering besloot voorts om de openbare behandel'ng van r confeie-i iv-fif, waartoe reeds in het memorandum van de com- I missie van voorbereiding een voorstel gedaan werd en in de eerste 'besloten plenumvergade ring op 27 Januari jongstleden als vanzelfsprekend aangenomen was voor te bereiden in commis sievergaderingen. In verband hiermede werden drie secties gevormd. Vervolgens werd overgegaan tot het houden van de eerst sectievergaderingen, waarin een begin werd gemaakt met een beraadslaging over: 1. De grondslageh der Ko ninklijke rede van 7 December 1942. 2. De indeling van het te hervormen gemeenschappelijk staatsverband. De conferentie ontving een telegram van de regering van Oost-Indonesië met gelukwensen voor het welslagen der conferen tie. Hierop is aan de regering van Oost-Indonesië telegrafisch dank betuigd. Voorts ontving de conferentie een tweetal telegrammen betref fende Nieuw-Guinea. Het eerste is afkomstig van de Nederlandse Nieuw-Guinea vrouwenbeweging, het tweede van de hoofdbesturen der Ver. Kolonisatie Nieuw-Gui nea en de Ver. „Groter Neder land actie". Beide telegrammen behelzen het verzoek om Nieuw- Guinea deel te doen uitmaken van 't Koninkrijk (nieuwe stijl). Besloten werd hierop te antwoor den, dat met belangstelling van de inhoud der telegrammen is kennis genomen, doch dat het niet op de weg van deze confe rentie ligt om de status van Nieuw-Guinea te bepalen. De hertog van Aosta. de voor malige „Koning" van Kroatië, is in de nacht van Donderdag op Vrfldag in de leeftijd van 47 jaar overleden. Hij was lijdende aan een horstkwaal. De hertog was een neef van wijlen Victor EJmanuël van Ita lië en was bekend onder de naam „Hertog van Spoleto" tot dat hii zijn oudere broeder in Maart '42 opvolgde als bevelhebber van de Italiaanse troepen in Oost- Afrika. Hij huwde vlak voor de oorlog met Prinses Irene van Griekenland. Nadat Noord-Joe- go-Slavië bezet was nam hij de titel „Koning van Kroatië" van Mussolini aan. Een jaar later werd bericht, dat hij afstand had gedaan. In 1945 werd hem de rang van admiraal ontnomen na een uitlating zijnerzijds ten op zichte van de leden van het Ro meins zuiveringshof. Vor'g jaar kwam hij onder een aangenomen naam in Zuid-Amerika aan. Een Amerikaans Superfort dat op zoek was naar de in Zuid- Frankrijk verm'ste Dakota van het Amerikaanse leger, is Vrij- dagmiddrg bij Digne met 10 n?r- f'nt"' nan boord neergestort. Het vliegtuig is tegen een bergtop ge vlogen en in brand geraakt. naar haar doel: Weg met Neder land? Is dan misschien het goede nieuws, dat de vaders en moeders in Nederland er nu voortaan op kunnen rekenen, dat hun zonen aan wie het kabinet het ideaal van de vrijheidsstrijd te strijder, heeft ontroofd, althans niet meer ten offer vallen aan de sluip moordmethoden van Republikein se benden? Is dan soms de goede tijding in deN Regeringsverklaring deze: Het is ons gelukt los te komen van de voogdij van de Veilig heidsraad, die voor een deel ons openlijk vijandig gezind is, die in feite ons de handen bindt, zo dat we zelf niet meer in vrijheid kunnen beslissen over wat ons te doen staat. Is dan misschien een van de hoop-ver wekkende mededelingen dat eindelijk de duizenden Neder landse onderdanen, die nu nog in iReau-, Landgenoten, daarover vindt u in de Regeringsverklaring geen woord. Die gruwel en schande duurt voort. Maar, voelt het kabinet dan niet, welk een felle veroordeling van zijn eigen politiek in deze mededeling ligt opgesloten. Nu, nu eindelijk Sumatra's Oost kust is bevrijd van Republikeinse terreur, nu kan men met de men sen praten. Maar het was de politiek van het kabinet-Beel, di deze gebieden veel te lang heeft bezet gelaten door het regiem van de Republiek, welk regiem door de Linggadjati-politiek var datzelfde kabinet werd geëerd en versterkt en waarmee het thans weer goede relaties aanknoopt. Waarom spreekt de heer Beel niet over Java? Ik zal het u zeg gen; omdat daar, tengevolge van het ontzien van 't roofnest Djog- ja, nog de verschrikkelijkste mi- standen heersen, Nederlandse planters en vooral hun inheemsa helpers worden vermoord, de on veiligheid en de vernielingen ir. veel gebieden toenemen en heï economisch leven nog steeds niet op gang is kunnen worden ge bracht. „Met de mededeling omtrent Sumatra's Oostkust, welk? slechts een der windselen is. waarmee de Regeringsverklaring haar eigenlijke politiek om zwachtelt, kom ik tot de plannen zelf". De heer Gerbrandy citeert vervolgens enkele passages u't de Regeringsverklaring over In donesië, waarna hij vervolgt: „(Hier hebt ge de kern: twee nieuwe souvereine staten, waar van de een in souvereiniteit voo' de ander in niets onderdoet. Ne derland met de West enerzijds de verenigde staten van Indone sië, samengesteld uit een aantal deelstaten, waaronder de beruchte republiek, anderzijds. Wat voor soort staat die nieu we federatie zal zijn, wordt niet gezegd. Wat in deze, Regeringsverkla ring treft, is de onbeschaamd heid, waarmede deze grondwets schennis u thans wordt voorge houden. Er wordt thans in de pers felle kritiek geoefend op de wijze, waarop de Ministers en de Ne derlandse delegatie het overleg in Indië hebben gevoerd. Het is scheef gelopen door de voorlezing der beruchte 5 advies- punten, waarvan punt 2 onze delegatie voor spot doet staan, en de Republiek heeft op haar wijze getracht te doen, wat van Nederlandse zijde in December 1946 bij de behandeling van het Linggadjati-accoord is gepoogd: Het accoord aankleden. Alleen doet zij 't met meer bekwaamheid want zij verzekert zich daarbij tevoren van steun in de Veilig heidsraad, die de commissie van orde moeilijk zal kunnen verloo chenen. Dat alles is heel bedroe vend. Maar het moet met na druk gezegd worden u Daar gaat het tenslotte niet om. Het zou de indruk kunnen vestigen, dat als nu dat heen toch maar enigs zins in het gelid kwam en als het met een ander twijfelachtig punt, het zogenaamde drieman schap, nu maar in orde zou ko men, het er dan zo slecht niet uitziet. Dat is niet waar en dat alles leidt de aandacht van de hoofdzaak af. Die hoofdzaak is deze: ctaar in Indië, op üe „Ken- vme" a„ar is een beslissing ge nomen over ons Koninkrijk, over zijn structuur, over zijn eonstitu tie, over u, buiten u. Daar is ons lot bezegeld. Daar is het faillissement van het Koninkrijk door het kabinet- Beel aanvaard uit handen, van vreemden en van willekeurig- figuren, die representanten der volken ginds heten, alsof de Mi nisters nooit onder aanroeping van ijod Almachtig trouw aan de grondwet hadden beloofd. Uw recht van meespreken, volk van Nederland, is vertrapi met behulp van machten, die voor de erfenis uwer vaderen net zo veel voelen" als een politie-agent voer zijn arrestant. Laat u vooral ook niet verschal ken met de valse gevel van een federatie van deelstaten, waar achter dit heilloos spel van uw kabinet zich verschuilt. Zeker, een vorming van deelstaten, een vergaand autonoom Neder- landsch-Indië is een goed denk beeld, maar dat denkbeeld is al leen te verwerkelijken als ge u bewust zijt, dat er een centraal gezag moet zijn hier en ginds, dat met zjjn macht dat geheel bindt, de economie de samenle ving verzekert en men u en ons Koninkrijk niet tevoren over levert aan een op een Ameri kaans schip geïmproviseerde her vorming. Achter deze daar ge- improviseerde gevel verbergt zich 't verlies van millioénen kapitaal voor en in Indië besteed, door u en uw voorvaderen in noeste vlijt bijeengespaard. Daarachter ver bergen zich, en dat is oneindig veel erger: de puinhopen van de Indische rechtsstaat, het prijs geven van de toekomst van een inillioenvoik, de verarming hier, de breuk van uw en mijn rijk, waarvan de geschiedschrijver Fruin zegt:, dat het 350 jaar ge leden zijn veilige plaats in de wereld had veroverd. Daarachter verDergt zich de verbreking van uw en mijn rijk, waarvan wij de internationale erkenning, 300 jaar geleden verworven, dit jaar zou den vieren. Achter deze ongrond wettige gevel verbergt zich ook de aanslag op onze democratie, die 100 jaar geleden door de in-' voering van die hoeksteen. Mi nisteriële verantwoordelijkheid, werd bezegeld. Achter deze valse ongrondwettige gevel verbergt zich ook: de bedreiging voor ons Vorstenhuis, ik herhaal met üe grootste ernst, de bedreiging voor ons Vorstenhuis, op unieks als in géén ander rijk ter werel 'Er is geen Nederlander, man noch vrouw, die zich kan ont trekken aan de verantwoordelijk heid van wat thans staat te ge beuren, want in onze constitutio nele staat dragen niet slechts de Kamers, maar allen die verant woordelijkheid mede. Tegen deze aanslag past de ontplooiing van al uw kracht, samen gevat in het ene woord: nooit, en gedragen door de ge dachte, neergelegd in het.laatste couplet van ons volkslied". In het midden van de vorige eeuw namen scheepvaart en han del in ons land een -grotere plaats in dan de industre terwijl in Bel gië juist het tegenovergestelds het geval was. De grotere rijk dom aan steenkool in eigen bo dem en het ijzererts in het nabu rige Luxemburg waren hiervan de oorzaak. Bovendien waren de Belgen ook altijd bereid op dit ge bied meer risico te aanvaarden, dan de Nederlanders. Als 'gevolg van deze factoren was in die jaren het Belgische spoorwegnet reeds dichter dan het onze en begonnen de Belgen uit te 'kij-ken naar concessies in ando re landen. Mede om deze reden vestigden zij ook hun aandacht op Zeeuws-Vlaanderen. Reeds in December 1854 was er sprake van een spoorweg van St. Ghislain naar Terneuzen, over Gent en Eecloo. Eecloo was het echter met Terneuzen als eind punt niet eens en adviseerde de lijn naar Breskens te laten door lopen. Noch het één, noch het ander is echter toen tot uitvoe ring gekomen. In Januari 1858 werd er weer een poging gedaan, om concessie te krijgen, en wel 'voor een lijn lopende van Lokeren naar Ter neuzen, maar ook weer zonder resultaat. Twee jaar later propageerde men de aanleg- van een spoorweg van Mecheleii naar Terneuzen over St. Nicolaas en doorlopende tot Breskens, om, zoals in het verzoekschrift omschreven was, „enerzijds de Belgische en Zeeuws- Vlaamse landbouw een. goede af zet te verzekeren, anderzijds een goede verbinding tot stand te brengen tussen Zuid-Duitsland, Luxemburg, België en Londen over de zo gunstig gelegen ha vens Terneuzen en Breskens". Gebrek aan inzicht kunnen we deze verzoeker, een Mechelse in genieur, zeker niet ontzeggen! Eerder moeten we verbaasd staan over de brede kijk, die hij op de "idle jaren was' vfe -Vlissinigen nog had. warjt, ir lijn Rosendaal niet aangelegd. Behalve het aanleggen van een spoorweg had "deze vooruitziende geest echter nog me,er op het oog! Hij stelde voor de lijn te laten doorlopen tot Breskens en wilde daarom tevens de Braak man, „een ongezond moeras", zoals hij het noemde, inpolderen! Ook dit karweitje wilde hij op zich nemen voor eigen rekening als hem maar alle grond, die bij Jeze indijking zou worden ge wonnen in eigendom zou worden afgestaan! Jammer genoeg voor Zeeuws- Vlaanderen werd ook deze aan vrage geweigerd en zal pas 1949 een gedeeltelijke inpoldering van de Braakman brengen. Weer enkele jaren later, in 1865, duikt er weer een gegadigde op voon een spoorwegverbinding van België naar Zeeuws-Vlaanderen, of liever twee tegelijk, waarvan de ene een lijn van Meehelen naar Terneuzen en de andere van Gent naar Terneuzen wil aanleggen. Ditmaal was onze Regering toe schietelijker en werden de ge vraagde concessies verleend. Op 1 April 1869 begint Gent— Terneuzen de exploitatie en twee jaar later 26 Augustus 1871 MeehelenTerneuzen Na korte tijd bleek-, dat de Mechelse inigeniuer het bij het rechte eind had gehad, toen hij betoogde, dat deze spoorverbin dingen een goede afzet van de Zeeuws-Vlaamse landbouwproduc ten zouden waarborgen want tot Mei 1940 toe zijn geweldige hoe veelheden aardappelen, granen, peulvruchten, enz., vanuit Zeeuws- Vlaanderen per spoor naar België verzonden. Ook zijn tweede argument, een goede weg naar en van Londen over een uitermate gunstig ge legen haven bleek steekhoudend te zijn, want zolang Terneuzen over gelijke spoorwegtarieven als de Belgische havens beschikte, was de zeehaven zeer behoorlijk. In 1913 vertrok uit-Terneuzen iedere dag een volle trein hout voor de papierfabriek en 2 trei nen steenkool voor de cokesfa- briek van Willebrek, terwijl ook grote partijen ruw-ijzer en stuk- gbederen bestemd voor België hier werden overgeladen. Dat in 1921 deze speciale tarieven wel aan de Belgische havens, maar niet aan Terneuzen werden terug gegeven, had een kwijnend be staan der haven tengevolge, maai; doet niets af aan het feit, dat bjj een strijd met gelijke wapens Ter neuzen zeker niet zou hebben ver loren! Inmiddels was in de loop der jasen de industrialisatie op Bel gisch grondgebied langs het ka naal TerneuzenGent geweldig Vrijdagmiddag werden op Gan dhi te New Delhi, toen hij zich tiaar de gebedsplaats begaf, door een jonge Hindoe vier schoten geolst, tengevolge waarvan hij kort daarop overleed. Mahatma Gandhi, „de vader van de onafhankelijkheid van In dië", was 78 jaar. De aanslag werd gepleegd kort na 17 uur plaatselijke tijd. Gandhi werd in de borst getroffen en viel neer, spoedig badend in zijn bloed. Volgens een ooggetuige was het een jonge man, die vier revolverschoten op de Mahatma loste. Reuter meldt voorts, dat een ooggetuige heeft vastgesteld, dat de moordenaar een khaki uniform droeg. Hij is een jonge Hindoe uit de provincie Bombay, oud 36 jaar. Een „Maratha-Hindoe" en staat hekend als een extreme Hindoese communalist, die de Engelse taal goed machtig is. Alles gebeurde zo plotseling, dat niemand onmiddellijk begreep, wat er gebeurde. Ongeveer 500 personen stonden op Gandhi te wachten, toen deze zich van Birla House naar de kleine houten katheder begaf, waarachter hij placht te staan om de mensen toe te spreken. Gandhi leunde op de schouders van zijn kleindoch ters. Toen hij naderde, ging men op zij om hem door te laten. Na de schoten vertoonde zich bloed op Gandhi's witte kleed. Enige vrouwen vielen flauw, ter wijl andere trachtten hem te be schermen. Enige personen uit de menigte overmeesterden de moor denaar en hielden hem een korte tijd in bedwang, totdat de politie verscheen. De Mahatma werd getroffen door twee kogels, één in de borst en één in de buik. De Premier, Pandit Nehroe, werd evenals andere Ministers en de Gouverneur-Generaal, Graaf Mountbatten, telefonisch op de hoogte gesteld. Alle winkels in de oude stad sloten de blinden voor de ven sters, toen het bericht van Gan dhi's dood zich verspreidde. Gandhi's gewelddadige dood, aldus Reuter, heeft India getrof fen „als ware het een atoombom". Het is meer dan een nationale tragedie. „Gandhi doden zou be tekenen de ziel van India doden" heeft Pandit Nehroe nog enige dagen geleden gezegd. Sommigen menen, dat er een samenzwering tegen Gandhi bestaan heeft. Uit vrijwel alle landen ter we reld zijn door de Staatshoofden en Regeringen telegrammen van deelneming en grote verontwaar diging over de schandaad van de laffe moordaanslag verzonden. Te Lake Success zijn de vlag gen der 57 Verenigde Naties half stok gehesen. BOMBAY. TE De politie moest Vrijdagavond te Bombay met pantserwagens uitrukken om een plotseling we- deroplaaien van de burgerstrijd te onderdrukken. Volgens offi cieuze cijfers werden 11 personen gedood en meer dan 50 gewond. Politieofficieren schreven offi cieus de onlusten toe aan „onze kerheid onder de bevolking over de indentiteit van Gandhi's aan valler". VEILIGHEIDSMAATREGE LEN IN INDIA. Gisterenavond zijn in geheel In dia veiligheidsmaatregelen geno men en aan de commanderende officieren van het leger is bevel gegeven zich gereed te houden de burgerlijke autoriteiten bij te staan. MINISTER BEEL OVER. DE DOOD VA>N GANDHI. 'De correspondent van Reuter te Den Haag vernam van Minis ter-President Dr. L. J. M. Beel met betrekking' tot de dood van Mahatma Gandhi het volgende: „Diep ben ik, geschokt door het bericht, dat de Mahatma Gandhi op gewelddadige wijze de dood heeft gevonden. Zijn leven was steeds gewijd aan het lot zijner medemensen, voor welk doel geen persoonlijk offer hem te groot was. Het heengaan van figuren als Gandhi is bijzonder in tijden las wij thans beleven een ernstig verlies." ZUID-AFRIKA TREURT Generaal Smuts de Zuid-Afri kaanse Minister-President, ver klaarde, dat met Gandhi een der grootste mannen van onze tijd is heengegaan en dat Zuid-Afriga met India treurt om dit onherstel bare verlies. tenaanwas bad het verdwijnen van de Spoorwegmaatschappij „GentTerneuzen" tengevolge! Deze onderneming beschikte op een gegeven moment niet over voldoende kapitaal, om de nodige verbindingsporen te 'kunnen aan leggen en het noodzakelijke rol lend matesiecl te kunnen aanko pen en daar hiermede te grote belangen gemoeid waren, greep de Belgische Staat in en weed op 1 April 1930 het traject Gcni^ Selzaete genaast door de Natio nale Mij van Belgische Spoorwe gen. Met instemming van de Nederlandse Regering nam „Meehelen—Terneuzen", die ka pitaalkrachtiger was, het baan vak TerneuzenSas van Gent over. Maar, de geschiedenis herhaalt zich! De oorlog 19401915 bracht ook Meehelen—Terneuzen, vooral tengevolge van de geleden schade, in een financieel onhoudbare toe stand. Een poging om staande te blijven met steun van de Belgische en de Nederlandse Regering mis lukte, omdat België niet bereid bleek tot het verlenen van hulp, maar tot naasting ben behoeve van de N.M.B.S. wilde overgaan. Noodgedwongen heeft Meehelen Terneuzen hierin moeten toestem men en toen het eenmaal zover was, besloten de N. S. de baan vakken TerneuzenHulst en Ter neuzenSas van Gent voor hun rekening te nemen. Welke gevolgen dit alles voor Zeeuws-Vlaanderen zal hébben, moet natuurlijk nog worden af gewacht. Vast staat in ieder ge val. dat Terneuzen door deze gang van zaken niet is 'benadeeld, daar op vrijwel alle gebiejl de bestaan de toestand wordt gehandhaafd. Maai met enkel handhaven van wat was, is Terneuzen en ook oVerig Zeeuws-Vlaanderen maar .weinig gebaat! Men wil zo mo gelijk meer en hoopt, dat met de mogelijkheden, die de Benelux kan brengen er een vooruitgang te verwezenlijken zal zijn! Mocht in het kader van deze economi sche overeenkomsten de gelijk stelling van spoorwegtarieven met de Belgische havens kunnen wor den verkregen, dan zou met steun van de N. S. de draad, die in 1914 werd doorgeknipt, weer kunnen worden opgevat en in dat geval zou Zeeuiys-Vlaanderen inderdaad een grote toekomst tegemoet kun nen gaan. Maar, er staat nog meer op het programma! Er gaan hardnek kige geruchten over 'n ferryboot- verbinding Hoedekenskerke-Ter- neuzen, die behalve auto's ook spoorwagons zou kunnen vervoe ren. Laten we hopen, dat deze geruchten op waarheid berusten en dat inderdaad een dergelijk veer tot stand komt. Een recht streekse aansluiting op het gehele net der N. S. bergt inderdaad mogelijkheden in zich! Gezien alle ervaringen uit het verleden, geloven we echter, dat er nog wel heel wat water door de Schelde, zal stromen voor en aleer dit alles verkregen zal zijn en we vermoeden dan ook, dat Zeeuws-Vlaanderen er wijs aan zal doen plannen te maken, die gebaseerd zijn op de mogelijk heden van dit moment.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1948 | | pagina 1