Een Westers bloc in de maak
MS
L
De Rondeta el conferentie.
L
De radiorede van Prof. Gerbrandy.
DE SPOORWEGEN
GANDH! door moordenaarshanden
gevallen.
ZATERDAG 31 JANUARI 1948.
bij griep en gevatte
tte koul
.ik
Telegram „Rijkseenheid"
aan H. M. de Konint.it-
Hertog van Aosta overleden
in Zeeuws-Vlaanderen
V cvlcdcn
en See
Door twee schoten getroffen
ONGEREGELDHEDEN
mi öök ïnage kini'Kën, dë'ië ülb
Frankering bij Abonnement: Tern
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.
M.I. te De Bilt, geldig tot
Zaterdagavond.
VRIJ VEEL WIND
Aanvankelijk tijdelijk storm
achtige, later wat afnemen
de Zuid-Westelijke wind.
Meest zwaar bewolkt met
enkele buien. Zacht voor de
tjjd van het jaer.
Onder RedacWonele leiding
van P. L D. J, van Ocveren.
Redactie-adre*
Noordstr. 65-57, Terneuzen.
Tel. 2510 - Na 6 uur 2073.
Hoofdagentschap voor
West Zeeuwsch-Vlaanderen
Willemsweg 83, Schoondijke
Telefoon 49.
DE VRIJE
4de Jaargang No- 720-
Advertentieprijs:
per mm 10 ct.; ndnbnum
per advertentie f 1.50-
Inzending advertenties
tot des namiddags 4 uur.
Rubriek kl- advertenties:
f- regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 cent. ver-
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blad,
10 ct. meer.
ZON EN MAAN.
Uitgave Stichting „De Vrije Zeeuw" Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Terneuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwart*®!"
1948
Zon
Malen
Febr. Opk.
Ond.
Opk.
Ond.
1
8.22
17.26
0.40
11.06
2
8.21
17.28
1.58
11.22
3
8.19
17.29
3.16
11.42
4
8.18
17.31
4.31
12.08
5
8.16
17.33
5.41
12.43
6
8.14
17.35
6.41
13.29
7
8.13
17.37
7.29
14.25
8
8.11
17.39
8.06
15.31
9
8.09
17.41
8.33
16.39
10
8.07
17.42
3.53
17.53
11
8.05
17.44
9.09
19.05
De Brits? Minister van Buiten
landse Zaken, Bevin, is een
diplomaat van de nieuwe stem
pel. Dat wil zeggen, dat hij de
dingen meestal duidelijk bij hun
naam noemt. Dit is gebleken in
de vele vergaderingen die de
Grote Vier hebben gewijd aan de
vredesverdragen en ook thans
weer in een grote rede over het
buitenlands beleid, die hij gehou
den heeft voor het Britse parle
ment. Terwijl de grote Russische
kolos zich in het Oosten van een
machtspositie verzekerde, terwijl
onder zijn dwang in alle Oost-
ISuropeese staten communistische
regeringen in het zadel werden
geholpen, terwijl andersdenken
den, die veelal de meerderheid
vormden, op de meest krachtige
wijze werden en nog steeds wor
den onderdrukt, bleef West-
Europa als het ware met angstig
kloppend hart toezien. Wel werd
overal het gevaar gevoeld, dat
uit dit gestage voortschrijden
voortvloeide, maar zoals het dik
wijls in het democratische stel
sel is gegaan, werd er wel aller
wegen over gesproken, maar ge
daan werd er niets. Trouwens
van wie zou een eventueel initia
tief moeten uitgaan? Toch zeker
niet van de kleine landen aan de
nee Frankrijk en Italië hebben
met teveel innerlijke moeilijk
heden te kampen. Er bleef dus,
na de aangeboden Amerikaanse
hulp, niet veel anders over dan
dat Engeland de kat de hel zou
aanbinden. E11 het wordt ook
hoog tyd. Ala men de moeite
neemt om de wereldkaart eens
op te slaan en men beziet het
grote vasteland, dat Azië en
Europa samen vormen en men
trekke dan eens een lijn, die de
Russische invloedssfeer aangeeft,
dan komt men alras tot de be
angstigende conclusie, dat het
geoied van dit enorme vasteland,
waar nog de door ons zo hoog
geroemde vrijheid heerst, uiterst
klein geworden is. Zo klein, dat
men zich afvraagt of dit ooit in
staat zal zijn deze vrijheid te ver-
digert als het soms nodig mocht
blijken, In ieder geval is het in
de eerste plaats hoog nodig, dat
dit gebied zich zo nauw mogelijk
aaneensluit.
Zonder een degelijke coördina
tie op economisch, cultureel,
maar ook op politiek en militair
gebied, zou elke verdediging vol
komen nutteloos zijn. Een voor
beeld hiervan heeft zich in 1940
afgespeeld, toen het Duitse leger
eerst de Scandinavische landen
en daarna Nederland, Belgie en
Frankrijk in een minimum van
tijd onder de voet liep.
Thans nu in het Oosten een
froot statenblok wordt gevormd,
eeft Bevin gepleit voor een
Westelijke Unie. De eerste stap
op de weg om hiertoe te geraken
is het aanbod van een verdrag
van bondgenootschap en vriend
schap tussen Frankrijk en Enge
land enerzijds en de 3 Benelux-
landen anderzijds. Maar daarbij
wilde Engelands Minister van
Buitenlandse Zaken het niet la
ten. Ook nadere staten zouden
in de toekomst kunnen toetreden
en dan zal wel gedacht zijn aan
de Scandinavische landen, West-
Duitsland, Italië en Oostenrijk.
Ook de overzeese gebiedsdelen
van de bedoelde landen zouden
inbegrepen zijn. Als ons land
dit streven aanvaardt en wij
twijfelen daaraan niet, dan is
hiermede tevens nog eens aan
getoond, dat de voor-oorlogse
neutraliteitspolitiek beoft afge
daan. Een politiek waaraan h.v.
Zwitserland nog krampachtig
vasthoudt, maar die in de tegen
woordige wereldverhoudingen on
houdbaar is geworden. Want het
staat reeds onomstotelijk vast,
dat men in een oorlog niet neu
traal blijft als klein land uit
eigen verdienste, maar uitsluitend
omdat de grote militaire mach
ten öf geen belang zien öf om
andere redèn het kleine met rust
laten.
Vermeld moet nog worden, dat
Engeland en Frankrijk op 4
Maart van het vorige jaar te
Duinkerken, een historische
plaats dus, reeds een verdrag
van bondgenootschap en vriend
schap sloten.
Ook is het interessant te her
inneren aan het feit, dat de
mmm
Doos 6cochets3Qcfc
(Ingez. Med.)
Kecli)es voer
rsc
Een Engelse vrouw te
Bridgend (Glamorgan, Wa
les), had medelijdén opgevat
met een der bewoners van
het kamp voor Duitse krijgs
gevangenen in haar woon
plaats, een oude man op
krukken, die zo eenzaam
scheen te zijn. Zij bakte wat
koek en deed dit aan hit
•kamp voor de oude man be
zorgen. Enige dagen later
ontving zij een portretje van
de krijgsgevangene met als
begeleidend schrijven: „Ik
verzoek U dit kleine ge
schenk te aanvaarden als
een blijk van mijn dankbaar
heid. Dit is alles wat ik U
kan aanbieden."
En het briefje was onder
tekend: Von Rundstedt,
Veldmaarschalk.
grote oorlogs leider Winstor.
Churchill bijna twee jaar geledei
te Fulton een soortgelijke rede
uitsprak als thans Ernest Bevin
Een rede waarin hij zelfs no;
verder ging. Het blijkt wel, da
Ohurchill een vóórspellende g-ee:
heeft, iets waar wij ook in d
oorlcg mee kennis maakten.
Inmiddels zijn reeds voorst
len' aan de Beneluxlanden an
geboden, die hierop gunstig re
geerden.
De ontwikkeling van de were1J
situatie verloopt tegenwoord?
snel.
Want sinds dit Britse voorste
heeft dé Franse regering
cieel de verwachte devalua c
van de franc hekend gemaa
En dit besluit werd .genon.
tegen de zin van de Engels^
bondgenoot, die het echter spor-
tief heeft opgenomen. Tegen een
gewone devaluatie van de franr
had de Engelse regering geei
bezwaar, maar wel tegen he'
eigenaardige karakter. Er komt
namelijk een vastgestelde koert
en daarnaast een vrije markt
voor de exportfranc. Door deze
maatregel komen namelijk alle
muntverhoudingen in gevaar
Maai* voornamelijk de verhou
ding dollar-pond sterling. Zijn er
namelijk geen stabiele muntver
houdingen dan bestaat de kans.
dat er een wedloop in devaluatie
ontstaat om de eigen export te
steunen. Hoe lager immers de
Ingevolge besluit der vergade
ring van de Afdeling Amsterdam
van het Nationale Comité tot
Handhaving der Rijkseenheid op
28 Januari is Donderdag een tele
gram gezonden aan H. M. de
Koningin, waarin H. M. kennis
wordt gegeven
„Dat het beleid van het Minis-
terienBeel, naar de mening van
de overgrote meerderheid der
vergadering, geen voldoende
waarborgen biedt voor de onver
korte handhaving van vrijheid,
recht en orde in Nederland en in
de Overzeese Gebiedsdelen. De
vergadering was van oordeel dat
het thans gevoerde beleid het
Rijk en Uwer Majesteits Kroon
in ernstig gevaar brengt. De
vergadering wenste U ervan in
kennis te stellen, dat naar hare
mening, deze waarborgen al'een
kun "en .5
waarlijk nationale regering."
verhouding franc-dollar, hoe
gemakkelijker Frankrijk zal kun
nen concurreren met zijn export
tegen andere. Engeland is nu
bevreesd, dat het zelf door deze
stap, dus om eigen export gaan
de te houden, zijn pond zal moe
ten devalueren. Want het is
hekend, dat de leuze: „Expor
teren of sterven"' voor de Euro
pese landen geldt. Wij behoeven
hiervoor maar naar onze eigen
Nederlandse exportpolitiek te
zien. Om de zovele hocg nod'gr
goederen te importeren heeft
Europa alleen nog maar zijn
export om deze goederen te be
talen.
In verband met de hoven be
sproken plannen om te komen
tot een Westelijk bloc, is het te
hopen, dat de Franse stap,, die
overigens hoog nodig was, geen
tweespalt brengt, want anders
heeft het Russische imperialisme,
dat afstamt van de thans zo ver
worpen Tsaren, gemakkelijk spel.
Gelukkig ziet het hier nog niet
naar uit.
Te Wuppertal is een over
volle tram, die van een steile hel
ling naar heneden reed, uit de
rails gelopen. Nadat een halte-
paal was gesneuveld, kwam de
wagen tegen een boom tot staan.
Er zijn twaalf doden en ten
minste 33 gewonden. Britse mi
litairen boden de helpende hand.
Na de 19de Januari, -de dag
waarop Prinses Margriet vijf jaar
oud werd, viert heden Haar oud
ste zusje PrinSes Beatrix Haar
tiende, verjaardag. Gaarne bieden
wij ook Haar met alle leden van
het Koninklijk Huis onze oprechte
gelukwensen aan ter gelegen
heid van deze vooral in het kin-
derlevèn zo blijde dag.
God zegene dit jonge leven en
behoede Haar en ons gteliefd
Oranjehuis.
rede is het volgende
Donderdagavond te 19.15 uur
heeft de oud-Minister-President
Prof. Mr. P. S. Gerbrandy, voor
het eerst na het hem voor de
duur van twee maanden opge
legde spreekverbod voor de radio,
over Hilversum wederom 'n rede
uitgesproken over het Regerings
beleid ten aanzien van Indonesië.
Aan deze
ontleend
Het gaat met de Indië-politiek
van het kabinet-Beel snel berg
afwaarts. Er is nu een Rege
ringsverklaring afgelegd, waar
over de beraadslaging in de
Tweede Kamer moest worden
afgebroken omdat het kabinet
zelf niet volledig op de hoogte
was van wat zich ginds had af
gespeeld.
Ik vraag slechts het volgende:
Wordt misschien de blijde mare
verkondigd dat geen betrekkingen
meer zullen worden onderhouden
met de beruchte Republiek, die
tot op de dag van
r,*r.
zij met aile
ijft streven
Gisterenmorgen heeft in de
Treveszaal de tweede besloten
plenumvergadering plaats gehad
van de conferentie Nederland
SurinameCuragao, welke bijge
woond werd door de voltallige
delegaties, de adviseurs der con
ferentie en de Indonesische -waar
nemers.
Alilereerst kwam in 'behande
ling het voorstel van de heer Da
Costa Gomez, ingediend ter eer
ste besloten plenumvergaderir-:
op 27 dezer beogend een verrui
ming van de opdracht aan cl
conferentie verstrekt, over welk
voorstel op 28 Januari bespre
kingen gevoerd zijn in de centra
le sectie en op 29 Januari e-e
bespreking heeft gehad van de
centrale sectie met de Cura^aose
delegatie.
De heer Da Costa Gomez trok
zjjn voorstel In, nadat de voor
zitter der conferentie (Minister
Jonkman) aan de vergadering
enige mededelingen gedaan had
naar aanleiding van de bespre
kingen tussen de Curagaose de
legatie en de centrale sectie op
29 Januari jongstleden.
De mededelingen van de voor
zitter kwamen hierop neer dat h
zich als Minister van Overzeese
Gebiedsdelen bereid verklaard
heeft, om (los van de opdracht
aan de conferentie gegeven en
van alle toelichtingen), mede om
de conferentie niet op te houden
en de Kamerleden onder de Ne
derlandse gedelegeerden geen
„dubbele rol" te doen spelen (ge
zien de aanhangige wetsontwer
pen inzake de herzieningen van
de Surinaamse en Curagaose
staatsregelingen) met de Cura
gaose (en indien gewenst met de
Surinaamse) gedelegeerden af
zonderlijk of gezamenlijk zo
spoedig mogelijk overleg te ple
gen: uiteraard met behoud ten
volle van zijn verantwoordelijk
heid over:
1. De best mogelijke ver
wezenlijking van de opzet der
herziening nog voor de in
diening van de M. v. A. op het
voorlopig verslag betreffende
de herziening der Surinaamse
en Curagaose staatsregelin
gen.
2. In het algemeen over
maatregelen, welke op korte
termijn zouden kunnen strek
ken tot verwezenlijking (v.z.v.
met de huidige wetgeving
verenigbaar) in feite van de
doelstellingen der Koninklijke
rede, in afwachting van de
verwezenlijking van de als
gevolg der conferentie-resul
taten tot stand te brengen
staatsrechtelijke hervormin
gen.
3. Over maatregelen, wel
ke zouden kunnen dienen om
aan de voorgebrachte wens
van zelfstandigheid van Aruba
tegenover Curagao tegemoet
te komen.
De vergadering besloot voorts
om de openbare behandel'ng van
r confeie-i iv-fif, waartoe reeds
in het memorandum van de com-
I missie van voorbereiding een
voorstel gedaan werd en in de
eerste 'besloten plenumvergade
ring op 27 Januari jongstleden
als vanzelfsprekend aangenomen
was voor te bereiden in commis
sievergaderingen.
In verband hiermede werden
drie secties gevormd.
Vervolgens werd overgegaan
tot het houden van de eerst
sectievergaderingen, waarin een
begin werd gemaakt met een
beraadslaging over:
1. De grondslageh der Ko
ninklijke rede van 7 December
1942.
2. De indeling van het
te hervormen gemeenschappelijk
staatsverband.
De conferentie ontving een
telegram van de regering van
Oost-Indonesië met gelukwensen
voor het welslagen der conferen
tie. Hierop is aan de regering
van Oost-Indonesië telegrafisch
dank betuigd.
Voorts ontving de conferentie
een tweetal telegrammen betref
fende Nieuw-Guinea. Het eerste
is afkomstig van de Nederlandse
Nieuw-Guinea vrouwenbeweging,
het tweede van de hoofdbesturen
der Ver. Kolonisatie Nieuw-Gui
nea en de Ver. „Groter Neder
land actie". Beide telegrammen
behelzen het verzoek om Nieuw-
Guinea deel te doen uitmaken
van 't Koninkrijk (nieuwe stijl).
Besloten werd hierop te antwoor
den, dat met belangstelling van
de inhoud der telegrammen is
kennis genomen, doch dat het
niet op de weg van deze confe
rentie ligt om de status van
Nieuw-Guinea te bepalen.
De hertog van Aosta. de voor
malige „Koning" van Kroatië, is
in de nacht van Donderdag op
Vrfldag in de leeftijd van 47 jaar
overleden. Hij was lijdende aan
een horstkwaal.
De hertog was een neef van
wijlen Victor EJmanuël van Ita
lië en was bekend onder de naam
„Hertog van Spoleto" tot dat hii
zijn oudere broeder in Maart '42
opvolgde als bevelhebber van de
Italiaanse troepen in Oost-
Afrika. Hij huwde vlak voor de
oorlog met Prinses Irene van
Griekenland. Nadat Noord-Joe-
go-Slavië bezet was nam hij de
titel „Koning van Kroatië" van
Mussolini aan. Een jaar later
werd bericht, dat hij afstand had
gedaan. In 1945 werd hem de
rang van admiraal ontnomen na
een uitlating zijnerzijds ten op
zichte van de leden van het Ro
meins zuiveringshof. Vor'g jaar
kwam hij onder een aangenomen
naam in Zuid-Amerika aan.
Een Amerikaans Superfort
dat op zoek was naar de in Zuid-
Frankrijk verm'ste Dakota van
het Amerikaanse leger, is Vrij-
dagmiddrg bij Digne met 10 n?r-
f'nt"' nan boord neergestort. Het
vliegtuig is tegen een bergtop ge
vlogen en in brand geraakt.
naar haar doel: Weg met Neder
land?
Is dan misschien het goede
nieuws, dat de vaders en moeders
in Nederland er nu voortaan op
kunnen rekenen, dat hun zonen
aan wie het kabinet het ideaal
van de vrijheidsstrijd te strijder,
heeft ontroofd, althans niet meer
ten offer vallen aan de sluip
moordmethoden van Republikein
se benden?
Is dan soms de goede tijding
in deN Regeringsverklaring deze:
Het is ons gelukt los te komen
van de voogdij van de Veilig
heidsraad, die voor een deel ons
openlijk vijandig gezind is, die
in feite ons de handen bindt, zo
dat we zelf niet meer in vrijheid
kunnen beslissen over wat ons te
doen staat.
Is dan misschien een van de
hoop-ver wekkende mededelingen
dat eindelijk de duizenden Neder
landse onderdanen, die nu nog in
iReau-,
Landgenoten, daarover vindt u
in de Regeringsverklaring geen
woord. Die gruwel en schande
duurt voort.
Maar, voelt het kabinet dan
niet, welk een felle veroordeling
van zijn eigen politiek in deze
mededeling ligt opgesloten.
Nu, nu eindelijk Sumatra's Oost
kust is bevrijd van Republikeinse
terreur, nu kan men met de men
sen praten. Maar het was de
politiek van het kabinet-Beel, di
deze gebieden veel te lang heeft
bezet gelaten door het regiem
van de Republiek, welk regiem
door de Linggadjati-politiek var
datzelfde kabinet werd geëerd en
versterkt en waarmee het thans
weer goede relaties aanknoopt.
Waarom spreekt de heer Beel
niet over Java? Ik zal het u zeg
gen; omdat daar, tengevolge van
het ontzien van 't roofnest Djog-
ja, nog de verschrikkelijkste mi-
standen heersen, Nederlandse
planters en vooral hun inheemsa
helpers worden vermoord, de on
veiligheid en de vernielingen ir.
veel gebieden toenemen en heï
economisch leven nog steeds niet
op gang is kunnen worden ge
bracht.
„Met de mededeling omtrent
Sumatra's Oostkust, welk?
slechts een der windselen is.
waarmee de Regeringsverklaring
haar eigenlijke politiek om
zwachtelt, kom ik tot de plannen
zelf".
De heer Gerbrandy citeert
vervolgens enkele passages u't
de Regeringsverklaring over In
donesië, waarna hij vervolgt:
„(Hier hebt ge de kern: twee
nieuwe souvereine staten, waar
van de een in souvereiniteit voo'
de ander in niets onderdoet. Ne
derland met de West enerzijds
de verenigde staten van Indone
sië, samengesteld uit een aantal
deelstaten, waaronder de beruchte
republiek, anderzijds.
Wat voor soort staat die nieu
we federatie zal zijn, wordt niet
gezegd.
Wat in deze, Regeringsverkla
ring treft, is de onbeschaamd
heid, waarmede deze grondwets
schennis u thans wordt voorge
houden.
Er wordt thans in de pers felle
kritiek geoefend op de wijze,
waarop de Ministers en de Ne
derlandse delegatie het overleg
in Indië hebben gevoerd.
Het is scheef gelopen door de
voorlezing der beruchte 5 advies-
punten, waarvan punt 2 onze
delegatie voor spot doet staan,
en de Republiek heeft op haar
wijze getracht te doen, wat van
Nederlandse zijde in December
1946 bij de behandeling van het
Linggadjati-accoord is gepoogd:
Het accoord aankleden. Alleen
doet zij 't met meer bekwaamheid
want zij verzekert zich daarbij
tevoren van steun in de Veilig
heidsraad, die de commissie van
orde moeilijk zal kunnen verloo
chenen. Dat alles is heel bedroe
vend. Maar het moet met na
druk gezegd worden u Daar gaat
het tenslotte niet om. Het zou
de indruk kunnen vestigen, dat
als nu dat heen toch maar enigs
zins in het gelid kwam en als het
met een ander twijfelachtig
punt, het zogenaamde drieman
schap, nu maar in orde zou ko
men, het er dan zo slecht niet
uitziet. Dat is niet waar en dat
alles leidt de aandacht van de
hoofdzaak af. Die hoofdzaak is
deze: ctaar in Indië, op üe „Ken-
vme" a„ar is een beslissing ge
nomen over ons Koninkrijk, over
zijn structuur, over zijn eonstitu
tie, over u, buiten u. Daar is ons
lot bezegeld.
Daar is het faillissement van
het Koninkrijk door het kabinet-
Beel aanvaard uit handen, van
vreemden en van willekeurig-
figuren, die representanten der
volken ginds heten, alsof de Mi
nisters nooit onder aanroeping
van ijod Almachtig trouw aan de
grondwet hadden beloofd.
Uw recht van meespreken,
volk van Nederland, is vertrapi
met behulp van machten, die voor
de erfenis uwer vaderen net zo
veel voelen" als een politie-agent
voer zijn arrestant.
Laat u vooral ook niet verschal
ken met de valse gevel van een
federatie van deelstaten, waar
achter dit heilloos spel van uw
kabinet zich verschuilt. Zeker,
een vorming van deelstaten, een
vergaand autonoom Neder-
landsch-Indië is een goed denk
beeld, maar dat denkbeeld is al
leen te verwerkelijken als ge u
bewust zijt, dat er een centraal
gezag moet zijn hier en ginds,
dat met zjjn macht dat geheel
bindt, de economie de samenle
ving verzekert en men u en ons
Koninkrijk niet tevoren over
levert aan een op een Ameri
kaans schip geïmproviseerde her
vorming. Achter deze daar ge-
improviseerde gevel verbergt zich
't verlies van millioénen kapitaal
voor en in Indië besteed, door u
en uw voorvaderen in noeste vlijt
bijeengespaard. Daarachter ver
bergen zich, en dat is oneindig
veel erger: de puinhopen van de
Indische rechtsstaat, het prijs
geven van de toekomst van een
inillioenvoik, de verarming hier,
de breuk van uw en mijn rijk,
waarvan de geschiedschrijver
Fruin zegt:, dat het 350 jaar ge
leden zijn veilige plaats in de
wereld had veroverd. Daarachter
verDergt zich de verbreking van
uw en mijn rijk, waarvan wij de
internationale erkenning, 300 jaar
geleden verworven, dit jaar zou
den vieren. Achter deze ongrond
wettige gevel verbergt zich ook
de aanslag op onze democratie,
die 100 jaar geleden door de in-'
voering van die hoeksteen. Mi
nisteriële verantwoordelijkheid,
werd bezegeld. Achter deze valse
ongrondwettige gevel verbergt
zich ook: de bedreiging voor
ons Vorstenhuis, ik herhaal met
üe grootste ernst, de bedreiging
voor ons Vorstenhuis, op unieks
als in géén ander rijk ter werel
'Er is geen Nederlander, man
noch vrouw, die zich kan ont
trekken aan de verantwoordelijk
heid van wat thans staat te ge
beuren, want in onze constitutio
nele staat dragen niet slechts de
Kamers, maar allen die verant
woordelijkheid mede.
Tegen deze aanslag past de
ontplooiing van al uw kracht,
samen gevat in het ene woord:
nooit, en gedragen door de ge
dachte, neergelegd in het.laatste
couplet van ons volkslied".
In het midden van de vorige
eeuw namen scheepvaart en han
del in ons land een -grotere plaats
in dan de industre terwijl in Bel
gië juist het tegenovergestelds
het geval was. De grotere rijk
dom aan steenkool in eigen bo
dem en het ijzererts in het nabu
rige Luxemburg waren hiervan
de oorzaak. Bovendien waren de
Belgen ook altijd bereid op dit ge
bied meer risico te aanvaarden,
dan de Nederlanders.
Als 'gevolg van deze factoren
was in die jaren het Belgische
spoorwegnet reeds dichter dan het
onze en begonnen de Belgen uit
te 'kij-ken naar concessies in ando
re landen. Mede om deze reden
vestigden zij ook hun aandacht
op Zeeuws-Vlaanderen.
Reeds in December 1854 was
er sprake van een spoorweg van
St. Ghislain naar Terneuzen, over
Gent en Eecloo. Eecloo was het
echter met Terneuzen als eind
punt niet eens en adviseerde de
lijn naar Breskens te laten door
lopen. Noch het één, noch het
ander is echter toen tot uitvoe
ring gekomen.
In Januari 1858 werd er weer
een poging gedaan, om concessie
te krijgen, en wel 'voor een lijn
lopende van Lokeren naar Ter
neuzen, maar ook weer zonder
resultaat.
Twee jaar later propageerde
men de aanleg- van een spoorweg
van Mecheleii naar Terneuzen
over St. Nicolaas en doorlopende
tot Breskens, om, zoals in het
verzoekschrift omschreven was,
„enerzijds de Belgische en Zeeuws-
Vlaamse landbouw een. goede af
zet te verzekeren, anderzijds een
goede verbinding tot stand te
brengen tussen Zuid-Duitsland,
Luxemburg, België en Londen
over de zo gunstig gelegen ha
vens Terneuzen en Breskens".
Gebrek aan inzicht kunnen we
deze verzoeker, een Mechelse in
genieur, zeker niet ontzeggen!
Eerder moeten we verbaasd staan
over de brede kijk, die hij op de
"idle jaren was' vfe
-Vlissinigen nog
had. warjt, ir
lijn Rosendaal
niet aangelegd.
Behalve het aanleggen van een
spoorweg had "deze vooruitziende
geest echter nog me,er op het
oog! Hij stelde voor de lijn te
laten doorlopen tot Breskens en
wilde daarom tevens de Braak
man, „een ongezond moeras",
zoals hij het noemde, inpolderen!
Ook dit karweitje wilde hij op
zich nemen voor eigen rekening
als hem maar alle grond, die bij
Jeze indijking zou worden ge
wonnen in eigendom zou worden
afgestaan!
Jammer genoeg voor Zeeuws-
Vlaanderen werd ook deze aan
vrage geweigerd en zal pas 1949
een gedeeltelijke inpoldering van
de Braakman brengen.
Weer enkele jaren later, in 1865,
duikt er weer een gegadigde op
voon een spoorwegverbinding van
België naar Zeeuws-Vlaanderen,
of liever twee tegelijk, waarvan
de ene een lijn van Meehelen naar
Terneuzen en de andere van Gent
naar Terneuzen wil aanleggen.
Ditmaal was onze Regering toe
schietelijker en werden de ge
vraagde concessies verleend.
Op 1 April 1869 begint Gent—
Terneuzen de exploitatie en twee
jaar later 26 Augustus 1871
MeehelenTerneuzen
Na korte tijd bleek-, dat de
Mechelse inigeniuer het bij het
rechte eind had gehad, toen hij
betoogde, dat deze spoorverbin
dingen een goede afzet van de
Zeeuws-Vlaamse landbouwproduc
ten zouden waarborgen want tot
Mei 1940 toe zijn geweldige hoe
veelheden aardappelen, granen,
peulvruchten, enz., vanuit Zeeuws-
Vlaanderen per spoor naar België
verzonden.
Ook zijn tweede argument, een
goede weg naar en van Londen
over een uitermate gunstig ge
legen haven bleek steekhoudend
te zijn, want zolang Terneuzen
over gelijke spoorwegtarieven als
de Belgische havens beschikte,
was de zeehaven zeer behoorlijk.
In 1913 vertrok uit-Terneuzen
iedere dag een volle trein hout
voor de papierfabriek en 2 trei
nen steenkool voor de cokesfa-
briek van Willebrek, terwijl ook
grote partijen ruw-ijzer en stuk-
gbederen bestemd voor België
hier werden overgeladen. Dat in
1921 deze speciale tarieven wel
aan de Belgische havens, maar
niet aan Terneuzen werden terug
gegeven, had een kwijnend be
staan der haven tengevolge, maai;
doet niets af aan het feit, dat bjj
een strijd met gelijke wapens Ter
neuzen zeker niet zou hebben ver
loren!
Inmiddels was in de loop der
jasen de industrialisatie op Bel
gisch grondgebied langs het ka
naal TerneuzenGent geweldig
Vrijdagmiddag werden op Gan
dhi te New Delhi, toen hij zich
tiaar de gebedsplaats begaf, door
een jonge Hindoe vier schoten
geolst, tengevolge waarvan hij
kort daarop overleed.
Mahatma Gandhi, „de vader
van de onafhankelijkheid van In
dië", was 78 jaar.
De aanslag werd gepleegd kort
na 17 uur plaatselijke tijd. Gandhi
werd in de borst getroffen en
viel neer, spoedig badend in zijn
bloed. Volgens een ooggetuige
was het een jonge man, die vier
revolverschoten op de Mahatma
loste.
Reuter meldt voorts, dat een
ooggetuige heeft vastgesteld, dat
de moordenaar een khaki uniform
droeg. Hij is een jonge Hindoe
uit de provincie Bombay, oud 36
jaar. Een „Maratha-Hindoe" en
staat hekend als een extreme
Hindoese communalist, die de
Engelse taal goed machtig is.
Alles gebeurde zo plotseling,
dat niemand onmiddellijk begreep,
wat er gebeurde. Ongeveer 500
personen stonden op Gandhi te
wachten, toen deze zich van Birla
House naar de kleine houten
katheder begaf, waarachter hij
placht te staan om de mensen
toe te spreken. Gandhi leunde op
de schouders van zijn kleindoch
ters. Toen hij naderde, ging men
op zij om hem door te laten.
Na de schoten vertoonde zich
bloed op Gandhi's witte kleed.
Enige vrouwen vielen flauw, ter
wijl andere trachtten hem te be
schermen. Enige personen uit de
menigte overmeesterden de moor
denaar en hielden hem een korte
tijd in bedwang, totdat de politie
verscheen.
De Mahatma werd getroffen
door twee kogels, één in de borst
en één in de buik.
De Premier, Pandit Nehroe,
werd evenals andere Ministers en
de Gouverneur-Generaal, Graaf
Mountbatten, telefonisch op de
hoogte gesteld.
Alle winkels in de oude stad
sloten de blinden voor de ven
sters, toen het bericht van Gan
dhi's dood zich verspreidde.
Gandhi's gewelddadige dood,
aldus Reuter, heeft India getrof
fen „als ware het een atoombom".
Het is meer dan een nationale
tragedie. „Gandhi doden zou be
tekenen de ziel van India doden"
heeft Pandit Nehroe nog enige
dagen geleden gezegd. Sommigen
menen, dat er een samenzwering
tegen Gandhi bestaan heeft.
Uit vrijwel alle landen ter we
reld zijn door de Staatshoofden
en Regeringen telegrammen van
deelneming en grote verontwaar
diging over de schandaad van de
laffe moordaanslag verzonden.
Te Lake Success zijn de vlag
gen der 57 Verenigde Naties half
stok gehesen.
BOMBAY.
TE
De politie moest Vrijdagavond
te Bombay met pantserwagens
uitrukken om een plotseling we-
deroplaaien van de burgerstrijd
te onderdrukken. Volgens offi
cieuze cijfers werden 11 personen
gedood en meer dan 50 gewond.
Politieofficieren schreven offi
cieus de onlusten toe aan „onze
kerheid onder de bevolking over
de indentiteit van Gandhi's aan
valler".
VEILIGHEIDSMAATREGE
LEN IN INDIA.
Gisterenavond zijn in geheel In
dia veiligheidsmaatregelen geno
men en aan de commanderende
officieren van het leger is bevel
gegeven zich gereed te houden de
burgerlijke autoriteiten bij te
staan.
MINISTER BEEL OVER. DE
DOOD VA>N GANDHI.
'De correspondent van Reuter
te Den Haag vernam van Minis
ter-President Dr. L. J. M. Beel
met betrekking' tot de dood van
Mahatma Gandhi het volgende:
„Diep ben ik, geschokt door het
bericht, dat de Mahatma Gandhi
op gewelddadige wijze de dood
heeft gevonden. Zijn leven was
steeds gewijd aan het lot zijner
medemensen, voor welk doel geen
persoonlijk offer hem te groot
was. Het heengaan van figuren
als Gandhi is bijzonder in tijden
las wij thans beleven een ernstig
verlies."
ZUID-AFRIKA TREURT
Generaal Smuts de Zuid-Afri
kaanse Minister-President, ver
klaarde, dat met Gandhi een der
grootste mannen van onze tijd is
heengegaan en dat Zuid-Afriga
met India treurt om dit onherstel
bare verlies.
tenaanwas bad het verdwijnen
van de Spoorwegmaatschappij
„GentTerneuzen" tengevolge!
Deze onderneming beschikte op
een gegeven moment niet over
voldoende kapitaal, om de nodige
verbindingsporen te 'kunnen aan
leggen en het noodzakelijke rol
lend matesiecl te kunnen aanko
pen en daar hiermede te grote
belangen gemoeid waren, greep
de Belgische Staat in en weed op
1 April 1930 het traject Gcni^
Selzaete genaast door de Natio
nale Mij van Belgische Spoorwe
gen. Met instemming van de
Nederlandse Regering nam
„Meehelen—Terneuzen", die ka
pitaalkrachtiger was, het baan
vak TerneuzenSas van Gent
over.
Maar, de geschiedenis herhaalt
zich! De oorlog 19401915 bracht
ook Meehelen—Terneuzen, vooral
tengevolge van de geleden schade,
in een financieel onhoudbare toe
stand. Een poging om staande te
blijven met steun van de Belgische
en de Nederlandse Regering mis
lukte, omdat België niet bereid
bleek tot het verlenen van hulp,
maar tot naasting ben behoeve
van de N.M.B.S. wilde overgaan.
Noodgedwongen heeft Meehelen
Terneuzen hierin moeten toestem
men en toen het eenmaal zover
was, besloten de N. S. de baan
vakken TerneuzenHulst en Ter
neuzenSas van Gent voor hun
rekening te nemen.
Welke gevolgen dit alles voor
Zeeuws-Vlaanderen zal hébben,
moet natuurlijk nog worden af
gewacht. Vast staat in ieder ge
val. dat Terneuzen door deze gang
van zaken niet is 'benadeeld, daar
op vrijwel alle gebiejl de bestaan
de toestand wordt gehandhaafd.
Maai met enkel handhaven van
wat was, is Terneuzen en ook
oVerig Zeeuws-Vlaanderen maar
.weinig gebaat! Men wil zo mo
gelijk meer en hoopt, dat met de
mogelijkheden, die de Benelux
kan brengen er een vooruitgang
te verwezenlijken zal zijn! Mocht
in het kader van deze economi
sche overeenkomsten de gelijk
stelling van spoorwegtarieven met
de Belgische havens kunnen wor
den verkregen, dan zou met steun
van de N. S. de draad, die in 1914
werd doorgeknipt, weer kunnen
worden opgevat en in dat geval
zou Zeeuiys-Vlaanderen inderdaad
een grote toekomst tegemoet kun
nen gaan.
Maar, er staat nog meer op het
programma! Er gaan hardnek
kige geruchten over 'n ferryboot-
verbinding Hoedekenskerke-Ter-
neuzen, die behalve auto's ook
spoorwagons zou kunnen vervoe
ren. Laten we hopen, dat deze
geruchten op waarheid berusten
en dat inderdaad een dergelijk
veer tot stand komt. Een recht
streekse aansluiting op het gehele
net der N. S. bergt inderdaad
mogelijkheden in zich!
Gezien alle ervaringen uit het
verleden, geloven we echter, dat
er nog wel heel wat water door
de Schelde, zal stromen voor en
aleer dit alles verkregen zal zijn
en we vermoeden dan ook, dat
Zeeuws-Vlaanderen er wijs aan
zal doen plannen te maken, die
gebaseerd zijn op de mogelijk
heden van dit moment.